Έγγραφο-καταπέλτης της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων για την τοποθέτηση καμερών στα σχολεία του Δήμου Παλλήνης
Δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για την τοποθέτηση καμερών στα σχολεία του Δήμου Παλλήνης, ενώ ο δήμος είχε υποβάλλει καν στην Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων τα απαραίτητα δικαιολογητικά έγγραφα, μεταξύ των οποίων και τη σύμφωνη γνώμη του συλλόγου διδασκόντων.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του συλλόγου εκπαιδευτικών «Αλέξανδρος Δελμούζος», η Αρχή με το έγγραφό της ενημερώνει τον Δήμο Παλλήνης για τις αυστηρές αυτές προϋποθέσεις και του ζητά να αποστείλει όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά έγγραφα, τα οποία όμως δεν είχαν υποβληθεί.
Υπενθυμίζεται ότι ο Σύλλογός έστειλε έγκαιρα εξώδικο στον Δήμο Παλλήνης για την προσπάθεια του να τοποθετήσει κάμερες στα σχολεία.
«Η απάντηση της Αρχής δικαιώνει τις θέσεις του Συλλόγου μας, όπως αυτές διατυπώθηκαν και μέσα από το εξώδικο, σε ότι αφορά τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία που θέτει ο νόμος, τους προβληματισμούς του σε ζητήματα παραλήψεων, αυθαιρεσίας αλλά και σε σχέση με τις παιδαγωγικές διαστάσεις του θέματος» αναφέρουν οι εκπαιδευτικοί, υπογραμμίζοντας πως οι σύλλογοι εκπαιδευτικών θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και αρνητικοί στην τοποθέτηση καμερών στα σχολεία τους.
Τέλος, οι εκπαιδευτικοί αναφέρουν ότι σε καμιά σχολική μονάδα Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης του Δήμου Παλλήνης δεν έχει τοποθετηθεί σύστημα βιντεοεπιτήρησης, ούτε στο 1ο δημοτικό Σχολείο Παλλήνης, όπου εκεί έγινε προσπάθεια τοποθέτησης της καλωδίωσης αλλά οι εργασίες σταμάτησαν μετά την κατάθεση του εξώδικου από τον Σύλλογο.
Συνημμένα το έγγραφο της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων προς τον Δήμο Παλλήνης
Τι αναφέρει το έγγραφο της Αρχής
Σύμφωνα με την Αρχή, από τις 25 Μαΐου 2018 έχει τεθεί σε εφαρμογή ο Κανονισμός (ΕΕ) 2016/679 για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα (ΓΚΠΔ). Από 29-08-2019 ισχύει και ο ν. 4624/2019, με τον οποίο ορίζονται μέτρα εφαρμογής του ΓΚΠΔ. Από 29-08-2019 ισχύει και ο ν. 4624/2019, με τον οποίο ορίζονται μέτρα εφαρμογής του ΓΚΠΔ.
Στις κατευθυντήριες γραμμές 3/2019 αναφέρονται, μεταξύ άλλων, τα εξής:
«(…) 5. Η βιντεοεπιτήρηση δεν είναι εξ ορισμού αναγκαία εφόσον υπάρχουν άλλα μέσα για την επίτευξη του υποκείμενου σκοπού. Στην αντίθετη περίπτωση, υπάρχει ο κίνδυνος να μεταβληθούν οι πολιτισμικοί κανόνες και επομένως να εδραιωθεί ως γενική αρχή η έλλειψη της ιδιωτικότητας (…)».
«(…) 15. Πριν από τη χρήση του υλικού, οι σκοποί της επεξεργασίας πρέπει να διευκρινίζονται λεπτομερώς (άρθρο 5 παράγραφος 1 στοιχείο β)). Η βιντεοεπιτήρηση μπορεί να υπηρετεί πολλούς σκοπούς. Μεταξύ άλλων, μπορεί να συμβάλλει στην προστασία της ιδιοκτησίας και άλλων περιουσιακών στοιχείων, στην προστασία της ζωής και της σωματικής ακεραιότητας των ατόμων, στη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων για αγωγές αστικού χαρακτήρα. Οι εν λόγω σκοποί παρακολούθησης θα πρέπει να τεκμηριώνονται εγγράφως (άρθρο 5 παράγραφος 2) και πρέπει να διευκρινίζονται για κάθε κάμερα επιτήρησης που χρησιμοποιείται.
«(…) 20. Το έννομο συμφέρον πρέπει να υφίσταται πραγματικά και να αφορά παρόν ζήτημα (δηλαδή το συμφέρον δεν πρέπει να είναι πλασματικό ή υποθετικό). Πρέπει να υφίσταται πραγματική κατάσταση κινδύνου –όπως ζημιές ή σοβαρά συμβάντα στο παρελθόν– πριν από την έναρξη της επιτήρησης. Με βάση την αρχή της λογοδοσίας, οι υπεύθυνοι επεξεργασίας είναι χρήσιμο να καταγράφουν συναφή συμβάντα (ημερομηνία, τρόπος, οικονομική ζημία) και σχετικές ποινικές διώξεις. Αυτά τα καταγεγραμμένα συμβάντα μπορούν να αποτελέσουν ισχυρό τεκμήριο για την ύπαρξη έννομου συμφέροντος. Η ύπαρξη έννομου συμφέροντος, καθώς και η αναγκαιότητα της παρακολούθησης θα πρέπει να επαναξιολογούνται σε τακτικά χρονικά διαστήματα (π.χ. μία φορά ετησίως, ανάλογα με τις περιστάσεις) (…)».
«(…) 24. Τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα θα πρέπει να είναι κατάλληλα, συναφή και να περιορίζονται στο αναγκαίο για τους σκοπούς για τους οποίους υποβάλλονται σε επεξεργασία («ελαχιστοποίηση των δεδομένων»), βλέπε άρθρο 5 παράγραφος 1 στοιχείο γ). Πριν από την εγκατάσταση συστήματος βιντεοεπιτήρησης, ο υπεύθυνος επεξεργασίας θα πρέπει πάντα να εξετάζει ενδελεχώς αν αυτό το μέτρο είναι, κατά πρώτον, κατάλληλο για την επίτευξη του επιθυμητού στόχου και, κατά δεύτερον, επαρκές και αναγκαίο για την επίτευξη των σκοπών του. Μέτρα βιντεοεπιτήρησης θα πρέπει να επιλέγονται μόνον εάν ο σκοπός της επεξεργασίας δεν θα μπορούσε εύλογα να εκπληρωθεί με άλλα μέσα, τα οποία θίγουν σε μικρότερο βαθμό τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες του υποκειμένου των δεδομένων.
«(…) 25. Αν υποτεθεί ότι ο υπεύθυνος επεξεργασίας επιθυμεί να αποτρέψει εγκλήματα εναντίον της ιδιοκτησίας του, αντί να εγκαταστήσει σύστημα βιντεοεπιτήρησης, μπορεί να λάβει εναλλακτικά μέτρα ασφάλειας, όπως π.χ. να περιφράξειτην ιδιοκτησία του, να αναθέσει σε προσωπικό ασφαλείας την τακτική περιπολία του χώρου, να προσλάβει φύλακες, να βελτιώσει τον φωτισμό, να τοποθετήσει κλειδαριές ασφαλείας, απαραβίαστα παράθυρα και πόρτες ή να καλύψει τις επιφάνειες με επιστρώσεις ή μεμβράνες προστασίας από γκράφιτι. Αυτά τα μέτρα μπορούν να είναι εξίσου αποτελεσματικά με τα συστήματα βιντεοεπιτήρησης για την αποτροπή περιστατικών ληστείας, κλοπής και βανδαλισμού. Ο υπεύθυνος επεξεργασίας πρέπει να αξιολογεί κατά περίπτωση κατά πόσον αυτά τα μέτρα μπορούν να αποτελέσουν εύλογη λύση (…)»
Εν όψει των ανωτέρω, σας καλούμε να μας υποβάλετε εγγράφως τις απόψεις σας επί των όσων αναγράφονται στην ανωτέρω σχετική αναφορά αμέσως ή το συντομότερο δυνατό από τη λήψη του παρόντος εγγράφου, προκειμένου να ασκήσουμε τις αρμοδιότητές μας.
Επιπλέον σας καλούμε:
1. να προσδιορίσετε τον αριθμό των σχολικών μονάδων του Δήμου σας για τις οποίες λάβατε απόφαση εγκατάστασης συστήματος βιντεοεπιτήρησης, την αντίστοιχη βαθμίδα εκπαίδευσης, τον αριθμό των μαθητών και εκπαιδευτικών καθώς και την έκταση κάθε σχολικής μονάδας,
2. να προσκομίσετε κάθε στοιχείο για την τεκμηρίωση, με βάση την αρχή της λογοδοσίας, της νομιμότητας εγκατάστασης συστήματος βιντεοεπιτήρησης για καθεμία εκ των σχολικών μονάδων και ιδίως:
α) Τα τεχνικά χαρακτηριστικά του συστήματος βιντεοεπιτήρησης καθώς και τον αριθμό και τα σημεία τοποθέτησης των καμερών.
β) Έγγραφη τεκμηρίωση της καταλληλότητας και αναγκαιότητας της εγκατάστασης για την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού με διευκρίνιση για κάθε κάμερα που χρησιμοποιείται (σκέψεις 15 και 24 των κατευθυντήριων γραμμών 3/2019). Να εξηγήσετε αν για την εν λόγω εκτίμηση εξετάσατε κατά πόσο υφίσταται πραγματική κατάσταση κινδύνου πριν από την έναρξη της επεξεργασίας, με χρήση καταγεγραμμένων συναφών συμβάντων (ημερομηνία,τρόπος, οικονομική ζημία) και σχετικών ποινικών διώξεων (σκέψη 20 των κατευθυντήριων γραμμών 3/2019).
γ) Έγγραφη αιτιολόγηση από την οποία να προκύπτει ότι ο επιδιωκόμενος σκοπός δεν μπορεί εύλογα να εκπληρωθεί με άλλα μέσα, εξίσου αποτελεσματικά, τα οποία θίγουν σε μικρότερο βαθμό τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες των υποκείμενων των δεδομένων σύμφωνα με τις σκέψεις 24 και 25 των κατευθυντήριων γραμμών 3/2019.
δ) Τα απαραίτητα δικαιολογητικά από τα οποία να προκύπτει ότι έχετε εκπληρώσει όλες τις προϋποθέσεις του άρθρου 18 της Οδηγίας 1/2011 και ιδίως ότι ζητήσατε και λάβατε τη σύμφωνη γνώμη του αρμόδιου οργάνου για τη διοίκηση του σχολείου, του συλλόγου διδασκόντων, του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων και των μαθητικών συλλόγων, όπου υπάρχουν, αφού προηγουμένως κοινοποιήσατε στις σχολικές μονάδες τα έγγραφα που αναφέρονται στα ανωτέρω β και γ σημεία
ε) Μελέτη εκτίμησης αντικτύπου ως προς την προστασία προσωπικών δεδομένων βάσει του άρθρου 35 του ΓΚΠΔ, εφόσον υφίσταται και ότι άλλο κρίνετε ότι θα διευκολύνει την εξέταση της υπόθεσης.
Εν αναμονή της ανταπόκρισής σας στα ανωτέρω, παραμένουμε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε συμπληρωματική πληροφορία.
