Διερευνώντας την… άβυσσο

Του Δημήτρη Μηλάκα

«Διαβατήριο» για την Άγκυρα οι ελληνοτουρκικές συνομιλίες

Στον 62ο γύρο των ελληνοτουρκικών διερευνητικών συνομιλιών, που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τρίτη στην Αθήνα, σφραγίστηκε για μία ακόμη φορά το τουρκικό «πάσο» που εμφανίζει την Άγκυρα ως αξιόπιστο συνομιλητή και δόθηκε, ταυτόχρονα, το πρόσχημα στους Ευρωπαίους (Γερμανούς) να συνεχίσουν την πολιτική ανοχής στην τουρκική πειρατική συμπεριφορά στην ανατολική Μεσόγειο.

Το ενδιαφέρον στοιχείο σ’ αυτό το παιχνίδι εντυπώσεων που παίζεται στο τραπέζι των ελληνοτουρκικών διερευνητικών συνομιλιών είναι ότι η Τουρκία δεν καταβάλλει ούτε την ελάχιστη προσπάθεια για την τήρηση των προσχημάτων. Με άλλα λόγια, η Άγκυρα κάθεται στο τραπέζι των συνομιλιών εξασφαλίζοντας την έξωθεν καλή μαρτυρία και ταυτόχρονα συνεχίζει προσηλωμένη την έμπρακτη υποστήριξη των μαξιμαλιστικών της θέσεων στην ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο.

_{Τουρκική υπενθύμιση}
Δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητο το γεγονός ότι μόλις μία μέρα πριν από την έναρξη των διερευνητικών συνομιλιών η Άγκυρα, με διπλωματική νότα προς την Ελλάδα, την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ισραήλ, ξεκαθαρίζει ότι αυτή είναι το «αφεντικό» στην ανατολική Μεσόγειο. Για την ακρίβεια, με τη διπλωματική νότα που εξέδωσε η Άγκυρα απαιτεί να της ζητηθεί η άδεια για «δραστηριότητες στην “υφαλοκρηπίδα της”» στην ανατολική Μεσόγειο.

Σύμφωνα με τον τουρκικό Τύπο (TRT Haber), αφορμή της διπλωματικής υπενθύμισης που εξέδωσε η Άγκυρα στάθηκε το μνημόνιο που υπεγράφη στις 8 Μαρτίου και προβλέπει τη δημιουργία συνδέσεων ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ.

Σύμφωνα με την τουρκική οπτική περί διεθνούς δικαίου, εάν οι καλωδιακές δραστηριότητες απαιτούν μια προκαταρκτική ερευνητική μελέτη θα πρέπει να ζητηθεί η άδεια της Τουρκίας για τη διεξαγωγή αυτών των ερευνών στην τουρκική υφαλοκρηπίδα. Στην περίπτωση που δεν απαιτείται προκαταρκτική εργασία η Τουρκία θα πρέπει να ενημερωθεί για τις δραστηριότητες τοποθέτησης καλωδίων και το εύρος τους σε εύλογο χρονικό διάστημα.

Αξίζει να επαναλάβουμε ότι η τουρκική διπλωματική υπενθύμιση διατυπώθηκε ακριβώς μία ημέρα πριν από τον 62ο γύρο των ελληνοτουρκικών διερευνητικών επαφών, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι η Τουρκία δεν είναι διατεθειμένη για κανέναν λόγο να γκρεμίσει τα όσα έχει χτίσει στο πεδίο, αμφισβητώντας έμπρακτα την αναγνωρισμένη κυπριακή ΑΟΖ καθώς και τις θαλάσσιες περιοχές ελληνικού ενδιαφέροντος νότια του Καστελλόριζου.

Γιατί μιλάμε;
Το ερώτημα, λοιπόν, που τίθεται αφορά στην ελληνική κυβέρνηση και συνοψίζεται ως εξής: ποιος είναι ο λόγος (ή το κέρδος) που η Αθήνα συνεχίζει τις διερευνητικές συνομιλίες από τη στιγμή που η Άγκυρα εξακολουθεί, όχι απλώς ρητορικά αλλά στην πράξη, να καταπατά την κυριαρχία ενός κράτους μέλους της Ε.Ε. (κυπριακή ΑΟΖ) και να δημιουργεί τετελεσμένα στην περιοχή μεταξύ Καστελλόριζου – Ρόδου – Κρήτης;
Στο συναφές ερώτημα γιατί η Τουρκία συντηρεί στη ζωή τη διαδικασία των διερευνητικών συνομιλιών η απάντηση είναι απλούστερη: Στο τραπέζι των ελληνοτουρκικών συνομιλιών βρίσκονται μόνο τουρκικές απαιτήσεις. Υπό αυτήν την έννοια, η ελληνική πλευρά μόνο να χάσει έχει ενώ η τουρκική ακόμη και τίποτε να μην εξασφαλίσει άμεσα έχει καταγράψει τις απαιτήσεις της και μέσα στο διπλωματικό πλαίσιο, πέρα από την έμπρακτη καταγραφή τους στο πεδίο με τις έρευνες του «Ορούτς Ρέις» μέχρι και 6,5 μίλια από τις ακτές Καστελλόριζου και Ρόδου.

Ένα ακόμη απτό κέρδος για την Άγκυρα από τις διερευνητικές συνομιλίες είναι αυτή καθ’ εαυτήν η συμμετοχή της σε μια διαδικασία ειρηνικής επίλυσης διαφορών, γεγονός που προφανώς θα επισημανθεί στην έκθεση του ύπατου εκπροσώπου της Ε.Ε. Ζοσέπ Μπορέλ που ετοιμάζεται ενόψει της Συνόδου στις 25-26 Μαρτίου με θέμα την προώθηση των πολιτικών, οικονομικών και εμπορικών σχέσεων της Ένωσης με την Τουρκία.

Κοστίζει ο χρόνος
Για την ελληνική κυβέρνηση είναι προφανές ότι οι διερευνητικές συνομιλίες με την Τουρκία δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια προσπάθεια αγοράς χρόνου. Η Αθήνα γνωρίζει ότι δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την Άγκυρα στο πεδίο – εκεί δηλαδή που καταγράφονται ωμά οι δυνατότητες ισχύος. Θα μπορούσε μάλιστα κάποιος να πει ότι η ελληνική κυβέρνηση σύρθηκε στο τραπέζι των συνομιλιών ύστερα από την επίδειξη δύναμης που έκανε η Τουρκία το τετράμηνο Αυγούστου – Νοεμβρίου του περασμένου χρόνου.

Δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι ακριβώς κατά την περίοδο που το τουρκικό ερευνητικό με συνοδεία στολίσκου πολεμικών όργωνε την ελληνική υφαλοκρηπίδα «αγγίζοντας» Καστελλόριζο, Ρόδο, Κάρπαθο και Κρήτη, η ελληνική κυβέρνηση συμφώνησε για τη συμμετοχή της σε διπλό πλαίσιο ελληνοτουρκικών συνομιλιών:

● στον μηχανισμό αποσυμπίεσης του ΝΑΤΟ,

● στην επανέναρξη των διερευνητικών συνομιλιών.

Και στις δύο περιπτώσεις αυτό που βρίσκεται στο τραπέζι προς διαπραγμάτευση είναι θέματα ελληνικής κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων. Από το εύρος των ελληνικών χωρικών υδάτων μέχρι την κυριότητα νησιών, νησίδων, βραχονησίδων και το δικαίωμα άμυνας (αποστρατιωτικοποίηση) των ελληνικών νησιών που βρίσκονται κοντά στις τουρκικές ακτές.

Ο χρόνος, τον οποίο η ελληνική κυβέρνηση θεωρεί ότι αγοράζει συνομιλώντας με την Τουρκία, μπορεί να είναι ωφέλιμος με όρους εσωτερικών μικροπολιτικών υπολογισμών καθότι μπορεί να συμβάλει αποτρεπτικά της έκρηξης της ελληνοτουρκικής βόμβας στα χέρια της.

Ωστόσο, μακροπρόθεσμα και επί της ουσίας αυτό που μένει απτό στο πέρασμα του χρόνου είναι η θέση της Άγκυρας ότι τίποτα δεν μπορεί να γίνει στην ανατολική Μεσόγειο χωρίς την άδειά της!

ΥΓ.: Τα όσα υποστηρίζουν οι κυβερνητικοί μηχανισμοί ότι ο χρόνος που αγοράζεται συμβάλλει στην εμβάθυνση των συμμαχιών της χώρας με ΗΠΑ – Γαλλία – Ισραήλ – Αίγυπτο – Σαουδική Αραβία κ.λπ., καθώς και στην προώθηση των νέων εξοπλιστικών προγραμμάτων, είναι απλώς λόγια…

ΠΗΓΗ: Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 2169 18-3-2021
Από Δημήτρης Μηλάκας