Στις 29 Νοέμβρη 1964 ορίστηκε για πρώτη φορά ο γιορτασμός της επετείου του Γοργοπόταμου, με κυβερνητική ευθύνη (κυβέρνηση Ενωσης Κέντρου).

Στην κυβέρνηση βρισκόταν η Ένωση Κέντρου με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου. Το πολιτικό κλίμα ήταν βαρύ από την παραίτηση του αναπληρωτή Υπουργού Συντονισμού Ανδρέα Παπανδρέου, λίγες μέρες νωρίτερα. Η φιλοκυβερνητική εφημερίδα «Ελευθερία», προσκείμενη στον Υπουργό Οικονομικών Κώστα Μητσοτάκη, τον είχε κατηγορήσει για χαριστικές αναθέσεις μελετών και έργων σε φιλικά του πρόσωπα («Σκάνδαλο Σκιαδαρέση») και ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε υποβάλλει την παραίτησή του για «να υπερασπισθεί την αθωότητα και την πολιτική του εντιμότητα».

Τούτος ο γιορτασμός δεν ήταν σαν τους άλλους. Η συμμετοχή του κόσμου ήταν μεγαλύτερη παρά ποτέ. Σε χιλιάδες υπολογίζονται τα πλήθη που κατέκλυσαν το χώρο κάτω από τη γέφυρα και τις γύρω πλαγιές. Παρούσα με τις οργανωμένες δυνάμεις της η ΕΔΑ και η «Νεολαία Λαμπράκη», παρόντα τα σωματεία της ΕΑΜικής Αντίστασης με χιλιάδες αντιστασιακούς αγωνιστές. Εκεί και ο στρατηγός Αυγερόπουλος του ΕΛΑΣ, καθώς και ο εκπρόσωπος αγωνιστών του ΕΔΕΣ στρατηγός Κοσίντας. Την κυβέρνηση εκπροσωπούσε ο υφυπουργός Αμυνας Μιχ. Παπακωνσταντίνου.

Ένταση προκλήθηκε όταν απαγορεύτηκε στους εκπροσώπους του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ να καταθέσουν στεφάνι. Το πανδαιμόνιο που ακολουθεί καλύπτεται από έναν εκκωφαντικό κρότο και πυκνός καπνός κάλυψε τα πάντα. Τι είχε συμβεί; Μια νάρκη που είχε σκάσει προκάλεσε το θάνατο 13 ατόμων (Γεώργιος Γιαννακούλης, Νικόλαος Δασόπουλος, Κωνσταντίνος Κανιούρας, Χρήστος Κεστίνης, Κωνσταντίνος Λεμπέσης, Κική Λιακοπούλου, Κωνσταντίνα Μπότη, Δημήτριος Μυλωνάς, Ηρωδιών Παπαζαχαρίου, Απόστολος Πολύμερος, Ασημούλα Ραχιώτη, Κωνσταντίνος Τσαρουχάς, Δήμος Τσιντικίδης)  και τον τραυματισμό 45.

Ο δημοσιογράφος- ιστορικός Γιώργος Πετρόπουλος στο προλογικό του σημείωμα στο βιβλίο «Οι δίκες του Γοργοπόταμου (1964-1966). Αγνωστα ντοκουμέντα απ’ την πολύκροτη υπόθεση», αναφέρεται σε σειρά στοιχείων που κλονίζουν την επίσημη τότε κυβερνητική εκδοχή περί νάρκης του Εμφυλίου. Σημειώνει ότι σύμφωνα με εκθέσεις του υπουργείου Αμύνης είχαν προηγηθεί τρεις εκκαθαρίσεις του ναρκοπεδίου της περιοχής (1951, 1955, 1957). Αναφέρει, ακόμη, έγγραφο των αμερικανικών υπηρεσιών, το οποίο δημοσιεύτηκε στο «Εθνος» στις 5 Αυγούστου 1965 και το οποίο έλεγε ότι την αιματοχυσία στο Γοργοπόταμο οργάνωσαν πράκτορες της CIA, που είχαν έρθει από τη Δ. Γερμανία και καταλήγει: «Το μετεμφυλιακό καθεστώς φρόντισε να κλείσει την υπόθεση, θεωρώντας ενόχους, ουσιαστικά, τα θύματα της αιματοχυσίας. Συγκεκριμένα 17 αντιστασιακοί παράγοντες- ανάμεσά τους ο στρατηγός Γεράσιμος Αυγερόπουλος (του ΕΛΑΣ) και ο στρατηγός Ν. Κοσίντας (του ΕΔΕΣ) – και άλλοι απλοί πολίτες βρέθηκαν ξαφνικά κατηγορούμενοι για τα “γεγονότα του Γοργοπόταμου”. Αρκετοί από αυτούς προφυλακίστηκαν και στις 26 Μαΐου 1965 άρχισε στη Λαμία η σχετική δίκη αποτέλεσμα της οποίας ήταν 12 από τους 18 κατηγορούμενους να καταδικαστούν και 6 να αθωωθούν».

Παρέμειναν όμως τα ερωτηματικά

Η περιοχή είχε εκκαθαριστεί από τις νάρκες. Πως δεν είχαν εντοπιστεί δύο, αυτή που εξερράγη κι άλλη μια που εντοπίστηκε λίγο μακρύτερα από τις νέες έρευνες;

Άλλες δύο χρονιές είχαν γίνει ανάλογες εκδηλώσεις χωρίς να συμβεί το παραμικρό. Γιατί δεν είχε συμβεί ανάλογο ατύχημα νωρίτερα;

Πώς γίνεται ενώ η περιοχή είχε εκκαθαριστεί τρεις φορές (1951, 55, 57) να μην έχουν εντοπιστεί όλες οι νάρκες; Στο επίσημο Μητρώο του Λόχου Μηχανικού αναφέρεται ότι είχαν τοποθετηθεί 20 φωτοπαγίδες και εξουδετερώθηκαν 270 νάρκες.

Ενδιαφέρον όμως των προθέσεων έχουν και η μοίρα των συλληφθέντων. Οι αξιωματικοί και άνδρες της Χωροφυλακής που ελέγχθηκαν για τα επεισόδια στην ουσία έμειναν ατιμώρητοι αφού τους επιβλήθηκαν απλά πειθαρχικές ποινές.

Κάτι που δεν ίσχυσε για τους συλληφθέντες. Στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο της Λαμίας ένα χρόνο μετά καταδικάστηκαν 18 αντιστασιακοί.

Σε τρία χρόνια φυλάκιση καταδικάστηκε ο γ.γ της Πανελλήνιας Ένωσης Αναπήρων Τραυματιών Εθνικής Αντίστασης, Κώστας Τασσόπουλος και το μέλος του Δ.Σ της Πανελλήνιας Ένωσης Θυμάτων Γερμανικής Κατοχής «Φοίνιξ» Άννα Σολωμού.

Σε 2,5 χρόνια (ερήμην) ο Κώστας Βαρσαμής

Σε 17 μήνες ο Λουκάς Σωτηρόπουλος

Σε 9 μήνες ο δήμαρχος Δάφνης Χρήστος Μιχαλόπουλος

Σε 7 μήνες με 3ετή αναστολή ο στρατηγός του ΕΔΕΣ Νικόλαος Κοσίντας, και

Σε διάφορες ποινές οι Φωτεινή Σπυράτου, Ευστάθιος Καρπέτας, Δημ. Χριστόπουλος, Άγγελος Περγαντάς.

Αθωώθηκαν ο καπετάν-Νικηφόρος του ΕΛΑΣ Δ. Δημητρίου και οι Δημ. Αργυρόπουλος, Α. Καγιάς, Κ. Μαργαρίτης, Ηλ. Σπυρογιάννης και Γ. Κατσαρέλης

Στο Εφετείο οι ποινές έπεσαν (8 μήνες στην Άννα Σολωμού, 4 μήνες στον Λ. Σωτηρόπουλο με δικαίωμα εξαγοράς, 5 μήνες με αναστολή στον Ε. Καρπέτα), ενώ οι λοιποί αθωώθηκαν, αλλά 3 από αυτούς που δεν παρέστησαν για λόγους υγείας, όταν εκδικάσθηκε η έφεσή τους (στρατηγός Αυγερόπουλος, Τασόπουλος και Βαλσαμής), τιμωρήθηκαν με δυο χρόνια και οδηγήθηκαν στη φυλακή!

Η συζήτηση στη Βουλή την 1η Δεκεμβρίου ήταν έντονη. Απειλήθηκαν επεισόδια, ενώ ο Γεώργιος Παπανδρέου προσπαθούσε να αποδείξει ότι η νάρκη ήταν τοποθετημένη εκεί από τον καιρό του Εμφυλίου.

Αυτό που εξόργισε τους βουλευτές της ΕΔΑ ήταν οι ομιλίες της ΕΡΕ. Ακόμα και ο συνήθως νηφάλιος Παναγιώτης Κανελλόπουλος δεν αναφέρθηκε καν στους νεκρούς και τραυματίες και στάθηκε στη συγκέντρωση. Απειλήθηκαν μάλιστα και επεισόδια.

Χαρακτηριστική η φωτογραφία που δημοσίευσε η «Απογευματινή» και η χαρακτηριστική λεζάντα

Δείτε το ολιγόλεπτο αφιέρωμα της ΕΡΤ με ότι απέμεινε από τα πλάνα του κινηματογραφικού συνεργείου της Γενικής Γραμματείας Τύπου και Πληροφοριών που κινηματογραφούσε την τελετή για τα «Ελληνικά Επίκαιρα» που προβάλλονταν στους κινηματογράφους.

Γιώργος Κ. Καββαδίας με στποιχεία από: imerodromow.gr, sansimera.gr, webkorinthos.gr