• Αργυράδες - Κέρκυρας
  • Thursday , Feb 1 , 2018

Πρόσωπα

Κωνσταντίνος Θεοτόκης  1872 – 1923 Κωνσταντίνος Θεοτόκης 1872 – 1923

Κωνσταντίνος Θεοτόκης: Γεννήθηκε στις 13 Μαρτίου του 1872 στην Κέρκυρα

March 13, 2022 776

 

Λογοτέχνης και διανοούμενος που δέσποσε στα ελληνικά γράμματά στις αρχές του 20ού αιώνα, ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης γεννήθηκε στις 13 Μαρτίου του 1872 στην Κέρκυρα.

Σε ηλικία 17 ετών αναχώρησε για το Παρίσι κι εγγράφηκε στη Φυσικομαθηματική Σχολή του Πανεπιστημίου της Σορβόννης. Δύο χρόνια αργότερα, γνώρισε στη Βενετία τη βαρόνη Ερνεστίνα Φον Μάλοβιτς από τη Βοημία, με την οποία παντρεύτηκε. Το 1895 απέκτησε μαζί της μία κόρη, αφού ήδη είχε εγκαταλείψει τις σπουδές του και είχε εγκατασταθεί στους Καρουσάδες, όπου αφοσιώθηκε στη μελέτη.

Ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης επηρεάστηκε αρχικά από τη γερμανική ιδεοκρατία και ιδιαίτερα από τον Νίτσε. Συντροφιά με τον φίλο του Λορέντζο Μαβίλη συμμετείχε σε εθνικούς αγώνες, όπως στην εξέγερση της Κρήτης το 1896, αλλά και σε τοπικές πρωτοβουλίες, π.χ. εναντίον της απόφασης του δήμου της Κέρκυρας για την εγκατάσταση ρουλέτας στο νησί. Καταφέρθηκε, επίσης, εναντίον της πολιτικής του συγγενούς του υπουργού και αργότερα πρωθυπουργού Γεώργιου Θεοτόκη.

Οι ευρύτατες γνώσεις του και η γνώση ξένων γλωσσών -ήταν κάτοχος πέντε ομιλουμένων γλωσσών (ιταλικής, γαλλικής, γερμανικής) και άλλων πέντε από τις νεκρές (αρχαία ελληνικά, λατινικά, εβραϊκά, αρχαία περσικά, σανσκριτικά)- του επέτρεψαν να ασχοληθεί με μεταφράσεις αρχαίων ελλήνων και ξένων κλασσικών, ενώ την ίδια περίοδο δημοσιεύτηκαν και τα πρώτα του πεζά στα περιοδικά της εποχής.

Στην Ευρώπη, που είχε ταξιδέψει δύο φορές για ελεύθερη επιμόρφωση στα Πανεπιστήμια του Γκρατς (1898) και του Μονάχου (1908-1909), απαρνήθηκε τον Νίτσε και ασπάστηκε τον Μαρξ. Με τη δεύτερη επίσκεψή του στην Ευρώπη ήρθε σε επαφή και με την κίνηση των σοσιαλιστών της εποχής. Αλληλογραφεί και συντονίζει τις απόψεις του με εκείνες του ομοϊδεάτη του Χατζόπουλου κι επιστρέφοντας πρωτοστατεί στην ίδρυση του «Σοσιαλιστικού Ομίλου» και του «Αλληλοβοηθητικού Συνδέσμου Εργατών της Κέρκυρας» (1910-1914).

Κατά τη διάρκεια του πολέμου, προσχωρεί στο Κόμμα των Φιλελευθέρων, διορίζεται αντιπρόσωπος του κόμματος στην Κέρκυρα και το 1918 μετακομίζει στην Αθήνα. Με το τέλος του πολέμου του προσφέρεται η θέση του διευθυντή λογοκρισίας, αλλά ύστερα από δύο ημέρες παραιτείται. Διορίζεται προσωρινά ως έκτακτος υπάλληλος στην «Υπηρεσία Ξένων και Εκθέσεων» και οριστικά στην Εθνική Βιβλιοθήκη, πρώτα ως γραμματέας και ύστερα προάγεται ως τμηματάρχης β' τάξεως.

Για να αντιμετωπίσει τα έξοδά του, προπωλεί τα έργα του στους οίκους Βασιλείου και Ελευθερουδάκη. Έτσι, έρχονται στο φως τα δοκιμότερα πεζά του («Κατάδικος», «Η ζωή και ο θάνατος του Καραβέλα», «Οι σκλάβοι στα δεσμά τους») και οι μεταφράσεις του, π.χ. από τον Γκαίτε («Ερμάνος και Δωροθέα»), από τον Σαίξπηρ («Οθέλος», «Αμλέτος», «Βασιλιάς Ληρ»), από τον Φλομπέρ («Η Κυρία Μποβαρύ», Α' τόμος) και από τον Ρόσελ («Τα προβλήματα της Φιλοσοφίας»).

Το 1922 διαγνώστηκε ότι πάσχει από καρκίνο του στομάχου. Χειρουργήθηκε και αποσύρθηκε στην Κέρκυρα, όπου άφησε την τελευταία του πνοή την 1η Ιουλίου 1923.

ΠΗΓΗ: sansimera.gr

 

 

O ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΘΕΟΤΟΚΗΣ

Του Φίλιππου Φιλίππου

To μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Θεοτόκη H ζωή και ο θάνατος του Καραβέλα (1920), που κυκλοφόρησε πρόσφατα στην Κέρκυρα από τις Εκδόσεις Ιδέες* με επιμέλεια, πρόλογο και γλωσσάρι του Αριστείδη Κάντα, μας δίνει μια καλή ευκαιρία να θυμηθούμε τον σημαντικό μας πεζογράφο. Σε αυτό, ο συγγραφέας μιλάει για τον άνθρωπο που είναι μόνος και αδύνατος στην κοινωνία: ο Καραβέλας, όταν πεθαίνει η γυναίκα του, τα χάνει όλα – περιουσία, υπόληψη, αξιοπρέπεια. Ο Θεοτόκης, ο πρωτεργάτης του κοινωνικού μυθιστορήματος στην Ελλάδα, γεννήθηκε στο Νησί των Φαιάκων στις 13 Μαΐου 1872. Το 1908 πήγε στο Μόναχο και φοίτησε δύο εξάμηνα στο τοπικό πανεπιστήμιο. Γύρισε στην Κέρκυρα χωρίς κανένα πανεπιστημιακό δίπλωμα, αλλά έχοντας διαμορφώσει τους καινούργιους ιδεολογικούς του προσανατολισμούς. Αυτό το ταξίδι τον έφερε πιο κοντά στο έργο του Μαρξ.

 

Στο μεταξύ, στο Μόναχο είχαν φυτρώσει οι πρώτοι σπόροι του μαρξισμού που έμελλε να μεταφυτευτούν σύντομα και στην Ελλάδα. Ύστερα από έντονες ενέργειες του ποιητή Κώστα Χατζόπουλου, ο οποίος ανήκε στην αριστερή πτέρυγα της γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας, ιδρύθηκε η Σοσιαλιστική Δημοκρατική Ένωση. Σκοπός της ένωσης, όπως αναφερόταν στο καταστατικό της, ήταν να βοηθήσει «το άπλωμα τόσο του σοσιαλισμού, όσο και της δημοτικής γλώσσας στην ελληνική κοινωνία». Ιδρυτικά μέλη της ήταν εξέχοντες διανοούμενοι από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Ανάμεσά τους ο εκδότης του περιοδικού Νουμάς Δ. Ταγκόπουλος, ο ποιητής Λάμπρος Πορφύρας και ο ζωγράφος και χαράκτης Μάρκος Ζαβιτζιάνος, φίλος του Κωνσταντίνου Θεοτόκη.

Τότε, ο Θεοτόκης έγραψε στον Χατζόπουλο από τους Καρουσάδες τα εξής: «Για την σοσιαλιστική εταιρία σε συγχαίρω για την ίδρυσή της, αλλά νομίζω πως σε τούτο το κράτος είναι αδύνατο να προκόψει κάτι, γιατί ο κόσμος είναι βουτηγμένος στο ψέμα και στην αμάθειά του∙ δεν μπορεί να διαχωρίσει ποιο είναι το καθεαυτό συμφέρον του... Εμέ, λοιπόν, μου φαίνεται άσκοπο προς το παρόν να λάβω μέρος σ' ένα κόμμα, όποιο και νάναι, χωρίς να σου κρύψω, πως όλες μου οι συμπάθειες είναι με το μέρος του λαού, του μικρού λαού, που γελιέται και τον γελούν. Αν οι ιδιωτικές μου περιστάσεις καλυτερέψουν, αν κατεβείς εδώ στη Ρωμιοσύνη κι ανταμώσουμε...τότες θα μπορέσω κι εγώ με ζήλο, αυταπάρνηση και με όλη μου τη δύναμη να δουλέψω για κείνο που μου φαίνεται του πολιτισμού και της ανθρωπότητας το συμφέρο...»

Η Κέρκυρα εκείνη την εποχή δεν ήταν ένας παράδεισος για τους τουρίστες, όπως σήμερα, μα ο παράδεισος των βιομηχάνων. Στο νησί υπήρχαν πολλά μικρά και μεγάλα εργοστάσια, όπου απασχολούνταν κακοπληρωμένοι εργάτες και εργάτριες. Το λιθογραφείο του Ασπιώτη, η βιομηχανία του Δεσύλλα, η γαλακτοκομία του Μαργαρίτη, οι αλευρόμυλοι, τα εργοστάσια μακαρονοποιίας, η χαρτοποιία, οι ελαιουργίες και οι σαπωνοποιίες, τα βυρσοδεψεία, η καπνοβιομηχανία, το εργοστάσιο αεριόφωτος, έδιναν δουλειά σε πολύ κόσμο, μα οι συνθήκες εργασίας ήταν άθλιες.

Το έδαφος ήταν έτοιμο να δεχτεί τις καινούργιες ιδέες. Η ίδρυση στην Κέρκυρα του Σοσιαλιστικού Κέντρου και στη συνέχεια η έκδοση της εβδομαδιαίας εφημερίδας Εργάτης ήταν σημεία των καιρών. Οι ιδρυτές του Κέντρου, γνωρίζοντας τις ιδέες του Κωνσταντίνου Θεοτόκη, έχοντας πληροφορίες ότι στη Γερμανία ασπάστηκε τη φιλοσοφία του Μαρξ κι ότι πίστευε πως δεν υπήρχε ηθική στην πολιτική των αστικών κομμάτων, τον επισκέφτηκαν στους Καρουσάδες και τον κάλεσαν να συμμετάσχει στην ομάδα τους.

Εκείνος υπερνίκησε τους ενδοιασμούς του και αποδέχτηκε την πρόκληση. Μια από τις πρώτες του ενέργειες ήταν να παραιτηθεί από τον τίτλο του κόμη, όπου είχε θεσμικά δικαιώματα. Ένας κόμης δεν μπορούσε να ηγείται προλεταρίων, θα τον κράζανε οι ευγενείς που τον είχαν άχτι. Ο οικογενειακός κλάδος στον οποίο ανήκε είχε «εξευγενιστεί», το 1699, όταν ο δούκας της Μάντοβας και της Φεράρας Φερδινάνδος-Κάρολος απένειμε τον τίτλο στον πρόγονό του.

Νιώθοντας υποχρεωμένος να μεταδώσει τις γνώσεις του και, κυρίως, να μεταλαμπαδεύσει την πίστη του στα ιδανικά του ανθρωπισμού, ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης πήγαινε στα καφενεία και μιλούσε στους εργάτες για το δίκιο τους και την αναγκαιότητα του αγώνα.

Από το Σοσιαλιστικό Κέντρο προήλθε ο Σοσιαλιστικός Όμιλος Κερκύρας. Σύντομα, ανάμεσα στα μέλη του Ομίλου, σοσιαλίζοντες μικροαστούς, σοσιαλιστές διανοούμενους και εργαζόμενους, ξέσπασαν φαγωμάρες. Οι περισσότεροι πίστευαν σε έναν ουμανιστικό σοσιαλισμό και δεν είχαν καμιά διάθεση για ανατροπές. Τότε κλήθηκε από την Αθήνα ο Νίκος Γιαννιός, αναγνωρισμένος σοσιαλιστής, για να βάλει τάξη. Μερικοί έφυγαν, άλλοι παρέμειναν. Στη συνέχεια, οι ριζοσπάστες μαρξιστές έβγαλαν την εβδομαδιαία εφημερίδα Σοσιαλιστική Δημοκρατία, που γραφόταν από τον Αριστοτέλη Σίδερι. Καθοδηγητής και χρηματοδότης ήταν ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης, διευθυντής ο Τίτος Ρέγγης, ένας εργάτης.

Ωστόσο, οι επαφές του Θεοτόκη με τον λαό τον αποκαρδίωσαν. Η νωθρότητα των ανθρώπων, τα μικροσυμφέροντα, οι προκαταλήψεις και η θρησκοληψία τον ανάγκασαν να τα παρατήσει και να κλειστεί ξανά στον πύργο του. Τα επόμενα χρόνια αρνήθηκε να εκτεθεί ως υποψήφιος βουλευτής, προσέγγισε το κόμμα του Ελευθέριου Βενιζέλου και αποκομμένος από το εργατικό κίνημα δεν συμμετείχε στην ίδρυση του ΣΕΚΕ, του μελλοντικού Κομμουνιστικού Κόμματος.

Όταν το 1914 κηρύχτηκε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, οι σοσιαλιστές της Ελλάδας βρέθηκαν σε ένα δίλημμα: ή να ταχθούν με τον Βενιζέλο, ο οποίος εκπροσωπούσε όσους ήθελαν τον πόλεμο που είχε σκοπό τη νίκη της Αντάντ, ή να πάρουν το μέρος του βασιλιά Κωνσταντίνου, ο οποίος κρατούσε ειρηνόφιλη στάση, δηλαδή επιθυμούσε την ουδετερότητα, κάτι που εξυπηρετούσε τη Γερμανία. Όπως και πολλοί από τους συντρόφους του στο σοσιαλιστικό κίνημα (Σκληρός, Γιαννιός, Χατζόπουλος), τάχθηκε εναντίον της Γερμανίας και υπέρ της Αντάντ. Πίστευε πως στο τέλος του πολέμου στην Ευρώπη θα αναδύονταν πιο φιλελεύθερα και ανθρωπιστικά καθεστώτα.

Απογοητευμένος από την καιροσκοπική πολιτική των σοσιαλιστών της Κέρκυρας και της Θεσσαλονίκης, αρνήθηκε να θέσει υποψηφιότητα στις εκλογές του Μαΐου του 1915. Δεν συμφωνούσε με την πολιτική της συμμαχίας που συνέπηξαν οι σοσιαλιστές με το φιλοβασιλικό κόμμα του Δημητρίου Γούναρη. Η αποχώρησή του από τη σοσιαλιστική ομάδα λίγο μετά και μερικοί άλλοι παράγοντες αποδιοργάνωσαν τη σοσιαλιστική κίνηση του νησιού, με αποτέλεσμα το τέλος της δράσης του Σοσιαλιστικού Ομίλου.

Τον Ιανουάριο του 1916, οι Αγγλογάλλοι κατέλαβαν την Κέρκυρα εξαιτίας της εξωτερικής πολιτικής του Στέμματος, που εξυπηρετούσε τα βαλκανικά σχέδια της Γερμανίας. Τον Αύγουστο εκδηλώθηκε το κίνημα της Θεσσαλονίκης του Ελευθέριου Βενιζέλου, ο οποίος είχε ταχθεί με τους Αγγλογάλλους. Ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης, ένθερμος οπαδός του Κρητικού πολιτικού, αντίπαλου του Γεωργίου Θεοτόκη, ανθρώπου φεουδαρχικών αντιλήψεων και συμμάχου του βασιλιά, υποστήριξε το κίνημά του.

Τότε στάλθηκε από τον Βενιζέλο στη Ρώμη με διπλωματική αποστολή, που γρήγορα ανακλήθηκε. Τον Νοέμβριο του 1918, η σοσιαλιστική ομάδα της Κέρκυρας με άλλες παρόμοιες ομάδες (Αθηνών, Πειραιώς, Βόλου, Χαλκίδας και τη «Φεντερασιόν» της Θεσσαλονίκης, την αποτελούμενη από δραστήριους Εβραίους, με σημαντικότερο τον Αβραάμ Μπεναρόγια), ίδρυσαν το Σοσιαλιστικόν Εργατικόν Κόμμα Ελλάδος, το ΣΕΚΕ. Αυτό έγινε στο συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στον Πειραιά. Ο Θεοτόκης, έχοντας αποκοπεί από το σοσιαλιστικό κίνημα, δεν πήρε μέρος. Αργότερα, τον Απρίλιο του 1920, το ΣΕΚΕ διασπάστηκε και η πλειοψηφία του δημιούργησε το ΚΚΕ, αναγκάζοντας τη μειοψηφία του, που δεν έκρινε σκόπιμη την προσχώρηση του κόμματος στη Γ΄ Διεθνή, την καθοδηγούμενη από τη Μόσχα, να διαλυθεί. Στη μειοψηφία ανήκε και ο Σίδερις.

Τα τελευταία χρόνια της σύντομης ζωής του Κωνσταντίνου Θεοτόκη ήταν και τα πιο δημιουργικά. Τότε εκδόθηκαν τα μυθιστορήματα Ο κατάδικος (1919), Η ζωή και ο θάνατος του Καραβέλα (1920), Οι σκλάβοι στα δεσμά τους (1922). Το πεζογράφημά του Ο παπα-Ιορδάνης ο Περίχαρος και η ενορία του δεν πρόλαβε να το ολοκληρώσει, καθώς την 1η Ιουλίου 1923 άφησε την τελευταία του πνοή.

*Από τις Εκδόσεις Ιδέες έχουν κυκλοφορήσει επίσης τα έργα του Κωνσταντίνου Θεοτόκη Κορφιάτικες Ιστορίες και Κατάδικος, σε επιμέλεια του Αριστείδη Κάντα.

Καββαδίας

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Illusion Hair Studio

Boschetto (Άγιος Γεώργιος Αργυράδων)

MAMA 'S MARKET

Corfu Office Systems

PRANZO CHANIOTI

 

Καφέσας ψαροταβέρνα

Cosy finger food bar

Lord Travel Group

Blue sea hotel

Ιονική

 

Calendar

« March 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31

Argyrades - News

argyrades.gr

Σελίδες για τη ζωή, την ιστορία, τον πολιτισμό, στην Κέρκυρα. Με κριτική ματιά στην επικαιρότητα.

drepani.gr

Μια από τις ονομασίες με τις οποίες ήταν γνωστή η Κέρκυρα στην αρχαιότητα ήταν και η Δρεπάνη. Όνομα που χρησιμοποιήθηκε λόγω του σχήματός της. Η Δρεπάνη ταυτίζεται με το όπλο με το οποίο ο Κρόνος σκότωσε τον πατέρα του τον Ουρανό.

logo

© 2018 Your Company. All Rights Reserved. Designed By Your Company

Search