Η Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων εορτάζεται κάθε χρόνο στις 21 Μαρτίου. Καθιερώθηκε το 1966 από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών σε ανάμνηση ενός τραγικού συμβάντος, που συγκλόνισε την παγκόσμια κοινή γνώμη.
Στις 21 Μαρτίου του 1960 η αστυνομία της ρατσιστικής Νοτίου Αφρικής πυροβόλησε εν ψυχρώ κατά μιας διαδήλωσης φοιτητών στην πόλη Σάρπβιλ, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 70 άνθρωποι. Οι νεαροί διαδηλωτές διαμαρτύρονταν ειρηνικά κατά των νόμων του Απαρτχάιντ, που είχε επιβάλλει το καθεστώς της λευκής μειοψηφίας στη χώρα, εφαρμόζοντας τη θεωρία της ανισότητας ανάμεσα στις φυλές.
Ο ΟΗΕ μάς καλεί αυτή τη μέρα να ενώσουμε τις φωνές μας για τα θύματα του ρατσισμού, των φυλετικών διακρίσεων, της ξενοφοβίας και της μισαλλοδοξίας.
Τι είναι ο ρατσισμός πραγματικά;
Ο ρατσισμός ή αγγλιστί racism, προέρχεται από την λέξη razza που σημαίνει φυλή. Ως ρατσισμός ορίζεται κατά βάσει η πεποίθηση πως μία φυλή, είναι ανώτερη από κάποια άλλη, ή και από όλες τις άλλες που τείνουν να θεωρούνται κατώτερες. Κοινωνικά ο ρατσισμός δηλώνεται από την αντίληψη και την άδικη συμπεριφορά και μεταχείριση σε κοινωνικές ομάδες που κατά την άποψη κάποιων μειονεκτούν ή διαφέρουν.
Διακρίσεις και είδη ρατσισμού βλέπουμε αρκετές καθημερινά. Από τη φυλετική διάκριση, στη θρησκευτική, στην πολιτισμική, στην κοινωνικοοικονομική. Μυριάδες διακρίσεις προς ανθρώπους που δεν διαφέρουν όσο νομίζουμε από εμάς. Στο τέλος της ημέρας όλοι παραμένουμε άνθρωποι. Ανεξάρτητα από το χρώμα μας, τη θρησκεία μας, το σεξουαλικό μας προσανατολισμού ή την θέση μας κοινωνικά.
Πόσο εύκολο μας είναι αλήθεια να κρίνουμε κάποιον για τον οποιονδήποτε λόγο για οποιοδήποτε χαρακτηριστικό που μπορεί να μας ξενίσει, αλλά και πόσο δύσκολο να πούμε κάτι καλό ή ενθαρρυντικό με την ίδια ευκολία; Ο ρατσισμός γεννά φόβο και ανασφάλεια, ενώ η αλληλεγγύη και η ενότητα γεννά ελπίδα.
«Όποτε βρεθείς με την πλευρά της πλειοψηφίας, είναι η στιγμή που πρέπει να σταθείς και να συλλογιστείς». Mark Twain
Συνέπειες του ρατσισμού και των διακρίσεων
«Δεν καταπολεμάς το ρατσισμό με ρατσισμό, ο καλύτερος τρόπος να το κάνεις είναι με την αλληλεγγύη», όπως είπε σοφά ο ακτιβιστής Robert George «Bobby» Seale. Είναι ακόμη ένα δυνατό μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού. Η διάκριση, παντός είδους, προσβάλλει και την μειώνει τα ανθρώπινα δικαιώματα, την αξιοπρέπεια και την προσωπικότητα του κάθε ανθρώπου. Στερεί από ανθρώπους την ευκαιρία να δημιουργούν και να αναπτύσσουν τον πολιτισμό και την ελευθερία τους πνευματικά.
Ο ρατσισμός προκαλεί φόβο και ανασφάλεια, βία και εγκλήματα ενάντια σε τεράστια ποσοστά ανθρώπων που απλώς έχουν κάποια διαφορετικά χαρακτηριστικά ή πεποιθήσεις από άλλους. Θεωρείται η χειρότερη μορφή εκμετάλλευσης και βαρβαρότητας από άνθρωπο σε άνθρωπο. Πολλοί άνθρωποι ζουν μόνιμα με το αίσθημα του φόβου και της ανασφάλειας μόνο και μόνο επειδή θεωρούνται «διαφορετικοί» σύμφωνα με τα στερεότυπα και τις διακρίσεις. Ζούμε σε πολυπολιτισμικές κοινωνίες για αιώνες, και ακόμη μεγάλη μερίδα ανθρώπων δεν έχει καταφέρει να αποβάλλει τον διαχωρισμό και την προσπάθεια μείωσης της υπόστασης των ανθρώπων που φαίνεται να ανήκουν σε διαφορετικές ομάδες.
Το 2006 ένας μαθητής αφρικανικής καταγωγής έγραψε ένα ποίημα που προτάθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη ως το καλύτερο ποίημα για την χρονιά:
«Και λες εμένα έγχρωμο;
Όταν γεννιέμαι, είμαι μαύρος
Όταν μεγαλώσω, είμαι μαύρος
Όταν κάθομαι στον ήλιο ,είμαι μαύρος
Όταν φοβάμαι, είμαι μαύρος
Όταν αρρωσταίνω, είμαι μαύρος
Κι όταν πεθαίνω, ακόμα είμαι μαύρος
Κι εσύ λευκέ άνθρωπε…
Όταν γεννιέσαι, είσαι ροζ
Όταν μεγαλώνεις, γίνεσαι λευκός
Όταν κάθεσαι στον ήλιο, γίνεσαι κόκκινος
Όταν κρυώνεις, γίνεσαι μπλε
Όταν φοβάσαι, γίνεσαι κίτρινος
Όταν αρρωσταίνεις, γίνεσαι πράσινος
Κι όταν πεθαίνεις, γίνεσαι γκρι
Και λες εμένα έγχρωμο…»
