ΠΗΓΗ: Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ τεύχος 2207 09/12/2021 Από Δημήτρης Μηλάκας

Το γεγονός ότι η Ρωσία καλύπτει το 40% των ελληνικών αναγκών σε φυσικό αέριο περιγράφει σε μεγάλο βαθμό το πλαίσιο μέσα στο οποίο οι δύο χώρες είναι υποχρεωμένες να πορεύονται σύμφωνα με αυτά που τις ενώνουν και όχι με τα πολλά που τις χωρίζουν.

Για αυτά που ενώνουν τις δύο χώρες μίλησαν στις κοινές τους δηλώσεις οι δύο ηγέτες, Μητσοτάκης και Πούτιν, επισημαίνοντας τους ιστορικούς πολιτιστικούς και θρησκευτικούς δεσμούς. Πάνω σ’ αυτούς τους δεσμούς άλλωστε στηρίχτηκαν και οικοδομήθηκαν οι ελληνορωσικές σχέσεις, οι οποίες – με σκαμπανεβάσματα – συντηρήθηκαν παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα (μαζί με την Τουρκία) ήταν το προκεχωρημένο αμερικανοΝΑΤΟϊκό φυλάκιο στο μαλακό υπογάστριο της σοβιετικής Ρωσίας και της βαλκανικής σφαίρας επιρροής της μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Υπό αυτήν έννοια, τόσο η Ελλάδα όσο και η Ρωσία επιθυμούν και επιδιώκουν να συντηρήσουν και να κρατήσουν ανοιχτές τις μεγάλες δυνατότητες που έχουν για συνεργασία στον ενεργειακό τομέα. Η μεν Ελλάδα ως χώρα απόλυτα εξαρτώμενη από τις εισαγωγές, η δε Ρωσία ως παραγωγός χώρα, η οποία επιδιώκει να κρατήσει και να διευρύνει την «πελατεία» της και την επιρροή της, αναζητούν τρόπους να παρακάμψουν το ανελαστικό διεθνές περιβάλλον έτσι όπως διαμορφώνεται από την ηγέτιδα δύναμη της Δύσης, που είναι οι ΗΠΑ.

Αμερικανικό προτεκτοράτο
Ως οικοδεσπότης ο Βλαντίμιρ Πούτιν υπήρξε ιδιαίτερα κομψός στις δημόσιες τοποθετήσεις του κατά τη διάρκεια των κοινών δηλώσεων με τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Μιλώντας για παράδειγμα για τη μεθοδική «περικύκλωση» της Ρωσίας από το ΝΑΤΟ δεν παρέλειψε να αναφέρει την περίπτωση της Ρουμανίας, στην οποία έχουν εγκατασταθεί πύραυλοι που στοχεύουν ρωσικές στρατηγικές εγκαταστάσεις. Το ίδιο κομψός ήταν και όταν μίλησε για τις αμοιβαίες απελάσεις Ρώσων και αμερικανοΝΑΤΟϊκών αξιωματούχων.

Πιθανότατα, κατά τις ιδιαίτερες συνομιλίες που είχε με τον Έλληνα πρωθυπουργό ο Ρώσος Πρόεδρος να εξέφρασε τη δυσφορία του για τις νέες δυνατότητες που προσφέρει η Αθήνα στην Ουάσιγκτον με την επέκταση της ελληνοαμερικανικής στρατιωτικής συνεργασίας. Μέσα απ’ αυτή τη συμφωνία, όπως είναι γνωστό, οι ΗΠΑ όχι μόνο διατηρούν και επεκτείνουν τη στρατιωτική τους παρουσία στην Κρήτη (Σούδα), αλλά οικοδομούν προγεφυρώματα σε καίρια σημεία της βόρειας Ελλάδα με το σημαντικότερο την Αλεξανδρούπολη, η οποία μετατρέπεται σε τεράστιο επιχειρησιακό / επιμελητειακό κέντρο με στόχο όχι απλώς την εκμηδένιση της ρωσικής επιρροής στα Βαλκάνια, αλλά της ίδιας της Ρωσίας.

Η πρόσφατη σοβαρή δοκιμασία, η οποία «τραυμάτισε» σοβαρά, όχι ωστόσο ανεπανόρθωτα, τις ελληνορωσικές σχέσεις, διαδραματίστηκε κατά την περίοδο της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Ήταν τότε που στο φόντο της προώθησης της αμερικανόπνευστης Συμφωνίας των Πρεσπών (με την οποία ολοκληρώθηκε και τυπικά η «αμερικανοποίηση – ΝΑΤΟποίηση» των δυτικών Βαλκανίων) ο τότε υπουργός Εξωτερικών προχώρησε στην απέλαση Ρώσων διπλωματών, εξυπηρετώντας την αμερικανική ατζέντα στην περιοχή.

Από κοντά
Τα τραύματα στις ελληνορωσικές σχέσεις ανέλαβε έκτοτε να αποκαταστήσει η πραγματικότητα. Δηλαδή οι εμφανέστατες δυνατότητες συνεργασίας στον οικονομικό τομέα.

Η Ρωσία απ’ την πλευρά της δεν διέρρηξε τους δεσμούς με την Ελλάδα, καθώς επιδιώκει να συντηρεί το (οικονομικό/πολιτικό/διπλωματικό) μερίδιό της στην περιοχή έχοντας την επίγνωση, ως μεγάλη χώρα με μακροπρόθεσμους στρατηγικούς σχεδιασμούς, ότι «έχει ο καιρός γυρίσματα».

Μέχρι τότε, μέχρι δηλαδή να έρθει η στιγμή που η ελληνική εξάρτηση από τις ΗΠΑ μπορεί να αρχίσει να αποκλιμακώνεται, η Ρωσία μπορεί να εμφανίζεται «ανέξοδα» κοντά στις ελληνικές θέσεις.

Σε ό,τι αφορά στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο, που συνθέτουν το σώμα των ελληνοτουρκικών διαφορών, δεν κοστίζει τίποτε στον Πούτιν να τάσσεται υπέρ της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών μέσω διαλόγου.

Ιδιαίτερη, ωστόσο, είναι η αξία της επανάληψης της πάγιας ρωσικής θέσης για το Κυπριακό που διατύπωσε και χθες ο Πούτιν, υπογραμμίζοντας ότι η Μόσχα παραμένει στη θέση για μια ειρηνική επίλυση του Κυπριακού στη βάση των αποφάσεων και των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Η εν λόγω τοποθέτηση έχει ιδιαίτερη σημασία αυτήν την περίοδο, καθώς η τουρκοκυπριακή και η τουρκική πλευρά διατυπώνουν με κάθε ευκαιρία ότι πια η λύση που μπορεί να υπάρξει στο νησί είναι μόνο η «νομιμοποίηση» της διχοτόμησής του, με την αναγνώριση του τουρκοκυπριακού ψευδοκράτους.

Στην Ουκρανία η κόκκινη γραμμή
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η απάντηση του Προέδρου Πούτιν σε μια τρίτη και πέραν των συμφωνηθέντων δύο ερωτήσεων, η οποία δόθηκε στο τέλος της συνέντευξης με τον Έλληνα πρωθυπουργό σε Ρώσο δημοσιογράφο.

Η ερώτηση είχε να κάνει με την Ουκρανία και τις τελευταίες εξελίξεις εκεί, στο φόντο της μακράς επικοινωνίας μέσω τηλεδιάσκεψης που είχε ο Ρώσος Πρόεδρος με τον Αμερικανό ομόλογό του μόλις μια μέρα πριν από τη συνάντησή του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος παρεμπιπτόντως να σημειώσουμε ότι κι αυτός μια μέρα πριν από την επίσκεψή του στο Σότσι είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών.

Από την απάντηση του Πούτιν γίνεται ξεκάθαρο – το είπε προφανώς στον Μπάιντεν, αλλά θέλησε να το διατυπώσει και δημόσια – ότι η Ρωσία δεν πρόκειται να ανεχθεί ενσωμάτωση της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.

Με άλλα λόγια, ο ηγέτης της Ρωσίας προειδοποίησε ότι αν συνεχιστεί η αμερικανοδυτική μεθόδευση, η Ρωσία θα… μπουκάρει στην Ουκρανία.