H πολύνεκρη ανατίναξη του κτιρίου της ναζιστικής Εθνικής Σοσιαλιστικής Πατριωτικής Οργάνωσης, ΕΣΠΟ, στη γωνία των οδών Πατησίων και Γλάδστωνος αποτέλεσε κορυφαία αντιστασιακή πράξη, την οποία έφεραν σε πέρας τα μέλη της αντιστασιακής οργάνωσης ΠΕΑΝ.
⇒ Στις 20 Σεπτεμβρίου 1942 μέλη της οργάνωσης Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζομένων Νέων, ΠΕΑΝ, ανατινάζουν το κτίριο της ναζιστικής Εθνικής Σοσιαλιστικής Πατριωτικής Οργάνωσης, ΕΣΠΟ, στη γωνία των οδών Πατησίων και Γλάδστωνος, σε μία από τις κορυφαίες αντιστασιακές πράξεις κατά των Γερμανών κατακτητών και των Ελλήνων συνεργατών τους.
Το χτύπημα εναντίον της ΕΣΠΟ προετοιμάστηκε προσεκτικά και αποφασίστηκε να γίνει το πρωί της Κυριακής 20 Σεπτεμβρίου. Στην επιχείρηση πήραν μέρος τέσσερα άτομα: Ο Περρίκος, ο τεχνικός τηλεπικοινωνιών Αντώνης Μυτιληναίος, ο φοιτητής Νομικής Σπύρος Γαλάτης και η δασκάλα Ιουλία Μπίμπα. Η βόμβα συναρμολογήθηκε στο σπίτι της Μπίμπα και μεταφέρθηκε από την ίδια και τον Μυτιληναίο με μεγάλη προσοχή έξω από τα γραφεία της ΕΣΠΟ.
Ο Μυτιληναίος και ο Γαλάτης εισχώρησαν στο κτίριο από μια αφύλαχτη πόρτα της οδού Γλάδστωνος και τοποθέτησαν τη βόμβα σ' ένα άδειο γραφείο στον ημιώροφο. Στον πρώτο όροφο στεγάζονταν τα γραφεία της ΕΣΠΟ και στους υπόλοιπους γερμανικές υπηρεσίες. Ο Γαλάτης άναψε το φιτίλι και αμέσως μαζί με τον Μυτιληναίο απομακρύνθηκαν. Ο Περρίκος και η Μπίμπα παρακολουθούσαν την επιχείρηση από κοντινό ζαχαροπλαστείο, έτοιμοι για κάθε βοήθεια.
Ήταν ακριβώς 12:03 το μεσημέρι, όταν ακούστηκε μια εκκωφαντική έκρηξη και πυκνός μαύρος καπνός σκέπασε την Πατησίων. Επικράτησε μεγάλη σύγχυση και πανικός, ώστε οι Γερμανοί σήμαναν συναγερμό, νομίζοντας ότι επρόκειτο για αεροπορική επιδρομή. Το εσωτερικό του κτιρίου κατέρρευσε και πήρε φωτιά. Η πυροσβεστική ξέθαβε νεκρούς από τα ερείπια: 29 μέλη της ΕΣΠΟ και 48 Γερμανοί αξιωματικοί έχασαν τη ζωή τους. Ο αρχηγός της ΕΣΠΟ Σπύρος Στεροδήμος ανασύρθηκε βαρύτατα τραυματισμένος και εξέπνευσε λίγες μέρες αργότερα. Η ναζιστική οργάνωση, μετά το πλήγμα, διαλύθηκε.
Σχεδόν αμέσως, η Γκεστάπο εξαπέλυσε ανθρωποκυνηγητό για τη σύλληψη των δραστών της βομβιστικής επίθεσης. Χρειάστηκαν τη συνδρομή ενός προδότη υπαξιωματικού της Χωροφυλακής, του Πολύκαρπου Νταλιάνη, για να εξαρθρώσουν στις 11 Νοεμβρίου 1942 τον επιχειρησιακό πυρήνα της ΠΕΑΝ. Περρίκος, Μπίμπα, Μυτιληναίος και Γαλάτης συνελήφθησαν και μεταφέρθηκαν στα ανακριτικά γραφεία της Γκεστάπο στον Πειραιά. Παρότι υπέστησαν φρικτά βασανιστήρια, δεν λύγισαν και δεν μίλησαν. Μάλιστα, ο Αντώνης Μυτιληναίος κατόρθωσε να δραπετεύσει και να διαφύγει στη Μέση Ανατολή.
Τα υπόλοιπα τρία μέλη της οργάνωσης πέρασαν από γερμανικό στρατοδικείο και καταδικάσθηκαν στην εσχάτη των ποινών. Ο αρχηγός της ΠΕΑΝ Κώστας Περρίκος τρις εις θάνατον και 15 χρόνια δεσμά και η δασκάλα Ιουλία Μπίμπα δις εις θάνατον και 15 χρόνια δεσμά. Ο Γαλάτης καταδικάσθηκε σε θάνατο και 5 χρόνια δεσμά, αλλά τελικά του δόθηκε χάρη, αφού η οικογένειά του πλήρωσε 1.000 λίρες και μεταφέρθηκε σε φυλακές στη Γερμανία. Στις 4 Φεβρουαρίου 1943, ο 37χρονος υποσμηναγός Κώστας Περρίκος εκτελέστηκε στην Καισαριανή, παρά τις μεγάλες προσπάθειες του αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού. Η Ιουλία Μπίμπα μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Γερμανία και καρατομήθηκε δια πελέκεως. Ο προδότης Νταλιάνης σκοτώθηκε αργότερα από αντιστασιακούς.
Στις 14 Δεκεμβρίου του 1942, επιζώντα μέλη της ΠΕΑΝ μαζί με στελέχη της οργάνωσης Όμηρος παρέσυραν σε συνάντηση τον προδότη Π. Νταλιάνη σε σπίτι στην Αθήνα, τον πέρασαν από δίκη και τον εκτέλεσαν χρησιμοποιώντας ένα σφυρί. Στην οικογένειά του δεν αποκάλυψαν το λόγο του θανάτου του, αλλά τους είπαν ότι έπεσε υπέρ πατρίδας στη Μέση Ανατολή.
Οι διάδοχοί τους στην αρχηγία της οργάνωσης όχι μόνον δεν συνέχισαν το δρόμο που χάραξαν oι αρχηγοί τους αλλά τράβηξαν τελείως αντίθετο δρόμο. Καμιά πράξη κατά του καταχτητή. Ολη η οργάνωση για το χτύπημα του ΕΑΜ. Συνασπίστηκε με τη X, με τον EΔΕΣ και με την Εθνική Δράση της όποιας κατάντησε η πληρωμένη Νεολαία της. Για τη δράση της πήραν ο Μπαγλανέας και οι άλλοι αρχηγίσκοι 180 εκατομμύρια το Φλεβάρη.
Το Αρχείο της ΕΡΤ για την επέτειο μνήμης της επιχείρησης ψηφιοποίησε και παρουσιάζει την εκπομπή: «Εκπομπές που αγάπησα – Η ανατίναξη της ΕΣΠΟ».
Η εκπομπή παρουσιάζει συνεντεύξεις μελών της ΠΕΑΝ, τα οποία περιγράφουν τις συνθήκες υπό τις οποίες οργανώθηκε η επιχείρηση, τα στάδια εκτέλεσης και τους ρόλους που ανέλαβαν. Ο τεχνικός τηλεπικοινωνιών, Αντώνης Μυτιληναίος, ο οποίος έβαλε τη βόμβα στην ΕΣΠΟ και ο Τάκης Μιχαηλίδης, φοιτητής χημείας και μέλος της ομάδας, καθώς και οι Νίκος Μούρτος και Σπύρος Στανωτάς, αφηγούνται τις λεπτομέρειες της συγκεκριμένης επιχείρησης, θυμούνται τους συναγωνιστές τους και τις θυσίες που χρειάστηκαν για την ελευθερία.
Η εκπομπή πλαισιώνεται από αρχειακό οπτικοακουστικό και φωτογραφικό υλικό από τον πόλεμο του ’ 40 και την Αθήνα του ’ 42. Επίσης, διαβάζονται αποσπάσματα από τα τελευταία γράμματα της Ιουλίας Μπίμπα, της μοναδικής γυναίκας που έλαβε μέρος στο εγχείρημα, η οποία συνελήφθη, βασανίστηκε και τελικά εκτελέστηκε στη Γερμανία, αλλά και αποσπάσματα από το ημερολόγιο και το αποχαιρετιστήριο σημείωμα του αξιωματικού της αεροπορίας και ηγετικού στελέχους της ΠΕΑΝ, Κώστα Περρίκου, ο οποίος επίσης συνελήφθη και εκτελέστηκε από τις δυνάμεις κατοχής στο σκοπευτήριο της Καισαριανής.
