Η Λους Ρακέλ Παντίγια από την Πολιτεία Χαλίσκο ήταν μέλος της συλλογικότητας «Εγώ Φροντίζω, Μεξικό», οργάνωσης που διεκδικεί να αναγνωριστεί η φροντίδα ατόμων με αναπηρία ως δουλειά και δικαίωμα. Μητέρα ενός 11χρονου αυτιστικού παιδιού, είχε δεχτεί πολλές απειλές από γείτονα που εκνευριζόταν με τις φωνές του παιδιού της όταν πάθαινε κρίσεις.
«Θα πεθάνεις, Λους» και «Θα σε κάψω ζωντανή» είχε γράψει στις σκάλες που οδηγούσαν στο σπίτι της. Η 35χρονη δύο φορές είχε κάνει καταγγελία στην αστυνομία ώς τις 16 Ιουλίου, όταν η απειλή έγινε πραγματικότητα: σε ένα πάρκο τρεις άντρες την έλουσαν με οινόπνευμα και της έβαλαν φωτιά. Πέθανε έχοντας εγκαύματα στο 90% του σώματός της.
Δεν είναι η μόνη. Πριν από λίγες ημέρες έκαψαν ζωντανό ένα κορίτσι 11 ετών στην ίδια Πολιτεία Χαλίσκο. Την 1η Ιουλίου, η 30χρονη Μαργαρίτα Σεσένια, μητέρα τριών παιδιών και ιδιοκτήτρια ενός καταστήματος στην Πολιτεία Μοράλες, δέχθηκε επίθεση από συγγενείς που την έλουσαν με βενζίνη και της έβαλαν φωτιά: πέθανε 24 μέρες μετά.
Η Λιλιάνα ήταν από τις «τυχερές». Τον Μάρτιο, στο Νουέβο Λεόν ο ιδιοκτήτης του δωματίου όπου έμενε με τα 4 παιδιά της και δύο φίλοι του τη βίασαν, την ξυλοκόπησαν άγρια, την έκαψαν ζωντανή και την πέταξαν σε ένα οικόπεδο νομίζοντας ότι είναι νεκρή. Κατάφερε να επιβιώσει έπειτα από έναν μήνα στην εντατική, για να μπορέσει να εξιστορήσει τι της συνέβη.
11 γυναικοκτονίες την ημέρα
Είναι κοινοτοπία να πει κανείς πως το Μεξικό είναι μια θανάσιμη χώρα για τις γυναίκες. Καθημερινά σχεδόν 11 γυναίκες δολοφονούνται σύμφωνα με επίσημες στατιστικές, ενώ εκτιμήσεις οργανώσεων θεωρούν πως ο πραγματικός αριθμός των γυναικοκτονιών μπορεί να είναι και υπερδιπλάσιος.
Ο φετινός Ιούνιος ήταν ο τρίτος διαδοχικός πιο βίαιος μήνας για τις γυναίκες και τα κορίτσια, με 87 γυναικοκτονίες συνολικά. Τον ίδιο μήνα καταγράφηκαν 2.138 βιασμοί, περισσότεροι δηλαδή από 70 την ημέρα, σε μια χώρα όπου οι γυναικείες οργανώσεις αποκαλύπτουν πως το 94% των σεξουαλικών επιθέσεων ούτε καν καταγγέλλεται.
Μόνο στο πρώτο εξάμηνο φέτος σημειώθηκαν 33.629 περιστατικά σκόπιμου τραυματισμού γυναικών, ο μεγαλύτερος αριθμός από το 2015. Στο ίδιο διάστημα έκαψαν σκόπιμα 47 γυναίκες, σύμφωνα με έρευνα του ηλεκτρονικού περιοδικού Animal Político που αποκάλυψε πως το 60% αυτών των εγκλημάτων δεν παραπέμπεται στην Εισαγγελία: μόνο για τις 28 από αυτές τις υποθέσεις οι υγειονομικές αρχές ενημέρωσαν τις εισαγγελικές για πιθανή εγκληματική ενέργεια καθώς τα εγκαύματα που έφεραν οι γυναίκες είχαν προκληθεί σκόπιμα.
«Μόνες τους σκοτώθηκαν» ή «εκείνες έφταιγαν»
Πώς γίνεται το 97%-99% αυτών των εγκλημάτων να μένουν ατιμώρητα; «Γίνεται όταν οι δικαστικές αρχές, πιεσμένες από τη συσσώρευση εκατοντάδων υποθέσεων στα συρτάρια τους, προσπαθούν κυρίως να ξεπλύνουν την εικόνα τους παρά να αποδώσουν δικαιοσύνη», σχολίαζε η Μπρέντα Λοσάνο στην El País. «Κλείνοντας εσπευσμένα τους “φακέλους” κι ενοχοποιώντας τα θύματα για τον θάνατό τους λόγω αυτοκτονίας ή ατυχήματος, δεν χρειάζεται να διερευνήσουν τίποτα».
Εγινε με την Ντεμπάνι Εσκομπάρ, υπόθεση που έκανε τον γύρο του κόσμου. Επειτα από 15 ημέρες εξαφάνισης τον Απρίλιο βρέθηκε νεκρή σε δεξαμενή νερού ενός μοτέλ: η τοπική Εισαγγελία θεώρησε πως έπεσε μόνη της σ’ αυτήν, αποφαινόταν πως «ήταν μεθυσμένη» και τη μεμφόταν γιατί «τι έκανε τέτοια ώρα μόνη της έξω;», όμως η 18χρονη δεν πέθανε από πνιγμό αλλά από ασφυξία που κάποιος της προκάλεσε.
Εγινε με τη Λέσβι Μπερλίν που οι αρχές δήλωσαν πως αυτοκτόνησε, επαναλαμβάνοντας ότι «ήταν μεθυσμένη», «είχε παρατήσει τις σπουδές της» και «δεν ήθελε πια να ζήσει», αλλά έπειτα από μακρόχρονη μάχη των γονιών της αποδείχθηκε ότι δολοφονήθηκε στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο του Μεξικού από τον σύντροφό της, που την έπνιξε με ένα καλώδιο τηλεφώνου.
Και γίνεται τώρα και με τη Λους Ρακέλ καθώς το αφήγημα των αρχών μιλά τις τελευταίες ημέρες για «τροπή» και αμφισβητεί το συμβάν δημοσιοποιώντας «πειστήρια πως ίσως ήταν η ίδια που έγραψε τις απειλές έξω από το σπίτι της κι έπειτα μόνη της λούστηκε με οινόπνευμα που αγόρασε εκείνη την ημέρα και αυτοπυρπολήθηκε». Επιμένοντας πως «δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο γείτονάς της ήταν στον τόπο όπου κάηκε η γυναίκα, όπως προκύπτει από την κατάθεση του ίδιου και της οικογένειάς του»!
Αν εκείνες είναι νεκρές και δεν μπορεί να ακουστεί η φωνή τους, η 23χρονη Λιλιάνα, με ανοιχτές πληγές ακόμα και με αφόρητους πόνους, κατάφερε τον προηγούμενο μήνα να μιλήσει στα κοινωνικά δίκτυα για τη φρίκη που βίωσε.
Η τοπική Εισαγγελία έως τότε θεωρούσε την υπόθεση «ατύχημα», επικαλούμενη πως στην πρώτη της κατάθεση η Λιλιάνα δήλωσε ότι βρέθηκε σε ένα οικόπεδο που καιγόταν. «Με καμένο λαιμό, σχεδόν σε καταστολή, πώς κατέθεσα αφού δεν είχα καν φωνή;», λέει σε ένα από τα συγκλονιστικά βίντεο που ανάρτησε. Μετά τον σάλο που προκάλεσαν οι αναρτήσεις της, η Εισαγγελία ξεκίνησε να διερευνά την «εκδοχή», όπως χαρακτηριστικά είπε, της νεαρής γυναίκας. Παρότι είχε καταθέσει πλέον για όλα αυτά οι αρχές δεν μπήκαν καν στον κόπο να αναζητήσουν τους τρεις άντρες που κατονόμασε. Απλά τη συμβούλευσαν να φύγει από την Πολιτεία για να αποφύγει τυχόν αντίποινα των αντρών, επιμένοντας πως δεν είχαν αρκετές αποδείξεις να στηρίξουν την «εκδοχή» της.
Η δικηγόρος της λέει πως η Εισαγγελία ζήτησε από τη Λιλιάνα να σωπάσει. Εκείνη ύψωσε τη φωνή της αλλά, όπως συνήθως συμβαίνει με τις επιζώσες της βίας στη χώρα, οι θεσμοί ελάχιστα τις ακούν. Ενώ η έμφυλη βία κλιμακώνεται, ο πρόεδρος Λόπες Ομπραντόρ υποτιμά συστηματικά τη μάστιγα, επιτίθεται στις φεμινιστικές ομάδες κατηγορώντας τες ως όργανα της αντίδρασης «όπου διεισδύουν συντηρητικοί με μόνο στόχο να επιτεθούν στην κυβέρνηση» και μειώνει τη σχετική χρηματοδότηση: ενώ τα καταφύγια για κακοποιημένες γυναίκες και παιδιά αυξήθηκαν φέτος κατά περίπου 12%, ο σχετικός προϋπολογισμός είναι μόλις 0,004% μεγαλύτερος από πέρσι.
