Τίποτε δεν έχει αφήσει όρθιο και στην εκπαίδευση η κυβέρνηση των α(χ)ρίστων και η υπουργός Ιδιωτικής Παιδείας και Κολλεγίων Κεραμέως. Μεταξύ όσων κυριολεκτικά κατεδάφισε είναι και το δικαίωμα των φοιτητών των λεγόμενων καθηγητικών σχολών να αποκτούν αυτόματα με το πτυχίο και την παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια. Αφαίρεσε δηλαδή από τα πτυχία σημαντικό μέρος της «αξίας» τους, καθώς τα αποσυνέδεσε από το επαγγελματικό δικαίωμα των αποφοίτων να διδάξουν και να εργαστούν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση!

Σύμφωνα με αυτήν τη βόμβα που εκτοξεύτηκε στα κεφάλια των φοιτητών των καθηγητικών σχολών -στις οποίες, σημειωτέον, κατευθύνονται κυρίως παιδιά από μεσαία και χαμηλά κοινωνικοοικονομικά στρώματα, κυρίως αυτά που προσδοκούν να έχουν επαγγελματική διέξοδο στην εκπαίδευση- η παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια αποτελεί ξεχωριστό προσόν που αποκτάται μόνο μετά από φοίτηση σε «πρόγραμμα κατ’ ελάχιστον διάρκειας δύο (2) ακαδημαϊκών εξαμήνων», που έπεται του τυπικού προπτυχιακού προγράμματος σπουδών.

Το «ειδικό» αυτό πρόγραμμα σπουδών, που ιδρύεται και λειτουργεί σε κάθε ΑΕΙ με απόφαση της Συγκλήτου, οδηγεί στην απόκτηση πιστοποιητικού παιδαγωγικής επάρκειας, που είναι απαραίτητο στοιχείο του ατομικού «προσοντολογίου», του κυνηγητού δηλαδή απόκτησης λογιών λογιών «ακαδημαϊκών προσόντων» και «πιστοποιήσεων», προκειμένου ο απόφοιτος των καθηγητικών σχολών να αιτηθεί διορισμό στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Μεταξύ πτυχίου και επαγγέλματος δηλαδή παρεμβάλλεται ένα ακόμη εμπόδιο, το οποίο μάλιστα δεν είναι δυνατόν να το υπερπηδήσουν όλοι, δεν αφορά δηλαδή το σύνολο των αποφοίτων του πρώτου κύκλου των καθηγητικών τμημάτων των ΑΕΙ. 

Εξ ου και η ποσόστωση, τα κριτήρια εισδοχής, η αξιολόγηση των αιτήσεων, κ.λπ. που προβλέπονται με το σχετικό άρθρο-καρμανιόλα 99 του νόμου-πλαίσιο για τα ΑΕΙ των Μητσοτάκη-Κεραμέως (Ν. 4957/2022, ΦΕΚ 141/Α΄/21-7-2022). 

Πρόκειται σαφώς για μέτρο-κόφτη που στοχεύει να μειωθεί δραστικά ο αριθμός των αποφοίτων των καθηγητικών σχολών που θα μπορέσει να διεκδικήσει επαγγελματική διέξοδο στην εκπαίδευση. 

Αν μάλιστα σε επόμενο στάδιο καθιερωθεί επίσης νέος διαγωνισμός του ΑΣΕΠ για τους διορισμούς και τις προσλήψεις στην εκπαίδευση (ανάλογη εξαγγελία είχε κάνει στο παρελθόν η Κεραμέως), τότε το Πιστοποιητικό Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας μπορεί να αποτελέσει απαραίτητη προϋπόθεση για τη συμμετοχή σε αυτόν.

Η δε μεταβατική διάταξη που μπήκε στο νόμο ως άρθρο 456 ορίζει ότι οι απόφοιτοι, όσοι έχουν ήδη λάβει βεβαίωση ή πτυχίο ή πιστοποιητικό παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας, σύμφωνα με το άρθρο 111 του ν. 4547/2018 δεν εμπίπτουν στις διατάξεις του άρθρου 99, ενώ τα ειδικά προγράμματα που ήδη λειτουργούν συνεχίζουν έως 31/8/2023.

Εκείνο που πρέπει να κρατήσει ο καθένας είναι το ίδιο το περιεχόμενο του άρθρου 99, γιατί οι μεταβατικές διατάξεις μπορούν κάλλιστα να γίνουν φύλλο και φτερό σε επόμενα βήματα καθιέρωσης του Πιστοποιητικού Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας.

Είναι χαρακτηριστικό επίσης ότι στο «ειδικό» αυτό πρόγραμμα σπουδών απόκτησης Πιστοποιητικού Παιδαγωγικής και Διδακτικής επάρκειας έχουν δικαίωμα πρόσβασης και οι κατέχοντες «πτυχία» προπτυχιακών σπουδών τριετούς διάρκειας 180 πιστωτικών μονάδων (απόφοιτοι δηλαδή και κολλεγίων που έχουν συμφωνίες δικαιόχρησης με πανεπιστήμια του εξωτερικού, στους οποίους έχει δοθεί ισοτιμία επαγγελματικών προσόντων).

Τέλος, το «ειδικό πρόγραμμα» δεν είναι δωρεάν, καθώς η χρηματοδότησή του γίνεται από το ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ. Τούτο σημαίνει ότι ανοίγει ο δρόμος για την επιβολή διδάκτρων στους «τυχερούς».

Αντιδράσεις

Η «τορπίλη» Κεραμέως συνάντησε έντονες αντιδράσεις όχι μόνο από τους φοιτητές, αλλά καθώς περνά ο καιρός και οδεύουμε προς την καταληκτική ημερομηνία για την απόκτηση του πιστοποιητικού παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας και από τους ήδη φοιτούντες (31/8/2023), αντιδράσεις σημειώνονται και από το διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό των ΑΕΙ.

Απόφαση του Ενιαίου Συλλόγου Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού ΑΠΘ

Το Πιστοποιητικό Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας (ΠΔΕ) για όσους φοιτητές και φοιτήτριες των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων επιθυμούν να κατευθυνθούν στην εκπαίδευση, είναι απαραίτητο για την ανάληψη εκπαιδευτικού έργου. Μέχρι τώρα, η πιστοποίηση αυτή ήταν συνυφασμένη με το πτυχίο που χορηγείται από τα Τμήματα. Ο νέος νόμος (Ν.4957/2022, άρθρο 99) προβλέπει τη δημιουργία προγραμμάτων παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας στο πλαίσιο μιας νέας δομής (ΠΠΔΕ) και συγκεκριμένα, ένα πρόγραμμα ανά ΑΕΙ μετά από πιστοποίησή του από την ΕΘΑΕΕ, με διάρκεια δύο εξαμήνων και 60 ECTS, χωρίς να εξασφαλίζονται το ουσιαστικό περιεχόμενο του, τα κριτήρια οργάνωσής του, οι πόροι του, και το ΔΕΠ, που απαιτούνται από τη διεπιστημονικότητα της παιδαγωγικής επιστήμης και των επιστημονικών αντικειμένων των Τμημάτων. Τα ΠΠΔΕ θα λειτουργούν με ορισμένο αριθμό εισακτέων που θα καθορίζει ο Πρύτανης και θα δίνουν πιστοποίηση σε φοιτητ-ές/ριες ή αποφοίτ-ους/ες μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους. Η δε χρηματοδότηση των ΠΠΔΕ θα γίνει μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και προγραμμάτων ΕΣΠΑ, χωρίς καμιά δέσμευση για τη δημόσια χρηματοδότηση τους στο μέλλον, όπως ήδη έχει συμβεί στο παρελθόν με τα ΠΜΣ. 

Η συγκεκριμένη ρύθμιση του νόμου αγνοεί επιδεικτικά το γεγονός ότι όλα τα Τμήματα μεγάλων Σχολών (π.χ. ΣΘΕ, ΦΛΣ, ΟΠΕ, κ.λ.π.) περιλαμβάνουν στα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών (ΠΠΣ) σχετικά του ΠΔΕ μαθήματα (υποχρεωτικά και επιλογής), συμπεριλαμβανομένης της πρακτικής άσκησης, σε συνεργασία πολλές φορές και με άλλα Τμήματα,. Η μεταφορά της εκπαίδευσης των φοιτητ-ριών/των σε παιδαγωγικά θέματα από τα Τμήματα με τα ιδιαίτερα επιστημονικά αντικείμενα τους σε ένα ενιαίο ΠΠΔΕ, αντικειμενικά οδηγεί στην απόσπαση της παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας από το πτυχίο και το επιστημονικό περιεχόμενο του, με αρνητικές συνέπειες τον περιορισμό των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων σε ό,τι αφορά στην εκπαίδευση. Ταυτόχρονα, ανοίγει ο δρόμος για την επιβολή διδάκτρων (όπως σε αρκετά «προσοδοφόρα» προγράμματα σπουδών-ΠΜΣ, ΞΠΠΣ, «δια βίου εκπαίδευσης» κ.ά.- που «υπόσχονται» δεξιότητες αντί πλήρη επαγγελματικά δικαιώματα), καθώς και για την παροχή της πιστοποίησης σε πολύ περιορισμένο αριθμό φοιτητ-ριών/ών με αμφίβολους όρους, εφόσον αντικειμενικά δεν μπορεί ένα ΠΠΔΕ να καλύψει τη ζήτηση σε ολόκληρο ίδρυμα και με διαφορετικά επιστημονικά αντικείμενα. Οι Φοιτητικοί Σύλλογοι ήδη κινητοποιούνται συντονισμένα ενάντια σε αυτή την αρνητική εξέλιξη περιορισμού της επαγγελματικής προοπτικής των μελών τους. 

Ο ΕΣΔΕΠ διεκδικεί, λαμβάνοντας υπόψη και τα αντίστοιχα αιτήματα των Φοιτητικών Συλλόγων: 

∙ Τη μη απόσπαση της δυνατότητας λήψης Πιστοποιητικού ΠΔΕ από το πτυχίο (συνδεδεμένο με το επιστημονικό αντικείμενο των Τμημάτων) για όλους και όλες που το επιθυμούν, χωρίς φραγμούς. 

∙ Τη συνέχιση της δωρεάν παροχής προγραμμάτων ΠΔΕ από τα Τμήματα και τις Σχολές, με χρηματοδότηση τους αποκλειστικά από τον κρατικό προϋπολογισμό και άμεση πρόσληψη όλου του αναγκαίου διδακτικού προσωπικού. 

∙ Τη συνεχή και δωρεάν επιμόρφωση του διδακτικού προσωπικού σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, με ευθύνη των αντίστοιχων δημόσιων πανεπιστημιακών δομών των Τμημάτων και Σχολών. 

Ο ΕΣΔΕΠ καλεί τους συναδέλφους να ακυρώσουν στην πράξη και αυτήν την ακαδημαϊκά ανεφάρμοστη διάταξη του Ν-Π, και να συνεχίσουν να αγωνίζονται για την εδραίωση και ανάπτυξη επιστημονικά άρτιων, δωρεάν παρεχόμενων και προσβάσιμων σε όσους/όσες το επιθυμούν ΠΔΕ.

Απόφαση ΠΟΣΔΕΠ

Αναμφισβήτητα, η παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια αποτελεί απαραίτητο εφόδιο για τους πτυχιούχους Τμημάτων και Σχολών που θέλουν να έχουν δικαίωμα διορισμού στην πρωτοβάθμια, στη δευτεροβάθμια αλλά και στη μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ο νόμος 4957/2022 προτείνει μία νέα θεσμική διευθέτηση του ζητήματος, αλλά τα προβλεπόμενα των άρθρων 99 και 456 εγείρουν ζητήματα, δημιουργούν πολλά πρακτικά προβλήματα κι επιβάλλουν ένα ασφυκτικό χρονικό πλαίσιο. Η ΕΓ της ΠΟΣΔΕΠ θεωρεί ότι έστω και εκ των υστέρων επιβάλλεται ουσιαστική διαβούλευση του Υπουργείου με τις Διοικήσεις των Ιδρυμάτων και των συναφών Τμημάτων ή Σχολών με στόχο τη βελτιστοποίηση των συγκεκριμένων άρθρων, η οποία θα λαμβάνει υπόψη και την ήδη υπάρχουσα εμπειρία τους. 

Στη διαβούλευση θα πρέπει να διερευνηθεί ενδελεχώς η δυνατότητα διατήρησης της εκπαίδευσης για παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια, ή μέρους αυτής, από τα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών. Θα πρέπει να ληφθεί ιδιαίτερη μέριμνα για την αξιοποίηση του προσωπικού που έχει συναφή γνωστικά αντικείμενα για την πραγματοποίηση μαθημάτων παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας, όπως και για τη διασφάλιση όλων ανεξαιρέτως των φοιτητών και φοιτητριών των εν λόγω Τμημάτων και Σχολών. Επιπλέον, οι όποιες μεταβατικές διατάξεις θα πρέπει να εξασφαλίζουν την ομαλή μετάβαση στο νέο καθεστώς, όπως αυτό επαναδιαμορφωθεί.

ΠΗΓΗ: eksegersi.gr