Σύμφωνα με τον Προγραμματισμό Αλλαγών (2021-2022) που ανακοίνωσε το ΥΠΑΙΘ τις προηγούμενες μέρες, η Τράπεζα Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας (Τ.Θ.Δ.Δ.), θα εφαρμοστεί, από το νέο σχολικό έτος, στους 150.000 μαθητές της Α’ και Β’ Λυκείου.
Υπενθυμίζεται ότι η Τράπεζα Θεμάτων θα εφαρμοζόταν από το σχολικό έτος 2019-2020, αλλά ματαιώθηκε ο σχετικός προγραμματισμός, καθώς λόγω της πανδημίας αναβλήθηκαν όλες οι γραπτές προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις.
Κατά σχολικό έτος 2022-2023, θα ολοκληρωθεί ο πρώτος κύκλος λειτουργίας της Τράπεζας Θεμάτων καλύπτοντας και τις απολυτήριες εξετάσεις της Γ΄ Λυκείου.
Σύμφωνα με το ΦΕΚ 5787 η βασική διαδικασία επιλογής θεμάτων περιλαμβάνει τα εξής:
1. Από την Τράπεζα Θεμάτων κληρώνονται είτε αυτοτελή θέματα είτε ενότητες θεμάτων που σε ποσοστό αντιστοιχούν στο 50% της γραπτής δοκιμασίας.
2. Κάθε Λύκειο καταρτίζει το πρόγραμμα των εξετάσεων για τα γραπτώς εξεταζόμενα μαθήματα από την Τ.Θ.Δ.Δ., το κοινοποιεί ηλεκτρονικά μία εβδομάδα πριν από την έναρξη των εξετάσεων στην οικεία Διεύθυνση Δ.Ε. και ενημερώνει τη σχετική ιστοσελίδα της Τράπεζα Θεμάτων στο Ι.Ε.Π.
3. Προβλέπεται η αυτόνομη λειτουργία της Τράπεζα Θεμάτων για το Γενικό Λύκειο, το Λύκειο Ειδικής Αγωγής, το ΕΠΑΛ στην ίδια δικτυακή βάση.
4. Την ημέρα των εξετάσεων, κατά συγκεκριμένο μάθημα και Λύκειο, ο Διευθυντής και οι διδάσκοντες, με τη χρήση των κωδικών που διαθέτει το σχολείο, κληρώνουν (έως δύο ώρες προ της ενάρξεως της εξέτασης για όλα τα γραπτώς εξεταζόμενα μαθήματα και τρεις ώρες για τα μαθήματα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας/Αρχαίων Ελληνικών, των Αγγλικών και της Νέας Ελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας/Νέων Ελληνικών), με απόλυτη τυχαιότητα, το 50% των θεμάτων του μαθήματος στο οποίο θα εξετασθούν οι μαθητές και οι μαθήτριες.
Μετά την απόρριψη χιλιάδων υποψηφίων έρχεται ο εξοστρακισμός χιλιάδων μαθητών!
Πριν μιλήσουμε αναλυτικά για το δούρειο ίππο που λέγεται Τράπεζα Θεμάτων οφείλουμε δυο παρατηρήσεις:
- Για την ιστορία να θυμίσουμε ότι η εφαρμογή της Τράπεζας Θεμάτων (Ν.4186/13 «Νέο Λύκειο»), προβλήθηκε με φωτοστέφανο αθωότητας στις διακηρύξεις των πρώην υπουργών Παιδείας Αρβανιτόπουλου – Λοβέρδου και εφαρμόστηκε για πρώτη φορά τη σχολική χρονιά 2013-2014 στην Α’ Τάξη και Β’ Τάξη του Γενικού και Επαγγελματικού Λυκείου. Αυτός ο θεσμός δημιούργησε πολλές αντιδράσεις, καθώς το 40% των εξεταζόμενων μαθητών την πρώτη χρονιά της εφαρμογής του επανεξετάστηκε στις επαναληπτικές εξετάσεις του Σεπτεμβρίου. Καταργήθηκε επισήμως τον Μάρτιο του 2015.
- Το ότι αποτελεί «διεθνή πρακτική», επ’ ουδενί αιτιολογεί τη χρησιμότητά της.
Η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας και του ΙΕΠ μιλάνε για «Νέα σελίδα» «Νέο» Λύκειο, «αναγκαίες μεταρρυθμίσεις», αναμασούν τα περί «ποιοτικής διδασκαλίας», «διασφάλιση ενός αντικειμενικού συστήματος βαθμολόγησης» και άλλα χαρακτηριστικά στερεότυπα της γλώσσας της εξουσίας – μιας γλώσσας «Πινόκιο» που διαστρεβλώνει την πραγματικότητα και εξαπατά.
Οι μάχιμοι εκπαιδευτικοί, ωστόσο, καταλαβαίνουν ότι στην πραγματικότητα η κεντρική γραμμή πλεύσης του υπουργείου Παιδείας είναι η έμφαση στις εξεταστικές δοκιμασίες που αφενός οδηγεί σε ένα «ξεκαθάρισμα» του μαθητικού πληθυσμού και αφετέρου απλώνει την «σκιά της» στην ημερήσια διάταξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Κατανοούν ότι ο ρόλος που επιφυλάσσεται για τους είναι η μετάλλαξή τους σε μικρόψυχους ελεγκτές, σε συμβολαιογράφους επιδόσεων, εξεταστές, επιτηρητές, διορθωτές, κοντολογίς σε κακοπληρωμένους τεχνικούς χωρίς ίχνος παιδαγωγικής λειτουργίας.
Από την υποεκπαίδευση στην έξωση των αδυνάτων
| 4 συνέπειες της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας στην εκπαιδευτική διαδικασία | |
| 1. Μπορεί να κανοναρχήσει και να ελέγξει τη διδακτική πράξη, αναγκάζοντας τους εκπαιδευτικούς, στο πλαίσιο ενός ατσαλάκωτου ομοιομορφισμού, να προσαρμόσουν το μάθημά τους στις «τανάλιες» της εξεταστέας ύλης και στον «τύπο» των ερωτήσεων της Τράπεζας Θεμάτων, εκτρέποντας το εκπαιδευτικό έργο σε τεχνικές απομνημόνευσης πληροφοριών. |
3. Μπορεί να αποθαρρύνει -με την αύξηση των απορρίψεων- εκείνους τους μαθητές που δεν κουβαλάνε από το σπίτι τους οικονομικές και μορφωτικές αποσκευές, με στόχο να τους εξοστρακίσει και από το Γενικό και από το Επαγγελματικό Λύκειο, κατευθείαν στην κατάρτιση, σε Σχολές Επαγγελματικής Κατάρτισης και στα «παραμάγαζα» που ιδρύουν οι επιχειρηματίες της γνώσης. |
| 2. Η εκπαιδευτική διαδικασία κινδυνεύει να μπει στα εκπαιδευτικά φέρετρα της αυτοαξιολόγησης-αξιολόγησης, τα σχολεία να μετατραπούν σε «νησί των νεκρών», και να διευκολυνθεί η κατηγοριοποίησή τους με αγοραία κριτήρια. | 4. Με την Τράπεζα Θεμάτων το υπουργείο Παιδείας θα επιχειρήσει σταδιακά να αξιολογήσει τους εκπαιδευτικούς και τις σχολικές μονάδες με βάση τις επιδόσεις των μαθητών. |
Η πρώτη εμπειρία με την Τράπεζα Θεμάτων θα είναι το «τρέξιμο» στην εξεταστέα ύλη, που -για ορισμένα μαθήματα αλλά και για πολλά σχολεία- ήταν και παραμένει μεγάλος βραχνάς. Αγνοεί η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας ότι σε ορισμένα -για παράδειγμα- φιλολογικά μαθήματα η εξεταστέα ύλη μόνο τυπικά μπορεί να ολοκληρωθεί λόγω του αυξημένου όγκου της; Όχι βέβαια. Φυσικά το γνωρίζει, αλλά φαίνεται να μην την απασχολεί, καθώς είναι της αντίληψης ότι το να “βγάλεις” την ύλη είναι αξία. Το να μορφώσεις μαθητές, είναι απλώς ξεπερασμένη ιδεοληψία.
Όσο προσκολλημένο κι αν είναι το Υπουργείο Παιδείας στην «αριστεία» είναι δυνατόν να μην γνωρίζει το ότι οι σχολικές τάξεις δεν είναι «ομοιόμορφες»; Ότι οικονομικές, κοινωνικές και εκπαιδευτικές διαφορές πριμοδοτούν ή δυσκολεύουν την ολοκλήρωση της εξεταστέας ύλης;
Στοιχειώδη γνώση να έχει κάποιος για την κατάσταση στις σχολικές τάξεις και για τους όρους της εκπαιδευτικής διαδικασίας και της μάθησης αντιλαμβάνεται ότι πολύ γρήγορα η λειτουργία της Τράπεζας θα απογειώσει τη σχολική θνησιμότητα, δηλαδή την απόρριψη ή την ενσωμάτωση της αδυναμίας, την απόγνωση, την αναχαίτιση, το ψαλίδισμα των προσδοκιών, τον φόβο και την εγκατάλειψη.
Ένας μηχανισμός παρακυβέρνησης του σχολείου
Παράλληλα η στόχευση του ΥΠΑΙΘ είναι να βάλει την εκπαιδευτική διαδικασία στα εκπαιδευτικά φέρετρα της αυτοαξιολόγησης – αξιολόγησης, μετατρέποντας το σχολείο σε «νησί των νεκρών», να διευκολύνει την κατηγοριοποίηση των εκπαιδευτικών με κριτήριο τις επιδόσεις των μαθητών και με αυτό τον τρόπο να γίνει ευκολότερη υπόθεση η επιβολή αυταρχικών μέτρων αξιολόγησης, εντατικοποίησης και διοικητικού ελέγχου.
Μα, θέλει η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας ένα τέτοιο αποτέλεσμα; Πρωτίστως! Είναι η ιδεολογική της ψύχωση! Επείγεται να «ξεσκαρτάρει» το Λύκειο, να το «ελαφρώσει», σαν μια επιχείρηση που θέλει να απαλλαγεί από το προσωπικό της και παράλληλα να έχει χειραγωγημένους τους εκπαιδευτικούς.
Με την Τράπεζα Θεμάτων, αφενός, το είδος και η «ποιότητα» των ερωτήσεων, μπορεί αθέατα να προσανατολίσει τη μαθησιακή διαδικασία σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις, να υποβαθμίσει το «πώς» και το «γιατί» να πριμοδοτήσει συγκεκριμένους τρόπους, διδασκαλίας ή διαβάσματος, αφετέρου, η φροντιστηριακή εκγύμναση θα κερδίσει έδαφος ως «σώμα και πνεύμα» στο σχολείο, εκτρέποντας το εκπαιδευτικό έργο σε τεχνικές απομνημόνευσης πληροφοριών και όχι αναλυτική επεξεργασία της ύλης και δημιουργικής αφομοίωσης από τους μαθητές
Με αυτόν τον τρόπο “εξέτασης” των μαθητών αυτοματοποιείται σιγά – σιγά η “πιστοποίηση” των κλασμάτων γνώσης που αποκτώνται και στο τέλος θα μπορεί να γίνεται και η βαθμολόγηση από υπολογιστικά συστήματα, καταργώντας κάθε παιδαγωγική – γνωσιακή λειτουργία και, εννοείται, βάζοντας στο περιθώριο τον ανθρώπινο παράγοντα – δάσκαλο – εκπαιδευτικό!
