ΠΗΓΗ: Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ τεύχος 2231 26/5/2022 Από Χρίστος Καλουντζόγλου
«Λιτανεία αθετημένων υποσχέσεων για το κλίμα» χαρακτήρισε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες την έκθεση της Ομάδας Εργασίας ΙΙΙ της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή. Ουδείς έδωσε σημασία. Όλοι ασχολούνται με τον πόλεμο στην Ουκρανία και κάνουν διαγωνισμό πλειοδοσίας για τον εξοπλισμό των Ουκρανών.
Ο γ.γ. του ΟΗΕ, παίρνοντας στα χέρια την έκθεση για την κλιματική αλλαγή, μίλησε για κενές υποσχέσεις των ανεπτυγμένων χωρών, «που μας βάζουν σταθερά σε τροχιά προς έναν μη βιώσιμο κόσμο».
Δισεκατομμύρια για όπλα
Οι ανεπτυγμένες χώρες είχαν δεσμευτεί να δαπανήσουν 100 δισ. δολάρια – συνολικά – για την ενίσχυση του Ταμείου Προσαρμογής, ώστε να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή. Το ποσό είναι μικρό αν λάβουμε υπόψη το μέγεθος του προβλήματος και το συγκρίνουμε με τις δαπάνες που γίνονται για εξοπλιστικά προγράμματα.
Ο Βιζάι Πρασάντ, Ινδός ιστορικός, δημοσιογράφος και διευθυντής του Ινστιτούτου Κοινωνικών Ερευνών Tricontinental, επισημαίνει στο consortiumnews.com ότι το ποσό για το Ταμείο Προσαρμογής για την Κλιματική Αλλαγή είναι πενιχρό αν σκεφτούμε ότι την ίδια ώρα οι στρατιωτικές δαπάνες ξεπέρασαν τα 2 τρισ. δολάρια. ΗΠΑ, Κίνα, Ινδία, Βρετανία και Ρωσία ξόδεψαν συνολικά το 62% αυτού του ποσού για εξοπλισμούς, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιοποιήθηκε πριν από έναν μήνα από το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI).
«Είναι καιρός να σταματήσουμε να καίμε τον πλανήτη» διακήρυξε ο Γκουτέρες, προειδοποιώντας ότι «βαδίζουμε ταχέως προς την κλιματική καταστροφή». Άλλωστε, ενώ οι οθόνες μας κατακλύζονται από ειδήσεις για τον πόλεμο και τα αποτελεσματικά όπλα με τα οποία αντιμετωπίζονται οι «εχθροί», ο πλανήτης καίγεται:
● Αυτές τις μέρες ζούμε ασυνήθιστα υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες στην περιοχή μας – ο κύκλος των καταστροφικών πυρκαγιών άνοιξε νωρίς.
● Στην Ινδία τα θερμόμετρα κόντεψαν να δείξουν 50 βαθμούς Κελσίου – ο Μάρτιος ήταν ο πιο θερμός εδώ και 122 χρόνια, αφότου άρχισε η καταγραφή στοιχείων – και οι επιστήμονες λένε ότι η κλιματική κρίση έκανε 30 φορές πιο πιθανά τα θανατηφόρα κύματα καύσωνα.
● Στην Καλιφόρνια ετοιμάζονται να βάλουν δελτίο στο νερό – το διάστημα Ιανουαρίου – Μαρτίου ήταν το πιο ξηρό εδώ κι έναν αιώνα.
● Οι Μαλδίβες βυθίζονται και σκέφτονται να κάνουν τεχνητά νησιά για να σώσουν τον τουρισμό.
Η ευθύνη των πλουσίων
Οι χώρες που σπαταλούν τον δημόσιο πλούτο για εξοπλισμούς ώστε να διαιωνίζουν την κυριαρχία τους είναι αυτές που περισσότερο ευθύνονται για την καταστροφή του περιβάλλοντος. Κι όμως, η συζήτηση για το κλίμα ακούγεται περίπου ως γραφική.
Πριν από λίγες μέρες δημοσιεύθηκε στο The Lancet Planetary Health μία μελέτη που δείχνει ότι από το 1970 ώς το 2017 «τα έθνη με υψηλό εισόδημα είναι υπεύθυνα σε ποσοστό 74% για την κατάχρηση πρώτων υλών (ορυκτά καύσιμα, μέταλλα και μη μεταλλικά ορυκτά)». Πρωταγωνιστές σε αυτή τη σπατάλη είναι:
● Οι ΗΠΑ (σε ποσοστό 27%).
● Η Ευρωπαϊκή Ένωση (κατά 25%).
● Η Κίνα (κατά 15%).
Η μελέτη αυτή αποδεικνύει την ευθύνη των ανεπτυγμένων χωρών στην πυρπόληση του πλανήτη και την ανάγκη αλλαγής πολιτικής. Σε έναν ιδανικό κόσμο ο καταλογισμός (και η αντίληψη) της ευθύνης θα έπρεπε να συνοδευόταν από την ανάληψη του οικονομικού κόστους ώστε τουλάχιστον οι χώρες που δεν ευθύνονται, αλλά υφίστανται τις συνέπειες της αφροσύνης, να μπορούσαν να προσαρμοστούν.
Προφανώς αυτά είναι ψιλά γράμματα. Προέχει η κυριαρχία των ισχυρών, που αντιμετωπίζουν τον πλανήτη ως δικό τους οικόπεδο, όπου μπορούν να κάνουν ό, τι θέλουν.
Πρόταση – έκπληξη
Η παγκόσμια οικολογική κατάρρευση συνεπάγεται και ένα οικολογικό χρέος που πρέπει να αναλάβουν οι ισχυροί του πλανήτη, οι οποίοι ευθύνονται για την καταστροφή. «Τα κράτη αυτά πρέπει να πρωτοστατήσουν στη ριζική μείωση της χρήσης πόρων για να αποφευχθεί η περαιτέρω υποβάθμιση, που πιθανότατα θα απαιτήσει μετασχηματικές προσεγγίσεις μετά την ανάπτυξη και την (αναπόφευκτη) αποανάπτυξη» επισημαίνουν οι συντάκτες της μελέτης στο The Lancet Planetary Health.
Δύο προτάσεις ριζοσπαστικές με ενδιαφέρον: «ριζική μείωση στη χρήση πόρων» και στη συνέχεια «μετασχηματισμός μετά την ανάπτυξη και την αποανάπτυξη».
Όμως την ίδια ώρα οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις παραμένουν ο μεγαλύτερος καταναλωτής πετρελαίου, όπως δείχνει μελέτη του Πανεπιστημίου Brown, άρα έχουν τη μεγαλύτερη ευθύνη για τις εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Και εσχάτως ο αμερικανικός στρατός πρωταγωνιστεί στις νέες γεωστρατηγικές εξελίξεις. Άρα το πρόβλημα επιδεινώνεται.
Η σπατάλη πόρων και πλούτου και η χρηματοδότηση των πολέμων
Το 2021 ο κόσμος δαπάνησε πάνω από 2 τρισ. δολάρια για πολέμους και εξοπλισμούς και περίπου 750 δισ. για προγράμματα καθαρής ενέργειας (και μάλιστα αυτός είναι ένας γενναιόδωρος υπολογισμός).
Οι συνολικές επενδύσεις σε ενεργειακές υποδομές το 2021 ανήλθαν σε 1,9 τρισ. δολάρια, αλλά το συντριπτικό ποσοστό πήγε σε δαπάνες για ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακας). Δηλαδή οι επενδύσεις σε ορυκτά καύσιμα συνεχίζονται, οι δαπάνες για εξοπλιστικά προγράμματα αυξάνονται, ενώ τα χρήματα που διατίθενται για τη μετάβαση σε νέες μορφές καθαρής ενέργειας παραμένουν ανεπαρκή.
Μόλις πριν από λίγες μέρες το αμερικανικό Κογκρέσο έδωσε το πράσινο φως για στρατιωτική βοήθεια ύψους 40 δισ. στην Ουκρανία, για την ανοικοδόμηση της οποίας μετά τον πόλεμο ένα τέτοιο ποσό θα ήταν ζωτικής σημασίας. Όμως ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Λόιντ Όστιν είπε ξεκάθαρα ότι στόχος των ΗΠΑ δεν είναι μόνο να εκδιωχθούν οι ρωσικές δυνάμεις από την Ουκρανία, αλλά «να δούμε τη Ρωσία να εξασθενεί».
Ο Όστιν δεν εξέφρασε μόνο την πολιτική Μπάιντεν, αλλά συνολικά τις αμερικανικές επιλογές των τελευταίων ετών, που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση των προσπαθειών Κίνας και Ρωσίας να γίνουν το αντίπαλο δέος για τις ΗΠΑ. Το ζήτημα για τους Αμερικανούς είναι να διατηρήσουν την ηγεμονία τους και όλα τα άλλα έπονται. Γι αυτό δεν σκέφτονται τον δημόσιο πλούτο που σπαταλιέται για εξοπλισμούς ούτε ενδιαφέρονται για τα φλέγοντα προβλήματα του πλανήτη. Οι ισχυροί εξάλλου διαχρονικά αντιμετωπίζουν τον πλανήτη ως ιδιοκτήτες.
