Φ.Ε. «Μάντζαρος» και Γεώργιος Σαμαρτζής (1868 – 1925)

Ο ζωγράφος (και αγιογράφος) Γεώργιος Σ. Σαμαρτζής (Κέρκυρα 1868 – Αθήνα 1925) ήταν από τους διαπρεπέστερους κερκυραίους καλλιτέχνες. Η σχέση του με τη Φιλαρμονική μας είναι πολύ σημαντική και ιδιαιτέρως συμβολική αφού αρχίζει ακριβώς από την ίδρυση της Μαντζάρου και διατηρείται ανελλιπώς μέχρι σήμερα, τιμώντας και αυτός μέσω του συνθετικού φυσικά έργου του την ιστορία της Φιλαρμονική μας, η οποία με τη σειρά της τιμά μια εξέχουσα προσωπικότητα της εποχής.

 

Ο Γ. Σαμαρτζής γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1868 και σε νεαρή ηλικία (14 ετών) αρχίζει τις σπουδές του στη ζωγραφική στην καλλιτεχνική σχολή του Χαράλαμπου Παχή. Με υποτροφία του κληροδοτήματος Πετρίδη, συνέχισε τις σπουδές στην Ακαδημία Καλών Τεχνών, στη Νάπολη της Ιταλίας (1888). Μετά την επιστροφή του στην Κέρκυρα (1891), δίδαξε (από το 1897) στη Δημόσια Εκπαίδευση, ενώ ανέλαβε και την καλλιτεχνική διεύθυνση της Καλλιτεχνικής Σχολής Κέρκυρας. Μαζί με τους επίσης διαπρεπείς ζωγράφους Άγγελο Γιαλλινά, Βικέντιο Μποκατσιάμπη και Σπύρο Πιζάνη συγκαταλέγεται στους κορυφαίους κερκυραίους ζωγράφους της εποχής του. Ο Σαμαρτζής στο έργο του ασχολήθηκε (κυρίως) με την προσωπογραφία, την τοπιογραφία καθώς και θρησκευτικά θέματα.

Έργα του βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη, στην Αναγνωστική Εταιρία, στη Δημοτική Πινακοθήκη, στην Κερκυραϊκή Πινακοθήκη καθώς και σε εκκλησίες της πόλης (Αγίου Σπυρίδωνος Σαρόκου, Μαδρακίνα κ.α.) καθώς σε ναούς σε χωριά της Κέρκυρας (Σκριπερό, Κορακιάνα κ.α.).

 

Ο Γεώργιος Σαμαρτζής εκτός από τη ζωγραφική ασχολήθηκε επίσης με την μουσική και την ποίηση.

Υπήρξε μουσικός της Φιλαρμονικής Εταιρίας «Μάντζαρος», παίζοντας φλάουτο, ενώ ήταν μαθητής του πρώτου Αρχιμουσικού της Εταιρείας, Αναστάσιου Ρινόπουλου (1843 – 1906). Όντας δημιουργικότατος καλλιτέχνης, ασχολήθηκε επίσης ερασιτεχνικά και με τη σύνθεση, συνθέτοντας ορισμένα μουσικά έργα χρηστικής μουσικής. Από την μικρή εργογραφία του, ξεχωρίζει τουλάχιστον σημειολογικά για τη Φιλαρμονική μας, το εμβατήριο, το πρώτο μουσικό έργο το οποίο παιάνισε η «Μάντζαρος» κατά την πρώτη της δημόσια εμφάνιση μετά την ίδρυσή της, στη Λιτανεία του Αγίου Σπυρίδωνος την πρώτη Κυριακή του Νοέμβρη του 1890 (4 Νοεμβρίου). Το εμβατήριο αυτό φέρει τον τίτλο "1890" ή εμβατήριο "Φιλαρμονική Εταιρία Μάντζαρος", προς τιμήν της νεοϊδρυθείσας τότε μπάντας «…του Μουσικού Συλλόγου Μάντζαρος…», όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι εφημερίδες της εποχής, και εκτελείται από τη Φιλαρμονική μας ανελλιπώς από το 1890 μέχρι και σήμερα, στην ίδια εορτή, πριν την έναρξη και μετά το πέρας της Λιτανείας του Αγίου Σπυρίδωνος.

Ο Γ. Σαμαρτζής επίσης συνέθεσε και τα εμβατήρια «Η Γυμναστική», «Επτάνησος», «Εμπρός παιδιά» και το γνωστό «Ήπειρος», αφιερωμένο στον αδερφό του, ο οποίος σκοτώθηκε σε ηλικία 21 ετών κατά τον «ατυχή» ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Το εμβατήριο αυτό αποτελεί το β’ μέρος του εμβατηρίου «Κέρκυρα – Ήπειρος», που η Φιλαρμονική μας εκτελεί κατά την παρέλαση της 21ης Μαΐου για την επέτειο της Ένωσης των Επτανήσων με την Ελλάδα. Επίσης συνέθεσε και ένα πένθιμο εμβατήριο. Οι κερκυραίοι συνθέτες Ιωσήφ Καίσαρης, Σπύρος Δουκάκης και Αναστάσιος Ρομποτής μελοποίησαν και στίχους του Γεωργίου Σαμαρτζή.

Σπυρίδων Ρουβάς

Αναπληρωτής Αρχιμουσικός Φ.Ε.Μ.

Υποψήφιος Διδάκτωρ Τμήματος Μουσικής Επιστήμης & Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.