1. Τι είναι ο πληθωρισμός
Οι αστοί οικονομολόγοι σε πάρα πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιούν τη λέξη πληθωρισμός για να περιγράψουν την κατάσταση που επικρατεί στην οικονομία και που επηρεάζει τη καθημερινότητα των πολιτών. Όμως τι ακριβώς προσδιορίζεται με τον πληθωρισμό; Για να έχουμε μια σαφή απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα πρέπει να πούμε ότι ο πληθωρισμός εκφράζει το ποσοστό αύξησης των τιμών σε μια ομάδα προϊόντων που έχουν προκαθοριστεί για να τον ορίσουν και όχι την αύξηση των τιμών στα είδη αυτά. Με λίγα λόγια ο πληθωρισμός μάς δείχνει πόσο γρήγορα ανεβαίνουν οι τιμές και όχι πόσο ανεβαίνουν. Θα αναρωτηθεί ίσως κάποιος και πόσο σημαντικό είναι αυτό το θέμα. Η απάντηση θα δοθεί με το παρακάτω ερώτημα.
2. Όταν ο πληθωρισμός ανεβαίνει, τότε οι τιμές ανεβαίνουν. Όταν ο πληθωρισμός πέφτει, οι τιμές πέφτουν;
Ας υποθέσουμε ότι ένα προϊόν έχει μια τιμή 10 ευρώ και ότι ο πληθωρισμός είναι 10%. Τότε το προϊόν αυτό αν ακολουθεί τον πληθωρισμό τότε θα ανέβει στο αμέσως επόμενο διάστημα κατά 1 ευρώ δηλαδή θα φτάσει στα 11 ευρώ. Ας υποθέσουμε τώρα ότι, μετά από μια ορισμένη περίοδο που θα γίνει αναπροσαρμογή των τιμών , ο πληθωρισμός έπεσε στο 5%. Τι θα γίνει με την τιμή του προϊόντος; Θα αυξηθεί ή θα μειωθεί; Στη μέση συνείδηση του κόσμου υπάρχει η άποψη ότι η τιμή του προϊόντος θα μειωθεί κατά 5%, δηλαδή η τιμή του προϊόντος θα πάει στα 10,45 ευρώ! Είναι όμως αυτό αλήθεια ή όχι; Η απάντηση είναι κατηγορηματικά όχι.
Η τιμή όχι μόνο δεν θα μειωθεί αλλά θα αυξηθεί και θα διαμορφωθεί στα 11,55 ευρώ. Γιατί, θα αναρωτηθεί κάποιος καλοπροαίρετος, αφού ο πληθωρισμός μειώθηκε. Η απάντηση λοιπόν είναι κατηγορηματική. Ο πληθωρισμός δεν δείχνει αν πέφτουν ή ανεβαίνουν οι τιμές, αλλά πόσο γρήγορα ανεβαίνουν οι τιμές. Άρα, αφού ο πληθωρισμός αυξήθηκε, αυξάνονται και οι τιμές. Το γεγονός ότι ο πληθωρισμός έπεσε σημαίνει απλά ότι οι τιμές θα ανέβουν πιο αργά. Όμως θα ανέβουν και δεν θα μειωθούν! Αυτή είναι η πραγματική αλήθεια και όχι αυτά που αφήνονται να εννοηθούν απ’ τη μεριά των κυβερνητικών αξιωματούχων και κυρίως από τον υπεύθυνο της γκεμπελικής προπαγάνδας, τον υπουργό ανάπτυξης(!), Άδωνι Γεωργιάδη.
3. Οι συνέπειες απ’ την αύξηση του πληθωρισμού
Η σημαντική αύξηση του πληθωρισμού έχει άμεσες αλλά και μακροπρόθεσμες αρνητικές συνέπειες για τους εργαζόμενους. Πρώτον, η αύξηση του πληθωρισμού -άρα και των τιμών- μειώνει συνεχώς το διαθέσιμο εισόδημα των εργαζομένων, με αποτέλεσμα όλο και μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού να φτωχοποιούνται. Γι’ αυτό άλλωστε και οι μετρήσεις του ευρωβαρόμετρου δείχνουν ότι οι πολίτες σε ποσοστό πάνω από 93% θεωρούν ότι η ακρίβεια είναι το κεντρικό πρόβλημα που απασχολεί τους εργαζόμενους, ενώ σε ποσοστό 100% εκφράζουν τη βεβαιότητα ότι οι τιμές θα συνεχίζουν να ανεβαίνουν. Δεύτερον, η αύξηση του πληθωρισμού οδηγεί και μακροπρόθεσμα σε μια μόνιμη ακρίβεια που δεν πρόκειται φυσικά να μειωθεί αν πέσει ο πληθωρισμός, όπως και προηγούμενα αναφέραμε.
4. Τι πρέπει να γίνει
Αναμφισβήτητα η πτώση του πληθωρισμού είναι σημαντική όχι γιατί αυξάνει το διαθέσιμο εισόδημα, αλλά διότι επιβραδύνεται ο ρυθμός μείωσης του. Όμως η μείωση αυτή δεν βελτιώνει τη θέση των εργαζομένων και των συνταξιούχων. Αναγκαία προϋπόθεση για τη μείωση της φτώχειας είναι απ’ τη μια μεριά η αύξηση των μισθών και συντάξεων και απ’ την άλλη η μείωση των τιμών των προϊόντων απ’ αυτούς που διαμορφώνουν τις τιμές, δηλαδή τα καρτέλ και τις πολυεθνικές επιχειρήσεις. Χαρακτηριστικό άλλωστε παράδειγμα είναι η εξωφρενική αύξηση των τιμών στην ενέργεια, που οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στα κερδοσκοπικά παιχνίδια των μεγαλοπαραγόντων του χρηματιστηρίου ενέργειας και δευτερευόντως στον πόλεμο και σε άλλες αιτίες.
Φυσικά η αγορά, δηλαδή το μεγάλο κεφάλαιο, έχει εντελώς διαφορετική άποψη για τις λαϊκές ανάγκες αφού η βασική του λειτουργία στηρίζεται στην αύξηση του ποσοστού κέρδους που μπορεί να απομυζήσει, και φυσικά και η αύξηση των κερδών και μόνο. Ας σκεφτούμε μόνο ένα απλό παράδειγμα για το τι συμβαίνει με τις τιμές των καυσίμων. Όταν η τιμή του πετρελαίου αυξάνει στο βαρέλι, την ίδια κιόλας μέρα οι τιμές των καυσίμων εκτοξεύονται προς τα πάνω. Όταν όμως η τιμή του βαρελιού πέφτει, τότε οι τιμές των καυσίμων πολύ δύσκολα κατεβαίνουν ή, όταν κατεβαίνουν, παρουσιάζουν μια σοβαρή καθυστέρηση στην αναπροσαρμογή αυτή. Και φυσικά, τα κέρδη που εισπράττουν και με αυτό τον τρόπο είναι πολύ μεγάλα.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την ανατροπή αυτής βαθιά αντιλαϊκής πολιτικής είναι η ανάπτυξη ενός ισχυρού, ρωμαλέου, μαζικού και ενωτικού κινήματος που αταλάντευτα θα διεκδικήσει την αντιμετώπιση των λαϊκών αναγκών μέσα από ενιαίο, παρατεταμένο, πολύμορφο αγώνα. Τα εμπόδια στην πορεία αυτή είναι πολλά. Απ’ τη μια μεριά είναι η βάρβαρη κυβερνητική πολιτική, αλλά υπάρχει και ο εσωτερικός «εχθρός» μέσα στο κίνημα απ’ τις κυρίαρχες συνδικαλιστικές δυνάμεις που εμποδίζουν την ανάπτυξη νικηφόρων αγώνων.
Γιώργος Σόφης
