Της Γιώτας Ιωαννίδου
Από τα χαράματα της 24ης Φεβρουαρίου, όταν ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι πολεμικές ανταποκρίσεις και οι γεωπολιτικές αναλύσεις μονοπωλούν τα ΜΜΕ. Όμως ο πόλεμος δεν είναι σκάκι. Ούτε μελετημένες κινήσεις τακτικής πάνω σε ηλεκτρονικό χάρτη. Έχει πρόσφυγες και νεκρούς. Συντρίμμια και απόγνωση. Ξεριζωμό και πόνο.
Όλα αυτά που οι καπιταλιστές θεωρούν παράπλευρες απώλειες προκειμένου να εξυπηρετήσουν τα βρώμικα, ταξικά τους συμφέροντα, αυτά που συνόψι¬ζε ο Βάρναλης στο στίχο: «Να σκοτώνονται οι λαοί για τ αφέντη το φαΐ». Πρόκειται για απώλειες που οι κυρίαρχες τάξεις όταν τις θυμούνται προσφεύγουν στην εργαλειακή τους διαχείριση, προς όφελος των προτεραιοτήτων και των συμφερόντων τους.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εμφανίζεται να ανοίγει τις πόρτες της σε εκατομμύρια πρόσφυγες από την Ουκρανία. Καλοδέχεται τους «δικούς της» πρόσφυγες. «Τους λευκούς με τα γαλανά μάτια», τους «πολιτισμένους», τους χριστιανούς, τους «καλοντυμένους» γράφουν οι εφημερίδες.
Η Πολωνία που δαπάνησε εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια για την κατασκευή τείχους, ώστε να εγκλωβίσει στη Λευκορωσία τους ρακένδυτους μετανάστες της Ανατολής, καλοδέχεται τους γείτονες. Το ίδιο κάνουν και ο Ούρμπαν στην Ουγγαρία, που έκλεινε τους πρόσφυγες σε «κλουβιά» χωρίς φαγητό, και ο Νεχάμερ στην Αυστρία που αρνιόταν να δώσει άσυλο σε Αφγανούς που ζητούσαν καταφύγιο από τους Ταλιμπάν. Όλοι αυτοί τώρα βρήκαν ευκαιρία να διαφημίσουν τα φιλανθρωπικά τους αισθήματα. Δεν πρόκειται για αλληλεγγύη αλλά για κρατική πολιτική.
Πριν τη ρώσικη εισβολή μεγάλες ήταν οι προσφυγικές ροές από το Ντονμπάς για να γλυτώσουν από τα τάγματα του Αζόφ, που απλόχερα χρηματοδότησαν ουκρανική κυβέρνηση, ΗΠΑ και ΝΑΤΟ. Πλήθυναν οι εγκλωβισμένοι πρόσφυγες των πολέμων Συρίας, Ιράκ, Αφγανιστάν σε στρατόπεδα, οι πνιγμοί τους στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο... Αλλά όλοι αυτοί είναι οι «άλλοι» πρόσφυγες. Οι μαυριδεροί, οι αλλόθρησκοι, οι απολίτιστοι. Όχι οι «δικοί» μας. Δέχονται πάνω τους τον προβολέα της δημοσιότητας, μόνο ως φόβητρο κινδύνου για τους ιθαγενείς πληθυσμούς.
Στη Γαλλία, τροφοδοτείται από επίσημα χείλη η συζήτηση περί μορφωμένων μεταναστών και ποιοτικού κύματος προσφύγων που μπορεί να ωφελήσει τη χώρα. Ενώ στη Βρετανία μιλούν για βιομετρικές επαληθεύσεις ασφαλείας και εποχιακούς εργάτες. Τοκίζουν το συναίσθημα οι τράπεζες και αρχίζουν τους υπολογισμούς οι αγορές.
Στην Ελλάδα οι κυβερνητικοί ιθύνοντες ξεχωρίζουν τους καλούς, ορθόδοξους, Ουκρανούς πρόσφυγες από τους «λάθρο» και τους «παράνομους». Την ίδια στιγμή που η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ μιλά για θανατηφόρες επαναπροωθήσεις προσφύγων στο Αιγαίο, πάνω από 540, από το 2020. Αλλά αυτοί είναι οι άλλοι, οι κακοί, οι «υπάνθρωποι».
Αυτοί που οδηγούν την κούρσα των πο-λεμικών ανταγωνισμών χύνουν ποταμούς δακρύων για την προσφυγιά που δημιούργησαν οι πόλεμοι που προετοίμασαν. Επιδιώκουν να συσκοτίσουν τις ευθύνες τους. Να κρύψουν ότι πρόκειται για τις αναπόφευκτες απώλειες της ανάπτυξής τους, του ανταγωνισμού τους για κέρδη και ηγεμονία στις διεθνείς αγορές. Αυτοί που θρέφουν τη φτώχεια με τα πλούτη τους, υπεραμύνονται της φιλανθρωπίας που κρατά το βλέμμα των φτωχών χαμηλά. Παραφράζοντας τον Μπρεχτ θα γράφαμε ότι η ειρήνη τους σκοτώνει ό,τι άφησε όρθιο ο πόλεμός τους.
Το ματωμένο πρόσωπο της δασκάλας Ολένα Κουρίλο, με το αχνό χαμόγελο μπροστά από το γκρεμισμένο σπίτι της, είναι ένα από τα πολλά πρόσωπα αυτού του πολέμου. «Μελετούσαμε ιστορία αλλά δε σκεφτήκαμε ποτέ ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί σε εμάς», αφηγείται. Το 2015-16 στον πόλεμο στη Συρία, ο Ουαρσάν Σαΐρ έγραφε ότι κανείς δεν αφήνει την πατρίδα του εκτός αν γίνει στόμα καρχαρία και φωτιά κάτω από τα πόδια του. «Και τότε φεύγεις. Και αυτό δεν είναι κάτι που φαντάστηκες ποτέ ότι θα έκανες».
Σε κάθε πόλεμο η πραγματική αλληλεγγύη στους πρόσφυγες δεν τηρεί πρωτόκολλα. Είναι η ζεστή φροντίδα των λαών και των εργαζόμενων στους κατατρεγμένους λαούς και εργαζόμενους των άλλων χωρών, ώστε μαζί να παλέψουν για αποτροπή και ήττα του πολέμου. Είναι η υπόσχεση ότι σε αυτόν τον πόλεμο δε θα δεχθούν να είναι ούτε θύτες, ούτε θύματα διαλέγοντας στρατούς που ανεμίζουν ξένες σημαίες, ξένες προς την ανάγκη της πραγματικής, κοινωνικής απελευθέρωσής τους.
Την ίδια εβδομάδα που τα καραβάνια των προσφύγων ξεκινούσαν από την Ουκρανία, ένα εικοσάχρονο «γελαστό παιδί» από την Ερυθραία κρεμάστηκε από ένα δέντρο μέσα σε προσφυγική δομή στην Καβάλα. Με όνομα που δε μας έγινε γνωστό, για άγνωστη -κατά τις αρχές- αιτία. Ας του δώσουμε όλοι εμείς το όνομα Ολένα, Σαΐρ, Γιώργος και Ελένη..
ΠΗΓΗ: Πριν
