• Αργυράδες - Κέρκυρας
  • Thursday , Feb 1 , 2018

Ιστορια

Το ελληνικό εκστρατευτικό σώμα στην Ουκρανία τον Γενάρη του 1919

February 27, 2022 1474

 

 
Μία πολεμική επιχείρηση στις αρχές του 1919 στο πλευρό των συμμαχικών δυνάμεων της Αντάντ.

Μπορεί τα τύμπανα του πολέμου να ηχούν στη μεθόριο Ρωσίας-Ουκρανίας, σε ένα ακόμη επεισόδιο της κρίσης που εκκολάπτεται σχεδόν τα τελευταία δέκα χρόνια στο μαλακό υπογάστριο του πρώην σοβιετικού γίγαντα, ωστόσο πριν 103 χρόνια ένα ισχυρό εκστρατευτικό σώμα με Έλληνες οπλίτες και αξιωματικούς ξεκίνησε στις αρχές Ιανουαρίου 1919 με προορισμό την τότε μεσημβρινή Ρωσία. Τότε, Ουκρανία ως κράτος δεν υπήρχε, ωστόσο υπήρχε μία ευδιάκριτη γεωγραφική περιοχή στην οποία κατοικούσε μία Βαβέλ εθνοτήτων, ανάμεσά τους και Έλληνες με μακραίωνη παρουσία κατά μήκος των παραλίων και βορείως της Μαύρης Θάλασσας.

Σχεδόν 25.000 άνδρες θα επιβιβαστούν κυρίως σε γαλλικά πολεμικά πλοία στο λιμάνι των Ελευθερών της Καβάλας και μετά από μία εβδομάδα θα δουν τις στέγες των σπιτιών της Οδησσού τυλιγμένες στη χειμωνιάτικη ομίχλη. Το πολυπληθές εκστρατευτικό σώμα, στο πλευρό των συμμαχικών δυνάμεων, έχει έναν σκοπό: να καταπνίξει την επανάσταση των μπολσεβίκων.

«Ο δρόμος για την Ουκρανία περνά από τη Μικρά Ασία»

Πίσω στην Αθήνα, μερικούς μήνες πριν.  Ο Ελευθέριος Βενιζέλος βρίσκεται στην πρωθυπουργία από το 1917. Στις στάχτες του Πρώτου Μεγάλου Πολέμου, εκείνος θα ασπαστεί αναφανδόν το σύνολο των επιδιώξεων της αγγλικής και γαλλικής διπλωματίας. Είναι η εποχή που το όραμα της Μεγάλης Ιδέας παραμένει ζωντανό και οξυγονώνεται εντέχνως από τις συμμαχικές δυνάμεις. Στα τέλη του 1918, ο Βενιζέλος δέχεται διαρκώς πιέσεις από τους Ευρωπαίους συμμάχους για επέμβαση στη Ρωσία. Στο μυαλό του πλέον έχει μορφοποιηθεί με ακρίβεια το διπλωματικό σχήμα ότι ο δρόμος για τη Μικρά Ασία περνά από την Ουκρανία.

Έτσι, στις 3 Ιανουαρίου του 1919, η ελληνική κυβέρνηση αποδέχεται χωρίς δεύτερη σκέψη την πρόταση του Γάλλου πρωθυπουργού Ζωρζ Κλεμανσώ να αποσταλούν ελληνικές δυνάμεις στη Ρωσία, στο πλαίσιο της επέμβασης των συμμάχων της Αντάντ εναντίον του Κόκκινου Στρατού. Γάλλοι στρατιώτες βρίσκονται ήδη στη Μεσημβρινή Ρωσία από το 1918. Οι Γάλλοι επιδιώκουν διακαώς να προστατεύσουν τα οικονομικά τους συμφέροντα στην Ανατολή και για έναν επιπλέον λόγο: η τσαρική οικονομία στηριζόταν κυρίως σε γαλλικά κεφάλαια και πλέον οι γαλλικές τράπεζες έβλεπαν τα αποθέματά τους να μειώνονται σημαντικά μετά την άρνηση των μπολσεβίκων να αποπληρώσουν τα χρέη της προεπαναστατικής Ρωσίας.

Η ελληνική κυβέρνηση έρμαιο των συμμάχων

Η αντιπολίτευση και ο Τύπος της εποχής θα επικρίνουν τον Βενιζέλο για την απόφασή του να στείλει το εκστρατευτικό σώμα στη Μεσημβρινή Ρωσία. Ωστόσο, επρόκειτο για μία ειλημμένη απόφαση των συμμάχων που η τότε ελληνική κυβέρνηση ασπάστηκε και εκτέλεσε με προθυμία. Στις 29 Νοέμβρη (12 Δεκέμβρη) 1918, ο βουλευτής του ΣΕΚΕ Αρ. Σίδερις, τοποθετούμενος στο πλαίσιο σχετικής επερώτησής του στη Βουλή, τόνιζε πως δεν έπρεπε «...να αναμιχθώμεν εις τα εσωτερικά άλλου λαού» και υποστήριξε πως ο πραγματικός στόχος της ουκρανικής εκστρατείας ήταν η «υποστήριξις των συμφερόντων εκείνων οι οποίοι είναι συνδεδεμένοι με οικονομικά χρηματιστικά συμφέροντα» και ολοκληρώνοντάς την ομιλία του τόνισε: «Εγώ, όμως δεν δύναμαι να ακολουθήσω εις τούτο την πλειοψηφίαν και δηλώ ότι διαμαρτύρομαι κατά της εκστρατείας αυτής, διότι την ευρίσκω και άδικον και ασύμφορον προς το συμφέρον του Κράτους και του Έθνους» (εφημερίδα «Ριζοσπάστης», φύλλο 17/11/1978).

Το επείγον στρατιωτικό τηλεγράφημα προς το Α' Σώμα Στρατού, που εκείνη την περίοδο στρατοπέδευε στην Ανατολική Μακεδονία, όριζε επακριβώς τις οδηγίες της άμεσης αναχώρησης για τη Ρωσία. Το μεγαλύτερο μέρος της δύναμής του (2η και 13η Μεραρχίες, υπό τον υποστράτηγο Κωνσταντίνο Νίδερ) θα αναχωρήσει δύο ημέρες αργότερα για την Κριμαία. Η ιστορία του Α' Σώματος Στρατού θα συνδεθεί εν πολλοίς με τη μικρασιατική τραγωδία. Η 1η ταξιαρχία θα αναλάβει το 1919 την κατάληψη της Σμύρνης και της χερσονήσου Ερυθρέας, ενώ οι μεραρχίες που βρίσκονταν στη Μεσημβρινή Ρωσία, από την άνοιξη του 1919 και αργότερα, θα αναχωρήσουν αρχικώς από την Οδησσό και μέσω των ρουμανικών λιμανιών (Βραΐλα, Γαλάτσι, Κωνστάντζα) θα φτάσουν τελικώς στα εδάφη της Ιωνίας  προκειμένου να πάρουν μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις της μικρασιατικής εκστρατείας.  

Η αποτυχία της εκστρατείας

Ωστόσο, η συμμαχική απόβαση στη Ρωσία των μπολσεβίκων θα στεφθεί από πλήρη αποτυχία. Ήδη, μερίδα Γάλλων στρατιωτών που βρίσκονταν εκεί από τον προηγούμενο χρόνο, δείχνουν πλήρη απροθυμία να συγκρουστούν με τους τοπικούς πληθυσμούς και τα εργατικά σωματεία. Η εξέλιξη των μαχών δημιούργησε στο ελληνικό εκστρατευτικό σώμα ψυχολογία ηττοπάθειας και τρόμου. Ο εύζωνας Χρήστος Καραγιάννης αναφέρει στο ημερολόγιό του ένα περιστατικό για τη δολοφονία ενός Έλληνα στρατιώτη από τον Γεώργιο Κονδύλη.

Ο στρατιώτης σε ανύποπτο χρόνο είπε στους συναδέλφους του: «Πού πηγαίνετε βρε αδέλφια, καλύτερα μην πάτε στο μέτωπο γιατί οι μπολσεβίκοι είναι πάρα πολλοί και είμαστε και είσαστε χαμένοι». Ο Καραγιάννης σημειώνει χαρακτηριστικά ότι τότε «ο διοικητής μας οργισμένος βγάζει το περίστροφό του και σκότωσε το παλικάρι μπροστά στα μάτια όλων μας. Κρίμα. Αυτός είναι ο Γεώργιος Κονδύλης» (Χρήστος Καραγιάννης, «Το ημερολόγιον Χρήστου Καραγιάννη 1918-1922», εκδ. «Απόστολος Αποστολόπουλος», Αθήνα, 1976, σελ. 51).

Ένας άλλος Εύζωνας που συμμετείχε στην εκστρατεία, ο Παναγιώτης Κατσιγιάννης, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Εμείς δεν είχαμε εντολή να επιτεθούμε ούτε και αυτοί (οι μπολσεβίκοι) μας καταγίνονταν τόσο.  Θυμάμαι που πήγαμε και στη Σεβαστούπολη καθίσαμε εκεί ένα διάστημα και κινούμασταν εδώ και εκεί χωρίς να παίρνουμε μέρος σε μάχες.  Παίρναμε εντολή να πάμε σε κάποιο σημείο, φεύγανε οι Ρώσοι ξαναγυρίζαμε στη βάση μας χωρίς να κάνουμε μάχες. Στα τελευταία που ήμασταν στην Οδησσό, οι μπολσεβίκοι περικύκλωσαν την πόλη. Εκεί πιάσαμε μία μάχη και οι περισσότεροι τρύπωσαν πίσω από κάτι κάσες με γαλέτες και σταφίδες (...) Γυρίζαμε στον στρατώνα μας αλλά εκεί τον κατέλαβαν οι Ρώσοι! Μας έβαλαν μία σημαιούλα κόκκινη και μας είπαν "τραβάτε, από εκεί!"  για να πάμε στην παραλία. "Να φοράτε αυτές τις σημαιούλες, δεν θα σας πειράξει κανένας"!» (προφορική μαρτυρία Παναγιώτη Κατσιγιάννη στον Γιώργο Γούσια, Καρδίτσα, 1978).

*δημοσιογράφος και κινηματογραφιστής

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΑΠΌ drepani.gr (argyrades.gr)

Από τις 25 Φεβρουαρίου οι Έλληνες στρατιώτες έλαβαν μέρος σε πολλές μάχες, έως τις 20 Μαρτίου 1919, όταν έπειτα από απόφαση των "συμμάχων" δόθηκε εντολή για το τέλος της εκστρατείας και την εκκένωση της Οδησσού.

Οι ελληνικές μονάδες υποχώρησαν. Στην περιοχή της Κριμαίας παρέμεινε έως τις 14 Απριλίου 1919 το 2ο Σύνταγμα Πεζικού, όπου αντιμετώπισε αλλεπάλληλες επιθέσεις του Κόκκινου Στρατού και κατέστειλε την εξέγερση των εργατών της Σεβαστούπολης, ενισχυμένους με γάλλους ναύτες, οι οποίοι είχαν στασιάσει. Τον Ιούνιο του 1919 το Α' Σώμα Στρατού προωθήθηκε στη Σμύρνη, όπου ο ελληνικός στρατός επιχειρούσε από τον Μάιο. Οι συνολικές απώλειες του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος στη μεσημβρινή Ρωσία ανήλθαν σε 398 νεκρούς και 657 τραυματίες.

 

Καββαδίας

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Illusion Hair Studio

Boschetto (Άγιος Γεώργιος Αργυράδων)

MAMA 'S MARKET

Corfu Office Systems

PRANZO CHANIOTI

 

Καφέσας ψαροταβέρνα

Cosy finger food bar

Lord Travel Group

Blue sea hotel

Ιονική

 

Calendar

« March 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31

Argyrades - News

argyrades.gr

Σελίδες για τη ζωή, την ιστορία, τον πολιτισμό, στην Κέρκυρα. Με κριτική ματιά στην επικαιρότητα.

drepani.gr

Μια από τις ονομασίες με τις οποίες ήταν γνωστή η Κέρκυρα στην αρχαιότητα ήταν και η Δρεπάνη. Όνομα που χρησιμοποιήθηκε λόγω του σχήματός της. Η Δρεπάνη ταυτίζεται με το όπλο με το οποίο ο Κρόνος σκότωσε τον πατέρα του τον Ουρανό.

logo

© 2018 Your Company. All Rights Reserved. Designed By Your Company

Search