Μάθημα Ζωής ή Θανάτου
Της Πηνελόπης Κουφοπούλου
Ανοιχτή επιστολή προς ΟΛΜΕ, ΔΟΕ, ΟΙΕΛΕ…
Επείγουσα προτεραιότητα και ύψιστη μέριμνα κάθε συνδικαλιστικής οργάνωσης των εκπαιδευτικών κάθε βαθμίδας θα πρέπει τη στιγμή αυτή να είναι η υπόθεση του κρατούμενου-φοιτητή Βασίλη Δημάκη.
Δε μπορεί να υπάρχει «δάσκαλος» που να μη νοιώθει βαθιά συγκίνηση και αμέριστη οργή για την περίπτωση ενός ανθρώπου διακινδυνεύει τη ζωή για να αποκτήσεις δικαίωμα στη μόρφωση, δικαίωμα που του καταπατά μια ανάλγητη και εκδικητική εξουσία.
Στα 1764 ο Ιταλός διαφωτιστής Τσέζαρε Μπεκαρία στο εμβληματικό πλέον έργο του Περί Εγκλημάτων και Ποινών, που επηρέασε βαθύτατα το σύστημα απονομής δικαιοσύνης των ευρωπαϊκών κρατών, μιλά για «το σωφρονιστικό και όχι τον εκδικητικό χαρακτήρα της ποινής όσων παραβαίνουν το νόμο» . Ο Νικολά ντε Κοντορσέ στον περίφημο λόγο του στη Συντακτική Εθνοσυνέλευση της Γαλλικής Επανάστασης καλεί τους καθηγητές να δίνουν δημόσιες διαλέξεις ανοιχτές στο κοινό σε ώρες που θα μπορούν να τις παρακολουθήσουν οι εργάτες και οι αγρότες, γιατί πιστεύει στην ηθικοπλαστική δύναμη της παιδείας. Ο Βίκτωρ Ουγκώ στους Άθλιους -στο δημοφιλέστερο ίσως μυθιστόρημα του 19ου αιώνα –μας συγκινεί με την ιστορία του Γιάννη Αγιάννη, του πρώην κρατούμενου που αφιερώνει τον εαυτό του στο καλό, ύστερα από την αφυπνιστική συνάντησή του με τον χριστιανό επίσκοπο Μυριήλ . Ο Βίκτωρ Ουγκώ διακηρύττει: «Όπου ανοίγει ένα σχολείο, κλείνει μια φυλακή».
Η περίπτωση του Βασίλη Δημάκη, λοιπόν. συνιστά μια ακλόνητη απόδειξη ότι όλα τα παραπάνω δεν είναι απλώς φιλολογικά φληναφήματα , ότι ο άνθρωπος μπορεί πάντα να αλλάζει προς το καλύτερο, ότι μπορεί πάντα με τα κατάλληλα ψυχικά και ηθικά ερείσματα να αναμορφώσει τον εαυτό του. Η περίπτωση του Βασίλη Δημάκη θα μπορούσε να αποτελεί φωτεινό παράδειγμα για τη δύναμη της θέλησης και πηγή έμπνευσης όχι μόνο για τους άλλους κρατουμένους αλλά κυρίως για τους μαθητές του σχολείων μας, των οποίων το μέλλον δεν προμηνύεται κι ανθόσπαρτο. Η περίπτωση του Βασίλη Δημάκη, που κατόρθωσε όχι μόνο να σπουδάσει αλλά και να αριστεύσει, αντιπροσωπεύει τη μεγαλύτερη επιτυχία του ελληνικού σωφρονιστικού συστήματος και, όμως, το ίδιο το σύστημα με αιχμή του δόρατος την γγ. Εγκληματικής Πολιτικής, τη χυδαία ανθρωποφύλακα Σοφία Νικολάου, προσπαθεί αμείλικτα να τον εξοντώσει .
Ίσως τελικά ο Βασίλης Δημάκης να είναι απειλή, αφού όρθωσε το ανάστημα του ενάντια στη στατιστική επιταγή και την κοινωνική νομοτέλεια και έγινε σύμβολο αντίστασης. Γιατί παρά τις ανθρωπιστικές κορώνες των κατά καιρούς υπευθύνων υπουργών και άλλων αρμοδίων η αρχή της φυλακής παραμένει η εξής: « Η διεύθυνση της φυλακής σου ζητάει να είσαι πρόθυμος, υπάκουος υποτακτικός προσαρμοστικός μέχρι δουλικότητας έστω και αν υποκρίνεσαι, έστω κι αν γίνεσαι γλοιώδης, αρκεί να μη δημιουργείς ζητήματα, αρκεί να τη διευκολύνεις. Σου ζητάει δηλαδή η σωφρονιστική υπηρεσία να αποδεχτείς όλο το σύστημα καταπίεσης και ετεροπροσδιορισμού που σε έφερε στο έγκλημα και σε οδήγησε στη φυλακή» (Β. Φίλιας) . Αυτό ακριβώς το νόημα έχει και η κραυγή του Βασίλη Δημάκη: «Δε θα σας επιτρέψω να με ξανακάνετε αυτό που ήμουν»!
Οι συνδικαλιστικές ηγεσίες αλλά και κάθε μέλος της εκπαιδευτικής κοινότητας θα πρέπει έμπρακτα, άμεσα και δυναμικά –και όχι απλώς με τυπικές διακηρύξεις -να αγωνιστούν για τη δικαίωση του απεργού πείνας και δίψας Βασίλη Δημάκη. Πριν να είναι αργά. Πριν το μάθημα ζωής γίνει μάθημα θανάτου.
Η περίπτωση του μας αφορά προσωπικά. Το χρωστάμε σε όσους μαθητές μας κατεβαίνουν στους δρόμους για να υπερασπίσουν τα δικαιώματα του αδυνάτων , το χρωστάμε σε όσους μαθητές μας συγκινούνται όταν διαβάζουμε στην τάξη ποίηση, το χρωστάμε σε όσους μαθητές μας τολμούν να ονειρεύονται ότι ένας καλύτερος κόσμος είναι ακόμα εφικτός!
Κουφοπούλου Πηνελόπη
Φιλόλογος στο Ζάννειο Πρότυπο Λύκειο
Δρ. Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας
