Συμπληρώθηκαν την 1η Δεκέμβρη 2002 είκοσι χρόνια από τον θάνατο του Σπύρου Αλ. Καββαδία στη γη του Σολωμού και του Κάλβου, όπου έζησε ο αξέχαστος εκπαιδευτικός, καθηγητής και διευθυντής στο 2ο Λύκειο Ζακύνθου, Δρ Φιλολογίας από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, ερευνητής, μελετητής και συγγραφέας διαφόρων αξιόλογων και χρήσιμων εργασιών, από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 μέχρι το τέλος της ζωής του. σπουδαίου μελετητή του έργου του Σολωμού.
Συμπληρώθηκαν τριάντα πέντε (35) χρόνια από την έκδοση της σημαντικής διδακτορικής του διατριβής Η λαϊκή ζωή και γλώσσα στο ελληνόγλωσσο έργο του Διονυσίου Σολωμού (εκδόσεις Περίπλους, Αθήνα 1987, σσ. 300)
Ο γνωστός στην κοινωνία της Ζακύνθου Σπύρος Καββαδίας, εγκαταστάθηκε μόνιμα εδώ μετά τον διορισμό του στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, εδίδαξε μέχρι τη συνταξιοδότησή του και εκτός από τη συγγραφή και τις δημοσιεύσεις κειμένων του σ’ εφημερίδες, περιοδικά, Ημερολόγια κλπ., συμμετείχε δημιουργικά σε πολλές και ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις, κάνοντας ομιλίες ή διαλέξεις, μετέχοντας σε πρωτότυπες ανακοινώσεις του σε επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες, είτε στη Ζάκυνθο είτε αλλού (Κεφαλονιά, Κέρκυρα, Πάτρα, Αθήνα, Κύπρου…).
Γνωριζόταν με πολλούς και αξιόλογους ανθρώπους των Γραμμάτων και της Τέχνης, Επτανήσιους και άλλους, κερδίζοντας την εκτίμησή τους για τη φιλέρευνη και φιλοπνευματική εργασία του, που ξεπερνούσε τα όρια της μετριότητας και της τοπικής λογιοσύνης.
Στο πλαίσιο των ενδιαφερόντων του και της ενασχόλησής του με τον νεοελληνικό και τοπικό πολιτισμό, συνεργάστηκε ενεργά και παραγωγικά στη Διεθνή Συνάντηση Μεσαιωνικού και Λαϊκού Θεάτρου (με ιδρυτή τον Κ. Πορφύρη), στο Μουσικό Ασκηταριό του Δημήτρη Λάγιου, ενώ ασχολήθηκε ιδιαίτερα με το Λαϊκό Θέατρο της Ζακύνθου (Ομιλίες), με τη δημοτική γλώσσα, τα ήθη και τα έθιμα του Λαού μας, κ.ά.π.
Όμως ο Σπύρος Καββαδίας δε ξέχασε και δεν αποκόπηκε από το χωριό και το νησί που γεννήθηκε. Σημαντική είναι η προσφορά του στην διάδοση της γλωσσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς των Αργυράδων και της Κέρκυρας. Από τους βασικούς συντέλεστες της «Φωνής των Αργυραδιτών» αρθρογραφούσε από το 1ο φύλλο μέχρι τον θάνατό του. Μάλιστα άφησε κείμενα που δημοσιεύτηκαν και μετά τον θάνατό του. Ασχολήθηκε, ιδιαίτερα, με τα «Γλωσσικά του χωριού» που δημοσιεύονταν σε κάθε φύλλο της «ΦτΑ» και προγραμματίζεται η έκδοσή τους. Επισκεπτόταν πολύ συχνά την Κέρκυρα όχι μόνο ως επισκέπτης, αλλά συμμετείχε σε πολλά συνέδρια με θέμα την ιστορία και τον πολιτισμό της Κέρκυρας και των Ιονίων Νήσων.
Ο παρών και σήμερα Σπύρος Αλ. Καββαδίας
Στη μνήμη του αείμνηστου Σπύρου Αλ. Καββαδία αφιερώνουμε την ομιλία του επιστήθιου φίλου του και εξαιρετικού φιλολόγου Διονυσίου Σέρρα με τίτλο και θέμα «Ο «παρών» και σήμερα Σπύρος Αλ. Καββαδίας», που εκφωνήθηκε στην εκδήλωση, της Κυριακή 2 Απριλίου 2017. Τα εδώ αποσπάσματα δημοσιεύονται με ορισμένες μικροαλλαγές.
[…] Με τη βιοσωματική του πορεία να ξεκινάει στα χρόνια του Μεσοπολέμου από το χωριό Αργυράδες της Κέρκυρας και να τελειώνει στη Ζάκυνθο, στο κατώφλι του 21ου αιώνα, ο Σπύρος Καββαδίας εντάσσεται κατ’ αρχήν στη χορεία όσων συνδέουν διαχρονικά τα δύο νησιά, όπως ο Ευγένιος Βούλγαρης, ο Ανδρέας Κάλβος, ο Διονύσιος Σολωμός, ο Σπυρ. Δεβιάζης και άλλοι, φτάνοντας ώς τις μέρες μας, με την παρουσία στο νησί των Φαιάκων αρκετών Ζακυνθινών για τη συμμετοχή τους σε συνέδρια και ημερίδες ή για την καθηγεσία ορισμένων στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο κλπ. Το αντίστροφο συμβαίνει σε μικρότερο βαθμό εδώ, αναφέροντας ότι άλλοτε στη Ζάκυνθο υπήρχαν ενενήντα οικογένειες κερκυραϊκής καταγωγής, σύμφωνα με το διασωστικό Λεξικό του Λεωνίδα Χ. Ζώη (1865 – 1956), του οποίου (σημειωτέον, χωρίς σχόλια) προτομή από έγκριτο γλύπτη δεν κοσμεί κάποιον δημόσιο χώρο μας, ενώ υπάρχουν αυτέ του Ουσακόφ και του Κομφούκιου!
Ο Σπύρος Καββαδίας, με τη «φωνή» του εύληπτη και με «ήχους» από τα δύο με πολιτιστικούς δεσμούς νησιά του Ιονίου, μοίρασε τις γραφές του ανάμεσά τους (ανισομερώς), αριθμώντας εκατό περίπου κείμενά του σχετικά με τη Ζάκυνθο και σαράντα σχεδόν για τη γενέτειρά του, χωρίς αποκλειστικά και μόνο να παρελθοντολογεί αλλά γράφοντας και για σύγχρονους συγγραφείς και λογοτέχνες, επαινετικά και ενθαρρυντικά, όταν άλλοι σιωπούσαν ή αδιαφορούσαν για τη νεότερη πνευματική μας παραγωγή.
Λαϊκής (αγροτικής) καταγωγής, με φιλελεύθερες του Κέντρου αντιλήψεις, ο αξέχαστος Σπύρος Καββαδίας, ξεφεύγοντας αποφασιστικά από τα στενά όρια του περιοριστικού επαρχιωτισμού, της τυπικής εκπαιδευτικής υπηρεσίας και της απλής τοπικής λογιοσύνης, επιδόθηκε νωρίς στην έρευνα και τη μελέτη της δημοτικής γλώσσας, του λαϊκού πνευματικού πολιτισμού και του καινοτόμου λυρικοστοχαστικού σολωμικού Λόγου, για να δώσει, συνδυαστικά, με αναλυτική και συνθετική μέθοδο τη διατριβή του με θέμα «Η λαϊκή ζωή και γλώσσα στο ελληνόγλωσσο έργο του Διονυσίου Σολωμού» (εκδόσεις Περίπλους, Αθήνα 1987, σ.σ. 300), πόνημα ξεχωριστό και μοναδικό στο είδος του για τα τοπικά (και όχι μόνο) δεδομένα, που ήρθε πριν από τριάντα ακριβώς χρόνια για να συμπληρώσει ένα σημαντικό βιβλιογραφικό κενό […].
Ο διορισμός του στην πατρίδα του εθνικού μας ποιητή, όπου δημιούργησε και οικογένεια, λειτούργησε θετικά για τον Σπύρο Καββαδία και τιμητικά ή παραδειγματικά, ώς ένα βαθμό, για την εδώ χωρίς ξεχωριστή «φωνή» φιλολογική κοινότητα, με τον ίδιο να ξεπερνά το πλαίσιο του επιβαλλόμενου διδακτικού έργου, με ομιλίες ή διαλέξεις και αξιόλογες δημοσιεύσεις είτε με άλλη σοβαρή πολιτιστική δραστηριότητα αλλά κυρίως με την τόλμη του για παράλληλη εκπόνηση μιας απαιτητικής και χρονοβόρας διατριβής, δείχνοντας έτσι έναν άλλο δρόμο επιστημονικής πνευματικής προσφοράς και καταξίωσης ευρύτερης […].
Θεωρούμενος ως καθαρά Νεοελληνιστής (και κυρίως σολωμιστής – καλβιστής), ο Σπύρος Καββαδίας υπήρξε ολιγογράφος, με γύρω στα 150 καταγραμμένα δημοσιεύματά του (και με άλλα να λανθάνουν), χωρίς να ενδιαφέρεται για την αυτοτελή έκδοσή έργων του (εκτός από δύο, ένα για τον Σολωμό και ένα για τον Κάλβο), αποφεύγοντας την αυτοπροβολή ή την περιαυτολογία και δίχως (σ)τάση ματαιοδοξίας ή έγνοια για την υστεροφημία του κλπ.
Παραλείποντας άλλα σχετικά στοιχεία, σημειώνουμε μόνο την καίρια συμβολή του για να έρθουν στη Ζάκυνθο τα κατάλοιπα του δημοσιογράφου, ποιητή του λογίου Νίκου Γρυπάρη (1913 – 1976), μαζί με ένα μέρος από το αρχείο του Λεωνίδα Χ. Ζώη, χωρίς και αυτά – όπως άλλα – να καταλήξουν αλλού […].
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Γιώργος Κ. Καββαδίας
