Με τον όρο «Ματωμένη Κυριακή» (Bloody Sunday, ή Domhnach na Fola στα ιρλανδικά) εννοούμε τέσσερα αιματηρά γεγονότα, που έλαβαν χώρα από το 1887 έως το 1972, και συνδέονται με τις αγγλοϊρλανδικές σχέσεις.
Δ' Ματωμένη Κυριακή (30 Ιανουαρίου 1972)
Η πιο γνωστή «Ματωμένη Κυριακή», επειδή εξυμνήθηκε από καλλιτέχνες του ροκ, όπως οι U2 («Sunday Bloody Sunday»), Stiff Little Fingers («Bloody Sunday»), Τζον Λένον («Sunday Bloody Sunday», «The Luck of the Irish») και Πολ ΜακΚάρτνεϊ («Give Ireland Βack to the Irish»).
Στα μέσα Γενάρη του 1972, ο βρετανικός στρατός πραγματοποιεί εκτεταμένες συλλήψεις καθολικών στο Μπέλφαστ, με πρόσχημα την εκκαθάριση του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού (IRA). Στις 16 Γενάρη, η τοπική κυβέρνηση των Προτεσταντών ανακοινώνει τη δημιουργία νέου στρατοπέδου συγκέντρωσης, όπου κρατούνται οι συλληφθέντες καθολικοί. Ταυτόχρονα, παρατείνεται για άλλους έξι μήνες η απαγόρευση ανοιχτών εκδηλώσεων διαμαρτυρίας. Είναι η σταγόνα που κάνει το νερό να ξεχειλίσει στο ποτήρι της μειονότητας. Την επομένη, η Ενωση Πολιτικών Ελευθεριών, μια οργάνωση που πρωτοστατεί στις κινητοποιήσεις των καθολικών, εξαγγέλλει για τις 30 Γενάρη, στο Λοντοντέρι, το λίκνο του κινήματος για την απελευθέρωση της Β. Ιρλανδίας, συγκέντρωση και πορεία, με στόχους την αποφυλάκιση των πολιτικών κρατουμένων και την αποχώρηση των βρετανικών στρατευμάτων από τη Βόρεια Ιρλανδία.
Φοιτητές, εργάτες και οργανώσεις είχαν συγκροτήσει την Ένωση, η οποία κυρίως υποστήριζε την ισοτιμία όλων των πολιτών, την απόσυρση των νόμων που επέβαλλαν διακρίσεις, τη δίκαιη λύση των στεγαστικών ζητημάτων και διανομή των αγροτικών εκτάσεων, τη διάλυση της Βασιλικής Προτεσταντικής Αστυνομίας και την κατάργηση του άρθρου πέντε, το οποίο προέβλεπε κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης.
Το πρώτο Τάγμα του Συντάγματος Αλεξιπτωτιστών αναλαμβάνει την επιτήρηση της πορείας υπό την επίβλεψη του συνταγματάρχη Ντέρεκ Ουίλφορντ και του υποδιοικητή Μάικ Τζάκσον. Δέκα χιλιάδες άτομα βρίσκονται στους δρόμους σε μία διαδήλωση, που αρχικά εξελίσσεται ήρεμα. Οι διαδηλωτές πλησιάζουν τα οδοφράγματα και οι δυνάμεις καταστολής τους καταδιώκουν. Παράλληλα, πραγματοποιούνται συλλήψεις.
Σε λίγο ακούγονται οι πρώτοι πυροβολισμοί και επικρατεί πανικός. Τραγικός απολογισμός εκείνης της Κυριακής, 26 τραυματίες και 13 νεκροί, εφτά από τους οποίους ανήλικοι 17χρονοι. Στον κατάλογο των νεκρών θα προστεθεί ακόμα ένας, που ξεψυχά τέσσερις μήνες μετά τα πυρά που δέχτηκε. Από μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων και δημοσιογράφων επιβεβαιώνεται το αυτονόητο, ότι όλοι όσοι πυροβολήθηκαν ήταν άοπλοι.
Στις 15 Ιουνίου 2010, μετά από 38 χρόνια, δόθηκε στη δημοσιότητα το επίσημο πόρισμα για τα γεγονότα της «Ματωμένης Κυριακής». Η έκθεση ανέφερε πως κανένα από τα θύματα δεν είχε την παραμικρή ευθύνη για τα γεγονότα που χαρακτηρίστηκαν «αδικαιολόγητα». Παράλληλα, ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον ζήτησε και επίσημα συγνώμη για το γεγονός.
