Η Γερμανική απόβαση στον Άγιο Γεώργιος Αργυράδων (24.09.1943)

Του Γιώργου Ζούμπου  

Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος ξεσπά την 1η Σεπτέμβρη 1939 με τη γερμανική επίθεση στην Πολωνία. Σκοπός είναι η ανακατανομή των πλουτοπαραγωγικών πηγών ανάμεσα στις καπιταλιστικές χώρες και η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.

Διαρκεί 2194 μέρες και σε αυτόν παίρνουν μέρος 61 έθνη και 110 εκατομμύρια άνδρες. Οι εχθροπραξίες διεξάγονται σε έκταση 22 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων ενώ οι υλικές ζημίες δεν υπολογίζονται ποτέ με ικανοποιητική προσέγγιση, όμως αναμφίβολα υπερβαίνουν κατά πολύ τις ζημίες που συσσώρευσαν όλες οι προηγούμενες συγκρούσεις. Χάνονται πάνω από 50 εκατομμύρια πολίτες και 12 εκατομμύρια στρατιωτικοί, συνολικά τουλάχιστον 62 εκατομμύρια. Από αυτές τις απώλειες τα 20 εκατομμύρια είναι στρατιώτες και πολίτες της Σοβιετικής Ένωσης. Η Ελλάδα έχει απώλειες σχεδόν ενός εκατομμυρίου, αριθμός τεράστιος για το μέγεθός της και σαν απόλυτη τιμή και σαν ποσοστό. Η είσοδός της δίπλα στους Συμμάχους έγινε στις 28 Οκτώβρη 1940, 14 μήνες μετά την εισβολή της Βέρμαχτ στην Πολωνία.

Η Κέρκυρα καταλαμβάνεται από τους Ιταλούς στις 27 Απρίλη 1941 και επιβάλλεται ένα ιδιότυπο καθεστώς στο πλαίσιο της προσπάθειας εξιταλισμού των νησιών, τα οποία μαζί με την Αιτωλοακαρνανία υπάγονται στρατιωτικά στη μεραρχία Acqui. Στην Κέρκυρα εδρεύει το 18° σύνταγμα πεζικού υπό το συνταγματάρχη Luigi Lusignani και συνολική δύναμη περίπου 4000 ανδρών.

Καλοκαίρι 1943

Στα τέλη του καλοκαιριού του 1943 η έκβαση του πολέμου έχει ουσιαστικά κριθεί και διαμορφώνεται ως εξής στα διάφορα μέτωπα:

Στη Ρουμανία, οι πετρελαιοπηγές στο Πλοέστις βομβαρδίζονται εντατικά, στο Κεμπέκ εγκρίνονται τα σχέδια της απόβασης στην Ευρώπη, στην Ιταλία τελειώνουν οι επιχειρήσεις των Συμμάχων στη Σικελία, ενώ ο Μουσσολίνι ανατρέπεται στις 1Ο του Ιούλη. Στο ανατολικό μέτωπο οι Σοβιετικοί μετά τις μάχες στο Στάλινγκραντ, το Κουρσκ, το Ντονμπάς και το Χάρκοβο έχουν πλέον πρωτοβουλία κινήσεων και προελαύνουν κατά μήκος του Δνείπερου προς το Κίεβο. Πρωτοβουλία κινήσεων έχουν πλέον και οι Αμερικανοί στο μέτωπο του Ειρηνικού ωκεανού.

Στη χώρα μας όλος ο κεντρικός όγκος που σχηματίζει τη ραχοκοκαλιά της Ελλάδας είναι εντελώς και εξ ολοκλήρου ανεξάρτητος από την επιρροή ή την επαφή με τις δυνάμεις κατοχής ή τη διοίκηση των Κουίσλινγκ στην Αθήνα και ελέγχεται από το Ε.Α.Μ.

Στην περιοχή μας το σημαντικότερο γεγονός είναι η ανακωχή μεταξύ της Ιταλίας και των Συμμάχων στις 8 Σεπτέμβρη μετά τη μυστική συμφωνία η οποία εγινε στις Συρακούσες πέντε ημέρες ενωρίτερα. Την επόμενη ημέρα, 9 Σεπτέμβρη, οι Σύμμαχοι αποβιβάζονται στο Σαλέρνο και στις 12 οι Γερμανοί απαγάγουν το Μουσολίνι, ο οποίος στις 23 συγκροτεί τη φασιστική κυβέρνηση του Σαλό.

Η κατάσταση στην Κέρκυρα

Τη νύχτα 7 προς 8 Σεπτέμβρη η πόλη της Κέρκυρας βομβαρδίζεται από συμμαχικά αεροπλάνα ενώ γίνεται γνωστή η συμμαχική απόβαση στο Σαλέρνο. Στην πόλη επικρατεί ενθουσιασμός και αναβρασμός. Την ίδια μέρα η Ανώτατη Διοίκηση του Γερμανικού Στρατού, φοβούμενη συμμαχική επέμβαση στα Βαλκάνια, δίνει εντολή για τον αφοπλισμό των πρώην ιταλών συμμάχων.

Στο νότιο τμήμα του νησιού είναι εγκατεστημένες οι παρακάτω ιταλικές δυνάμεις: Στους Αργυράδες ο 3°ς λόχος του 18°^υ συντάγματος ενώ δυνάμεις πεζικού βρίσκονται στο Νιοχώρι, Σταυρό, Μαλταούνα, Βραγανιώτικα, Μαραθιά, Περιβόλι και το 1° τάγμα στην ακτή του Αγίου Γεωργίου. Πυροβολαρχίες των 105/28 είναι εγκατεστημένες: μία στα Βραγανιώτικα και στα Μελίκια, μία στον Ασπρόκαβο και στους Αργυράδες και μία στους Ριγγλάδες. Το μεγαλύτερο μέρος των ιταλικών δυνάμεων είναι διατεταγμένο στην ανατολική πλευρά του νησιού.

Στους Αργυράδες μια ομάδα κατοίκων που έχουν την εμπειρία του πολέμου στην Αλβανία παρουσιάζονται στην ιταλική διοίκηση στις Λούτσες, ζητούν και παίρνουν οπλισμό για να βοηθήσουν σε περίπτωση γερμανικής απόβασης.

Στις 12 Σεπτέμβρη η ιταλική διοίκηση της Κέρκυρας απορρίπτει πρόταση παράδοσης στους Γερμανούς και το βράδυ της επόμενη μέρας φθάνει από την Αλβανία δύναμη 3500 ανδρών από διάφορες μονάδες του 4°^υ ιταλικού σώματος στρατού, που είχε έδρα στο Δυρράχιο, για να ενισχύσει την άμυνα του νησιού. Την επόμενη μέρα 13 Σεπτέμβρη, παραμονή του Σταυρού, οι γερμανικοί βομβαρδισμοί είναι συνεχείς. Στις 11:30' γίνεται η πρώτη προσπάθεια απόβασης των Γερμανών στην Κέρκυρα. Τετρακόσια άτομα μεταφέρονται με σκάφη και γίνεται προσπάθεια να αποβιβαστούν νότια της πόλης. Προηγείται αεροπορικός βομβαρδισμός των ανατολικών ακτών του νησιού νότια της πόλης κυρίως από Πέραμα ως Μωραίτικα. Ταυτόχρονα οι Ιταλοί προσπαθούν να αφοπλίσουν και το πετυχαίνουν σε μεγάλο βαθμό, το γερμανικό απόσπασμα που βρίσκεται στην Κέρκυρα.

Τα γερμανικά σκάφη αποπλέουν από την Ηγουμενίτσα στις 08:00' και στις 10:40' βρίσκονται 12 Κm ανατολικά της πόλης. Στις 11:50' πλησιάζουν την ακτή και στρέφονται προς το Πέραμα. Σε απόσταση 500-800 μέτρων δέχονται πυκνά πυρά, ένα σκάφος βυθίζεται και τέσσερα παθαίνουν σοβαρές ζημίες. Στις 14:00' η επιχείρηση διακόπτεται και τα εναπομείναντα σκάφη στρέφονται προς την Ηγουμενίτσα όπου φτάνουν στις 18:45' αφού τα έξι από αυτά παρουσιάζουν βλάβες στους κινητήρες.

Όλη την ημέρα της Δευτέρας 13 Σεπτέμβρη η πόλη βομβαρδίζεται από τη γερμανική αεροπορία, ενώ το βράδυ καταπλέουν τα τορπιλοβόλα Giuseppe Sirtori και Francesco Stocco ώστε να βοηθήσουν με τα αντιαεροπορικά τους την άμυνα του λιμανιού.

Αργά το απόγευμα ελευθερώνονται οι πολιτικοί κρατούμενοι από το Λαζαρέτο και λίγες ώρες αργότερα ξεκινά η μεγάλη νύχτα. Αεροπλάνα Haenke1111 του 1000 αεροπορικού σώματος της Λουφτβάφε βομβαρδίζουν την πόλη της Κέρκυρας με εμπρηστικές βόμβες. Ξημερώνοντας η ημέρα του Σταυρού, 14 Σεπτέμβρη, η πόλη φλέγεται. Οι ζημίες είναι τεράστιες και η αποστολή αποτυπώνεται απλά και στεγνά στο ημερολόγιο του 10°" γερμανικού αεροπορικού σώματος: <<Νύχτα. Επίθεση κατά της πόλης Κέρκυρας 10 He 111 με καλά αποτελέσματα». Η ενέργεια αυτή είχε ένα και μοναδικό σκοπό: Να τρομοκρατήσει τους Ιταλούς ώστε να καμφθεί η aντίστασή τους, αλλά και να ακυρώσει κάθε προσπάθεια ένοπλης αντίστασης εκ μέρους του πληθυσμού.

Οι επόμενες μέρες κυλούν με γερμανικούς βομβαρδισμούς και κενό πολιτικής εξουσίας στην Κέρκυρα καθώς οι Ιταλοί δεν παραδίδουν την εξουσία σε ελληνικές πολιτικές αρχές. Παράλληλα υπάρχει αβεβαιότητα για τον ιταλικό στρατό στο νησί ο οποίος έχει αποφασίσει αντίσταση κατά των Γερμανών.

Κατά τις ημέρες που ακολουθούν τον εμπρησμό της 14 ης Σεπτέμβρη, η γερμανική δραστηριότητα στη Κέρκυρα είναι κάπως περιορισμένη καθώς έχει επικεντρωθεί στη Κεφαλονιά και στην εξόντωση των εκεί ιταλικών δυνάμεων. Η επικράτηση της Βέρμαχτ στην Κεφαλονιά στις 22 Σεπτέμβρη, σήμανε για την Acqui σχεδόν δέκα χtλιάδες νεκρούς, τη μεγαλύτερη σφαγή στρατιωτών κατά το Β' Παγκόσμιο πόλεμο.

Ο aσύρματος των Αργυράδων

Στο μοναστήρι της Αγίας Τριάδας Αργυράδων λειτουργούν κατά την περίοδο της ιταλικής κατοχής δύο aσύρματοι με φροντίδα ενός γερμανικού κλιμακίου των διαβιβάσεων. Οι Ιταλοί λίγο μετά τη συνθηκολόγηση ζητούν από το κλιμάκιο να παραδοθεί. Οι Γερμανοί αρνούνται και αμέσως δέχονται πυρά πυροβολικού και όλμων με αποτέλεσμα την καταστροφή των ασυρμάτων και την παράδοση του κλιμακίου μετά από ισχνή αντίσταση.

23 Σεπτέμβρη- Επιχείρηση Verrat (Προδοσία)

Την Πέμπτη 23 Σεπτέμβρη οι γερμανικοί βομβαρδισμοί συνεχίζονται κυρίως στο νότιο τμήμα της Κέρκυρας όπου χτυπιέται η Λευκίμμη, τα Βραγανιώτικα και οι Μπενίτσες. Προετοιμάζεται η τελευταία προσπάθεια των Γερμανών για την κατάληψη της Κέρκυρας. Οι συνολικές δυνάμεις που προβλέπεται να συμμετάσχουν στις δύο φάσεις των επιχειρήσεων είναι:

• Το 2° τάγμα του 98°υ Ορεινού Συντάγματος Κυνηγών (ο 6°' λόχος ενισχυμένος με μια μονάδα Σκαπανέων Εφόδου με φλογοβόλα και ναρκαλιευτές), ο 7°ς , ο 8ος και ο 9°ς με πολυβόλα και όλμους. Συνολικά 20 αξιωματικοί, 81 υπαξιωματικοί και 581 άνδρες.
• Ένας ουλαμός του 79°^υ 0 συντάγματος Ορεινού Πυροβολικού με δύο πυροβόλα των36mm.
• Ο 3°ς λόχος του 54°^υ τάγματος Ορεινού Μηχανικού, 23 ερπυστριοφόρα οχήματα, μοτοσυκλέτες και 102 υποζύγια του λόχου σκαπανέων και του 8°υ λόχου.
• Δύο μονάδες διαβιβάσεων
• Χειρουργείο μάχης

Το γερμανικό σχέδιο προβλέπει αρχικά απόβαση στις δυτικές ακτές, προέλαση στις ανατολικές σε ένα από τα στενότερα σημεία του νησιού: τη γραμμή Κορίσσια-Μεσογγή και ταυτόχρονη παραπλανητική κίνηση κοντά στο Πετριτή.

Την απόβαση θα ακολουθήσει εκκαθάριση του νότιου άκρου του νησιού. Μετά την εξουδετέρωση των ιταλικών πυροβολαρχιών που καλύπτουν το νότιο στενό της Κέρκυρας. Θα ακολουθήσει η μεταφορά ενισχύσεων από την Ηγουμενίτσα υπό τον αντισυνταγματάρχη Ρέμολντ διοικητή του 99°0 συντάγματοςκαι ολοκλήρωση της κατάληψης του νησιού. Η αρχική σχεδίαση για ταυτόχρονη κατάληψη των Παξών εγκαταλεiπεται και πραγματοποιείται στις 3 Οκτώβρη.

Για την αρχική aποβατική επιχείρηση προτιμάται η νοτιοδυτική ακτή του νησιού καθώς οι Ιταλοί, προβλέποντας απόβαση στην ανατολική ακτή, έχουν συγκεντρώσει εκεί τον κύριο όγκο των δυνάμεών τους. Επιλέγεται η περιοχή στο βόρειο άκρο της αμμουδιάς του Αγίου Γεωργίου προς τη λιμνοθάλασσα των Κορισσίων. Την aποβατική δύναμη αποτελούν τμήματα της I η Ορεινής μεραρχίας (6"\ 7"\ gος λόχος) υπό τη διοίκηση του λοχαγού Φριτς Ντίτμαν.

Η δύναμη κατανέμεται σε ένα aνθυποβρυχιακό σκάφος, δύο ακάτους και τέσσερα aποβατικά τα οποία υπό τη διοίκηση του υποπλοίαρχου Μάλμαν αποπλέουν από την Πρέβεζα το απόγευμα της Πέμπτης 23 Οκτώβρη 1943 για μια διαδρομή 50 περίπου ναυτικών μιλίων. Τα σκάφη συνοδεύονται από μια τορπιλάκατο και έχουν αεροπορική συνοδεία υδροπλάνων Arado.

Το πρώτο κύμα εφόδου επιβαίνει στα τρία πρώτα σκάφη και το δεύτερο στα τέσσερα aποβατικά. Η νηοπομπή πλέει δυτικά και στη συνέχεια στρέφεται προς το νότιο άκρο της Κέρκυρας. Με το σούρουπο αντικρίζει τους Αντίπαξους τους παραπλέει από τα δυτικά. Η νύχτα είναι σκοτεινή (το φεγγάρι είναι έξι ημερών) αλλά διακρίνονται καθαρά οι Παξοί και ο Ασπρόκαβος.

Η απόβαση

Χωρίς απρόοπτα η νηοπομπή πλησιάζει το σημείο απόβασης στο νοτιοανατολικό άκρο της λίμνης Κορισσίων, ενώ ηχητική παραπλάνηση από αεροπλάνα είναι αποτελεσματική και τα πλοία δεν ακούγονται από τη στεριά. Τα σκάφη σταματούν περίπου 500 μέτρα από την ακτή και λόγω του σκοταδιού γίνεται δύσκολη η καθαίρεση των δύο αποβατικών λέμβων που είχαν διατεθεί. Έτσι για την απόβαση του πρώτου κύματος χρησιμοποιούνται δέκα φουσκωτά σκάφη και κατευθύνονται προς τη στεριά.

Μισή ώρα μετά τα μεσάνυχτα, ξημερώνοντας Παρασκευή 24 Σεπτέμβρη, ο 6"ς λόχος του 98"" Συντάγματος και η μονάδα μηχανικού υπό το λοχαγό Μίχαελ Παίσσινγκερ, αποβιβάζονται στην αμμουδιά χωρίς αντίσταση. ΙΊαρά το ότι η ιταλική διοίκηση του νησιού ανάμενε γερμανική aποβατική ενέργεια και είχε ζητήσει και ναυτική κάλυψη με σήμα που στάλθηκε την στις 23, η ακτή είναι aφύλαχτη.

Ο 6ος λόχος διασχίζει την αμμουδιά και βρίσκεται μπροστά σε μια νέα υδάτινη επιφάνεια, τη λιμνοθάλασσα. Αντιλαμβάνονται ότι από λάθος έχουν αποβιβαστεί 2 χιλιόμετρα βορειότερα από το προκαθορισμένο σημείο απόβασης. Μέχρι τη 1 το πρωί ο λόχος οχυρώνεται αμυντικά στην ακτή. Τότε οι Ιταλοί αντιλαμβάνονται την κατάσταση και η δύναμη των 400 περίπου ανδρών που εδρεύει στους Αργυράδες κινείται, ενώ ομάδες οπλοφόρων Αργυραδιτών, υπό τον υπολοχαγό Πέτρο Πανδή, επιτηρούν το δημόσιο δρόμο τοποθετούμενοι από τα Γουρίδια μέχρι το μοναστήρι.

Οι πυροβολαρχίες από τα Βραγανιώτικα και τους Αργυράδες και βαριοί όλμοι αρχίζουν φραγμό πυρός που κατευθύνεται όμως προς το νότιο άκρο της λιμνοθάλασσας όπου κανονικά θα είχαν αποβιβαστεί οι Γερμανοί. Έτσι η απόβαση σε λάθος θέση αποδεικνύεται σωτήρια για το πρώτο κύμα το οποίο πατά αναίμακτα την ακτή.

Ο Ντίτμαν διατάζει το δεύτερο κύμα να αποβιβαστεί ακόμα βορειότερα ώστε να αποφύγει τα ιταλικά πυρά με μεγαλύτερη ασφάλεια. Τα δύο από τα τέσσερα αποβατικά, που μεταφέρουν τον 7° και τον 8° λόχο, προσγιαλώνονται, στο σημείο που υποδεικνύεται, στις 01:30' και ακολουθούν τα υπόλοιπα σκάφη.

Ο 6°ς λόχος διασχίζει τη λιμνοθάλασσα με το νερό ως το γόνατο, κατευθύνεται προς τη θέση Μυρτιά και τον κεντρικό δρόμο. Δύο χιλιόμετρα ΝΑ των Βραγανιώτικων συγκρούεται με ιταλικά τμήματα. Το διάσπαρτο με βάτα έδαφος δεν διευκολύνει τον αγώνα, ούτε μπορούν να συμμετέχουν βαρέα όπλα. Η γερμανική επίθεση είναι επιτυχής και εξουδετερώνονται δύο ιταλικές διμοιρίες, ενώ καταλαμβάνονται μερικά φορτηγά αυτοκίνητα και ένα aντιαρματικό πυροβόλο των 50 mm την ώρα που το εγκαθιστούν. Τα υπόλοιπα γερμανικά τμήματα προχωρούν προς το δρόμο σε ευρεία ανάπτυξη, χωρίς να έχουν μεταξύ τους στενή επαφή.

Οι Γερμανοί προχωρούν

Στις 3 παρά τέταρτο μια διμοιρία του 6°υ λόχου και μια διμοιρία Σκαπανέων διασχίζουν τη Λίνια στο ύψος περίπου του Χλωμού. Οι δυνάμεις που ακολουθούν συμπληρώνουν τη σφήνα που δημιουργείται. Στο διάστημα αυτό τα πυρά των ιταλικών πυροβόλων στρέφονται κατά του ιταλικού aποβατικού στολίσκου. Οι μοναδικές γερμανικές απώλειες από τα πυρά αυτά είναι ένας οπλίτης και τρεις ναύτες.

Μόλις αποβιβάζεται ο 7°ς λόχος του 98°υ συντάγματος προωθείται προς Βορρά προκειμένου να καλύψει το αριστερό πλευρό του προγεφυρώματος και να υπερφαλαγγίσει τις ιταλικές δυνάμεις οι οποίες από τα Βραγανιώτικα είχαν φτάσει λίγες δεκάδες μέτρα από τον 6° λόχο.. Η δύναμη κατευθύνεται προς του Μπαρονέτου, περνά από τα Βαρκά και παίρνει θέσεις κοντά στον ιταλικό καταυλισμό όπου ένας ιταλικός λόχος εξοντώνεται πλήρως.

Από έναν ιταλό aυτόμολο οι Γερμανοί πληροφορούνται ότι ως εκείνη τη στιγμή αντιμετώπισαν δύο ιταλικούς λόχους από τα Βραγανιώτικα οι οποίοι μετά το συναγερμό προωθήθηκαν προς το σημείο απόβασης.

Στη συνέχεια ο 6ος και ο 8ος λόχος προωθούνται ΒΑ ώστε να εκκαθαριστεί ή τουλάχιστον να αποκλειστεί η ανατολική περιοχή. Ο 8ος λόχος συναντά σθεναρή αντίσταση αλλά λίγο πριν τις 04:00'. καταλαμβάνει το ύψωμα Μαλταούνα, ανατολικά του Χλωμού, το οποίο δεσπόζει στην περιοχή και τα ξημερώματα φτάνει στην ανατολική ακτή κοντά στη Μεσογγή. Οι Ιταλοί αποσύρονται προς Βορρά, προς την ακτή. Είναι σχεδόν ξημέρωμα, η απόβαση έχει ολοκληρωθεί και έχει δημιουργηθεί προγεφύρωμα, ενώ ένας ιταλικός λόχος έχει εξοντωθεί και τμήματα άλλων λόχων έχουν τραπεί σε φυγή.

Στην ακτή του Αγίου Γεωργίου ο aποβατικός στολίσκος συνεχίζει να ανταλλάσει πυρά με την ιταλική πυροβολαρχία από τα Βραγανιώτικα και μια οβίδα σκάει στη γέφυρα του aνθυποβρυχιακού σκάφους.

Στις 05:30' αρχίζει να ξημερώνει και οι Γερμανοί ξεκινούν εκκαθάριση προς τα ΝΑ. Ο 6ος λόχος που καλύπτει το προγεφύρωμα από ΒΔ και στα Βραγανιώτικα έρχεται σε επαφή με ιταλικές δυνάμεις οι οποίες όμως δεν έχουν διάθεση αντίστασης κι έτσι εγκαθίσταται εύκολα στη γραμμή Κορίσσια- Μεσογγή με μέτωπο προς Β. Ο κύριος όγκ.ος των γερμανικών δυνάμεων προωθείται και από τις δύο πλευρές του δρόμου κατά του 3ου λόχου του 18ου συντάγματος της μεραρχίας Acqui που υπερασπίζεται με 400 άνδρες τα υψώματα τα οποία περιβάλλουν τους Αργυράδες.

Ο ιταλός διοικητής ενημερώνει το δήμαρχο Γιώργη Γκίνη και τους επικεφαλής των οπλισμένων Αργυραδιτών οι οποίοι αναλαμβάνουν την ανίχνευση των εισβολέων και οχυρώνονται στην κορυφογραμμή των λόφων από τα Γουρίδια ως το Μοναστήρι, ενώ στη συνέχεια υποχωρούν στο ύψωμα του Ταξιάρχη.

Η γερμανική αεροπορία βομβαρδίζει τους αμυνόμενους, πλήττεται η άκρη του χωριού και οι Ιταλοί και οι οπλισμένοι αργυραδίτες εγκαταλείπουν αρχικά το ύψωμα του Ταξιάρχη όπου είχαν συγκεντρωθεί και στη συνέχεια μετακινούνται προς το Μαραθιά για να ανασυνταχτούν. Αποδεκατίζονται όμως από τη δράση των αεροπλάνων, το ηθικό κάμπτεται και τα τμ1jματα που βρίσκονται στις γειτονικές παραλιακές ζώνες αρχίζουν να aυτομολούν. Στο μεταξύ οι κάτοικοι των Αργυράδων εγκαταλείπουν το χωριό για να προσταστευτούν στην ύπαιθρο και το ξημέρωνα βρίσκει το χωριό άδειο. Η ζωή επανέρχεται το μεσημέρι και το χωριό μετράει τους νεκρούς του: Λεωνίδας Καββαδίας, Δημήτρης Κουλούρης, Γιώργης Κυνηγόπουλος και Κώστας Ασπιώτης. Ταυτόχρονα, τις επόμενες μέρες με κίνδυνο της ζωής τους οι κάτοικοι περιθάλπουν και σώζουν τη ζωή πολλών ιταλών στρατιωτών.

Στις 7:30, μισή ώρα μετά την ανατολή του Ήλιου η ιταλική στρατιωτική διοίκηση του νησιού χάνει κάθε επαφή με τα τμήματα που βρίσκονται νότια των Αργυράδων και δίνει εντολή να δημιουργηθεί νέα γραμμή άμυνας στο ποτάμι της Μεσογγής.

Στις 09:10' καταλαμβάνεται αμαχητί το Περιβόλι.

Στις 11:25 'βομβαρδίζεται ο Άγιος Ματθαίος, η Στρογγυλή, ο Κάτω Γαρούνας και οι Μπενίτσες. Η Στρογγυλή μετρά 24 νεκρούς και ο Άγιος Ματθαίος 8.

Στις 13:00, ενώ βομβαρδίζεται η ιταλική πυροβολαρχία στα Μελίκια, ο 7ος λόχος κινείται για να εξουδετερώσει τα ιταλικά πυροβόλα στον Ασπρόκαβο και ο 8ος προς Ριγγλάδες και μετά προς Μελίκια για να εξουδετερώσει τα εκεί πυροβόλα. Στην πορεία του εξουδετερώνει δύο ιταλικούς λόχους και στις 16:15' τα ιταλικά πυροβόλα εξουδετερώνονται.

Στις 18:30' ο 7ος λόχος εξουδετερώνει χωρίς μάχη την πυροβολαρχία του Ασπρόκαβου που είχε μετακινηθεί στα Παντάτικα και λίγο αργότερα φθάνει και ο 8°ς λόχος.

Ενώ βραδιάζει η 24η Σεπτέμβρη, το απόσπασμα Ντίτμαν έχει πλέον ολοκληρώσει την αποστολή του δημιουργώντας προγεφύρωμα το οποίο έχει καλύψει από το Βορρά. Με τη γρήγορη προέλασή του έχει εκκαθαρίσει το νότιο τμήμα του νησιού συντρίβοντας κάθε αντίσταση και εξουδετερώνοντας τις ιταλικές πυροβολαρχίες. Η Βέρμαχτ μπορούσε πλέον να μεταφέρει ενισχύσεις από την Ηγουμενίτσα χωρίς κίνδυνο. Όμως λόγω της δράσης της ιταλικής αεροπορίας η μεταφορά αυτή καθυστερεί και τα πρώτα τμήματα αποβιβάζονται στο μώλο της Λευκίμμης στις 20:00

Στις 21:30' της 24ης Σεπτέμβρη συγκαλείται στο Σταυρό από το διοικητή του 18°υ συντάγματος σύσκεψη με όλους τους διοικητές των ταγμάτων και αποφασίζεται η άμυνα μέχρις εσχάτων. Τα τρία τάγματα οχυρώνονται στο Σταυρό, στο Πεντάτι και στο Κάτω Γαρούνα ενώ με την προοπτική επικράτησης του εχθρού η πολεμική σημαάι του συντάγματος καίγεται και η τέφρα εντοιχίζεται σε μια στοά του Παλιού Φρουρίου.

Κατά την πρώτη μέρα των επιχειρήσεων οι Ιταλοί χάνουν τρία τάγματα και μετρούν 500 νεκρούς, 1000 αιχμαλώτους ή aυτόμολους και μεγάλες απώλειες σε άψυχο υλικό.

Οι Ιταλοί ζητούν ναυτική και αεροπορική κάλυψη- Το επεισόδιο με το τορπιλοΒόλο Stocco

Λίγο μετά την απόβαση η Ανώτατη Ιταλική Στρατιωτική Διοίκηση ζητά πιεστικά με σήματά της ναυτική και αεροπορική κάλυψη της Κέρκυρας:

«Ο εχθρός αποπειράται να αποβιβαστεί στο νότιο μέρος του νησιού στη Λευκίμμη και τον όρμο του Αγίου Γεωργίου. Αιτούμαι ναυτική και αεροπορική βοήθεια».

«Ο εχθρός κατόρθωσε να αποβιβαστεί στη ζώνη Αγίου Γεωργίου νοτίως της λιμνοθάλασσας των Κορισσίων. Πιστεύω ότι η επίθεση θα εκδηλωθεί την αυγή με συμμετοχή της αεροπορίας. Αιτούμαι την επέμβαση της Αεροπορίας μας και ναυτικών μέσων».

«Συνεχίζεται η απόβαση στη ζώνη Κορισσίων με την υποστήριξη ενός πολεμικού πλοίου. Αιτείται η άμεση επέμβαση αεροπορίας και ναυτικών μεσων».

Μετά από τα παραπάνω σήματα ομάδα ιταλικών αεροπλάνων εντοπίζει και επιτίθεται στον αποβατικό στολίσκο που κατευθύνεται στην Ηγουμενίτσα. Βυθίζουν ένα αποβατικό και προκαλούν ζημίες στα υπόλοιπα, ενώ πολυβολούν γερμανικά πλωτά που πλέουναν από την Πλαταριά προς την Κέρκυρα, αναγκάζοντας τους γερμανούς να διακόψουν προσωρινά τις aποβατικές ενέργειες.

Ταυτόχρονα το Ιταλικό Αρχηγείο Ναυτικού διατάζει το τορπιλοβόλο

«Francesco Stocco» που συνοδεύει νηοπομπή από Ιταλία πβος Αγίους Σαράντα, να αποσπασθεί από αυτήν και να κατευθυνθεί προς την ακτή του Αγίου Γεωργίου Αργυράδων.

Το «Stocco» φτάνει στην περιοχή της απόβασης aργοπορημένα, καθώς τα γερμανικά σκάφη έχουν ολοκληρώσει την αποστολή τους και κατευθύνονται στην Ηγουμενίτσα. Μετά από μιας ώρας άκαρπες έρευνες, ξεκινά να ξανασυναντήσει τη νηοπομπή του, χωρίς να πάρει το σήμα της Ναυτικής Διοίκησης της Κέρκυρας, που το πληροφορεί λανθασμένα ότι αυτή την στιγμή γίνεται απόβαση στις ανατολικές ακτές του νότιου τμήματος του νησιού.

Το τορπιλοβόλο όμως έχει εντοπιστεί από τους Γερμανούς. Στο Πολεμικό Ημερολόγιο του ΧΧΙΙ Σώματος με ώρα εγγραφής 15.30 αναφέρεται: «Εχθρικό τορπιλοβόλο 5 χλμ. δυτικά λιμνοθάλασσας Κορισσίων με πορεία ΝΑ. Εν συνεχεία πορεία Β.» Μεταξύ 16.20' και 17.15' το «Stocco» χτυπιέταικαίρια από σμήνος 12 έως 15 Στούκας νότια από το Μαθράκι. Δύο ζεύγη ιταλικών αεροπλάνων σπεύδουν σε βοήθεια. Το εντοπίζουν την ώρα που βυθίζεται, και διακρίνουν γύρω του στη θάλασσα ναυαγοσωστικές σχεδίες, ενώ δεν διαπιστώνεται παρουσία εχθρού. Τελικά το «Stocco» καταποντίζεται στις 19.20 '. Την επομένη στέλνεται μία τορπΙλάκατος για περισυλλογή των ναυαγών, αλλά σχεδόν όλο το πλήρωμα χαθεί, τόσο από την αεροπορική επίθεση (οι Γερμανοί είχαν πολυβολήσει και τους ναυαγούς), όσο και από την κακοκαιρία που επικράτησε στην περιοχή εκείνο το βράδυ.

Από τα 85 μέλη του πληρώματος, ελάχιστοι ναυαγοί τραυματισμένοι κατορθώνουν να φτάσουν στο Μαθράκι, όπου τους περιμαζεύει την επόμενη μέρα, στο δρόμο του προς το Μπρίντιζι ένα μικρό ιστιοφόρο στο οποίο επέβαιναν μερικοί Ιταλοί που να διαφύγει από τις βόρειες ακτές της Κέρκυρας.

Σάββατο 25 Σεπτέμβρη

Το κύριο τμήμα των γερμανικών δυνάμεων αποβιβάζεται στο μώλο της Λευκίμμης στις 05:30' και στις 10:45 'της επόμενης μέρας 25 Σεπτέμβρη, ημέρα Σάββατο. Μία ώρα αργότερα φτάνει ο διοικητής της μεραρχίας Στέττνερ ο οποίος εγκαθιστά το σταθμό διοίκησης στα Βραγανιώτικα.

Ο κύριος όγκος του αποσπάσματος Ντίτμαν έχει διανυκτερεύσει στα Σπαρτερά και τους Ριγγλάδες, καλυπτόμενος προς Β. από τον 6° λόχο του 98ου Συντάγματος που κατέχει τα υψώματα ΒΔ των Αργυραδων και καλύπτει με πυροβόλο και το δρόμο από Αργυράδες προς Βραγανιώτικα.

Στις επόμενες ώρες οι Γερμανοί κινούνται ταχύτατα προς τις ιταλικές θέσεις στο κέντρο του νησιού τις οποίες εξουδετερώνουν μετά από σκληρές μάχες. Στην συνέχεια προωθούνται ταχύτατα προς την πόλη την οποία και καταλαμβάνουν στις 16:00'. Πριν μπει η Κυριακή οι Γερμανοί είναι κύριοι του νησιού.

Αρχίζει πλέον η δεύτερη κατοχή η οποία διαρκεί λίγο περισσότερο από ένα χρόνο.

Άταφα σώματα

Αξίζει να επισημανθεί ότι οι νεκροί Ιταλοί των μαχών παρέμειναν άταφοι και τάφηκαν τις επόμενες μέρες από τους ιερείς των χωριών της περιοχής με το ορθόδοξο τυπικό. Οι ίδιοι ιερείς συγκέντρωσαν τις μεταλλικές στρατιωτικές ταυτότητες και τις παρέδωσαν στον καθολικό επίσκοπο. Δέκα χρόνια αργότερα έγινε ανακομιδή στην Ιταλία των οστών όλων των Ιταλών που είχαν ταφεί στο νησί μας και στην Κεφαλονιά.

*Η εισήγηση στην εκδήλωση που διοργάνωσε ο Σύλλογος των εν Αττική Αργυραδιτών στις Αργυράδες στις 23 Σεπτέμβρη 2024