Με σύνθημα «Κάνοντας το αόρατο, ορατό» ο ΟΗΕ έφερε φέτος τα υπόγεια ύδατα και τη σημασία τους στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης στο επίκεντρο των εκδηλώσεων, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Νερού.

«Τα υπόγεια ύδατα είναι αόρατα, όμως οι επιπτώσεις τους είναι ορατές παντού. Εκτός ορατού πεδίου, κάτω από τα πόδια μας, τα υπόγεια ύδατα είναι ένας κρυμμένος θησαυρός που εμπλουτίζει τις ζωές μας. Σχεδόν όλη η ποσότητα υγρού πόσιμου νερού στον κόσμο, είναι υπόγειο. Καθώς η κλιματική αλλαγή χειροτερεύει, τα υπόγεια ύδατα γίνονται ολοένα και πιο κρίσιμης σημασίας. Χρειάζεται να εργαστούμε μαζί ώστε να διαχειριστούμε με βιώσιμο τρόπο αυτόν τον πολύτιμο φυσικό πόρο. Μπορεί τα υπόγεια ύδατα να είναι εκτός του ορατού μας πεδίου, δεν πρέπει να είναι όμως εκτός των υπολογισμών μας».

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ περισσότεροι από 2,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν σήμερα πρόσβαση σε καθαρό, πόσιμο νερό στον πλανήτη.

Τα υπόγεια ύδατα της Γης θεωρούνται συρρικνούμενος πόρος, που χρησιμοποιείται υπερβολικά από πολλές χώρες του πλανήτη. Συνήθως αντλούνται για οικιακή και βιομηχανική χρήση, όμως είναι επίσης κρίσιμης σημασίας για την υγιή λειτουργία των οικοσυστημάτων.

Στην επίσημη σελίδα του, ο ΟΗΕ αναφέρεται λεπτομερώς στην ανησυχητική τάση της υπερβολικής εξάρτησης από τα υπόγεια ύδατα λέγοντας: «Πρέπει να τα προστατεύσουμε από την υπερεκμετάλλευση - καθώς αντλούμε περισσότερο νερό από αυτό που αναπληρώνεται από τη βροχή και το χιόνι - και τη ρύπανση, που αυτή τη στιγμή είναι μεγάλο πρόβλημα, καθώς μπορεί να οδηγήσει στην εξάντληση αυτού του πόρου, με συνέπεια το επιπλέον κόστος για την επεξεργασία του και, μερικές φορές, ακόμη και την αποτροπή της χρήσης του».

Η σημασία του πόσιμου νερού

Το ακατάλληλο για πόση νερό σκοτώνει παγκοσμίως περισσότερους ανθρώπους από ό,τι οι πολεμικές συρράξεις ανά τον πλανήτη, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Μόλις λίγο περισσότεροι από τους μισούς κατοίκους της υποσαχάριας Αφρικής έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό, με τον ΟΗΕ να εκτιμά ότι σε 15 χρόνια, περίπου 48 έθνη θα αντιμετωπίζουν έλλειψη νερού.

Παρότι η Γη είναι ένας πλανήτης με πάρα πολύ μεγάλες ποσότητες νερού, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, δεν είναι πόσιμες. Το 97,5% του νερού της Γης βρίσκεται στους ωκεανούς και είναι αλμυρό. Πόσιμο είναι το υπόλοιπο 2,5%, το οποίο όμως δεν μπορεί να συλλεχθεί και να αξιοποιηθεί: Το 70% είναι παγωμένο στους παγετώνες και το υπόλοιπο 30% είναι υπόγειο. Λιγότερο από 1% του πόσιμου νερού του πλανήτη είναι διαθέσιμο στον άνθρωπο και αυτή είναι η αιτία που τον κάνει να στρέφεται στην εκμετάλλευση των υπογείων υδάτων.

Τα υπόγεια ύδατα, λοιπόν, αποτελούν τη μεγαλύτερη δεξαμενή γλυκού νερού στον κόσμο. Υπολογίζεται ότι υπόγειο είναι πάνω από το 97% των διαθέσιμων γλυκών νερών στη γη (χωρίς να υπολογίζονται οι πολικοί πάγοι). Το υπόλοιπο 3% αποτελείται κυρίως από επιφανειακά ύδατα (λίμνες, ποτάμια, υγρότοποι) και την υγρασία εδάφους.

Μέχρι σήμερα, το ενδιαφέρον για τα υπόγεια νερά αφορούσε κυρίως στην κάλυψη των αναγκών για ύδρευση (περίπου το 75% των κατοίκων της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξαρτώνται από τα υπόγεια αποθέματα για την παροχή νερού για ανθρώπινη κατανάλωση), αναγνωρίζοντας επίσης ότι είναι ένας σημαντικός φυσικός πόρος για την άντληση νερού για τη βιομηχανία (π.χ. ψυκτικό ύδωρ) και τη γεωργία (άρδευση).

Είναι πλέον σαφές, ότι τα υπόγεια ύδατα πρέπει να αντιμετωπισθούν όχι μόνο ως μια δεξαμενή, από την οποία μπορεί να αντληθεί νερό καλής ποιότητας, για διάφορες χρήσεις, αλλά και να προστατευθούν για την περιβαλλοντική αξία τους. Τα υπόγεια ύδατα διαδραματίζουν έναν ουσιαστικό ρόλο στον υδρολογικό κύκλο και είναι πολύτιμη η αξία τους ως ρυθμιστικός παράγοντας για τη διατήρηση υγρότοπων και ποταμών, ιδιαίτερα σε περιόδους ξηρασίας, γιατί εξασφαλίζουν τη μόνιμη ροή (δηλαδή το νερό που τροφοδοτεί ποταμούς καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους) των συστημάτων επιφανειακών υδάτων, πολλά από τα οποία χρησιμοποιούνται για υδροδότηση και αναψυχή.

Σε πολλούς ποταμούς της Ευρώπης, πλέον του 50% της ετήσιας ροής προέρχεται από υπόγεια ύδατα. Το καλοκαίρι που το νερό λιγοστεύει, πλέον του 90% της ροής σε μερικούς ποταμούς μπορεί να είναι υπόγειας προέλευσης. Γι’ αυτό και η υποβάθμιση της ποιότητας των υπόγειων υδάτων μπορεί να επηρεάσει άμεσα τα συνδεόμενα με αυτά υδατικά και χερσαία οικοσυστήματα.

Στην Παγκόσμια Μέρα Νερού, πριν από λίγες μέρες, λοιπόν περίσσεψαν ξανά τα κροκοδείλια δάκρυα ιμπεριαλιστικών οργανισμών, κρατών και κυβερνήσεων, αλλά και επιχειρηματικών ομίλων, για το μεγάλο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού που παραμένει αποκλεισμένο απ' αυτό. Η ευθύνη όμως είναι όλη δική τους: Για τα κέρδη των μονοπωλιακών ομίλων το νερό μετατρέπεται σε εμπόρευμα και εκατομμύρια λαού σε όλο τον κόσμο στερούνται το πολύτιμο αγαθό. Θυμίζουμε ότι σχεδόν 2,2 δισ. άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό, 4,2 δισ. ζουν σε ανθυγιεινό περιβάλλον, ενώ 3 δισ. δεν έχουν ούτε τις βασικές εγκαταστάσεις για το πλύσιμο των χεριών. Κι επειδή μιλάμε για ένα τόσο αναγκαίο αγαθό και συγχρόνως χρυσοτόκο εμπόρευμα, δεν είναι καθόλου παράξενο ότι αξιοποιείται στη γεωπολιτική σκακιέρα ως «όπλο» στους ανταγωνισμούς των ιμπεριαλιστών. Ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα σταχυολογούμε πιο κάτω.

Στην Αφρική, όπου απέραντες κατοικημένες εκτάσεις έχουν ελάχιστη πρόσβαση σε νερό, ο έλεγχός του γίνεται «εργαλείο» στις αντιθέσεις, κυρίως ανάμεσα στην ΕΕ και τις ΗΠΑ από τη μια, στην Κίνα και τη Ρωσία από την άλλη. Στην Αιθιοπία για παράδειγμα, η κατασκευή ενός τεράστιου φράγματος, με την ονομασία «Αιθιοπική Αναγέννηση» (GERD) στον ποταμό Γαλάζιο Νείλο (Παραπόταμος του Νείλου), κινδυνεύει να αποκλείσει άλλα κράτη στη ροή του Νείλου, όπως η Αίγυπτος, όπου το μεγαλύτερο μέρος των υδάτινων εισροών θα ελέγχεται πλέον από την Αιθιοπία... Στη χρηματοδότηση του φράγματος εμπλέκονται κινέζικα κεφάλαια και εκτός των άλλων θα αξιοποιηθεί για την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας. Αλλά και στην υποσαχάρια Αφρική φουντώνει η διαπάλη για τους υδάτινους πόρους γύρω από τον ποταμό Νίγηρα. Η εκχώρηση εκατομμυρίων καλλιεργήσιμων στρεμμάτων σε μονοπώλια από τη Σαουδική Αραβία, την Ινδία, την Ευρώπη, τη Ρωσία και αλλού όξυνε τη μεταξύ τους αντιπαράθεση για τα αρδευτικά κανάλια, με τα οποία μεταφέρονται τεράστιες ποσότητες νερού.

Στην «κοίτη» ισχυρών ανταγωνισμών ρέει το νερό και στη Μέση Ανατολή, με τα κλειδιά να τα κρατάνε κυρίως η Τουρκία και το Ισραήλ. Η Τουρκία ελέγχει τη ροή του Ευφράτη και του Τίγρη, που αποτελούν πολύτιμη πηγή για τη Συρία, το Ιράκ, το Ιράν και τα κράτη του Κόλπου. Το πελώριο φράγμα του Ιλισού, στον ποταμό Τίγρη, που εγκαινιάστηκε τον περασμένο Νοέμβρη, θα παράγει το 4% του ηλεκτρικού ρεύματος που καταναλώνει η Τουρκία, σβήνοντας από τον χάρτη 200 χωριά. Η λειτουργία του θα προκαλέσει πρόσθετη λειψυδρία σε άλλες χώρες, ενώ δημοσιεύματα το συνδέουν και με το ξερίζωμα των κουρδικών πληθυσμών της περιοχής. Την ίδια ώρα, το Ισραήλ ελέγχει έως σήμερα αποκλειστικά τους υδάτινους πόρους που ανήκουν στους Παλαιστίνιους, ενώ στους συχνούς βομβαρδισμούς του πλήττει και το εργοστάσιο αφαλάτωσης στη Λωρίδα της Γάζας, αφήνοντας τους Παλαιστίνιους χωρίς πόσιμο νερό, στο έλεος ασθενειών από ακατάλληλα ύδατα κ.λπ.

Σε μια άλλη περιοχή του χάρτη, αυτήν της Νοτιοανατολικής Ασίας, εκεί που ρέει ο πλωτός ποταμός Μεκόνγκ και ζουν περίπου 60 εκατομμύρια άνθρωποι, το 2015 η Κίνα σύναψε το «Πλαίσιο Συνεργασίας Λανκάνγκ - Μεκόνγκ», ενταγμένο στο σχέδιο «Μια ζώνη, ένας δρόμος». Μέσω αυτού του ποταμού μεταφέρονται φορτία από πλοία μέχρι και 420 τόνων. Η συμφωνία της Κίνας αφορά την Καμπότζη, το Λάος, την Ταϊλάνδη και το Βιετνάμ (το Λάος πλέον χρηματοδοτείται από την Κίνα για υδροηλεκτρικά εργοστάσια), σε μια προσπάθεια τα πλοία της να αποφεύγουν θαλάσσια σημεία διέλευσης, στα οποία περιπολεί σταθερά ο στόλος των ΗΠΑ. Το νερό αποτελεί «πιόνι» στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και στην Ουκρανία. Με την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014, η κυβέρνηση της Ουκρανίας έφτιαξε φράγμα στη Χέρσωνα και συγκεκριμένα σε κανάλι που την εποχή της ΕΣΣΔ μετέφερε νερό από τον ποταμό Δνείπερο στην Κριμαία. Ετσι διέκοψε την παροχή νερού που αντιστοιχούσε στο 85% τον αναγκών της χερσονήσου, ενώ το φράγμα ήταν από τους πρώτους στόχους που βομβάρδισε η Ρωσία μετά την εισβολή.

Εναλλακτικά σενάρια «αξιοποίησης» για ΕΥΔΑΠ  και ΕΥΑΘ  εντός του 2022 αξιολογούνται από το ΤΑΙΠΕΔ, όπως αποκαλύπτεται στο αναθεωρημένο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αξιοποίησης (Αsset Development Plan - ADP) του Ταμείου, στο οποίο καταγράφονται τα σχέδια των ιδιωτικοποιήσεων περιουσιακών στοιχείων και συμμετοχών του Δημοσίου που βαίνουν προς αξιοποίηση το επόμενο έτος. Το αναθεωρημένο ADP, το οποίο δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, περιγράφει την τρέχουσα κατάσταση και τα επόμενα βήματα για τα σημαντικότερα περιουσιακά στοιχεία του ΤΑΙΠΕΔ.

Αποφάσισαν, μεθοδεύουν και προωθούν ακόμα και το ξεπούλημα του νερού! Για την ακρίβεια, επιστρέφουν στην ολοκλήρωση του ιταμού σχεδίου που ξεκίνησε πριν από 20 χρόνια όταν επί Σημίτη μετοχοποίησαν την ΕΥΔΑΠ. Ενα σχέδιο που επί τρόικας και Μνημονίων επιταχύνθηκε και που πλέον το προωθούν και το υπηρετούν από κοινού, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, όλες οι κυβερνήσεις και τα κόμματα των καπιταληστών.

Ως προς τις επιλογές τους και την τακτική που θα ακολουθήσουν, οι μεθοδεύσεις τους δεν αφήνουν κανένα περιθώριο παρερμηνειών: Παραδίδουν σε ιδιώτες τη διαχείριση του δικτύου νερού της Αθήνας με κατάπτυστη τροπολογία της τελευταίας στιγμής που πέρασε στις 29 Ιούνη 2021 η κυβέρνηση σαν τον κλέφτη στην Ολομέλεια της Βουλής, ενταγμένη σε παντελώς άσχετο νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας (!) σύμφωνα με την οποία παραδίδεται τη διαχείριση του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος (ΕΥΣ) της πρωτεύουσας στους ιδιώτες! Για όλα αυτά ήδη προχώρησαν… σε διαγωνισμό μέσα στον Γενάρη του ’22 φροντίζοντας, μάλιστα, να αποκλείσουν και την ΕΥΔΑΠ από αυτόν.

Φυσικά για μια ακόμα φορά, ένα ακόμα έγκλημα κατά του λαού και της δημόσιας περιουσίας θα επιχειρούν να το εμφανίσουν σαν «αξιοποίηση» κι άλλα τέτοια ηχηρά παρόμοια. Ταυτόχρονα θα βγάλουν από την ναφθαλίνη των νομικισμών και από όλα τα καταγώγια των δικολαβισμών ό,τι απόθεμα ψεύδους διαθέτουν για να παριστάνουν πως τηρούν την απόφαση 1906/2014 του ΣΤΕ με την οποία κρίθηκε αντισυνταγματική η ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ και του νερού ως βασικού αγαθού.

Στην πραγματικότητα, μέσα από τον παράλληλο δρόμο του ξεπουλήματος με την κωδική ονομασία «Συμπράξεις Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα» (ΣΔΙΤ), παραδίδουν στους ιδιώτες – όπως σύσσωμοι καταγγέλλουν οι εργαζόμενοι, ο Σύλλογος Μηχανικών της ΕΥΔΑΠ κτλ – το 80% των αποθεμάτων νερού της χώρας. Το διαπράττουν σχεδιάζοντας την παραχώρηση στα πολυεθνικά επιχειρηματικά όρνεα του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος (ΕΥΣ) της ΕΥΔΑΠ που εκτείνεται σε τέσσερις νομούς (Αιτωλοακαρνανίας, Φωκίδας, Βοιωτίας και Αττικής) και περιλαμβάνει τα φράγματα του Μόρνου, του Ευήνου και το κανάλι με το οποίο το νερό έρχεται στην Αθήνα, την λίμνη Υλίκη, αντλιοστάσια κτλ.

Δίπλα στην πολιτική της εκποίησης των κυβερνώντων της ΝΔ, εξελίσσεται και μια ακόμα  παράσταση πολιτικής απατεωνιάς. Από τον ΣΥΡΙΖΑ. Οι εν λόγω παριστάνουν να αντιμάχονται το ξεπούλημα, αν και υπήρξαν σημαιοφόροι της προώθησής του με όλους τους τρόπους! Είναι αυτοί, οι ΣΥΡΙΖΑΙΟΙ, 

• που ξεπούλησαν τους αγώνες κατά της ιδιωτικοποίησης του νερού εντάσσοντας και τις ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ στο πρόγραμμα “αξιοποίησης” του ταμείου εκποίησης (ΤΑΙΠΕΔ) του δημόσιου πλούτου για τα επόμενα 99 χρόνια, 
• που υπέγραψαν φαρδιά πλατιά το ΦΕΚ 1472/2016 με το οποίο προσδιόριζαν ακόμα και τα ποσοστά της πρώτης φάσης της εκποίησης (23% της ΕΥΑΘ και 11% της ΕΥΔΑΠ) έως και του 49% των εταιρειών ύδρευσης στη συνέχεια,
• που στις νέες προσφυγές στο ΣΤΕ το 2018 κατά της δικής τους πια εκποίησης, παρίσταντο για λογαριασμό του τότε υπουργού Οικονομικών Ε.Τσκαλώτου σαν διάδικοι υπέρ της ιδιωτικοποίησης.

Είναι αυτοί που ενώ τον Σεπτέμβρη του 2016 ο υπουργός τους, με ύφος 300… κανατάδων, δήλωνε «Ε. Τσακαλώτος: “Όσο είμαι υπουργός δεν θα ιδιωτικοποιηθεί η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ”», τρεις μήνες νωρίτερα, τον Μάη του 2016, είχαν υπογράψει και νομοθετήσει την «αξιοποίηση» τους.

Και όλα αυτά όταν αυτή ακριβώς η «αξιοποίηση»- ιδιωτικοποίηση στέρησε, χειροτέρευσε την ποιότητα του ή το έκανε πανάκριβο για εκατοντάδες εκατομμύρια στον κόσμο ώστε στα κατοπινά χρόνια:

-Στο Παρίσι, το 2011 ο δήμος υποχρεώθηκε να καταγγείλει την σύμβασή του με τις πολυθενικές Suez και Veolia, μετα από 25 ολόκληρα χρόνια, λόγω αποτυχημένης διαχείρισης.

– Στο Βερολίνο, ο δήμος διεξήγαγε σκληρό αγώνα μέχρι να καταφέρει να ξεφορτωθεί την Suez και την γερμανική RWE.

– Στην Γκρενόμπλ, το 2001 ο δήμος απαλλάχθηκε από την Gogese (θυγατρική της Suez), με την συνδρομή της δικαιοσύνης.

– Στην Ολλανδία, το 2005 τίθεται σε ισχύ νόμος που απαγορεύει την παροχή υπηρεσιών ύδρευσης από ιδιώτες και το Άμστερνταμ ιδρύει την Waternet, έναν δημόσιο φορέα υπεύθυνο για τις υπηρεσίες αυτές.

– Στην Γερμανία έχουν εκδιωχθεί οι ιδιωτικές εταιρείες ύδρευσης από όλες σχεδόν τις πόλεις. Στις ελάχιστες πόλεις που παραμένουν, ελέγχονται πλήρως από τα δημοτικά συμβούλια.

– Το 2001, ο δήμος της Βιέννης προστάτεψε τον δημόσιο χαρακτήρα της εταιρείας ύδρευσης της πόλης με νομοθετικές ρυθμίσεις του Δημοτικού Συντάγματος και υιοθέτησε μία Καταστατική Χάρτα για το Νερό, εμποδίζοντας θεσμικά τις πιέσεις της Ε.Ε. για απελευθέρωση της αγοράς και την ιδιωτικοποίηση της δημοτικής εταιρείας ύδρευσης.

– Στο Μάλμε, οι πολίτες υποχρέωσαν με τις κινητοποιήσεις τους την δημοτική αρχή να σταματήσει τις διαδικασίες πώλησης της δημοτικής εταιρείας ύδρευσης.

– Στην Σεβίλλη και την Κόρδοβα της Ισπανίας, οι δήμοι ίδρυσαν τις δικές τους εταιρείες ύδρευσης, αδιαφορώντας για τις πιέσεις των Βρυξελλών που ήθελαν να δοθεί το σύνολο των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης σε ιδιωτικές εταιρείες.

Οι λαϊκές ανάγκες βρίσκουν εμπόδιο στα τεράστια κέρδη των μονοπωλίων που ελέγχουν το νερό και στους ανταγωνισμούς τους, στο κυνήγι του μέγιστου κέρδους. Η αξιοποίηση του νερού, η δημιουργία υποδομών που θα καλύπτουν τις λαϊκές ανάγκες προϋποθέτει την απαλλαγή από το καπιταλιστικό κέρδος, την κοινωνικοποίηση της γης, των υδάτινων πόρων, των δασών, των εργοστασίων επεξεργασίας νερού, των δικτύων ύδρευσης και άρδευσης, των υδροηλεκτρικών σταθμών, ενταγμένα στον κεντρικό σχεδιασμό με κριτήριο τη λαϊκή ευημερία. Μόνο μέσα απ' αυτόν τον δρόμο ο λαός μας, οι γειτονικοί λαοί θα μπορέσουν με ισότιμες και αλληλέγγυες σχέσεις να αξιοποιούν τα αποθέματα, να απολαμβάνουν από κοινού τη χρήση του νερού.

Επιμέλεια: Ν.Π.

ΠΗΓΗ: CNN, Ριζοσπάστης, Ναυτεμπορική, Ημεροδρόμος

euforipediada.blogspot.com