• Αργυράδες - Κέρκυρας
  • Thursday , Feb 1 , 2018

Πρόσωπα

Ανιχνεύοντας την ιδεολογική και πολιτική ταυτότητα του Ιωάννη Καποδίστρια

October 05, 2021 779

Γράφει ο ιστορικός ερευνητής Γεώργιος Σκλαβούνος - ΠΗΓΗ: timesnews.gr

Ο Ιωάννης Καποδίστριας, παρουσιάζεται από τους εχθρούς του ως ιδεολογικός εκφραστής, ως εκπρόσωπος της απολυταρχίας, του Τσαρικού αυταρχισμού, ως υπηρέτης των Ρωσικών συμφερόντων στην Ελλάδα. Στην καλύτερη περίπτωση (από τους εχθρούς του) παρουσιάζεται ως εκπρόσωπος της πεφωτισμένης δεσποτείας ,η ως ένας συντηρητικός πατριώτης εθνικιστής, όπως τον παρουσίασε στην έκδοση αφιέρωμα, ο Σκάι, το 2011.

Από τους φίλους του παρουσιάζεται ως ένας  ανιδιοτελής, αφοσιωμένος μέχρι αυτοθυσίας πατριώτης, άριστος διπλωμάτης, οραματιστής, ικανός να εμπνέει και να απολαμβάνει την αγάπη του λαού, τον σεβασμό, την αμέριστη στήριξη των φίλων και θανάσιμο μίσος από τους εχθρούς που γνώριζαν τις ικανότητες και την αποτελεσματικότητα του.

Από αυτούς που ακολούθησαν μια μέση οδό π.χ. Henry Alfred Kissinger, τον χαρακτηρίζει ως : Έλληνα ευγενή που είχε κατορθώσει να συνδυάσει τις φιλελεύθερες αρχές του Διαφωτισμού με την παροχή υπηρεσιών σε ένα απόλυτο μονάρχη και που ο δογματισμός και ο πανελληνισμός για τον οποίο τον υποπτεύονταν πολλοί, του χάρισαν σύντομα την σχεδόν μανιώδη αντιπάθεια του Μέττερνιχ. (Kissinger Macht dillomatie, sel,51. Εκδόσεις Γκόβοστη, Ιωάννης Καποδίστριας, 1776-1831, Ο κορυφαίος Έλληνας Ευρωπαίος, εις, επιμ, σχ, Πετρίδης, Π, καθηγητής Παν/,Αθηνα,1992.)

Με δεδομένα ότι:

1) Οι αρχές της ισηγορίας, ισοπολιτείας, ισονομίας λαών και πολιτισμών, το δικαίωμα της πολιτικής και πολιτισμικής αυτονομίας των λαών, στις διεθνείς σχέσεις ,την διεθνή έννομη τάξη και τους θεσμούς της δεν συμβιβάζονται με την αναπαραγωγή σχέσεων υποτέλειας, εξάρτησης και υποταγής

2) Η αναπαραγωγή ή η άρνηση και ανατροπή της υποτέλειας, πολιτισμικής, πολιτικής, οικονομικής περνάει μέσα από την αξιοποίηση-χρησιμοποίηση της ιστορίας ως εργαλείου κοινωνικής συνειδητοποίησης, μετατροπής της ιστορίας σε συνείδηση, η εργαλείου αναπαραγωγής της υποτέλειας.

3) Η επικυριαρχία του μεταπολεμικού διπολικού συστήματος παγκόσμιας διακυβέρνησης, θα ήταν αδιανόητο να περιοριστεί στην εκ μέρους των κυρίαρχων πόλων-μητροπόλεων, έλεγχο στην οικονομία, την οικονομική θεωρία, τις πολιτικές επιστήμες, αφήνοντας την μελέτη και την κατανόηση της εθνικής, περιφερειακής και παγκόσμιας ιστορίας, εκτός των συντελεστών της αναπαραγωγής της. Η υποταγή «της ιστορίας» στην «μητροπολιτική ορθοδοξία», τις παραδοχές και τη μεθοδολογία της διέθετε και καρότα και μαστίγια. (Η πρακτική βέβαια συνεχίζεται και καλά κρατεί, στην εποχή και την υπηρεσία της παγκοσμιοποίησης.).

Η προσέγγιση του Ιωάννη Καποδίστρια, και του 21 δεν ήταν δυνατόν να αποτελέσουν εξαίρεση. Η μελέτη των ιστορικών αναφορών στο πλέγμα των εχθρών και των συμμάχων του Ιωάννη Καποδίστρια, πρέπει να λάβει υπόψη τα ως άνω. Επιπλέον είναι αναγκαίο να αποσαφηνιστεί εάν η Καποδιστριακή στρατηγική για τον Ελληνισμό, την εσωτερική του ανασυγκρότηση, την πολιτισμική του στρατηγική, το διεθνή του ρόλο, απείλησε κυρίως ξένα, εξωελλαδικά συμφέροντα και ποια, ή εσω-ελλαδικά συμφέροντα και ποια; (Βλέπε, Ο Άγνωστος Καποδίστριας. Μαρτυρίες και γνώμες για τα γενεσιουργά αίτια της θανάσιμης εχθρότητας προς τον Ιωάννη Καποδίστρια, κεφ. 4, σελ. 67-76).

Η ανίχνευση της ιδεολογικής και πολιτικής ταυτότητας του Ιωάννη Καποδίστρια, θα επιχειρηθεί.

α) Με «ιχνογράφηση» των ‘οριζόντων’ ιστορικών, πολιτικών, αλλά και των προκλήσεων στο πλαίσιο των οποίων ανδρώθηκε, στάθηκε, αντιστάθηκε, διαλέχτηκε ο Ιωάννης Καποδίστριας, μέχρις ότου κληθεί (με πρωτοβουλία Κολοκοτρώνη-Καραϊσκάκη) στην Ελλάδα και εκλεγεί, ως ο πρώτος Κυβερνήτης. (Δ. Φωτιάδης, Καραϊσκάκης, σελ, 407)

β) Με την παράθεση χαρακτηριστικών κειμένων του, πολιτικών και επιλογών του. Παρουσίαση των βασικών συμμάχων και υποστηρικτών στην Ελλάδα, πριν και μετά το 21.

γ)Την παρουσίαση πολιτικών του φίλων στη Γενεύη και το Παρίσι.

δ) Με την καταγραφή των επιπτώσεων της μετάλλαξης της Γαλλικής επανάστασης και των Ναπολεοντείων πολέμων στη πνευματική και πολιτική ηγεσία της Ευρώπης.

ε) Με την παρουσίαση ενός χαρακτηριστικού δείγματος εφαρμοσμένης Καποδιστριακής πολιτικής.

Ο Ιωάννης Καποδίστριας, γεννήθηκε και ανδρώθηκε στο τέλος του 18ου και έδρασε στις αρχές του 19ου.

Μιά εποχή ριζικών εκρηκτικών ανατροπών και ανακατατάξεων στις παραδεκτές επιστημονικές, θρησκευτικές, πολιτικές, απόψεις, θεωρίες, αξίες, αρχές. Ανδρώθηκε μέσα σε ένα πλέγμα διεθνών σχέσεων πολυκεντρικό, ουσιαστικά άναρχο, χωρίς σταθερές ισορροπίες, χωρίς αρχές. Κατά την γνώμη μου ο Ιωάννης Καποδίστριας, σφραγίστηκε από την εποχή του αλλά και την σφράγισε διελεγόμενος μαζί της.

Ο Ιωάννης Καποδίστριας, μπορεί αβίαστα να χαρακτηριστεί ως:

Εθνικός και κοινωνικός απελευθερωτής, ως ευρωπαίος πολιτικός αφοσιωμένος στην υπόθεση της ανασυγκρότησης της Ευρώπης επί των αρχών της απελευθέρωσης των εθνών, της ισονομίας, ισηγορίας, ισοπολιτείας, πολιτών, στις ενδο-εθνικές σχέσεις όσο και μεταξύ εθνών και πολιτισμών στις διεθνείς σχέσεις. Μπορεί αβίαστα να χαρακτηριστεί ως Έλληνας πολιτικός που έζησε και πέθανε αφιερωμένος στο ιδεώδες του Ελληνικού, Ορθόδοξου, Δημοκρατικού Διαφωτισμού.

Η γνώση και η εμπειρία του Ιωάννη Καποδίστρια, από:

Την ευκολία κατάργησης ιστορικών κρατών όπως η Βενετία, αλλαγής συνόρων διαμελισμού κρατών.

Την πορεία του κράτους των Ιονίων Νήσων και την συμπεριφορά των μεγάλων απέναντι σε αυτό και απέναντι στην εσωτερική του οργάνωση, από ιδρύσεως του (1800),μέχρι και την κατά παράβαση των διεθνών συνθηκών μετατροπή τους σε Αγγλική αποικία. (Tα Ιόνια διατηρήθηκαν σε αυτό το καθεστώς μέχρι το 1864.)

Τις δυνατότητες που είχε και τον καθοριστικό ρόλο που μπορούσε να παίξει στην εθνική απελευθέρωση και ανασυγκρότηση ο κόσμος των αρματωλών και των κλεφτών, η σκληροτράχηλη και ανυπόταχτη (από τα σπλάχνα του λαού) ‘πολεμική τάξη των Ελλήνων’. Εμπειρία που την απέκτησε εντάσσοντας τους στον Επτανησιακό στρατό, (Ι. Φιλήμων. ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, εκδόσεις Καραβία, σελ. 128-129), στις καθοριστικής σημασίας συναντήσεις του μαζί τους, (π.χ. προετοιμασία της άμυνας της Λευκάδας, 1806, άμυνα της Λευκάδας 1807, συνάντηση με την παρουσία του Τσάρου, στη Ρωσία 1816, μεγάλη συνάντηση στην Κέρκυρα 1819).

Την τραγική, για την Ευρώπη και Γαλλία, τύχη της Γαλλικής επανάστασης και των Ναπολεόντειων πολέμων.

Τον καθολικό αμοραλισμό και τον άγριο ανταγωνισμό που καθόριζε τις σχέσεις των ευρωπαϊκών κρατών μεταξύ τους, απέναντι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ακόμα και εντός των εκάστοτε πρόσκαιρων συμμαχιών τους.

Τον καθοριστικό ρόλο του Ρώσικου λαού, των δουλοπάροικων, στον πατριωτικό πόλεμο ενάντια στον Ναπολέοντα και την συντριβή της αήττητης στρατιάς του, σε αντίθεση με τους Ρώσους ευγενείς. (βλ, κατωτέρω)

Την απογοητευτική κατάληξη της μετά τους Ναπολεόντειους πολέμους ειρήνης, με την υπογραφή των δύο αλληλοαναιρουμένων συνθηκών. Της τετραπλής συμμαχίας ενάντια στα δικαιώματα των εθνών και της Ιερής συμμαχίας περί χριστιανικής διακυβέρνησης της Ευρώπης. (βλέπε κατωτέρω).

Την επίγνωση της οικονομικής και πολιτιστικής δύναμης που διέθετε και ανέπτυσσε ο κοινοτικός Ελληνισμός της διασποράς. Ένας Ελληνισμός με θέληση, όχι απλά για να επιβιώσει, όχι απλά να μην αφομοιωθεί, αλλά να διακριθεί και να προσφέρει στην χώρα που ζει αλλά και στην αναγέννηση και του Ελλαδικού Ελληνισμού.

Ο Ιωάννης Καποδίστριας οραματίστηκε μια ανεξάρτητη, ουδέτερη και διεθνώς κατοχυρωμένη Ελλάδα. (Ιωάννη Καποδίστρια. Περί του Μέλλοντος της Ελλάδος. Γενική Εφημερίς της Ελλάδος, Ναύπλιο, 1825-1826. “Φυλλάδιο δημοσιευθέν” στο Παρίσι το Μάιο του 1826.

Aναδημοσιεύτηκε στην Γενική Εφημερίδα της Ελληνικής Κυβέρνησης. Διονύσιος Κόκκινος, της Ακαδημίας Αθηνών. Η Ελληνική Επανάστασις, τομ.10, σελ72-77. Σε αυτό το κείμενο ο Ιωάννης Καποδίστριας, τεκμηριώνει γιατί μια τέτοια λύση αποτελεί στρατηγικό συμφέρον για την Ευρώπη και κάθε μια από τις μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις. (Βλέπε επίσης κείμενο που ακολουθεί με τίτλο η Ελλάδα που οραματίστηκε ο Ιωάννης Καποδίστριας Δελφούς της οικουμένης ήθελε την Ελλάδα ο Ιωάννης Καποδίστριας).

Οραματίστηκε, υπερασπίστηκε, προσπάθησε να χτίση, μια Ελλάδα με γεωγραφικά όρια που θα ανταποκρίνονταν στα περί έθνους κράτους κριτήρια, στην ιστορική συνέχεια, γλωσσική, πολιτιστική συνέχεια όρια αποτυπωμένα στη Χάρτα του Ρήγα, (βλ, Γ. Ι. Σκλαβούνος. Ο Άγνωστος Καποδίστριας. Εκδόσεις Παπαζήση, 2011, κεφ. Ο Ιωάννης Καποδίστριας ως Συνεχιστής του Ρήγα) χαραγμένα με αιματηρούς αγώνες. (βλέπε κείμενο του Ιωάννη Καποδίστρια, που παρατίθεται στις υποσημειώσεις με τίτλο, Η Συνέχεια και τα όρια του Ελληνισμού (γεωγραφικά, πολιτισμικά), κατά τον Ιωάννη Καποδίστρια). Υπήρξε υπέρμαχος της κοινωνικής απελευθέρωσης των Ελλήνων, της αποκατάστασης των ακτημόνων και της διανομής των εθνικών γαιών, όπως τεκμηριώνει ο Τερτσέτης στην «Απολογία για τον Καποδίστρια».

Μνημεία της Ελληνικής Ιστορίας τευχ. 1, σελ. 294-5). Βλέπε σχετική υποσημείωση κατωτέρω. Κρίνοντας ότι η ταυτότητα των φίλων και συνεργατών του Ιωάννη Καποδίστρια, μας δίνουν εμμέσως αλλά σαφώς πληροφορίες για τις πολιτικές δυνάμεις που τον στήριξαν, αλλά και τους δικούς του πολιτικούς προσανατολισμούς, παραθέτουμε δείγματα χαρακτηριστικών ομάδων, συμμάχων φίλων και συνεργατών του.

Βασικοί σύμμαχοι του Ιωάννη Καποδίστρια, υπήρξαν:

• Ο απλός λαός, για τον οποίο ο Καποδίστριας υπήρξε ο «Μπαρμπαγιάννης» (Edgar Quinet. Η Ελλάδα του 1830 και οι σχέσεις της με την αρχαιότητα).
• Ό,τι καλύτερο και αγνότερο διέθεταν τα Ελληνικά άρματα.
• Ένα δίκτυο από εξέχουσες, αφοσιωμένες, προσωπικότητες του Ελληνισμού της διασποράς και Φιλελλήνων
• Αρματωλοί στο πλευρό του Ιωάννη Καποδίστρια

Ο Δ. Φωτιάδης στο έργο του Καραϊσκάκης (σελ. 407) χαρακτηρίζει υπευθύνους για την εκλογή Καποδίστρια ως πρώτου Κυβερνήτη, τους Κολοκοτρώνη και Καραϊσκάκη.

Στη πρώτη επίσκεψη του Καποδίστρια στην Πελοπόννησο τον συνοδεύουν ο Νικηταράς (αποκαλούμενος Μπαγιάρ και Αχιλλέας του 21), ο Κολοκοτρώνης ο Δημητράκης και ο Κολιόπουλος.

Ο Αναγνωσταράς (σύντροφος του θρυλικού Ζαχαριά και γνωστός ως ο Ορφέας του ’21), ο Ηλίας Χρυσοσπάθης, ο Παναγιώτης Δημητρακόπουλος, ως Επιτροπή των εν Επτανήσω αξιωματικών του Ελληνικού τάγματος. (Π. Χιώτης Ιστορία του Ιονίου Κράτους, Τόμ. Α΄ σελ. 317) ο Χριστόφορος Περραιβός, ο Ιωάννης Φαρμάκης, ο Γεωργάκης Ολύμπιος, ο οποίος συμμετείχε στη Σερβική επανάσταση του 1804 αλλά και στο Συνέδριο της Βιέννης, στη Ρωσική αντιπροσωπία μαζί με τον Ιωάννη Καποδίστρια. Αυτοί είναι οι αρματωλοί που εισκέφθηκαν τον Ιωάννη Καποδίστρια, στην Πετρούπολη, στα 1816, και είχαν συνάντηση επίσης με τον Τσάρο. Είναι αυτοί τους οποίους ανέμεναν, στην Κωνσταντινούπολη (στα 1817), οι Σκουφάς και Αναγνωστόπουλος, προκειμένου να αποφασίσουν τη διάλυση ή τη συνέχιση του έργου της Φιλικής. Είναι αυτοί που αναλαμβάνουν, αμέσως μετά, το ρόλο των αποστόλων της Φιλικής. (βλ, Ι. Φιλήμονος. Φιλική Εταιρεία, εκδόσεις Καραβία, σελ 185, 189, 193, 198, 201.) Από το χώρο των αρματολών σύμμαχοι και συμπαραστάτες του Ιωάννη Καποδίστρια, είναι:

Όσοι υπηρέτησαν στο στρατό της Ιονίου Πολιτείας, (Ι. Φιλήμων Φιλική Εταιρεία, σελ,128-129), όσοι δέχθηκαν την πρόσκλησή του και συμμετείχαν στην συνάντηση στην Κέρκυρα, στα μέσα του 1806, συνάντηση προετοιμασίας της άμυνας της Λευκάδας, (ο Τ. Σταματόπουλος, Εσωτερικός Αγώνας πριν και μετά την επανάσταση του ’21. Τόμ. 1, αναφέρεται σε 1300 κλέφτες πρόσφυγες, μεταξύ των οποίων Κατσαντωναίοι, Μποτσαραίοι, Κολοκοτρώνης, Κασομούλης, τόμ. Α΄,σελ. 61 και Πιπινέλης σελ. 105, αναφέρουν, «περίπου 3.500».

Είναι επίσης όσοι τελικά συμμετείχαν και πολέμησαν υπό τις διαταγές του στην άμυνα της Λευκάδας και έδωσαν μαζί του τον όρκο για την απελευθέρωση της πατρίδας (βλ. Η Άμυνα της Λευκάδας ως η πρόβα τζενεράλε για το ’21 (Γ.Ι.Σκλαβούνος. Ο Άγνωστος Καποδίστριας, σελ. 92-102. Κατάλογοι αρματωλών που συνεργάστηκαν ή υπηρέτησαν υπό τον Ιωάννη Καποδίστρια, στην Άμυνα της Λευκάδας ως άνω σελ.102-111).

Είναι ακόμα αυτοί που δέχτηκαν την πρόσκληση του και παραβρέθηκαν στη μεγάλη σύναξη των αρματολών στην Κέρκυρα στα 1819. (βλ Γ.Ι. Σκλαβούνος. Ο Άγνωστος Καποδίστριας, σελ. 114-120. Ο Ιωάννης Καποδίστριας, στην Ιταλία καθ’ οδόν προς την Κέρκυρα στα 1819).

Μπορεί να είναι εικαστικό 1 άτομο

Έλληνες και Φιλέλληνες στο πλευρό του Ιωάννη Καποδίστρια

Ο Ιωάννης Καποδίστριας αξιοποίησε στο πλαίσιο του φιλελληνικού κινήματος, ένα ευρύτατο φάσμα Ευρωπαϊκών πολιτικών και πνευματικών δυνάμεων που αρνήθηκαν να υποταγούν στη αυταρχική μεταΝαπολεόντεια τάξη πραγμάτων και όσων αρνήθηκαν να αποδεχθούν τον Ναπολεόντειο αυταρχισμό και Γαλλικό επεκτατισμό με το προσωπείο της Γαλλικής επανάστασης αλλά και ό,τι καλύτερο διέθετε η Ελληνική διασπορά.

Ένα μικρό χαρακτηριστικό δείγμα φίλων και συνεργατών του Ιωάννη Καποδίστρια, μας δίνει μια εικόνα του κλίματος Καποδίστρια, του πνευματικού, του πολικού φάσματος που του συμπαραστάθηκε. (Θα ήταν πληρέστερη η εικόνα αν η οικονομία της εισήγησης επέτρεπε να συνοδευτούν τα παρατειθέμενα ονόματα από ένα μικρό βιογραφικό): Κωνσταντίνος Βαρδαλάχος (1755-1830), Κυριάκος Χαιρέτης (1768-1830), Ανδρέας Μουστοξύδης (1785-1860), Σταμάτιος Βούλγαρης, ο πρώτος σύγχρονος Έλληνας πολεοδόμος (1765-1827, Συνόδευε τον Ιωάννη Καποδίστρια, στον ερχομό του στην Ελλάδα), Ιγνάτιος Ουγγροβλαχίας (1765-1828), Παναγιώτης Κοδρικάς (1750-1827), Άνθιμος Γαζής (1758-1828), Γεώργιος Σταύρου (1788-1869), Ιωάννης Βαρβάκης, ο ευεργέτης (1745-1825).

Ο πρώτος που πρότεινε τον Ιωάννη Καποδίστρια, ως Κυβερνήτη της Ελλάδος, ( Π.Χιώτη. Ιστορία του Ιονίου Κράτους, τόμ, Α, σελ, 513), Αλέξανδρος Στούρτζα, ο Πλάτων των Χριστιανών, (1791-1854), Ρωξάνδρα Στούρτζα, (1786-1844), Κωνσταντίνος Νικολόπουλος (1786-1841), Ιωάννης Εϋνάρδος (1775-1863, Frederic Quilford, o Άγγλος ιδρυτής της Ιονίου Ακαδημίας (1766-1827), ο μεγάλος Πρώσος μεταρρυθμιστής ηγέτης, Baron vom Stein (1757-1831), η μεγάλη μορφή της Ελβετικής Ανεξαρτησίας, Καρμπονάρος, παιδαγωγός του Τσάρου Αλεξάνδρου, de La Harpe, (1754-1838), ο Βασιλιά της Γαλλίας Charles X, ο οποίος βασίλευσε την περίοδο 1824-1830.

Ο κύκλος στήριξης του Ιωάννης Καποδίστριας στο Παρίσι

Ο Κύκλος του Ιωάννη Καποδίστρια είναι ο κύκλος της έκδοσης των Ωδών του Α. Κάλβου στο Παρίσι. Από τους ασχολούμενους με το ποιητικό και όχι το εθνικο-επαναστατικό έργο του Κάλβου, διαθέτουμε ποιητικά πρωτίστως, και δευτερευόντως πολιτικά σχολιασμένες τις Ωδές. Δεν διαθέτουμε πληροφορίες για την πολιτική ταυτότητα, των πρωτεργατών και υποστηρικτών της Γαλλικής έκδοσης των Ωδών, την πολιτική σκοπιμότητα της έκδοσης την συγκεκριμένη ιστορική στιγμή.

Ο άνθρωπος που δίνει το βιογραφικό του Κάλβου στον εκδότη, Stanislan Julien, είναι ο Νicolo-poulo de  Smyrne (Γιάννης Δάρας, Ανδρέα Κάλβου Ωδαί, σελ,51).

O εν λόγω Νικολόπουλος, στα 1817 έχει αφιερώσει Ωδή με (δηλωτικό) τίτλο, Εις Έαρ, στον Ιωάννη Καποδίστρια. Έχει διατελέσει μέλος της Φιλομούσου Εταιρείας, αλλά και της Φιλικής, του Ελληνικού Κομιτάτου του Παρισιού και εργάζεται ως Βιβλιοθηκάριος του Γαλλικού Ινστιτούτου. Συνθέτης, μουσικός, συγγραφέας, φιλόλογος.

Ο Julien δεν είναι ούτε επαγγελματίας μεταφραστής ούτε επαγγελματίας εκδότης, πρόκειται για γιγαντιαία μορφή των Γαλλικών γραμμάτων η οποία τιμάται μέχρι και σήμερα με διεθνές βραβείο αφιερωμένο στο όνομα του και σημαντική πολιτική δράση. Επίσης ο μεταφραστής των Λυρικών Panthier de Censay αναφέρεται ως ποιητής και φίλος του Κάλβου. Διανοούμενοι τέτοιου επιπέδου είναι σε θέση να γνωρίζουν το πολιτικό και ιδεολογικό στίγμα της ποίησης του Κάλβου. Είναι σε θέση να κατανοούν σε τι μετέχουν και τι υπηρετούν.
Συνεργάτης του Καποδίστρια και φίλος του Κάλβου στο Παρίσι είναι και Π. Κοδρικάς, με ιστορική διαδρομή στις ηγεμονίες στην Τούρκικη Πρεσβεία στο Παρίσι, και στενότατες σχέσεις με το Γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών. Με δεδομένη επίσης την ιστορική υποχρέωση της Γαλλίας στον Ιωάννη Καποδίστρια, για το ρόλο του στις ευνοϊκές, για την ηττημένη Γαλλία, συνθήκες ειρήνης του 1814-15, η εμβέλεια του κύκλου του Ιωάννη Καποδίστρια, στο Παρίσι, ήταν αποφασιστική.

Ο χρόνος της έκδοσης των Ωδών είναι αποδεικτικά αποκαλυπτικός των προθέσεων, της σκοπεύσεως, των εκδοτών, των διασυνδέσεών τους, αλλά και του πολιτικού τους προσανατολισμού αν όχι της ιδεολογίας τους.
Η έκδοση έχει γίνει, πριν φύγει και ο Κάλβος για την Ελλάδα, 28 Ιουνίου 1826, μεταφέροντας βοήθεια από τα Γαλλοελβετικά κομιτάτα. (Ζαφειρίου 2006, σελ. 93).

Το Μεσολόγγι έπεσε στις 11 Απριλίου του 1826. Στις 24 Ιουνίου του 1826 υπογράφεται το Πρωτόκολλο της Πετρούπολης μεταξύ Ρωσίας και Αγγλίας για τη διαμεσολάβηση ανάμεσα στους εμπολέμους. Αποτελεί, κατά κάποιο τρόπο, αναγνώριση της Ελλάδας, αλλά έρχεται πολύ αργά. Ο Ιμπραήμ κατέχει σχεδόν ολόκληρη την Πελοπόννησο. Ο δεύτερος εμφύλιος έχει τσακίσει την Επανάσταση. Ο Ανδρούτσος έχει δολοφονηθεί 26/6/1825, ο Κολοκοτρώνης έχει φυλακισθεί, 24/1/1825. Η Γαλλία ακολουθεί φιλοτουρκική πολιτική, παρά την θέληση του Γαλλικού λαού. Ο Ιωάννης Καποδίστριας τον Μάιο του 1826 μεταβαίνει στο Παρίσι προκειμένου να κινητοποιήσει την κοινή γνώμη, και να πιέσει την Γαλλική κυβέρνηση, αξιοποιώντας τον αντίκτυπο του ολοκαυτώματος του Μεσολογγίου. Την ίδια περίοδο βρίσκεται στο Παρίσι και ο Μέτερνιχ, προκειμένου να αποτρέψει την προοπτική επιτυχίας του πρωτοκόλλου της Πετρούπολης. Αυτή είναι η στιγμή της έκδοσης των Ωδών.

Η καθολική κινητοποίηση του Γαλλικού λαού, της νεολαίας, των διανοούμενων και των καλλιτεχνών, οδήγησε τελικά την Γαλλική κυβέρνηση να προσχωρήσει στην Διμερή, με τη σύμβαση του Λονδίνου στις 24/61826, καθιστωντας την τριμερή (Βλ, Γεωργίου Ν. Παπανικολάου. Διονυσίου Σολωμού Άπαντα, τόμ. Α΄,σελ. 514-515. Ο αντίκτυπος από το ολοκαύτωμα. Π. Χιώτη. Ιστορία του Ιονίου Κράτους. Τόμ. Α΄,σελ. 526. Γ. Ι. Σκλαβούνος. Η ρήξη Ανδρέα Κάλβου, Ούγκο Φώσκολου και ο Ιωάννης Καποδίστριας. Εφημ, Κέρκυρα Σήμερα, 22/9-1/10/2010.

Ιστορικοί, πολιτικοί ορίζοντες και προκλήσεις «στον διάλογο » με τους οποίους αναπτύχθηκε η Ιδεολογική και πολιτική ταυτότητα του Ιωάννη Καποδίστριας

1776 : Η γέννηση του Ιωάννη Καποδίστρια

Οικογένεια: Ο άμεσος περίγυρος.

Σε ό,τι αφορά τις καθοριστικές οικογενειακές καταβολές στη διαμόρφωση του κόσμου του και του εν δυνάμει «πολιτικού» Καποδίστρια επιβάλλεται να επισημάνουμε.

Α. Στον άμεσο οικογενειακό του περίγυρο, από το μητρικό γάλα βιώνει ο Ιωάννης Καποδίστριας αφενός τα γεωγραφικά όρια του Ελληνισμού και αφ’ ετέρου το τι σημαίνει διεθνής ανταγωνισμός, τι σημαίνει διαρκής πόλεμος επικυριαρχίας και πώς τον υφίστανται οι λαοί.
Η Κυπριακή καταγωγή της μητέρας του από τη μεγάλη και ισχυρή οικογένεια των Γονέμη, οικογένεια που κατέφυγε στη Κρήτη όταν έπεσε η Κύπρος για να καταλήξει στην Κέρκυρα, αποτελεί ζωντανή διδαχή ιστορίας και διεθνών σχέσεων.

Β. Ο ηγετικός ρόλος του πατέρα του στη Κερκυραϊκή κοινωνία, ρόλος που τον κατέστησε κυρίαρχη μορφή στην ίδρυση της Ιονίου Πολιτείας στα 1800, αποτελεί σοβαρή πολιτική προπαίδεια.

Η οικία Καποδίστρια

Κατά τον ιστορικό της Φιλικής Εταιρίας Ιωάννη Φιλήμονα, «Η οικία του ήτο το πανδοχείο όλων των εθελοντών και προσφύγων Πολεμικών της Ρούμελης και της Πελοποννήσου» (Ο Άγνωστος Καποδίστριας. Γεώργιος Ι. Σκλαβούνος. Εκδόσεις Παπαζήση, 2011, σελ.158)

Η χρονολογία γέννησης του Ιωάννη Καποδίστρια (1776) συμπίπτει με τον ορισμό του Κερκυραίου Ευγενίου Βούλγαρη, ως Επισκόπου Σλαβινίου και Χερσώνος, τη Διακήρυξη της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας την 4 Ιουλίου 1776, τη δημοσίευση του Πλούτου των Εθνών από τον Adam Smith, και την δημοσίευση από τον Άγγλο φιλόσοφο Μπένθαμ (Jeremy Bentham 1748-1832) του έργου του, Fragments on Goverment. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μπένθαμ υπήρξε φίλος του Ντε Μιράντα. Συμπίπτει με το θάνατο του Άγγλου φιλοσόφου Hume.

Είχαν προηγηθεί: Ο διορισμός του Ευγενίου Βούλγαρη στα 1753 ως διευθυντού στη νεοσύστατη Αθωνιάδα Ακαδημία του Αγίου Όρους. Υπό τον Βούλγαρη μαθήτευσν μορφές όπως ο Κοσμάς ο Αιτωλός και ο δάσκαλος του Γιωργάκη Ολύμπιου, Ιωάννης Πεζαρος. Κατά την παράδοση οι μαθητές του Βούλγαρη έδωσαν όρκο προετοιμασίας του έθνους για την ανάστασή του, όπως μας πληροφορεί ο Χ. Περραιβός στη «Σύντομη Βιογραφία του αοιδίμου Ρήγα Φεραίου του Θεσσαλού. Αθήναι 1860.

Την ίδια περίοδο με τον Ευγένιο Βούλγαρη βρίσκεται στο Άγιο Όρος, ο Θεόκλητος Πολυείδης, ο οποίος με το ψευδώνυμο Αγαθάγγελος, έγραψε τους περίφημους χρησμούς που προέλεγαν την επερχόμενη εθνική ανάσταση, με τη βοήθεια του ξανθού γένους από το Βορά. (Π.Κ. Χρήστου. Άγιον Όρος. Εκδόσεις Εποπτεία, 1987, σελ. 243).

Ο επταετής πόλεμος μεταξύ Γαλλίας και Αγγλίας (1756-1763) για την κυριαρχία των Αποικιών στη Βόρειο Αμερική και τις Ινδίες που κατέληξε σε ολοκληρωτική ήττα της Γαλλίας. Τα Ορλωφικά το 1770, ο πρώτος διαμελισμός της Πολωνίας, μεταξύ Ρωσίας -Πρωσίας 1772, και ο Ρωσοτουρκικός Πόλεμος 1768-1774.

Στο επίπεδο των ιδεών:

Η μεγάλη σύγκρουση ανάμεσα στην αποκληθείσα ancient rezime, το αρχαίο κατεστημένο, τον αιώνα της απολυταρχίας και την εποχή του διαφωτισμού, την ιστορική στιγμή της γέννησης του Ιωάννη Καποδίστρια, έχει αρχίσει, βρίσκεται στην εξέλιξή του.
O Winckelman (1717-1768) με την έκδοση της Ιστορίας της Αρχαίας Τέχνης (1764), με την αντιδιαστολή ανάμεσα στο Ελληνικό και το Ελληνορωμαϊκό καθίσταται ο πνευματικός πατέρας του κινήματος που αποκλήθηκε The Greek Revival, θεωρείται ο πρωτεργάτης του νεοκλασικισμού, αλλά και της αποκληθείσης «Τυραννίας της Ελλάδος στη Γερμανία», της καταδυναστευτικής επιρροής της Ελληνικής Τέχνης πάνω στη Γερμανική διανόηση. Το ενδιαφέρον για την Ελληνικότητα και την Ελλάδα επανέρχεται στο ιστορικό προσκήνιο. Ο Μοντεσκιέ (1689-1755) με το έργο, το Πνεύμα των Νόμων (1748) προέβαλλε την διάκριση των εξουσιών ως αναγκαία βάση για χρηστή διακυβέρνηση. Ο Βολταίρος (1694-1778) με το έργο του, Δοκίμια για τα ήθη και το πνεύμα των Εθνών (Essai sur les moeurs et l’esprit des Nations,1756), υποστηρίζει μια ανθρωποκεντρική φιλοσοφία και ερμηνεία της ιστορίας, απαλλαγμένη από την θεολογία και τις περί θείας προνοίας αντιλήψεις. Ο Ρουσσώ (1712-1778) με το περίφημο «κοινωνικό συμβόλαιο» (1762) θα διακηρύξει το ενιαίο αδιαίρετο και αναπαλλοτρίωτο της λαϊκής κυριαρχίας.

Στα 1772 τέλειωσε η Γαλλική Εγκυκλοπαιδεία, το καθοριστικής των εξελίξεων έργο των Γάλλων Διαφωτιστών, Ντιντερό, Ντ’ Αλαμπέρ, Μοντεσκιέ, Βολταίρου. Είναι η εποχή που αρχίζει η ευρωπαϊκή και η Ρωσική λατρεία στη Γαλλία, τη γλώσσα και τον πολιτισμό. Η εποχή της πεφωτισμένης δεσποτείας, με τον Φρειδερίκο το Β΄ της Πρωσίας και την Αικατερίνη της Ρωσίας.

Στα 1795: Ο Contorcet (Γάλλος πολιτικός φιλόσοφος) δημοσιεύει, βρισκόμενος στη παρανομία και διωκόμενος από τους Γιακωβίνους, την πλέον θεμελιωμένη μέχρι τότε θεωρία προόδου. Ως πανανθρώπινους πολιτικούς στόχους για την περαιτέρω πρόοδο του ανθρώπου, ο Condorcet θέτει τους ακόλουθους τρεις :

1) Η ανισότητα μεταξύ των εθνών πρέπει να καταστραφεί .

2) Η Ισότητα μεταξύ των πολιτών εκάστου έθνους πρέπει να διασφαλισθεί.

3) Οι ικανότητες του ανθρώπου πρέπει να αριστοποιηθούν.

Για τον κάθε στόχο προτείνει και τα μέτρα υλοποίησης. Η πραγμάτωση της αδελφοσύνης των λαών πρέπει να επιδιωχθεί με πρακτικά μέσα. Με την κατάργηση των μονοπωλίων και της οργανωμένης διεθνούς εκμετάλλευσης. Η εντός των εθνών κατάργηση της ανισότητας θα επιδιωχθεί και θα επιτευχθεί με την κατάργηση των τριών βασικών κατηγοριών ανισότητας. Με την κατάργηση της άνισης προσφοράς παιδείας στις νέες γενιές. Με την κατάργηση των άνισων ευκαιριών για την διασφάλιση εισοδήματος Με την κατάργηση των αποκλειστικών προνομίων και των διαδικασιών που επιτρέπουν ατομική συγκέντρωση και μεταβίβαση πλούτου. Για τον τρίτο στόχο καταθέτει προτάσεις σχετικές με την σταθερή προσπάθεια της συνεχούς βελτίωσης και εναρμόνισης των σχέσεων ατόμου-κοινωνίας. Ο Contorcet οραματίστηκε και υπερασπίστηκε, την αδελφοσύνη των λαών, μια οικουμενική γλώσσα, οικονομική και πολιτική δημοκρατία. Η Γαλλική επανάσταση τον έστειλε στην καρμανιόλα.(Social Thought From Lore to Science. by. HOWARD BECKER and ELMER BARNES, vol, 2, third edition, Dover Publications, Inc, New York, p475-476.)

Παρένθεση Αξιομνημονεύτων εξελίξεων στο Ελληνικό «μέτωπο»:

Η περίοδος 1609-1760, θεωρείται ως πρώτη περίοδος εκπαιδευτικής αναγεννήσεως του Ελληνισμού. (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Εκδοτική Αθηνών, Τόμ. Ι. Β.Η Εκπαίδευση. Οργάνωση,φορείς,σελ,306-307.)

1752: Πεθαίνει ο Αντώνιος Κατήφορος (1685-1752).
1759: Πεθαίνει ο, Κεφαλλονίτης, Βικέντιος Δαμωδός (1700-1759). Ο Δαμωδός πτυχιούχος του Πανεπιστημίου της Πάδοβας, είχε επιστρέψει στην Κεφαλονιά από το 1723,όπου ίδρυσε και λειτούργησε ανωτάτη σχολή φιλοσοφίας και θεολογίας.
1764: Ο Ευγένιος Βούλγαρης εκδίδει: Στη Λειψία την Λογική, στα 1772 στην Πετρούπολη, την Πραγματεία του Στοχασμοί εις τους Παρόντας κρισίμους καιρούς του κράτους του Οθωμανικού. Σε αυτή την πραγματεία διαπραγματεύεται τη χρησιμότητα για την Ευρωπαϊκή σταθερότητα της δημιουργίας ενός νέου Ελληνικού κράτους. Είναι προφανές ότι αυτό που διαπραγματεύεται ο Βούλγαρης είναι η λύση του Ανατολικού ζητήματος , με την Εθνική κρατική ανασυγκρότηση του Ελληνισμού.
1767: Ο Ευγένιος Βούλγαρης αναλαμβάνει «την επιστασίαν» του νεοϊδρυθέντος Αυτοκρατορικού Φροντιστηρίου, για την εκπαίδευση των ευγενών της Ρωσσίας. (Κ.-Μαρξ-Φρ Ενγκελς. Η Ελλάδα Η Τουρκία και το Ανατολικό Ζήτημα., Εκδόσεις Γνώση,1985,σελ,133, .hellinomnimon/authors//Voulgaris.htm.)
1770: Τα Ορλωφικά: Η άδοξη και αιματηρή εξέγερση των Ελλήνων.
1774: Υπογράφεται μεταξύ Ρωσίας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (εμμέσως πολλαπλά χρήσιμη για τους Έλληνες, όπως π.χ. με την αναγνώριση ελευθερης ναυσιπλοίας στον Ελλήσποντο, των πλοίων υπό ρωσική σημαία).
1776: Ο Ευγένιος Βούλγαρης (1716-1806) ορίζεται επίσκοπος Σλαβινίου και Χερσώνος.
Στα 1778 ιδρύεται η Συντροφία των Αμπελακίων. Μια από τις δημιουργικώτερες εκφράσεις του (Ελληνικού) κοινοτισμού στην οικονομία.
1779: Ο Ιώσηπος Μοισιόδαξ εκδίδει στη Βιέννη το «Περί Παίδων Αγωγής».

1783: Ο Καταρτζής (Δημ.Φωτιάδης) εκδίδει την Συμβουλή στους Νέους: Πώς να ωφελούνται και να μην βλάπτονται από τα φράγκικα και τα τούρκικα βιβλία .Ποια να είναι η καθ’αυτή τους σπουδή.
Η περίοδος 1788-1792 είναι η περίοδος των θρυλικών Ναυμαχιών του Λάμπρου Κατσώνη στο Ιόνιο και το Αιγαίο 1788-1792. Τα πρώτα πλοία του Κατσώνη αγοράστηκαν και παραδόθηκαν σ’ αυτόν, από την Ελληνική Κοινότητα της Τεργέστης το 1787. Λεξικό του Ηλίου Τόμ. 10, σελ. 519).

1788: Κυκλοφορεί το περί Αλεξάνδρου, του Κήρυκου Χαιρέτη, μετέπειτα συμμαθητή και στενού φίλου του Ιωάννη Καποδίστρια, στην Πάδοβα..
1797: Τυπώνεται και κυκλοφορεί στη Βενετία από τα Ελληνικά τυπογραφεία των αδελφών Γλύκατζη Η Δημοκρατική Κατήχηση.
1797: Τυπώνονται τρία σημαντικά κείμενα του Ρήγα: 1) Επαναστατική προκυρηξη, 2) Τα δίκαια του ανθρώπου, 3) Το Σύνταγμα.
1798: Οι Θούριοι του Ρήγα τυπώνονται στην Κέρκυρα από το Χριστόφορο Περραιβό.

1798: Τυπώνεται, από το Πατριαρχείο, η Πατρική Διδασκαλία. Κείμενο Ραγιαδισμού και υποταγής, συγγραφέας του οποίου φέρεται ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Άνθιμος. Τυπώνεται επίσης η σκληρή απάντηση του Κοραή Αδελφική Διδασκαλία. Η μάχη για το ρόλο του κλήρου και της Εκκλησίας στην υπόθεση της Εθνικής και πνευματικής απελευθέρωσης έχει φουντώσει.

1800: Δημιουργείται η Ιόνιος Πολιτεία, ως το πρώτο νέο-Ελληνικό κράτος.
1803: Η πτώση του Σουλίου. Μαζική άφιξη Σουλιωτών στα Επτάνησα, ειδικότερα στην Κέρκυρα και ένταξή τους στον Ιονικό στρατό.
1805: Ο μεγάλος διωγμός των αρματολών στο Μοριά και τη Στερεά και ο Αφορισμός τους από τον Πατριάρχη Καλλίνικο τον Ε΄.

1805: Κυκλοφορεί η σάτιρα Ρωσσαγγλογάλλος, παρουσιάζοντας τους ανταγωνιζόμενους «σωτήρες και προστάτες» της Ελλάδος να προστατεύουν πρωτίστως και μονίμως τα δικά τους συμφέροντα, σατιρίζοντας όμως συγχρόνως και τους Έλληνες εχθρούς της απελευθέρωσης του γένους.

1806: Κυκλοφορεί η Νομαρχία Ανωνύμου του Έλληνος. Το μανιφέστο του ’21 καλώντας τους Έλληνες να στηριχθούν στις δικές τους δυνάμεις και θυμίζοντάς τους τι συνέβη στη γειτονική Ιταλία. (όπου ανεμένετο ως απελευθερωτής ο Ναπολέων, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμ. Ι. Α. σελ. 439).

1807: Ο Άνθιμος Γαζής εκδίδει την πεντάτομο Ελληνική Βιβλιοθήκη.
1810: Ο Ιγνάτιος, με απόφαση της Ιεράς Συνόδου της Ρωσίας διορίζεται επίσκοπος Ουγγροβλαχίας, με έδρα το Βουκουρέστι.
1810: Ο Τσάρος Αλέξανδρος απονέμει στον Ιωάννη Βαρβάκη (μετέπειτα μεγάλο Εθνικό ευεργέτη), τον τίτλο του συμβούλου και τον τιμά με τους διακριτικούς, κληρονομικούς τίτλους των Ταγμάτων της αγίας Άννης και του Αγίου Βλαδιμήρου.

1810: Ο Βαρδαλάχος, συμμαθητής και φίλος του Ιωάννη Καποδίστρια, σε συνεργασία με τον Ιγνάτιο Ουγγροβλαχίας, συνεργάτη και συμπολεμιστή του Ιωάννη Καποδίστρια, στην Άμυνα της Λευκάδας, ιδρύουν τη Φιλοσοφική Εταιρεία του Βουκουρεστίου (Γ.Ι.Σκλαβουνος, 2011, Ο Άγνωστος Καποδίστριας σελ. 94-96. Ε.Κούκου 1964 Κ.Βαρδαλάχος, σελ. 137-140)
1811: Ο Άνθιμος Γαζής εκδίδει στη Βιέννη το περιοδικό, ΛΟΓΙΟΣ ΕΡΜΗΣ.
1811: Ιδρύεται στην Κέρκυρα η πρώτη Σχολή Καλών Τεχνών. (Με καθηγητή της Πολιτικής Αρχιτεκτονικής τον Κεφαλλονίτη Γεράσιμο Πιτσαμάνο.

Το τέλος του παλαιού καθεστώτος

1789: Η Άλωση της Βαστίλης και η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη σφραγίζουν την παγκόσμια ιστορία με την μεγάλη ελπίδα της απελευθέρωσης των λαών.
1791-1792 -1793: Τα έτη των αλλεπαλλήλων επαναστατικών Γαλλικών Συνταγμάτων, με παραχωρούμενα και αφαιρούμενα πολιτικά δικαιώματα.
1792: Η Ρωσοτουρκική Συνθήκη του Ιασίου, με την οποία έληξε ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος 1788-1792 και την οποία ακολούθησε η περίφημη διακήρυξη (άρνηση) του Κατσώνη να συμφωνήσει και να συμβιβαστεί με τη συνθήκη ειρήνης Ρωσίας- Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
1792: Η συνεργασία του Κατσώνη με τον Ανδρέα Ανδρούτσο (πατέρα του Οδυσσέα), η άμυνά τους στο Πόρτο-Κάγιο της Μάνης, η θρυλική πορεία του Ανδρέα Ανδρούτσου προς την Ιθάκη όπου οι Βενετσιάνοι τον παρέδωσαν στους Οθωμανούς.
1792: Κατάργηση της Βασιλείας στη Γαλλία
1793: Καρατόμηση του Βασιλιά της Γαλλίας Καρόλου.
1793: Ο δεύτερος διαμελισμός της Πολωνίας (μεταξύ Αυστρίας, Πρωσίας, Ρωσίας). Περιορισμός της στο 1/3 των εδαφών της.

1794: 5 Απριλίου. Η καρατόμηση των ηγετικών μορφών της Γαλλικής επανάστασης και φίλων του Ροβεσπιέρου, Δαντών και Ντεμουλέν
1794: 28 Ιουλίου. Η καρατόμηση των Ροβεσπιέρου και Σαίν-Ζίστ. Η Γαλλική επανάσταση έχει πνιγεί στο αίμα της .

1794: Ο Ιω. Καποδίστριας για σπουδές στην Ιταλία. Ο Ιωάννης Καποδίστριας φεύγει για σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Πάδοβας, στην Ιταλία, το από αιώνες κέντρο Ελληνομάθειας και διδασκαλίας της Ελληνικής σκέψης, φιλοσοφίας, αριθμητικής, γεωμετρίας, φυσικών επιστημών. Να θυμίσουμε ότι από αυτό το κέντρο αναγέννησης του Ελληνισμού πέρασαν μορφές όπως ο Κύριλλος Λούκαρις (1572-1637) στα 17 ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας και Κων/πόλεως ο μεγάλος εχθρός του Παπισμού και του Ιησουιτισμού και φίλος του Προτεσταντισμού, ο Μάρκος Μουσούρος (1470-1517), ο δάσκαλος του Εράσμου, ο Θεόφιλος Κορυδαλλέας (1574-1646). Ο Θωμάς Φλαγγίνης (1578-1648. (Το πρότυπο του Εθνικού ευεργέτη και πρωτεργάτη της Εθνικής αναγέννησης. Κερκυραϊκής και Κυπριακής καταγωγής, όπως και ο Ιωάννης Καποδίστριας. Πραγματείαι Ακαδημίας Αθηνών, τ.Θ. Καθημερινή, 12/6/2006). Ο Βικέντιος ο Δαμωδός (1700-1759). Αλλά και νεώτεροι, όπως ο Αθανάσιος Χριστόπουλος(1772-1847) και ο Ιωάννης Βηλαράς (1771-1823).

Στην Ιταλία ο Καποδίστριας έρχεται σε επαφή με το κύκλο της κόμισσας Ισαβέλλας Θεοτόκη Αllbrtizzi (1760-1836) στη Βενετία, κύκλος προοδευτικής Διανόησης, όπου εκτός των άλλων συχνάζει και ο Φώσκολος. Ως φοιτητής υπήρξε συμφοιτητής και αχώριστος φίλος με τον Κήρυκο Χαιρέτη (1760-1830) μετέπειτα Φιλικό, Ιατρό του Σουλτάνου Μαχμούτ του Β΄, λόγιο, ιστορικό (Λεξικό του Ηλίου, λημ. Χαιρέτης, Δημήτριος Καραμπερόπουλος) και τον Βαρδαλάχο, σε κοινοβιακού τύπου συντροφιά (Κων/νος Σάθας, Νεοελληνική Φιλολογία. Βιογραφίαι των εν τοις γράμμασι διακριθέντων Ελλήνων, λήμ. Καποδίστριας Ιωάννης. Έρχεται σε επαφή με τον Ελληνισμό της διασποράς, με την κοινότητα της Βενετίας (ιδρυμένης από το 1498), τα ιδρύματά της. Αποκτά επίγνωση της δύναμης αυτού του Ελληνισμού, ενός ακμαίου μαχόμενου Ελληνισμού με συνείδηση της ετερότητας και της ιδιαιτερότητάς του. Γνωρίζει τον ευεργετισμό της Ελληνικής διασποράς, ο οποίος στο πρόσωπο του Κερκυραίου Θωμά Φλαγγίνη μας έδωσε την σημαντικότερη εκδοχή του.

• 1795:. Πλήρης κατάλυση του Πολωνίας και απορρόφησή της από τις Ρωσία, Αυστρία και Πρωσία.
• 1796: Ο Άνθιμος Γαζής ορίζεται με απόφαση της Ελληνικής Κοινότητας της Βιέννης προϊστάμενος του Ναού του Αγίου Γεωργίου.
• 1796: Γαλλική Επίθεση στην Αυστρία. Ο Γαλλικός στρατός υπό τον Ναπολέοντα.
• 1797: 17 Ιουνίου οι Γάλλοι του Ναπολέοντα με τη βοήθεια των Βενετών καταλαμβάνουν την Κέρκυρα. Οκτώβριος. Κατάληψη της Βενετικής Δημοκρατίας με τη συνθήκη του Καμποφόρμιο και προσάρτηση των Ιονίων στο Γαλλικό Κράτος. Επιστροφή του Ιωάννη Καποδίστρια στην Κέρκυρα.
• 1799: Το πραξικόπημα του Ναπολέοντα με την διάλυση του Διευθυντηρίου και την ανακήρυξή του σε Ύπατο.
• 1800: Δημιουργία της Ιονίου Πολιτείας.
• 1802: Ο Ναπολέων ανακηρύσσεται ισόβιος Ύπατος.
• 1801: Το βάπτισμα πυρός, του Ιωάννη Καποδίστρια, στην Πολιτική . Η ανάληψη της ευθύνης για την ειρηνική καταστολή της εξέγερσης στην Κεφαλονιά.
• 1802 Συνθήκη ειρήνης, της Amiens ,μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας.
• 1803: Το νεοσύστατο Ελληνικό κράτος των Ιονίων κινδυνεύει από τις κοινωνικές συγκρούσεις σε όλα τα νησιά. Τη μαχητική επαναστατική άρνηση των χωρικών να αποδεχθούν το σύνταγμα του 1800 που αποκαθιστά σχεδόν πλήρως το φεουδαρχικό καθεστώς που καταργήθηκε το 1797 με την κατάληψη των νησιών από τη Γαλλία του Ναπολέοντα Την εμμονή των «ευγενών» να διατηρήσουν τα προνόμά τους. Τις παρεμβάσεις των ξένων και κυρίως την άρνηση των μεγάλων δυνάμεων να αποδεχθούν συνταγματική λύση καθολικής αποδοχής, αποτέλεσμα συμμετοχικής διαδικασίας εκπροσώπων όλων των τάξεων (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ. Ι.Β ).

• 1803: Αρχίζει η εμπειρία του Ιωάννη Καποδίστρια ως Συνταγματολόγου. Η πρώτη ανάληψη ευθύνης και συμμετοχή στις εργασίες για τη διαμόρφωση του Επτανησιακού Συντάγματος του 1803 αλλά συγχρόνως και τη διασφάλιση της αποδοχής του, τόσο από τις συγκρουόμενες κοινωνικές τάξεις και πολιτικές στο εσωτερικό, όσο και από τις προστάτιδες δυνάμεις.

• 1803: Η Αγγλία κηρύσσει τον πόλεμο στη Γαλλία
• 1804: Ο Ναπολέων ανακηρύσσεται-στέφεται Αυτοκράτωρ (2/12/1804).
• 1804: Σερβική επανάσταση, εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
• 1805: Ο Ιωάννης Καποδίστριας συμμετέχει σε δεκαμελή επιτροπή για την αναθεώρηση του Συντάγματος των Ιονίων.

• 1805: Συνομολογείται η Συνθήκη του Pressbourg (26/12/), μεταξύ Αυστρίας και Γαλλίας. Εκτός των άλλων η Αυστρία επιβεβαίωσε τη Συνθήκη του Campo Formio συμφώνησε να εγκαταλείψει την Β΄ αντιΝαπολεόντεια συμμαχία και να καταβάλει πολεμικές αποζημιώσεις στη Γαλλία.
• 1805: Συγκροτείται ο Γ΄ αντιγαλλικός συνασπισμός μεταξύ Αγγλίας, Αυστρίας, Σουηδίας.
• 1806: Υπό τον Ιω. Καποδίστρια μεγάλη σύναξη αρματολών στην Κέρκυρα. Ο Τάκης Σταματόπουλος (Ο Εσωτερικός Αγώνας, πριν και μετά την επανάσταση του 1821, τόμ. Α) την τοποθετεί στα τέλη του 1806 και την χαρακτηρίζει συνάντηση προετοιμασίας της οργάνωσης της άμυνας της Λευκάδας.
• 1806: Ο Ιωάννης Καποδίστριας εκλέγεται Γραμματέας της Γερουσίας, όπως επίσης Γραμματέας και εισηγητής της επιτροπής που θα συνέτασσε το νέο Επτανησιακό Σύνταγμα.
• 1806: Συντριβή της Αυστρίας και της Ρωσίας στη μάχη του Austerlitz. Μετά από τελεσίγραφο του Ναπολέοντα ο Γερμανός Αυτοκράτορας αποποιείται του τίτλου του και κηρύσσει διαλυμένη την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και στη θέση της δημιουργείται η Συνομοσπονδία του Ρήνου, μια χαλαρή συνομοσπονδία, ουσιαστικά υποτελής στη Γαλλία, που περιελάμβανε το μεγαλύτερο μέρος των Γερμανικών κρατιδίων, υπό την προστασία του Ναπολέοντα. Διάλυση του Γ’ αντιγαλλικού συνασπισμού.
• 1806: Πρώσο-Ρωσική συμμαχία ενάντια στο Ναπολέοντα. Συντριβή των Πρώσων στην Ιένα και είσοδος του Ναπολέοντα στο Βερολίνο. Αφαίρεση της Quantrica (του άρματος της Θεάς της Ειρήνης) από την πύλη του Βρανδεμβούργου και μεταφορά του στο Παρίσι.
• 1807: Η άμυνα της Λευκάδας. (Η άμυνα της Λευκάδας ως η πρόβα τζενεράλε, του 1821. και ο όρκος Καποδίστρια και αρματολών για τον εθνικό ξεσηκωμό. ( Ο Άγνωστος Καποδίστριας, σελ. 92-101).

• 1807: Ο πολλαπλά αποκαλυπτικός διορισμός, από τον Ιωάννη Καποδίστρια, των Χρ. Περραιβού, Α. Ιδρωμένου και Α Μουστοξύδη, στην νεοϊδρυθείσα, από τον ίδιο, Δημόσια Σχολή της Τενέδου, (σχολή επιμόρφωσης δημοσίων υπαλλήλων). Για τη στρατηγική σημασία του διορισμού του Περραιβού, (του κατά την τεκμηριωμένη γνώμη μου, Νέστορα του ’21, συνεργάτη και στελέχους της κίνησης του Ρήγα και συνδέσμου της κίνησης του Ρήγα με τον Ιωάννη Καποδίστρια) βλέπε: Ο Άγνωστος Καποδίστριας. Εκδώσεις Παπαζήση, 2011, σελ. 160-171. Διορισμός Περραιβού στη Σχολή της Τενέδου. Επιστολή Περραιβού, μέσω Ιωάννη Καποδίστρια, ως εκπροσώπου οπλαρχηγών, στον Τσάρο Αλέξανδρο, κατά το συνέδριο της Βιέννης. Επιστολή Χρ. Περραιβού, μέσω Αλεξάνδρου Στούρτζα, στον Τσάρο Αλέξανδρο, με την οποία τον ενημερώνει ότι είναι έτοιμος να οργανώσει ένοπλες επαναστατικές ομάδες σε ολόκληρη την Ελλάδα και τα νησιά της. Σημείωμά μου με τίτλο, ο Πανταχού παρών Περραιβός και αναφορά του ιστορικού Π. Χιώτη για την προσπάθεια εξαγοράς με κάθε τίμημα, του Περραιβού, από τον Άγγλο Αρμοστή των Ιονίων, για γραπτή δήλωση γνώσης ή εμπλοκής του Ιωάννη Καποδίστρια εις τα του ’21. Βλέπε επίσης: Ο Ιωάννης Καποδίστριας ως συνεχιστής του Ρήγα, σελ. 89-91.

Ο Διορισμός του Ιδρωμένου ως έγγραφη απόδειξη πολιτικής και ιδεολογικής ταυτότητας του Ιωάννη Καποδίστρια

Ο διορισμός του Α. Ιδρωμένου υπήρξε άμεσα αποκαλυπτικός των ιδανικών που συμμερίζονται και υπηρετούν οι δύο άνδρες και εν προκειμένω άμεσα αποκαλυπτικός της πολιτικής και πολιτισμικής ταυτότητας του γράφοντος, μιας ταυτότητας που συνδυάζει το σύγχρονο δημοκρατικό ιδεώδες την ευλάβεια τη θρησκευτικότητα, που αρνήθηκε η Γαλλική επανάσταση και την ζωντανή σχέση με την αρχαιοελληνική παράδοση. Στην επιστολή που αποστέλλει ο Ιωάννης Καποδίστριας στον Α. Ιδρωμένο, τον προσφωνεί με τρεις τίτλους, πρώτος των οποίων είναι ο τίτλος του πολίτη. Τίτλος που παραπέμπει κατευθείαν στα ιδανικά της Γαλλικής Επανάστασης, παρά το γεγονός ότι το χρόνο που αποστέλλεται η επιστολή, η γαλλική επανάσταση ζει την παρακμή της. Οι τίτλοι που ακολουθούν είναι, ιερότατε και λογιότατε, τον χαρακτηρίζει επίσης ως ευλαβέστατο, ως συν-ζήσαντα με τους Δημοσθένεις και τους Ομήρους. Ο Ελληνικός Ορθόδοξος Διαφωτισμός, προβάλλει ως η πολιτική, πολιτισμική αλλά και πολιτική ταυτότητα του Ιωάννη Καποδίστρια (Ο Άγνωστος Καποδίστριας σελ,56).

• 1807: Συνθήκη του Τιλσίτ μεταξύ Ρωσίας και Γαλλίας, μετά την ήττα του Ρώσικου στρατού στη μάχη της Friedland. Τα Επτάνησα και οι Δαλματικές ακτές παραχωρούνται στη Γαλλία. Στη Ρωσία αναγνωρίζεται ελευθερία κινήσεων απέναντι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και τη Φιλανδία. Η Πρωσία διαμελίζεται, με τη δημιουργία του Βασιλείου της Βεστφαλίας, με Βασιλιά ένα (τον Jerome) των αδελφών του Ναπολέοντα.
• 1807- 1808: Ο Fichte, με τις 14 εκκλήσεις του στο Γερμανικό Έθνος, λειτουργεί ως καταλύτης της πανεθνικής ανάτασης, αντίστασης αλλά και συγκρότησης του Γερμανικού Έθνους κράτους και της Γερμανικής εθνικής και πολιτιστικής ταυτότητας.

• 1808: Η Φιλανδία αποσπάται από τη Σουηδία και ενσωματώνεται στη Ρωσία.
• 1809: Ο Ιωάννης Καποδίστριας, μετά από πρόσκληση του Υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας βρίσκεται στην Αγία Πετρούπολη και μπαίνει στην Ρωσική υπηρεσία. Παραμένει στην Αγία Πετρούπολη για δύο χρόνια. Σε αυτό το διάστημα, εκτός των άλλων δραστηριοτήτων του μελετάει τα κείμενα του Καίσαρα de LaHarpe, (παιδαγωγού του Τσάρου, οπαδού του Διαφωτισμού) για την αναμόρφωση της παιδείας στη Ρωσία ( βλέπε κατωτέρω, Ιδεολογική και πολιτική ταυτότητα του Ιωάννη Καποδίστρια).

• 1811: Ο Ιωάννης Καποδίστριας, διορίζεται ακόλουθος της Ρωσικής πρεσβείας στη Βιέννη, όπου θα παραμείνει μέχρι το Μάιο του1812. Χρόνος ικανός για να γνωρίσει την πανίσχυρη Ελληνική κοινότητα της Βιέννης, δυνατότητες του Κοινοτικού Ελληνισμού της διασποράς. Η Κοινότητα έχει ιδρύσει από το 1801 την Ελληνική Εθνική Σχολή, η οποία αναγνωρίστηκε επισήμως από τον Αυστριακό Αυτοκράτορα στα 1804. Η κοινότητα της Βιέννης είναι κέντρο δραστηριοτήτων οικονομικών μεγιστάνων της Αυστρίας της εποχής, των οικογενειών Σταύρου και Σίνα.

• 1812: Τον Μάιο του 1812, ο Ιωάννης Καποδίστριας, διορίζεται στο Βουκουρέστι, στη Ρωσική στρατιά του Δούναβη, όπου θα υπηρετήσει ως διευθυντής του Πολιτικού Γραφείου του Ναυάρχου Τσιτσαγκώφ και αργότερα του Στρατηγού Μπάρκλεϋ ντε Τόλλυ, αποκτώντας τις εμπειρίες της υπηρεσίας σε μάχιμες μονάδες του Ρωσικού Στρατού. Κατά την επίθεση του Ναπολέοντα στη Ρωσία (24 Ιουνίου) ο Καποδίστριας βρίσκεται σε μάχιμη μονάδα, είναι σε θέση να κρίνει και να αξιολογήσει το ηθικό του Ρωσικού στρατού και των κοινωνικών τάξεων που συμμετέχουν σε αυτόν.

• 1812: Ρωσοτουρκική Συμαχία. Κατά ένα αποκαλυπτικότατο τρόπο των κυρίαρχων ηθών ή μάλλον του κυρίαρχου αμοραλισμού στις διεθνείς σχέσεις, στις 22 Μαΐου του 1812, υπογράφεται η διμερής συνθήκη ειρήνης του Βουκουρεστίου μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, με την οποία τερματίζεται ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος 1806- 1812.
• 1812: 24 Ιουνίου. Η Μοιραία επίθεση του Ναπολέοντα στη Ρωσία.

• 1813: Ο Ιωάννης Καποδίστριας, στην Ελβετία δοκιμάζεται στη διασφάλιση της ενότητας, ανεξαρτησίας, της ουδετερότητας, και του δημοκρατικού συντάγματος της Ελβετίας, Ο Ιωάννης Καποδίστριας, στην Ελβετία εδραιώνει τη σχέση του με τον la Harpe (Ελβετό πατριώτη, δημοκράτη, ηγετική μορφή του κινήματος των Καρμπονάρων), μια σχέση πολλαπλά πολύτιμη. Επίσης έρχεται σε επαφή με τον εκπαιδευτικό Πεσταλότσι και το έργο του.
• 1814: Στις 30/5/1814,υπογραφεται, η κατάπαυση του πολέμου η συνθήκη ειρήνης μεταξύ της ηττημένης Γαλλίας και του 6ου αντι Ναπολεόντειου Συνασπισμού. (Αγγλία, Ρωσσία, Αυστρία, Σουηδία, Πρωσία.), οι λεπτομέρειες της οποίας θα καθορίζονταν στη Βιέννη.

• 1814: Στις 19/9/1814,αρχίζουν οι εργασίες του Συνεδρίου της Βιέννης υπό την προεδρία του Μέτερνιχ.
• 1814: Ο Ιωάννης Καποδίστριας στο συνέδριο της Βιέννης: Στο συνέδριο της Βιέννης, από το ξεκίνημά του, 31/3/1814, μεχρι και το τέλος του 9/6/1815, όσα μεσολάβησαν, μεταξύ των υποτιθέμενων συμμάχων, αλλά και όσα ακολούθησαν, αποδεικνύουν ότι η Ευρωπαϊκή πολιτική κουλτούρα, δεν διέθετε το αξιακό σύστημα πάνω στο οποίο μπορούσε να θεμελιώσει ένα νέο σύστημα Ευρωπαϊκής ισορροπίας. Δεν ήταν σε θέση ούτε να κατανοήσει ούτε ασφαλώς να θεραπεύσει τα κοινωνικά αίτια που συνέδραμαν τον Ναπολέοντα και του χάρισαν, τουλάχιστον στο ξεκίνημά του, αφοσιωμένους συμμάχους σε κάθε ευρωπαϊκή χώρα.

Δύο συνθήκες:

1) Η Συνθήκη, Διακήρυξη Αρχών, της 26/9/1815, η αποκληθείσα Συνθήκη της Ιεράς Συμμαχίας υπογραφείσα από τον Τσάρο, τον Αυτοκράτορα της Αυστρίας, της Πρωσίας και στην οποία προσχώρησαν όλοι οι χριστιανοί αυτοκράτορες, σκόπευε να καταστήσει την Ευρώπη κοινοπολιτεία χριστιανικών κρατών.
2) Η Συνθήκη της 20/11/1815, η οποία έχει αποκληθεί και συνθήκη της τετραπλής συμμαχίας, υπογραφείσα από τους εκπροσώπους των τεσσάρων δυνάμεων Ρωσίας Αυστρίας, Πρωσίας, Αγγλίας, υπήρξε η συνθήκη δέσμευσης των τεσσάρων να παρεμβαίνουν στα εσωτερικά της Γαλλίας, και στα εσωτερικά άλλων κρατών, στο όνομα της τάξεως ( Πολιτική και Διπλωματική Ιστορία των Νεωτέρων Χρόνων. Κατά τας Διπλωματικάς παραδόσεις του Υφηγητού Γεωργίου Β. Ζωτιάδου. Εκδοτικός οίκος Σάκκουλα.1970,σελ87-90).

Η Ιερή συμμαχία δεν είχε θεμέλια, δεν υπήρξε ούτε ιερή ούτε συμμαχία. Οι ευρωπαίοι ηγέτες δεν θέλησαν και δεν μπορούσαν να την θεμελιώσουν πάνω στα χριστιανικά ιδεώδη. Όπως ο Καθολικισμός και ο Προτεσταντισμός δεν μπόρεσαν να βάλουν τα θεμέλια μιας βιώσιμης Ευρωπαϊκής τάξης πραγμάτων μετά το πέρας του μεταξύ τους τριακονταετούς πολέμου (1618-1648) και τη συνθήκη της Βεστφαλίας του 1648, έτσι και οι ηγεμόνες της Ευρώπης στα 1815, μετά τους Ναπολεόντειους πολέμους. (Κατάσταση που τραγικά συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας, μετά από τον πρώτο, τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, μετά ακόμα και από την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Η αδυναμία αυτή δεν είναι δυνατόν να αποτελεί ατύχημα της Ευρωπαϊκής ιστορίας και της Ευρωπαϊκής, πολιτισμικής ταυτότητας, μάλλον αποτελεί συνέπεια της ενδελέχειάς της.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν επιχείρησαν να θεμελιώσουν την μετα-Ναπολεόντεια τάξη πραγμάτων ούτε στις αρχές και τους στόχους της πεφωτισμένης δεσποτείας, ούτε στων Εθνών και του ανθρώπου τα δικαιώματα. Η (θρυλούμενη) πίστη του Τσάρου Αλεξάνδρου (ως εκπροσώπου της άλλης Χριστιανοσύνης) ότι ήταν δυνατή η ανασυγκρότηση της Ευρώπης πάνω στα χριστιανικά ιδεώδη, λοιδορήθηκε, κατέληξε σε κείμενο ανεφάρμοστων αρχών. Η πίστη αυτή, του Αλεξάνδρου, δικαιολογεί τη στενή του σχέση με την χριστιανή μυστικίστρια, Kudener, από τις σημαντικότερες μορφές του Ρωσικού μυστικισμού, και φίλη διακεκριμένων Ευρωπαίων Ρομαντικών, υποστηρικτή της ιδέας της Ιερής Συμμαχίας. βλέπε Ρωξάνδρας Στούρτζα, Απομνημονεύματα, σελ. 190, 265. H Krudener συμμετείχε στην ολιγάριθμη συνοδεία του Τσάρου στο Παρίσι. Η συνεργασία του Τσάρου με τον θρησκευόμενο Καποδίστρια και με τον επίσης βαθύτατα θρησκευόμενο Αλέξανδρο Στούρτζα, (Πλάτωνα των χριστιανών, πρόδρομο του κινήματος των Σλαβόφιλων, ιστορικό, φιλόσοφο,) οι οποίοι συνοδεύουν τον Τσάρο στη Βιέννη, επιβεβαιώνουν τουλάχιστον τις προθέσεις του Τσάρου.
(Στο διαδίκτυο στον τίτλο «The first draft of the holy alliance», υπάρχει άφθονη βιβλιογραφία σχετική με την επιθυμία του Τσάρου να θεμελιώσει την Ευρώπη πάνω σε χριστιανικές αξίες.)

• 1815: Οι διαπραγματεύσεις του Ιωάννη Καποδίστρια, για το μέλλον των Ιονίων: Η αναγνώριση των Ιονίων ως ανεξαρτήτου κράτους, η προσάρτησή τους στη Βρετανική Αυτοκρατορία, η μετατροπή τους σε Αγγλική αποικία, αποτέλεσε το αντικείμενο, σκληρότατων διαπραγματεύσεων, μεταξύ του Ιωάννη Καποδίστρια, ως εκπροσώπου της Ρωσίας και της Ιονίου Πολιτείας και του Αγγλικού Υπουργείου των Εξωτερικών, κατέληξαν στις 5/11/1815 με την αναγνώριση μιας περιορισμένης ανεξαρτησίας, υπό Αγγλική προστασία. (Στη συνθήκη προσχώρησαν η Γαλλία το 1816 και η Τουρκία στα 1819). Στις διαπραγματεύσεις απερρίφθη πρόταση του Ιωάννη Καποδίστρια, να τεθεί το νέο κράτος υπό τη συλλογική προστασία των τεσσάρων νικητριών δυνάμεων, Αγγλίας Ρωσίας, Αυστρίας, Πρωσίας.

Παρά τις επίπονες διαπραγματεύσεις η Αγγλική πολιτική στο όνομα της δικιάς της ερμηνείας των συνθηκών μετέτρεψε τα Ιόνια σε αποικία, τα υπήγαγε στο Υπουργείο Αποικιών. Η Αγγλική επιβολή αποικιακού συντάγματος στα Ιόνια, η άρνηση της Αγγλίας να αναγνωρίσει, στα 1815, τα Ιόνια ως συνέχεια της Ιονίου Πολιτείας του 1800, την οποία είχε τότε αναγνωρίσει, η άρνησή της να αναγνωρίσει έστω μια σπιθαμή γης, ως ανεξάρτητο Ελληνικό κράτος, αποτέλεσε βασική αιτία μακράς αντιπαράθεσης του Αγγλικού Υπουργείου Εξωτερικών με τον Ιωάννη Καποδίστρια, αλλά και τη γενεσιουργό αιτία της δημιουργίας του Μεταρρυθμιστικού κινήματος-κόμματος όπως και του κινήματος των Ριζοσπαστών στα Ιόνια αποτέλεσε προάγγελο της πολιτικής που θα ακολουθούσε η Αγγλία στο ’21 και της πολιτικής που θα ακολουθούσε στις διαπραγματεύσεις για τα γεωγραφικά όρια της Ελλάδας. Για το ζήτημα των ερμηνειών των συνθηκών, ο Ο Π. Χιώτης στην Ιστορία του Ιονίου Κράτους (1815-1864, τομ. Α, σελ.1-160), παραθέτει επαρκείς πληροφορίες, σχολιαζόμενες όμως υπό το πρίσμα της φιλο-αγγλικής τοποθέτησης, του μεγάλου αυτού Επτανησίου ιστορικού.

Ιδεολογική και πολιτική ταυτότητα του Ιωάννη Καποδίστρια:

Το όραμά του για ένα σύστημα Ευρωπαϊκής και παγκόσμιας έννομης τάξης στηριγμένο στην ισονομία, ισηγορία, ισοπολιτεία Λαών και Πολιτισμών. Στο υπόμνημα που υποβάλλει ο Ιωάννης Καποδίστριας στα τέλη του 1826 στον Τσάρο Νικόλαο τον Α΄ (Υπόμνημα, το οποίο κακώς έχει καταγραφεί στην ιστορία ως αυτοβιογραφία του Ιωάννη Καποδίστρια), αιτούμενος την παραίτησή του από τη Ρωσική Υπηρεσία, προκειμένου να κατεβεί στην Ελλάδα, μας δίνει υψίστης σημασίας πληροφορίες –αναφορές, για την επίσημα αναγνωρισμένη στη Ρωσική αυλή, πολιτική του ταυτότητα, αλλά και για το πνεύμα και τους σκοπούς της συνεργασίας του με τον Τσάρο Αλέξανδρο. Πέραν των ως άνω ο Ιωάννης Καποδίστριας, σ’ αυτό το υπόμνημα δηλώνει εγγράφως και ενυπογράφως στη βάση ποιων αρχών, για την οργάνωση της Ευρώπης και του κόσμου, για την οργάνωση των διεθνών σχέσεων, στηρίχθηκε η συνεργασία του με τον Αλέξανδρο. Δηλώνει επίσης ποιες είναι οι αρχές (έστω και αν αποδίδει την πατρότητά τους στον Αλέξανδρο) που, ο ίδιος, ασπάζεται και υπηρετεί.

Γράφει ο Ιωάννης Καποδίστριας:

«Ή Αυτού Μεγαλειότης μοί είπεν, ότι έστρεψε το βλέμμα προς εμέ όπως μοι εμπιστευθή μεγάλης σπουδαιότητος έντολήν, ην με εθεώρει ικανόν να φέρω εις πέρας. «« Διανύσατε έντιμον στάδιον εν τη υμετέρα πατρίδι. Είμαι δε λίαν ευχαριστημένος εκ της ευθυκρισίας και του ζήλου, μεθ’ων ειργάσθητε τόσον εν Βιέννη, όσον και παρά τω ναυάρχω Τσιτσαγώφ και τω στρατηγώ Μπάρκλεϋ. Αι αρχαί σας και τα αισθήματά σας Μοι είναι γνωστά. Αγαπάτε τας δημοκρατίας και Εγώ τας αγαπώ. Πρόκειται νυν να σώσωμεν μιαν εξ αυτών, ην ο Γαλλικός δεσποτισμός υπεδούλωσε και εις ην επιφυλάττει βραδύτερον την τύχην των ελευθέρων Γερμανικών πόλεων, της Γενούης ή της Βενετίας. Πρόκειται περί της Ελβετίας. Πριν ή διαβούν τον Ρήνον μετά των στρατευμάτων των, οι σύμμαχοι ηγεμόνες πρέπει να βεβαιωθούν περί των διαθέσεων του χρηστού και πολεμικού τούτου έθνους να βοηθήσουν αυτό προς ανάκτησιν της αυθυπαρξίας του και να καταστήσουν αυτό ικανόν όπως συνεργασθή μεθ’ ημών, ως έπραξαν ήδη οι ηγεμόνες του Γερμανικού συνδέσμου, εις το μέγα έργον της ανορθώσεως του Ευρωπαϊκού συστήματος. Να αποδοθή εις έκαστον έθνος η πλήρης και απόλυτος χρήσις των δικαίων και θεσμών αυτού, να τεθούν πάντα και ημείς αυτοί υπό την προστασίαν γενικής συμμαχίας, να εξασφαλίσουμε εαυτούς και να προφυλάξωμεν τα έθνη από της φιλοδοξίας των κατακτητών, -ιδού αι βάσεις εξ ων ελπίζομεν με την βοήθειαν του Θεού να στηρίξωμεν το νέον τούτο σύστημα. Η Θεία Πρόνοια έθεσεν ημάς εις την οδόν, ήτις άγει κατευθείαν προς τον σκοπόν. Μέρος της οδού διετρέξαμεν ήδη. Η υπολειπομένη είναι τραχεία και πλήρης σοβαρών προσκομμάτων. Πρέπει να τα εξομαλύνωμεν, εις δε το δυσχερές τούτο έργον πρόκειται να συνεργασθήτε και υμείς». {(Λάσκαρι, Αυτοβιογραφία Ιωάννου Καποδίστρια, Αθήναι 1940 , σελ. 31-31).

Στην ως άνω επιστολή ο Τσάρος Αλέξανδρος παρουσιάζεται από τον Ιωάννη Καποδίστρια

α/ ως έτοιμος να του αναθέσει τη δημιουργία μιας δημοκρατικής Ελβετίας
β/ να είναι έτοιμος να συνεργασθεί μαζί του εις το μέγα έργο της ανορθώσεως του Ευρωπαϊκού συστήματος στη βάση του σεβασμού της πλήρους καί απολύτου χρήσης των δικαίων και των θεσμών κάθε Ευρωπαϊκού Έθνους, και να τεθούν πάντα τα έθνη) και ημείς αυτοί, υπό την προστασίαν γενικής συμμαχίας ικανής να εξασφαλίσει των δικαιώματα των Εθνών.

Οποιοσδήποτε αναγνώστης δικαιούται να αμφιβάλλει αν και κατά πόσον οι μετά το θάνατο του Αλέξανδρου, αναφορές του Καποδίστρια για τον διάλογο μεταξύ τους μπορούν να θεωρηθούν αληθείς. Όμως η ιστορική έρευνα επιβεβαιώνει τον Ιωάννη Καποδίστρια. Ο Τσάρος Αλέξανδρος επιβεβαιώνει εγγράφως τους ισχυρισμούς του Ιωάννη Καποδίστρια.

Σε επιστολή του, (Correspodance de Frederic-Cesar De la Harpe sous la Republique Helvetique. Τόμος 1. Le revolutionaire. 16 Mai 1796- 4 March 1798 A La Baconniere, Neuchatel 238) στον Ελβετό Φρειδερίκο Καίσαρα Ντε Λα Χάρπε (Frederic-Cesar De La Harpe) o Αλέξανδρος επιβεβαιώνει πέραν πάσης αμφιβολίας ότι θεωρεί το Καποδίστρια Δημοκράτη, Φιλελεύθερο, Φωτισμένο. Ακόμα τονίζει, ο Τσάρος, ότι οφείλει στον la Harpe την δύναμη και την επιμονή του στην υπόθεση της ανεξαρτησίας της Ευρώπης. Είναι προφανές ότι η φιλία που έμελλε να συνδέσει τον Ιωάννη Καποδίστρια, και τον la Harpe, στηρίχθηκε στον μεταξύ τους αμοιβαίο σεβασμό, την εκτίμηση και κοινά ιδανικά.

Γράφει ο Τσάρος Αλέξανδρος.

«…Ο Πληρεξούσιος που σας έστειλα είναι ο κ. Καποδίστριας. Είναι ένας άνδρας πολύ αξιοσέβαστος, τίμιος, ευπρεπής, πεφωτισμένος, φιλελεύθερων απόψεων. Είναι από την Κέρκυρα, επομένως δημοκράτης. Η γνώση αυτών των Αρχών, που τον χαρακτηρίζουν, με έκανε να τον επιλέξω. Σας τον συστήνω ιδιαιτέρως. Έχει εντολή να συνεννοηθεί με τον κ.Monod και μαζί σας. Σας παρακαλώ πολύ να τον συμβουλεύετε και σας βεβαιώνω ότι σας εκτιμά βαθιά, παρ’ όλο που σας γνωρίζει μόνο εξ ονόματος. Γνωρίζει το έργο σας. Έχει διαβάσει όλα τα τετράδια των σημειώσεών σας, όπως τις είχατε υπαγορεύσει, σχετικά με την παιδεία μας. Βοήθησε πολύ να δώσουμε στον Αυστριακό Υπουργό ,πόσο απαίσια είναι η συμπεριφορά του, και τι δυσάρεστες συνέπειες θα μπορούσε να έχει για την υπόθεση των συμμάχων… Σας οφείλω την δύναμη και την επιμονή μου τα τελευταία χρόνια για την υπόθεση της ανεξαρτησίας της Ευρώπης. Στις δύσκολες στιγμές σας θυμάμαι πάντοτε και εύχομαι να είμαι άξιος της εκτίμησης και των συμβουλών σας… Έχουμε φθάσει στις όχθες του Μόσχοβα και του Ρήνου που θα τις περάσουμε σύντομα. Τρέφω την ελπίδα να ξανασυναντηθούμε και να σας εκφράσω από κοντά την ευγνωμοσύνη μου, που θα παραμένει ζωντανή στην καρδιά μου μέχρι τον τάφο….»

Η επιστολή έχει πολλαπλά ιδιαίτερο αποδεικτικό βάρος για την ιδεολογική και πολιτική ταυτότητα του Ιωάννη Καποδίστρια λόγω:

α) Της ιδιαίτερης σχέσης του Αλέξανδρου με το La Harpe. Ο La Harpe υπήρξε παιδαγωγός του Αλέξανδρου, μετά την άρνηση του Diderot στην πρόταση της Αικατερίνης να αναλάβει ως παιδαγωγός των πριγκίπων Αλέξανδρου και Κωνσταντίνου, η Αικατερίνη προσέφυγε στον La Harpe ο οποίος απεδέχθη.

β) Της μακροχρόνιας αταλάντευτης μαχητικής, ιδεολογικής και πολιτικής συνέπειας του La Harpe στα δημοκρατικά ιδεώδη και την υπεράσπισή τους μέσα και από συνωμοτική και επαναστατική δράση.

γ) Της μακρόχρονης σχέσης La Harpe – Καποδίστρια, η οποία τεκμηριώνεται από το 1813 με την ως άνω επιστολή του Τσάρου Αλέξανδρου, μέχρι τη μόνιμη εγκατάσταση και παραμονή του Ιωάννη Καποδίστρια στην Ελβετία και με τη συστατική επιστολή που δίνει ο Ιωάννης Καποδίστριας, στον Α. Κάλβο, για τον La Harpe. (Ο Βίος και το έργο του Ανδρέα Κάλβου. Εκδόσεις Μεταίχμιο, σελ. 81).

δ) Λόγω των ζητημάτων που ανοίγει για την ιστορική έρευνα μια τέτοια αλληλογραφία μεταξύ του Τσάρου Αλεξάνδρου και (του πρώην παιδαγωγού του) ενός Επαναστάτη τον οποίο Γαλλικές και Αυστριακές αρχές θεωρούν ύποπτο για σχέσεις με το Επαναστατικό Διευθυντήριο των Παρισίων.

Η πολιτική συνεργασία Καποδίστρια La Harpe ως ένδειξη πολιτικής (τουλάχιστον) συγγενείας μεταξύ των δύο ανδρών. Σε έρευνα της κυρίας Αθηνάς Γεωργαντά (Βήμα 24/6/2007) τεκμηριώνεται η σχέση Καποδίστρια – La Harpe, η σχέση La Harpe με το κίνημα των Καρμπονάρων, το επαναστατικό Διευθυντήριο των Παρισίων, οι συναντήσεις της ηγεσίας των Καρμπονάρων της Ελβετίας (και του La Harpe) στο σπίτι του Ιωάννη Καποδίστρια στη Γενεύη.

Οι ιδεολογικές και πολιτικές επιπτώσεις στην Ευρώπη από την μεταλαχθείσα Γαλλική επανάσταση και τους επεκτατικούς πολέμους της Γαλλίας, υπό τον Ναπολέοντα, στο όνομα της απελευθέρωσης των λαών και η αναγκαστική επίδραση τους στον Ιωάννη Καποδίστρια:

H αντίδραση της Ελληνικής διανόησης στη Ναπολεόντεια Ύβρη.

Εκτός της αντίδρασης του Φώσκολου και του Κάλβου που αποκήρυξαν τις Ωδές που είχαν αφιερώσει στον Ναπολέοντα, καταγράφονται στην εισαγωγή της Νομαρχίας Ανωνύμου του Έλληνος (1806), και στη Σατιρική έκδοση ο Ρωσσοαγγλογάλλος (1805). Επίσης ο Σολωμός μάς αφήνει ένα θαυμάσιο κείμενο, που έγραψε και διάβασε στην Ζάκυνθο, ως νεκρολογία, σε μνημόσυνο που οργανώθηκε εκεί, μετά την αναγγελία του θανάτου του Φώσκολου. Βάζει, ο νεκρολογών Σολωμός, στο στόμα του νεκρολογούμενου, εξόριστου ποιητή, που αρνήθηκε τόσο την εξαγορά όσο και την υποταγή, στο Ναπολεόντειο αυταρχισμό, τις ακόλουθες κρίσεις για την Γαλλική επανάσταση, το Γαλλικό λαό και το Ναπολέοντα.

…Είδα να χτυπιούνται συμφέροντα, ιδέες και σπαθιά, κι αυτό να μη σταματά ούτε στιγμή, και τους νόμους  ν’ αντιμάχονται τα εγωιστικά συμφέροντα, και την αυθαιρεσία των νόμων να γεννά τη τυραννία και την αυθαιρεσία της γνώμης να γεννά την ασυδοσία, κι ύστερα είδα ένα λαό που είχε παντού τη φήμη του ευγενικού, που έλεγε πως ήθελε τον κόσμο ελεύθερον και βγήκε έξω με το λεπίδι, και η λύσσα του μακελειού έγινε γι’ αυτόν ξεφάντωση.

Είδα έναν άνθρωπο, που είχε ανεβεί γοργά πάνω απ ’όλους τους άλλους, να γκρεμίζεται με τέτοια χλαπαταγή, ώστε να την πάρει και να την ξαναλέει ο αντίλαλος των αιώνων. Νόμιζα πως η χρήση του λόγου έπρεπε ν’ αντιζυγιάζει την εξουσία εκείνου που κυβερνά και τις γνώμες εκείνου που υπακούει, κι άρχισα να τον χρησιμοποιώ.
Κι είδα από τη μια μεριά τους ισχυρούς να σκιάζονται και να ταράζονται,
Κι είδα από την άλλη καμιά εκατοστή τιποτένιους που μου στρώθηκαν πεισματικά στο δρόμο λιμασμένοι, και σα λυσσασμένοι για έπαινο, κι επειδή σκληρά εγώ τους τον αρνιόμουν, με μίσησαν τόσο που σε λίγο θα γελούν από τη χαρά τους.
Είδα την τρέλα να παίρνει τη μορφή της φρονιμάδας στα σπίτια μέσα, τους δρόμους, στις αγορές, στα πανεπιστήμια, στα παλάτια, στις καλύβες, και τη στενοκεφαλιά να καμαρώνει και την καλοσύνη να την περιγελούν και την κακία να τη φοβούνται και τον πλούτο να λατρεύουν.
Είδα το βρωμερό το ψέμα και την αχαριστία και την προδοσία, κι έβαλα τις φωνές…

(Ναι, Κερκυραϊκή μηνιαία έκδοση δημιουργικής αναζήτησης και ανατροπής. Νο 12-Φεβρουάριος 2006). Είναι ιδιαίτερης σημασίας το γεγονός ότι η νεκρολογία γράφεται στα 1827, (χρονολογία του θανάτου του Φώσκολου) και κατά συνέπεια οι απόψεις που καταθέτει ο Σολωμός στη Ζάκυνθο και την ιστορία, για τον Ναπολέοντα είναι κατασταλαγμένες απόψεις. Λίγο πριν το θάνατό του θα απαρνηθεί και αυτός ακόμα ο Κοραής.

Μια ματιά στη Ρωσική αντίδραση

Ο Orlando Figes στη θαυμάσια « Πολιτιστική Ιστορία της Ρωσίας μέρος Α. Από το Μεγάλο Πέτρο στον Τολστόι», σελ. 107, 108 γράφει:
Η Γαλλική Επανάσταση του 1789 και η «Τρομοκρατία» των Ιακωβίνων κατάφεραν ένα ισχυρό πλήγμα στην εξιδανικευμένη εικόνα που είχαν καλλιεργήσει οι Ρώσοι για την Ευρώπη. « ’Ο Αιώνας των Φώτων!’ Δεν σε αναγνωρίζω μέσα στα αίματα και τις φλόγες»» , έγραψε φανερά απογοητευμένος ο Καραμζίν το 1795. Αναζητώντας ένα νέο τρόπο ζωής που θα βασιζόταν στις «ρωσικές αξίες» η αριστοκρατική τάξη εγκατέλειψε το ιδεώδες των διαφωτιστών για τη δημιουργία ενός οικουμενικού πολιτισμού. « Οι Ρώσοι ας είμαστε Ρώσοι, και όχι αντίγραφα των Γάλλων», έγραψε η πριγκίπισσα Ντάσκοβα. « Ας μείνουμε πατριώτες, ας διατηρήσουμε τον χαρακτήρα των προγόνων μας». Ο Καραμζίν, επίσης αποκήρυξε την «οικουμενικότητα» για χάρη της «εθνικότητας». Πριν από τη Γαλλική Επανάσταση, ο ίδιος είχε πει πως « το σημαντικό είναι να είμαστε άνθρωποι και όχι Σλάβοι.. Ότι είναι καλό για τον άνθρωπο αποκλείεται να είναι κακό για τους Ρώσους. Όλα όσα έχουν επινοήσει οι Άγγλοι ή οι Γερμανοί προς όφελος της ανθρωπότητας ανήκουν και σ ’εμένα γιατί είμαι άνθρωπός». Το 1802, όμως κάλεσε τους συναδέλφους του συγγραφείς να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες της Ρωσικής γλώσσας και να γίνει ο καθένας από αυτούς «ο εαυτός του»: « Η γλώσσα μας δεν προσφέρεται μόνο για την υψηλή ρητορεία και την επιβλητική περιγραφική ποίηση. Μπορεί επίσης να αποδώσει τους ήχους της απλότητας, της ευαισθησίας και των τρυφερών συναισθημάτων. Η μελωδικότητά της είναι πλουσιότερη από εκείνη της γαλλικής γλώσσας προσαρμόζεται ευκολότερα στις διακυμάνσεις της ψυχής… Μπορεί οι άνθρωποι και οι λαοί να καταφεύγουν στη μίμηση όταν βρίσκονται στα πρώτα στάδια της ανάπτυξης τους, αλλά θα πρέπει να αποκτούν έγκαιρα τη δική τους φωνή, ώστε να έχουν το δικαίωμα να πουν: «Υπάρχω ηθικά!»

Ο Πατριωτισμός των Λαϊκών Στρωμάτων

Στο αποκορύφωμα της εκστρατείας του Ναπολέοντα στη Ρωσία στα 1812 σε αναφορά του Σεργκέι Βολκόνσκι, υπασπιστή του Τσάρου Αλέξανδρου, αντιπαρατίθεται η ηρωική αφοσίωση του απλού λαού, των χωρικών στην πατρίδα, με τη συμπεριφορά των αριστοκρατών. «Μεγαλειότατε ντρέπομαι που ανήκω στην ίδια τάξη με αυτούς αναγκάστηκε να δηλώσει ο Βολκόνσκι, αναφερόμενος στους αριστοκράτες. (Orlando Figes: Μια πολιτική ιστορία της Ρωσίας, μέρος πρώτο, σελ.111). Οι πρίγκιπες όπως Κολκόνσκι -συνεχίζει ο Figes- πρέπει να ένοιωσαν συγκλονισμένοι όταν διαπίστωσαν πως οι αληθινοί Ρώσοι πατριώτες ήταν οι χωρικοί. Βέβαια ο Καποδίστριας έχει ζήσει στο Μέτωπο και έχει σχηματίσει προσωπική άποψη για τον πατριωτισμό του Λαού και των ευγενών.

Η στάση των χωρικών και των δουλοπάροικων στο Πατριωτικό Πόλεμο εναντίον του Ναπολέοντα.

«Το 1808 ο Βολκόνσκι επέστρεψε στην ενεργό δράση, και τα επόμενα τέσσερα χρόνια έλαβε μέρος σε περισσότερες από 50 μάχες, φτάνοντας σε ηλικία 24 χρόνων στο βαθμό του υποστράτηγου. Η εισβολή του Ναπολέοντα στη Ρωσία ανάγκασε τον πρίγκιπα να αναθεωρήσει τις γαλλόφιλες απόψεις που μοιραζόταν με πολλούς αριστοκράτες της Πετρούπολης. Σταδιακά απέκτησε μια νέα αντίληψη για το «έθνος», που βασιζόταν στις αρετές του Ρωσικού λαού. Ο ηρωισμός των απλών στρατιωτών, η πυρπόληση της Μόσχας για να μην πέσει στα χέρια των Γάλλων, και η δράση των ένοπλων χωρικών, που ανάγκασαν την Grande Armee [=μεγάλη στρατιά] να υποχωρήσει εσπευσμένα μέσα στο καταχείμωνο, όλα αυτά ήταν, για τον ίδιο, σημάδια μιας εθνικής αφύπνισης. «Οι χωρικοί τίμησαν τη Ρωσία», έγραψε στον αδελφό του από το (σπαρμένο με πτώματα στρατιωτών) πεδίο μάχης του Μποροντίνο στις 26 Αυγούστου 1812… «Αν και δουλοπάροικοι, οι άνδρες αυτοί πολέμησαν σαν ελεύθεροι πολίτες για την πατρίδα τους».

Εξίσου εντυπωσιασμένος από το πατριωτικό πνεύμα του λαού είχε μείνει και ο ποιητής Φιόντορ Γκλίνκα, φίλος του Βολκόνσκι και επίσης Δεκεμβριστής. Στις επιστολές ενός Ρώσου Αξιωματικού (1815) αντιπαρέβαλε τη στάση των δουλοπάροικων που ήταν «έτοιμοι να υπερασπίσουν την πατρίδα τους με τα δρεπάνια» με εκείνη των αριστοκρατών, «που κατέφυγαν στα κτήματά τους», όταν οι Γάλλοι πλησίασαν στη Μόσχα.

Η Γερμανική Αντίδραση

Η μεταστροφή του Fichte (1762-1814), από θαυμαστή και οπαδό των Γιακωβίνων σε θεμελιωτή του Γερμανικού πολιτιστικού πατριωτισμού, εμψυχωτή της Γερμανικής αντίστασης, στη Γαλλική κατοχή, πρωτεργάτη της δημιουργίας του Γερμανικού Έθνους κράτους, αποτελεί τη χαρακτηριστικότερη επίπτωση της Γαλλικής εισβολής στη Γερμανία και της μετάλλαξης της Γαλλικής επανάστασης. Οι 14 Εκκλήσεις του στο Γερμανικό Έθνος, αποτέλεσαν το μανιφέστο εθνικής αφύπνισης, αναγέννησης και ανασυγκρότησης, μετά από τις ήττες, την ταπείνωση τον κατακερματισμό, που δέχθηκε από τον Ναπολέοντα.

Χαρακτηριστική παραμένει η αντίδραση του Μπετόβεν, οπαδού της Γαλλικής επανάστασης και θαυμαστή του Ναπολέοντα, τον οποίο θεωρούσε προσωποποίηση των ιδανικών της Γαλλικής επανάστασης και στον οποίο είχε αφιερώσει το Β΄ μέρος της 3ης Συμφωνίας. Κατά τον μαθητή του Μπετόβεν Ferdinand Ries, ο Μπετόβεν αντέδρασε με οργή και αηδία, φωνάζοντας «ώστε δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένας συνηθισμένος άνθρωπος. Τώρα κι αυτός θα ποδοπατήσει όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα υποκύπτοντας μόνο στις φιλοδοξίες του. Θα τοποθετήσει τον εαυτό του πάνω από κάθε άλλο και θα γίνει τύραννος».

Δεν ήταν μόνο η στέψη του Ναπολέοντα, παρουσία του Πάπα (Πίου του VII), το υπέρογκο κόστος της τελετής, οι συνθέτες, αρχιτέκτονες, ζωγράφοι, ειδικοί επί του φωτισμού που χρησιμοποιήθηκαν στην τελετή, που εξόργισαν και απογοήτευσαν την ευρωπαϊκή διανόηση της εποχής. Ήταν η πραχτική που ακολούθησε ο Ναπολέων να στέφει Βασιλείς τα αδέλφια του και να βαφτίζει ευγενείς ηγεμόνες τους συγγενείς του.

Ένα δείγμα Καποδιστριακής πολιτικής: Η συνεισφορά του Ιωάννη Καποδίστρια, στην Ελληνική Πολεοδομία

Στα τριάμισι χρόνια της διακυβέρνησης της χώρας από τον Ιωάννη Καποδίστρια ολοκληρώθηκαν τα πολεοδομικά σχέδια για εννέα Ελληνικές πόλεις: Το Ναύπλιο, το Άργος, την Τρίπολη την Ιτέα, την Κόρινθο, το Λιδωρίκι, τη Βοστίτζα (Αίγιο), την Πάτρα, την Πύλο. Παράλληλα, προχωρούσε ο σχεδιασμός για άλλες επτά, ενώ για μερικές ακόμη είχε γίνει η απαραίτητη προεργασία για να αρχίσει η πολεοδομική τους ανασυγκρότηση. Έχουμε δηλαδή ένα σύνολο 22 πόλεων και 19 σχεδίων, άλλων ολοκληρωμένων άλλων όχι, πολλά από τα οποία εξακολουθούν να ισχύουν για δεκαετίες αργότερα, ενώ αρκετά, όπως π.χ. το σχέδιο πόλεως του Ναυπλίου, που αντιστοιχεί στο σημερινό ιστορικό κέντρο, ή εκείνο του προαστίου Πρόνοια, ισχύουν με ελάχιστες μετατροπές μέχρι σήμερα. Ειδικά διατάγματα καθόριζαν επίσης ό,τι ήταν σχετικό με την ανοικοδόμηση των πόλεων βάσει πολεοδομικού σχεδίου…

Σημειωτέον ότι ο Ιωάννης Καποδίστριας έφθασε στο Ναύπλιο στις 7/1/του 1828 και ότι ο Ιμπραήμ αναχώρησε από την Πελοπόννησο στις 10/10 του 1828. Τα όρια του κράτους δεν περιελάμβαναν την Αθήνα. Εθνικοί πόροι ήταν ανύπαρκτοι (η κυβέρνηση για τη δημιουργία πόρων είχε φθάσει να χορηγεί επισήμως άδειες για πειρατεία σε ελληνικά εμπορικά πλοία), δικαιοσύνη ανύπαρκτη, κρατικός μηχανισμός ανύπαρκτος, εθνικός στρατός σχεδόν ανύπαρκτος, μετά τη δολοφονία του Καραϊσκάκη 23 /4/1827, τη φυλάκιση του Κολοκοτρώνη 6/2/1825, τη δολοφονία του Ανδρούτσου τον Ιούνιο του 1825, τη δολοφονία του γιου του Κολοκοτρώνη Πάνου το1824 και τις δύο Κυβερνήσεις του 1824 (η μια υπό τον Πετρόμπεη και η άλλη υπό τον Κουντουριώτη), κατανοεί ο αναγνώστης τι κράτος ανέλαβε να κυβερνήσει ο Ιωάννης Καποδίστριας (βλ. Ανδρέας Μ. Ιδρωμένος. Ο Ιω. Καποδίστριας Κυβερνήτης της Ελλάδος, σελ. 65-70).

Υπ’ αυτές τις συνθήκες κρινόμενη η πολιτική, η ιδεολογία αλλά και η γιγάντια προσφορά του Ιωάννη Καποδίστρια μπορεί να κατανοηθεί αντικειμενικότερα και πληρέστερα. Η αξιολόγηση της κυβερνητικής πολιτικής και προσφοράς του Ιωάννη Καποδίστρια, ανάγκασε τον Γ. Τερτσέτη στα 1854, (είκοσι τρία ολόκληρα χρόνια μετά τη δολοφονία, του Καποδίστρια) να δηλώνει μέσα στην παλιά βουλή, στην ιστορική ομιλία του, εναντίον της κλοπής, ότι «Δεν υπάρχει κυβέρνησις, η οποία να μην συντρίβεται αντιπαραττομένη με εκείνην την παλαιάν κυβέρνησιν και αυτή η αντιπαράταξις γίνεται από ημάς αθέλητα, χωρίς προμελέτην», και τεκμηριώνει τους λόγους της συντριπτικής σύγκρισης χαρακτηρίζοντας την Καποδιστριακη διακυβέρνηση, «φαινόμενο σπάνιο όχι μόνο εις την ιστορία της Ελλάδος, αλλά εις τα χρονικά της οικουμένης» (Γεωργίου Τερτσέτη, Λόγοι και Δοκίμια. Επιμελητής Ντίνος Κονόμος. Εκδόσεις Ιω. Καμπανάς Α.Ε. Αθήνα 1969, σελ. 61).

Επίλογος:

Ο Ιωάννης Καποδίστριας, είναι ο Έλληνας, ο Ευρωπαίος, ο οικουμενικός ηγέτης, που κατανόησε βαθύτατα τα αυτοκαταστροφικά, τα Σισύφεια αδιέξοδα της κυρίαρχης Ευρωπαϊκής πολιτικής ηθικής και πολιτικής πραχτικής στις ενδο-ευρωπαϊκές και διεθνείς σχέσεις της Ευρώπης. (π.χ. ο ανταγωνισμός και οι πόλεμοι στην αποικιοκρατική πολιτική). Κατενόησε βαθύτατα ότι η ηθική, η λογική, η πολιτική της ισχύος, (το δίκαιον του ισχυρού), δεν απελευθερώνει την Ευρώπη από τον φαύλο κύκλο του αίματος, από την πολιτισμική κληρονομικότητα-μοίρα, της επαναλαμβανόμενης σύγκρουσης για επικυριαρχία.

Οραματίστηκε μια Ευρώπη στηριγμένη στην Ισότητα, την Αδελφότητα, την Δικαιοσύνη, και την Ελευθερία μεταξύ των λαών της. Στην πολιτική της Ισχύος αντιπρότεινε την πολιτική της Δίκαιης Ειρήνης. Γνώρισε όμως ότι η (δίκαιη) συμπεριφορά, σε ατομικό σε συλλογικό, σε διεθνές επίπεδο, δεν προκύπτει ως φυσικός
καρπός της αποδοχής και της διακήρυξης προοδευτικών ιδεών, αλλά ως καρπός βαθιάς , σύμμετρης παιδείας και ηθικής δύναμης.

Γνώρισε ότι δεν αρκεί ο φωτισμένος νους, ο Διαφωτισμός, για να βιώσουμε και χτίσουμε τη ζωή μας, τον κόσμο μας και τον κόσμο, ατομικά ή συλλογικά, στη δικαιοσύνη. Η ύπαρξη της Αγιορείτικης, «καθαρής καρδιάς» ως κινητήριας και κατευθυντήριας δύναμης του νου, η «αγάπη και έρωτας καλού», μια παιδεία της αυτογνωσίας του μέτρου, της αρετής και της ομορφιάς αποτελούν το μόνο ασφαλές θεμέλιο και τη μόνη προληπτική, ηθικά και πολιτισμικά προϋπόθεση για την απαλλαγή του κάθε φωτισμένου νου και κάθε διαφωτισμού, από τους κινδύνους που ενέχει κάθε (Ναπολεόντεια) Ύβρις.

Η ασκητική ζωή του Ιωάννη Καποδίστρια, η βιωματική, σχέση του με την Ορθόδοξη πίστη και παράδοση, (σε αντίθεση με τον κυρίαρχο θρησκευτικό Φαρισαϊσμό, την υποκρισία, την ηθικολογία, τη χρησιμοποίηση της πίστης, και της Εκκλησίας, ως εργαλείου χειραγώγησης της θεοφοβίας των μαζών, των ευρωπαϊκών elite), όπως και η πολιτική του για την εκπαίδευση των Ιερέων, αποκαλύπτουν το γνήσιο ενδιαφέρον του για την ηθική, την πνευματική διάσταση της κοινωνικής απελευθέρωσης, των καταπιεζομένων λαϊκών στρωμάτων.

Σε επίπεδο εθνικής εκπαιδευτικής πολιτικής, στα προαπαιτούμενα για την πρόσληψη δασκάλων αποκαλυπτική είναι η προϋπόθεση της γνώσης και της ικανότητας να εξηγεί στην καθομιλούμενη, τον Ξενοφώντα, τον Ισοκράτη, τον Αίσωπο και ει δυνατόν τον Όμηρο. Αποκαλύπτει την φροντίδα για την ικανότητα του νέου να κατανοεί την ιστορία, να παίρνει ηθικά διδάγματα απ’ αυτήν, να μάθει να εκφράζεται με σαφήνεια, περιεκτικότητα, να αξιοποιεί τη λαϊκή σοφία και να γίνεται κατανοητός από κάθε επίπεδο μόρφωσης (Αίσωπος). Το ενδιαφέρον, επίσης, για δασκάλους ικανούς να διδάξουν και Όμηρο, αποκαλύπτει ένα Καποδίστρια Κυβερνήτη που δεν φιλοδοξεί να συγκροτήσει το αναγεννώμενο έθνος στην υποταγήν στο νόμο και την τάξη έναν Κυβερνήτη κάθε άλλο από μιμητή αντιγραφέα, των Ευρωπαϊκών προτύπων, βίαιο εισαγωγέα του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού, στο όνομα της δημιουργίας ενός κράτους ευρωπαϊκών προδιαγραφών.

Η θέση είναι αρκετά σαφής και αποδεδειγμένα σωστή.

«Για δεινά Ελληνικά θεραπεία Ελληνική»

Ρεαλιστής στην πραγμάτωση των Εθνικών και πανανθρώπινων πόθων πιστεύει ότι στόχοι:

«Στερεωμένοι σε ρίζες αρετής είναι ακαταμάχητοι».

Ως Εθνικός ηγέτης και απελευθερωτής επιδίωξε μια Ελλάδα ανεξάρτητη, ουδέτερη, αυτόνομη, πολιτικά και πολιτισμικά, με διεθνή κατοχύρωση της ουδετερότητας, και της ανεξαρτησίας της, αφιερωμένη στον παγκόσμιο διάλογο για την ειρήνη, τις επιστήμες, τις τέχνες, τον πολιτισμό.
«Μια Ελλάδα, Δελφούς της οικουμένης θέλει ο Καποδίστριας».
Ο Ιωάννης Καποδίστριας, δεν υπήρξε. Υπάρχει ως οδηγός, ως πρωτεργάτης δάσκαλος για τη δημιουργία εργαστηρίων αφοσιωμένων, εργαστηρίων εθνικής και απελευθέρωσης. Αν δεν μπορούμε να του συμπαρασταθούμε ας μην συμπαραστεκόμεθα στους δολοφόνους του.

Επισυνάψεις- Υποσημειώσεις:

Το Καποδιστριακό όραμα μιας διαρκούς Ευρωπαϊκής ειρήνης και το μέλλον της Γερμανίας.

Ο Π. Πετρίδης, καθ. Παν/μίου, στο εισαγωγικό κεφάλαιο του συλλογικού έργου με τίτλο «Ιωάννης Καποδίστριας, Ο κορυφαίος Έλληνας Ευρωπαίος, εκδ. Γκοβόστη, σελ. 69-71, αποκαλύπτει και τεκμηριώνει το ρόλο του Ιωάννη Καποδίστρια ως πρωτεργάτη της ενοποίησης του Γερμανικού Έθνους, με στόχο ένα βιώσιμο σύστημα ευρωπαικής ισορροπίας. Αναφέρει ο Π. Πετρίδης:

Ο Μέττερνιχ, καθώς επισημάνθηκε, έβλεπε την Αυστρία ως αποκλειστική προστάτιδα Δύναμη των μικρότερων γερμανικών κρατιδίων, ανησυχώντας για την πιθανολογούμενη πρωσική υπεροχή στη Γερμανία. Αντιδρώντας πάντοτε διορατικά προσπάθησε, στη συνέχεια να προσεταιριστεί την Πρωσία προκειμένου να πετύχει τη συνεργασία των δύο Δυνάμεων -με εξαίρεση τη Ρωσία- προς το σκοπό της αμοιβαίας επίλυσης του πολωνοσαξωνικού ζητήματος.

Στις αρχές του 1815 οι σχέσεις μεταξύ των συμμάχων είχαν οξυνθεί επικίνδυνα λόγω των διαφορετικών θέσεων γύρω από το πολωνοσαξωνικό. Στις 3 Ιανουαρίου, συγκεκριμένα, οργανώθηκε μυστικός αμυντικός συνασπισμός στην Αγγλία, τη Γαλλία και την Αυστρία, που στρεφόταν ενάντια στην Πρωσία και τη Ρωσία.

Οι επίσημες διαπραγματεύσεις, ωστόσο, εξακολουθούσαν με φαινομενική ηρεμία.

Στις 28 Ιανουαρίου 1815, ο Καποδίστριας, ύστερα από εξουσιοδότηση του αυτοκράτορα Αλέξανδρου, υπέβαλε επίσημα υπόμνημα στους συνέδρους υπό τον τίτλο. «Πολιτικές εκτιμήσεις, για το μέλλον της Γερμανικής Αυτοκρατορίας». Στον πρόλογό του ο Κερκυραίος διπλωμάτης υπογράμμιζε αρχικά την αδιαμφισβήτητη υπεροχή της γερμανικής αυτοκρατορίας στην Ευρώπη και στην αναγκαία αποκατάσταση του γερμανικού έθνους προς όφελος αυτού του ιδίου, παράλληλα δε, υπέρ της εξασφάλισης της ηρεμίας και της γαλήνης στη γηραιά ήπειρο. Στη συνέχεια, επισήμαινε, ότι η Γερμανία παρουσίαζε το θέαμα ενός έθνους το οποίο διαμορφώθηκε με βάση τις διχόνοιες των επιμέρους λαών που την απάρτιζαν. Μέσα από την επισήμανση αυτή καταφερόταν έμμεσα εναντίον των Γερμανών ηγεμόνων οι οποίοι ταύτιζαν την επίλυση του γερμανικού Ζητήματος με την ικανοποίηση προσωπικών φιλοδοξιών.

«Οποιαδήποτε και να είναι τα προσωπικά συμφέροντα των ηγεμόνων που κυβερνούν», τόνισε χαρακτηριστικά ο Καποδίστριας, «αυτοί οφείλουν, κάτω από την πίεση των πραγματικών γεγονότων, να παραχωρήσουν στη χώρα τους ένα Σύνταγμα». Στη συνέχεια, αναρωτιόταν αν ήταν δίκαιο να δοθεί στη Γερμανία «δύναμη ομοσπονδιακή, στερεά, συγκροτημένη και διαρκής» ή αν θα ήταν εθνικά επωφελέστερο να ανασυσταθεί το γερμανικό έθνος σε τρόπο ώστε μέσα από μια σειρά νέων επιλογών να καθιερωθούν βαθιές μεταρρυθμίσεις και αλλαγές.

Αναπτύσσοντας τις απόψεις του ο Καποδίστριας αναζητούσε την καταλληλότερη για το Γερμανικό Ζήτημα λύση, με απώτερο στόχο την ηρεμία, την ευημερία και την ανεξαρτησία της Γερμανίας. «Μέχρι σήμερα, -υποστήριζε διπλωματικά-, οι Γερμανοί ηγεμόνες παρουσιάζονται μεταξύ τους διασπασμένοι και επηρεαζόμενοι από τις αντιζηλίες των μεγάλων ηγετικών Δυνάμεων. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, ο γερμανικός λαός δυσαρεστημένος και εξαπατημένος στις προσδοκίες του, θα βαδίσει μόνος στην απελευθέρωσή του και στην εγκαθίδρυση μιας σταθερής τάξης πραγμάτων. Μια τέτοια τροπή είναι φυσικό να φέρει τις μεγάλες Δυνάμεις σε αντιπαράθεση.

Επομένως είναι φανερό, ότι η σχεδιαζόμενη ομοσπονδιακή συνθήκη είναι όχι μόνο αντίθετη προς την ανεξαρτησία της Γερμανίας, αλλά θέτει ταυτόχρονα φραγμούς στην εδραίωση μιας πραγματικής ισορροπίας και στην ανάπτυξη σταθερών σχέσεων ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες».

«Ενώ κάτω από διαφορετικές συνθήκες», εξακολουθούσε ο Καποδίστριας, «θα συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις για την παραχώρηση πολιτικού Συντάγματος στη Γερμανία αρμόδιου για τον προσδιορισμό της σφαίρας της ηθικής δραστηριότητας των λαών της, που θα επανέφερε τον εθνικό παλμό, τις παραδοσιακές αρχές και θα διασφάλιζε τη διαιώνιση και την ακμή των αναπτυσσομένων. Μέσα από τη λύση αυτή θα ήταν δυνατό να προσφερθεί στα γερμανικά κρατίδια μια μόνιμη εγγύηση ελευθερίας και στην Ευρώπη η στερεά βάση για
την εγγύηση του μελλοντικού πολιτικού συστήματος.

Ο Ιωάννης Καποδίστριας, καταδικάζει τις αυθαίρετες μοναρχίες.

Ως προς τα συντάγματα των Γερμανικών Κρατών και τις συνταγματικές θέσεις του Ιωάννης Καποδίστριας, ο Πετρίδης, σελ. 75, αναφέρει:
Στη συνέχεια, ο Καποδίστριας καταφέρθηκε εναντίον του περιεχομένου και της δομής των Συνταγμάτων, των Συνταγματικών Μοναρχιών των Γερμανικών κρατιδίων (Αυτά που διαμορφώνονται με τις συνθήκες του 1815) παρατηρώντας: «Τι υποδηλώνουν Συντάγματα τα οποία προσεγγίζουν μοναρχικές αρχές: Σε όσα παραχωρήθηκαν δε βλέπω παρά μόνον το μονάρχη. Διαπραγματευόμαστε αποκλειστικά μ’ αυτόν, αυτός εκφράζεται και ενεργεί. Παντού διαπιστώνω μοναρχικές αρχές και παράλληλα μονάρχες που δεν γνωρίζουν να τις επιβάλλουν. Τα Συντάγματα της Βαυαρίας και της Βυρτεμβέργης παραχωρήθηκαν με κακή πίστη. Θέλησαν με αυτά να εξευμενίσουν τους λαούς και συγχρόνως να τους εμπαίξουν με λόγια. Όλα αυτά δεν συμφέρουν ούτε τους μονάρχες μήτε τα μικρά κράτη».

Η αδυναμία της ευρωπαϊκής ηγεσίας της εποχής, των ευρωπαϊκών ελίτ, της εποχής, να διαμορφώσουν ένα ευρωπαϊκό σύστημα ισορροπίας, οδήγησαν τελικά στον πρώτο και στον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, στην ουσία οδήγησαν, σε ευρωπαϊκούς εμφύλιους. Σ’ αυτήν την αδυναμία οφείλεται ο σημερινός υποβιβασμός της Ευρώπης σε δύναμη 4ης, 5ης κατηγορίας. Ο Ιωάννης Καποδίστριας υπήρξε φωτεινή εξαίρεση και φωτεινό παράδειγμα απέναντι σ’ αυτές τις, κατώτερες των περιστάσεων και της αποστολής τους, ηγεσίες.

Ως προς το Καποδιστριακό όραμα μιας διαρκούς Ευρωπαϊκής Ειρήνης και τις προϋποθέσεις υλοποίησης του, ο Πετρίδης παραθέτει αυτούσιες τις θέσεις του Ιωάννη Καποδίστρια, ως ακολούθως:

«Το γεγονός που θα εξασφάλιζε μια αιώνια ειρήνη στην Ευρώπη θα ήταν η διακήρυξη της αρχής της ουδετερότητας ως θεμέλιο της Γερμανικής Ομοσπονδίας και η υπαγωγή στο καθεστώς αυτό όλων των ομόσπονδων Δυνάμεων μαζί με τη Δανία. Ποιός θα πολεμούσε τότε και γιατί; Θα βλέπαμε τότε τη μάστιγα των μόνιμων στρατευμάτων να εξαφανίζεται από παντού… Αλλά αυτό είναι μια χίμαιρα».

(Αρχεία Βιέννης, Russland III , Bericht 1820, K.29, Fsz και Π. Πετρίδη, Η διπλωματική δράση του Ιωάννη Καποδίστρια υπέρ των Ελλήνων (1974) σελ.101-103)

Σημειώνουμε ότι η Γερμανία βγήκε διαιρεμένη από τον μεγάλο τριακονταετή (1618-1648) πόλεμο, και στη συνέχεια βγήκε διαιρεμένη και μετά από τις συνθήκες του 1815.

Η συνέχεια του ελληνισμού και τα σύνορά του (γεωγραφικά και πολιτισμικά), κατά τον Ιωάννη Καποδίστρια:

Οι θέσεις του Ιωάννη Καποδίστρια για τα γεωγραφικά όρια της Ελλάδος, την πολιτισμική αυτονομία και ταυτότητα του Ελληνισμού, ήταν απειλή για τον καθένα από τους ισχυρούς του Ευρωπαϊκού ανταγωνισμού.

Στο ερώτημα «τι πρέπει να εννοήσωμεν λέγοντες Ελλάδα σήμερον», ο Ιωάννης Καποδίστριας απάντησε στην ευρωπαϊκή ηγεσία της εποχής του:
«Το Ελληνικό έθνος σύγκειται εκ των ανθρώπων, οίτινες από αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως δεν έπαυσαν ομολογούντες την ορθόδοξον πίστιν και την γλώσσαν των πατέρων αυτών λαλούντες, και διέμειναν υπό την πνευματικήν ή κοσμικήν δικαιοδοσίαν της εκκλησίας των, όπου ποτέ της Τουρκίας και αν κατοικώσιν. Ποία όρια η Ελλάς επέβαλεν εις την γεωγραφικήν έκτασίν της. Τα όρια της Ελλάδος από τεσσάρων μεν αιώνων διεγράφησαν υπό δικαιωμάτων, τα οποία ούτε ο χρόνος, ούτε αι πολύμορφοι συμφοραί, ούτε η διορυκτησία, ουδέποτε ίσχυσαν να παραγράψωσι διεγράφησαν δε από του 1821 δια του αίματος του χυθέντος εις τας σφαγάς των Κυδωνιών, της Κύπρου, της Χίου, της Κρήτης, των Ψαρρών, του Μεσολογγίου, και εις τας πολυαρίθμους ναυμαχίας τε και πεζομαχίας εν αις εδοξάσθη το γενναίον τούτο έθνος.

Ορμώμενοι εκ τούτων των γεγονότων, άτινα υπερίστανται της ιστορίας της Ελλάδος, και τον ήδη επταετή αυτής αγώνα επιχαρακτηρίζουσιν, ευκόλως καταπευθόμεθα ότι ούτε περιφιλοδοξία, ούτε κερδομανία, αλλά χρέος ιερόν και απαραβίαστον θέλει ενάξει δια παντός την Ελλάδα να συσστείλη όσον το ολιγώτερον τα όρια της χώρας αυτής.

Και αν δε του χρέους τούτου το αίσθημα σιγήση ενώπιον επικρατεστέρων αποθεωρήσεων, οι Έλληνες δικαίω τω λόγω δύνανται να ερωτήσωσιν εαυτούς, άραγε χάριν της ειρήνης αι μεσίτριαι Αυλαί τους αναγκάζουσι να εγκαταλείψωσιν έτι πολλούς των ομογενών των υπό τον Μωαμεθανικόν ζυγόν!

Και αι παρεμβαίνουσαι δε βασιλείαι, όσον αποθεωρήσωσι την φύσιν του πολέμου, τον οποίον θέλουσι να καταπαύσωσι, τόσον θέλουσι κατανοήση ότι η γεωγραφική βάσις της ειρηνοποιήσεως της Ανατολής δια να είναι στερεά και εμμενής, ούτε τη ώρα ταυτη να προσδιορισθή δύναται, ούτε και δια μόνης της ισχύος των διαπραγματεύσεων.» (Ι. Χιώτης Ιστορία του Ιονίου Κράτους)

Η Ελλάδα ως πολιτισμική οντότητα για τον Ιωάννης Καποδίστριας (Γ.Ι. Σκλαβούνος, από την Εισήγηση στους Δελφούς Νοέμβριος 2006 με θέμα « Η σχέση Πολιτιστικών και Γεωγραφικών συνόρων στην Ελλάδα του Ιωάννης Καποδίστριας και το Ανατολικό ζήτημα»)
«Ποία όρια επέβαλεν η Ελλάς εις την γεωγραφικήν της έκτασιν; » Ερωτά ο Ιωάννης Καποδίστριας εις το κείμενο που παραθέσαμε ανωτέρω.. Είμαστε αναγκασμένοι να σταθούμε σ’ αυτό το ερώτημα και να επισημάνουμε ότι , για τον Ιωάννη Καποδίστρια, η Ελλάδα δεν είναι απλά και μονοσήμαντα γεωγραφικός όρος, είναι πρωτίστως οντότητα πολιτισμική σε μια σχέση δυναμική με το γεωγραφικό χώρο. Μια πολιτισμική οντότητα με αδιάκοπη πολιτισμική, γλωσσική , θρησκευτική αλλά και διοικητική συνέχεια.

Τα όρια που επέβαλε αυτή η οργανωμένη πολιτισμική, κοινωνική και θρησκευτική «οντότητα» δεν ορίζονται μόνο από την ιστορία ως όρια ποτισμένα με αίμα και με ζωή και θάνατο σμιλευμένα. Είναι τα διαχρονικά όρια του Ελληνισμού που συναντάμε και στη Χάρτα του Ρήγα.
Το όραμα του Ιωάννης Καποδίστριας, για τον αναγεννώμενο Ελληνισμό: Δελφούς της Οικουμένης ήθελε την Ελλάδα ο Ιωάννης Καποδίστριας.

Όπως προκύπτει από το Αρχείο της Αυστριακής Αστυνομίας και συγκεκριμένη αλληλογραφία αυστριακού πράκτορα ονόματι Τσερβένκα , προς την Αυστριακή Αστυνομία , που παραθέτει ο Τάσος Βουρνάς στην «Ιστορία της Φιλικής Εταιρίας»:
«Η βάσις επί της οποίας θέλει να στηρίξει…. Εξ όσων μου λέγουν περί των σκοπών τους οποίους επιδιώκει ο κόμης Καποδίστριας δια της εν λόγω προσπαθείας , δεν θα ηδυνάμην να εξαγάγω το συμπέρασμα , ότι έχει την πρόθεσιν να δειχθή άξιος του «ευχαριστώ» της ρωσικής κυβερνήσεως, καθόσον βάσις επί της οποίας θέλει να στηρίξη εκ νέου την ευτυχίαν και την δόξαν των συμπατριωτών του και να τους εξασφαλίση εναντίον παντός μελλοντικού γεγονότος, είναι η απόλυτος πολιτική αυτονομία της Ελλάδος. Η Ελλάς πρέπει, (καταυτόν), να κηρυχθή ομοφώνως υφ’ όλων των δυνάμεων χώρα αφιερωμένη αποκλειστικώς και μόνον εις τας επιστήμας και την διαφώτισιν του ανθρωπίνου γένους, το έδαφός της(να κηρυχθεί) εκ των έξω απρόσβλητον, εσωτερικώς δε να κρατηθεί μακράν πάσης ξένης αναμείξεως, τέλος οφείλει να κηρυχθεί μακράν πάσης ξένης αναμείξεως, τέλος οφείλει να κηρυχθεί δι’ όλην την ανθρωπότητα ως ένα κράτος ιερόν. Κείμενη μεταξύ Ασίας και Ευρώπης ευκόλως θα κατανοή η Ελλάς το νόημα της μυστικοπαθούς ζωής της Ανατολής, ενώ αφ’ ετέρου θα εισδέχεται το εκλεπτυσμένον πνεύμα των Ευρωπαίων δημιουργούσα κατ’α υτόν τον τρόπον μίαν δι’ ολόκληρον την ανθρωπότητα σωτήριον ισορροπίαν.»

Ίσως δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ένας ακόμα Επτανήσιος ο Σικελιανός επιχείρησε για μια ακόμα φορά να δώσει οικουμενική διάσταση στο Δελφικό Ιδεώδες με την Δελφική Ιδέα του.

Πως πρέπει να μανθάνουν οι Ιερείς:
Θρησκευτικότητα και ευσέβεια επικουρούμενη και δια του λογικού και της συμμέτρου μαθήσεως.
Οι θέσεις του Ιωάννης Καποδίστριας, για την μόρφωση των Ιερέων αποκαλυπτική των πολιτισμικών του αφετηριών και στοχεύσεων.
Από επιστολή προς τον Μουστοξύδη (Ι. Χιώτης, Ιστορία Ιονίου Κράτους, τόμος Α’6/11/1827):
«Το πρώτιστον και ουσιωδέστερον των χρεών της Ελληνικής Κυβερνήσεως είναι να προμηθεύσει εις το έθνος την διδασκαλίαν της πίστεως, υπάρχον αυτό αφοσιωμένον μεν ομολογουμένως την εκκλησίαν του αλλ’ από αισθήματος απλού και ειμή τολμηρόν ειπείν, από εμφύτου ροπής.
Την δε σήμερον χρειάζεται περισσότερον να είναι δηλαδή ευσεβές και δια του λογικού η συμμέτρου μαθήσεως, ότι άνευ της επικουρίας ταύτης ούτε ο κλήρος θέλει δυνηθεί να καταπαλαίσει νεωτερίζοντας περί τα της πίστεως ούτε η νεολαία να προφυλαχθεί από τας καινάς των απάτας».

Συστήνει για τη συγγραφή κατήχησης κάποιον κ.Βαρθολομαίον, ιερέα στην Βενετία, του εφιστά την προσοχήν στην κατήχηση, την οποία έχει εκδώσει ο δάσκαλος Ο δάσκαλος Οικονόμος στη Βιέννη, με την έγκριση του Παναγιώτατου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως. Κι αν όντως η κατήχηση του Οικονόμου είχε τύχει της εγκρίσεως, αυτήν να χρησιμοποιήσει ή ακόμη και να την αντιγράψει…

Η Αρχαιοελληνική παιδεία στα θεμέλια της εκπαιδευτικής πολιτικής του Ιωάννης Καποδίστριας
Τι πρέπει να μανθάνουν οι δάσκαλοι.
Ως προς την εκπαίδευση: Τα προσόντα των δασκάλων:
Οι δάσκαλοι προσλαμβάνονται με εξετάσεις από Επιτροπή υπό την Προεδρία αποτελούμενη από τους Βιάρο Καποδίστρια, Κωνσταντά και Καμπάνη.
«Η Επιτροπή… δεν θέλει συστήσει ουδένα εις την Κυβέρνηση ως ικανόν να διευθύνει αλληλοδιαδόχως σχολείον εάν δεν είναι ειδήμων εις την γραμματικήν και ικανός να εξηγεί στην καθομιλουμένην τον Αίσωπον, τον Ισοκράτην, τον Ξενοφώντα ευχής δε έργον να είναι ικανός να εξηγήσει και τον Όμηρον».

Καββαδίας

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Illusion Hair Studio

Boschetto (Άγιος Γεώργιος Αργυράδων)

MAMA 'S MARKET

Corfu Office Systems

PRANZO CHANIOTI

 

Καφέσας ψαροταβέρνα

Cosy finger food bar

Lord Travel Group

Blue sea hotel

Ιονική

 

Calendar

« March 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31

Argyrades - News

argyrades.gr

Σελίδες για τη ζωή, την ιστορία, τον πολιτισμό, στην Κέρκυρα. Με κριτική ματιά στην επικαιρότητα.

drepani.gr

Μια από τις ονομασίες με τις οποίες ήταν γνωστή η Κέρκυρα στην αρχαιότητα ήταν και η Δρεπάνη. Όνομα που χρησιμοποιήθηκε λόγω του σχήματός της. Η Δρεπάνη ταυτίζεται με το όπλο με το οποίο ο Κρόνος σκότωσε τον πατέρα του τον Ουρανό.

logo

© 2018 Your Company. All Rights Reserved. Designed By Your Company

Search