Χρήστος Κάτσικας
Οι προτεραιότητες και ο σχεδιασμός του ΥΠΑΙΘ για την Εκπαίδευση το 2021.
Με νομοσχέδια ιδιωτικοποίησης και απομαζικοποίησης εμβολιάζουν τη δημόσια εκπαίδευση
Κατατέθηκε στη Βουλή, λίγο πριν τα μεσάνυχτα της Παρασκευής (και αύριο Τρίτη αναμένεται να εισαχθεί στις αρμόδιες επιτροπές του κοινοβουλίου), σε κόντρα με όλους σχεδόν τους εμπλεκόμενους και παρά τις κλειστές σχολές λόγω πανδημίας, το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας με τίτλο: «Εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας, αναβάθμιση του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος και άλλες διατάξεις», το οποίο βάζει νέους φραγμούς στην εκπαίδευση και εντείνει την καταστολή, μειώνοντας εισακτέους και ιδρύοντας πανεπιστημιακή αστυνομία.
Είναι προφανές ότι η Κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη δεν πήρε κανένα μήνυμα ούτε από τη φοιτητική και εκπαιδευτική κοινότητα που ξεχύθηκε τις προηγούμενες μέρες στους δρόμους διαμαρτυρόμενη για αυτές τις σκοταδιστικές ρυθμίσεις, ούτε από τις αντιδράσεις των Πανεπιστημιακών, ούτε καν από την άρνηση της ομοσπονδίας των αστυνομικών (ΠΟΑΣΥ).
Με γοργούς ρυθμούς και με εργαλείο τη διαχείριση της πανδημίας, το υπουργείο Παιδείας στρώνει λωρίδες ταχείας κυκλοφορίας στην νομοθετική κατοχύρωση των σχεδίων του για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης «πιλοτάροντας» τις εκπαιδευτικές προτεραιότητες του κυβερνώντος κόμματος.
Μετά τον πρωτοφανή οργασμό Νόμων, Εγκυκλίων, Υπουργικών Αποφάσεων μέσα στο 2020, έχουμε και νέο προγραμματισμό για το 2021, και είναι φανερό πλέον ότι, για εκπαιδευτικούς και εκπαιδευόμενους, η επόμενη μέρα μετά τον κορονοϊό δεν θα είναι συνέχεια της τελευταίας πριν τον κορονοϊό, καθώς το εκπαιδευτικό τοπίο αλλάζει δραματικά. Όπως σημειώνεται και στο λεγόμενο «Ενοποιημένο Σχέδιο Κυβερνητικής Πολιτικής 2021» που περιλαμβάνει αναλυτικά την κυβερνητική πορεία στη διάρκεια της νέας χρονιάς, «ο εκσυγχρονισμός της εκπαίδευσης λαμβάνει χαρακτηριστικά κατεπείγοντος, ενώ η ανάγκη διασύνδεσης της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας γίνεται εντονότερη από ποτέ».
Ο κυρίαρχος δημόσιος λόγος εμφανίζει τις επιχειρούμενες ριζικές αλλαγές στο σύνολο του εκπαιδευτικού συστήματος να έχουν αφετηρία τη συνειδητοποίηση των χαρακτηριστικών του νέου οικονομικού περιβάλλοντος που επιβάλλει μια θεμελιακή αναθεώρηση των πολιτικών εκπαίδευσης. Στην ουσία αυτό που επιδιώκεται από τη μεριά της επίσημης εκπαιδευτικής πολιτικής είναι το προοδευτικό γλίστρημα του Σχολείου από την ιδεολογικο-πολιτική σφαίρα προς την οικονομική σφαίρα (ιός της ιδιωτικοποίησης – εμπορευματοποίησης) καθώς η παρατεταμένη κρίση και η διχοτόμηση της αγοράς εργασίας «ορίζει» ότι δεν είναι οικονομικά συμφέρον να συνεχιστεί μια πολιτική μαζικοποίησης της εκπαίδευσης (ιός της απομαζικοποίησης).
Έτσι, με συνεχή κανονιοβολισμό από κριτικές, το ΥΠΑΙΘ, ρίχνει δίχτυα, στήνει θηλιές και σφίγγει συνεχώς το σχοινί στη δημόσια εκπαίδευση. Η ηχώ του κυρίαρχου λόγου, με τη βοήθεια των τροβαδούρων της αγοράς, διαχέει και εγχαράσσει μια ιδεολογία που είναι τρομερά αποτελεσματική, καθώς είναι βαθιά αγκυροβολημένη στη συνείδηση πλατιών στρωμάτων του πληθυσμού, ιδιαίτερα στα μικρομεσαία στρώματα, τους σιδηρουργούς της κοινής γνώμης.
Ο Προγραμματισμός και το ρυθμιστικό πλαίσιο
Σε επίπεδο ρυθμιστικού προγραμματισμού για το πρώτο εξάμηνο του 2021, περιλαμβάνονται έξι νομοσχέδια:
Τα τέσσερα από αυτά προγραμματίζονται για ψήφιση στη Βουλή το πρώτο τρίμηνο τους έτους, δηλαδή μέχρι το Μάρτιο, ενώ τα άλλα δύο το δεύτερο τρίμηνο, δηλαδή, μέχρι τον Ιούνιο.
Τα νομοσχέδια αυτά για το πρώτο τρίμηνο είναι :
1. Το νομοσχέδιο που κατατέθηκε ήδη στη Βουλή «Εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, Προστασία της Ακαδημαϊκής Ελευθερίας, Αναβάθμιση του Ακαδημαϊκού Περιβάλλοντος».
2. Αυτονομία σχολικών μονάδων, αξιολόγηση εκπαιδευτικών και νέο σύστημα επιλογής στελεχών εκπαίδευσης
3. Νέος Νόμος Πλαίσιο για τα ΑΕΙ – Αναγνώριση πτυχίων εξωτερικού
4. Σχέδιο Νόμου για την Εκκλησιαστική Εκπαίδευση
Για το δεύτερο τρίμηνο:
5. Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση
6. Νέα Κριτήρια Επιλογής Εκπαιδευτικών
Τα νομοσχέδια και οι στόχοι τους
Τo πρώτο (για το 2021) νομοσχέδιο του ΥΠΑΙΘ που κατατέθηκε στη Βουλή για ψήφιση περιλαμβάνει το νέο τρόπο εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, τις ρυθμίσεις για την λεγόμενη ασφάλεια στα ΑΕΙ καθώς και ρύθμιση για το ανώτατο όριο σπουδών στα ΑΕΙ. Είναι ξεκάθαρο ότι την ίδια στιγμή που νομοθετούνται «πύρινα στεφάνια» αποκλεισμών στην είσοδο των Πανεπιστημίων με την «αγία τριάδα» της Τράπεζας Θεμάτων, τη, εκλεπτυσμένης μορφής, βάση του 10 και ένα μηχανογραφικό «λοταρία-θηλιά» (για φέτος ένα δεύτερο προαιρετικό μηχανογραφικό για την επιλογή δημοσίων ΙΕΚ), με στόχο τη δραστική μείωση των θέσεων εισακτέων, την ίδια ακριβώς στιγμή εξισώνονται τα πτυχία των λεγόμενων Κολλεγίων με αυτά των δημοσίων Πανεπιστημίων, με στόχο την ενίσχυση των πρώτων μέσω της τροφοδότησής τους με φοιτητές-πελάτες.
Από την άλλη, οι προωθούμενες διατάξεις για την ίδρυση πανεπιστημιακής αστυνομίας και την αυστηροποίηση του πειθαρχικού πλαισίου λειτουργίας των ΑΕΙ βάζουν στο στόχαστρο τους φοιτητικούς συλλόγους και καμία σχέση δεν έχουν τα μέτρα αυτά με κάποια γενική αντιμετώπιση της “εγκληματικότητας”. Παράλληλα η θέσπιση του νέου ορίου σπουδών ν+½ν αφενός δημιουργεί ένα ασφυκτικό και εντατικοποιημένο περιβάλλον σπουδών αφετέρου αποσκοπεί στη μείωση των φοιτητών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Μέσα στο Φεβρουάριο του 2021 το ΥΠΑΙΘ έχει προγραμματίσει να φέρει στη Βουλή ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο για την «ενίσχυση της αυτονομίας της σχολικής μονάδας, την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και την αναδιάρθρωση των δομών εκπαίδευσης» στο οποίο περιλαμβάνεται και ένα νέο σύστημα επιλογής των στελεχών εκπαίδευσης. Η κυρίαρχη εκπαιδευτική πολιτική υπονοεί ότι πρέπει να εγκαταλειφθεί «το βαρύ υπερωκεάνιο» της διοικούμενης από το κράτος εκπαίδευσης και να το αντικατασταθεί «με ένα στολίσκο μικρών πλοίων περισσότερο εύκολων να κυβερνηθούν. Ο λόγος; Η αύξηση αυτονομίας των σχολικών ιδρυμάτων τους προσφέρει ένα πλατύτερο περιθώριο ελιγμού για να προσαρμοστούν στις προσδοκίες των οικονομικών κύκλων. Όπως έχει δείξει η εμπειρία άλλων χωρών, η λεγόμενη αυτονομία της σχολικής μονάδας, σημαίνει την αποκοπή του δημόσιου σχολείου από την κρατική χρηματοδότηση και τη μετατροπή του σε εμπορευματοποιημένη και ιδιωτικοποιημένη ζώνη.
Παράλληλα, το ΥΠΑΙΘ επείγεται να προχωρήσει στην επιλογή στελεχών εκπαίδευσης, επιλογή που περιλαμβάνει τους Περιφερειακούς Διευθυντές, τους Διευθυντές Εκπαίδευσης (έχουν τοποθετηθεί προσωρινοί τον Αύγουστο του 2020, «Σχολικούς Συμβούλους» (στη θέση των Συντονιστών Εκπαίδευσης και με διαφορετικές αρμοδιότητες) και διευθυντές σχολικών μονάδων (και αυτούς με άλλες αρμοδιότητες) μέχρι το τέλος του σχολικού έτους, έτσι ώστε αμέσως μετά να ξεκινήσει την αξιολόγηση των σχολικών μονάδων και των εκπαιδευτικών. Πρόκειται για την αξιολόγηση που θα γίνεται με κύριους δείκτες τις επιδόσεις των μαθητών, τον αριθμό των αποφοίτων, το βαθμό επιτυχίας των αποφοίτων και την απορρόφησή τους από την αγορά εργασίας.
Μέσα στο Μάρτιο του 2021 προγραμματίζεται το νομοσχέδιο που αφορά στο «Νέο Νόμο Πλαίσιο για τα ΑΕΙ – Αναγνώριση πτυχίων εξωτερικού». Πρόκειται για προώθηση της κεντρικής γραμμής ταχείας ιδιωτικοποίησης των ΑΕΙ της χώρας με βασικό εργαλείο την «εξάρτηση» της χρηματοδότησης των πανεπιστημίων από την αξιολόγηση. Με λίγα λόγια τα Πανεπιστήμια ωθούνται να δημιουργήσουν πεδία ζήτησης των “υπηρεσιών” τους εργαλειοποιώντας πλήρως τη διδασκαλία και την έρευνα και να προωθήσουν τις “πωλήσεις“ των υπηρεσιών αυτών, υποτασσόμενα στις εκάστοτε εκτιμήσεις για τις ανάγκες της αγοράς. Στο πλαίσιο αυτό δημιουργούνται προγράμματα σπουδών τριετούς διάρκειας.
Αναδιαμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών
Παράλληλα το ΥΠΑΙΘ «τρέχει» μέσω του ΙΕΠ την αναδιαμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Πιο συγκεκριμένα, προγραμματίζεται η εκπόνηση 453 προγραμμάτων σπουδών στη γενική και επαγγελματική εκπαίδευση. Στα πλαίσια της επιχείρησης της αξιολόγησης σχολικών μονάδων και εκπαιδευτικών με όχημα τις επιδόσεις των μαθητών, καθόλου τυχαίο δεν είναι ότι τα νέα προγράμματα σπουδών έχουν ως αφετηρία τα μαθησιακά αποτελέσματα, με την έμφαση να μετακινείται από το γνωστικό αντικείμενο καθ’ εαυτό, τους διδάσκοντες και τη διδακτική διαδικασία, προς τους μαθητές και τα επιδιωκόμενα/αναμενόμενα αποτελέσματα μάθησης. Στην ίδια λογική κινείται και ο διακηρυγμένος στόχος επέκτασης των Πρότυπων και Πειραματικών σχολείων, μέσω της οποίας λιπαίνεται η κατηγοριοποίηση με αποτέλεσμα τη δημιουργία γκρίζων μορφωτικών ζωνών στις ήδη γκρίζες κοινωνικές περιοχές, κοντολογίς, δημιουργείται και θεσμικά η εκπαίδευση δυο ταχυτήτων, τα σχολεία της «αριστείας» και τα σχολεία της «πλέμπας».
