Της Αιμιλίας Καραλή
Ξέρεις γιατί είμαι ο πρώτος παρόλο που με μισούν όλοι; Είμαι ο πρώτος γιατί κρατώ αυτόν τον σαρωτή χαρούμενο. Σε όλα τα σπίτια που πας, σε όλους τους ανθρώπους που μιλάς, σε έχει ρωτήσει ποτέ κάποιος πώς είσαι; Δεν δίνουν δεκάρα, αν κοιμηθείς στο τιμόνι και πέσεις πάνω σ’ ένα λεωφορείο. Το μόνο που τους νοιάζει είναι η τιμή, η διαδρομή, η παράδοση, το δέμα.
Και όλα αυτά μπαίνουν σ’ αυτό το κουτί που ανταγωνίζεται όλα τα άλλα παρόμοια μικρά κουτιά σε όλη τη χώρα. Και αυτό είναι που αποφασίζει για τα συμβόλαια, για το ποιος θα ζήσει ή θα πεθάνει. Αν τον χάσεις, τον πληρώνεις. Αν δεν τον χρησιμοποιήσεις μια μέρα, πάλι πληρώνεις.» Με αυτά τα λόγια απαντά ο ιδιοκτήτης μιας εταιρείας ταχυμεταφορών στο αίτημα για άδεια ενός οδηγού της αποθήκης του προκειμένου να αντιμετωπίσει σοβαρά οικογενειακά προβλήματα, στην τελευταία ταινία του Κεν Λόουτς Δυστυχώς απουσιάζατε (2019).
Ο σαρωτής γίνεται ο αξιολογητής της εργασίας των μεταφορέων. Στο λογισμικό του περιλαμβάνει όλα εκείνα που με βάση τις ανάγκες της εταιρείας και του πελάτη της θα κρίνουν την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα της εργασίας τους. Στο πρόγραμμά του, όποια καθυστέρηση, ανεξάρτητα από την αιτιολογία της –ατύχημα, αρρώστια, βιαιοπραγία εις βάρος του εργαζόμενου– θεωρείται αποτυχία, υπονόμευση της εταιρείας και των στόχων της. Γι’ αυτό υπάρχει και η αντίστοιχη ποινή. Ο σαρωτής «ευχαριστιέται» μόνο με την εξουθένωση των ανθρώπων που τον κουβαλούν πάνω τους. Όσο περισσότερο χάνουν την εργασιακή τους αξιοπρέπεια και την ανθρώπινή τους υπόσταση, τόσο καλύτερα τους αξιολογεί, έστω και αν το αντίτιμο της αξιολόγησης είναι ψίχουλα για την επιβίωση μιας εξαθλιωμένης ζωής.
Η καταστροφή του ανθρώπου μέσω της εργασίας του συντελείται εδώ και χρόνια σε σημείο που να θεωρείται μια φυσική και αναπόδραστη κατάσταση, ένα είδος μοίρας δηλαδή. Ο εργαζόμενος γίνεται πλέον αντικείμενο, «υλικό», «παραγωγικός συντελεστής». «∆ιαχειρίσιμοι ανθρώπινοι πόροι», είναι ο όρος που έχει αντικαταστήσει το πάλαι ποτέ (εργατικό) «προσωπικό», ίσως γιατί παραπέμπει περισσότερο στην «προσωπικότητα», που μπορεί να την χειριστεί αλλά όχι να την διαχειριστεί κάποιος. Αν παρατηρήσουμε και τους νόμους για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, θα δούμε την ίδια ορολογία: ανθρώπινοι πόροι, πιστωτικές μονάδες, αποτελεσματικότητα, τυποποίηση των συστημάτων αξιολόγησης και μέτρησης της απόδοσης, κίνητρα, δείκτες μέτρησης, πιστοποίηση προγραμμάτων σπουδών, δομημένα ερωτηματολόγια, αναζήτηση πηγών χρηματοδότησης και βεβαίως –λείπει η αλεπού από το παζάρι;– αγορά εργασίας. Όταν, βέβαια, προσανατολίζονται τα πάντα για την αγορά εργασίας, δεν μπορεί να υπάρξει καμιά λέξη που να σχετίζεται με τον άνθρωπο, την ανθρωπιά, την κοινωνία, τα δικαιώματα.
Επιστημονικά και σχολικά ιδρύματα προορίζονται πλέον να στεγάζουν και να παράγουν εμπορεύματα, τα οποία θα πιστοποιούν την αξία τους με σαρωτές ανάλογους με εκείνον του ιδιοκτήτη της αποθήκης στην ταινία του Λόουτς. Κάθε εποχή, βέβαια, έχει και τους δικούς της «σαρωτές» που «αξιολογούσαν» ανάλογα με το δικό τους «λογισμικό». Ας θυμηθούμε συνδικαλιστές και απεργούς που απολύθηκαν, ακτιβιστές που δολοφονήθηκαν, εθνοκαθάρσεις και εκτελέσεις αγωνιστών. Όσο για την εκπαίδευση, η χώρα μας έχει πλούσια παράδοση σε τέτοιου είδους αξιολογήσεις.
Τι να πρωτοθυμηθούμε! Την απόλυση του Κ. Παλαμά από το Υπουργείο Παιδείας γιατί υπερασπίστηκε τη δημοτική; Τις απολύσεις των ιδρυτών του Εκπαιδευτικού ομίλου, του Α. ∆ελμούζου, του Κ. Βάρναλη, του ∆. Γληνού, του Μ. Κουντουρά, του Μ. Παπαμαύρου, του Γ. και της Ρ. Ιμβριώτη, του Κ. Σωτηρίου; Να θυμηθούμε ότι απολύθηκε από τη Φιλοσοφική Σχολή της Αθήνας το 1942 ο Ι.Θ. Κακριδής γιατί χρησιμοποιούσε το μονοτονικό και «αλλοίωνε το εθνικό φρόνημα», όπως έγραφε η απόφαση του δωσιλογικού υπουργείου Παιδείας; Ότι με τον Εμφύλιο απολύθηκαν χιλιάδες εκπαιδευτικοί με βάση το Θ΄ ψήφισμα, ανάμεσά τους και ο Ευ. Παπανούτσος; Ποιοι τους αξιολόγησαν τώρα όλους τους προηγούμενους; Τα ονόματά τους βρίσκονται σε κάτι υποσημειώσεις αρχείων της Ιστορίας, υπομνήσεις αθλιότητας και επιστημονικής αναξιότητας. Σαρώθηκαν από τους αξιόλογους ανθρώπους που αγάπησαν και τίμησαν το έργο τους. Κάτι παρόμοιο θα συμβεί και με τους σύγχρονους επίδοξους «αξιολογητές».
ΠΗΓΗ: Πριν
