• Αργυράδες - Κέρκυρας
  • Thursday , Feb 1 , 2018

Πρόσωπα

Σαν σήμερα στις 2 Σεπτεμβρίου του 1901 γεννήθηκε ο Ανδρέας Εμπειρίκος

September 02, 2020 566

Ο σουρρεαλιστής Ανδρέας Εμπειρίκος

 

«Εγώ εξεπαιδεύθην στην καθαρεύουσα. Τα εκφραστικά μου μέσα στη δημοτική ήσαν ακαδημαϊκά, ψεύτικα. Τα 'μαθα. Έγραφα ως δημοτικιστής ώσπου έφθασα στον υπερρεαλισμό. Και έχω ακόμη μερικά κείμενά μου τυπικώς υπερρεαλιστικά. Και σαν νέος που ήμουν και παιδί, δεν ήμουν καν δημοτικιστής, με την έννοια που λέμε σήμερα, ήμουν μαλλιαρός, μαθητής του Ψυχάρη, κάτοχος της γραμματικής του».

 

Το παραπάνω απόσπασμα είναι από την ομιλία του Ανδρέα Εμπειρίκου στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, 22 Μαρτίου 1973.

 

Ποιητής, πεζογράφος, φωτογράφος και ψυχαναλυτής, γεννήθηκε στη Μπραΐλα της Ρουμανίας στις 2 Σεπτεμβρίου του 1901. Ήταν ο τέταρτος, συνολικά, γιος του εφοπλιστή και γόνου μεγάλης οικογενείας, Λεωνίδα Εμπειρίκου, με καταγωγή από την Άνδρο, και της Στεφανίας, με καταγωγή από την Άνδρο και το Κίεβο. Ένα χρόνο μετά τη γέννησή του Ανδρέα, η οικογένεια Εμπειρίκου μετοίκησε στη Σύρο, όπου διέμεινε για έξι χρόνια, μέχρι την επάνοδο της οικογένειας στην Αθήνα. Με την επιστροφή τους στην Αθήνα, ο ποιητής ίδρυσε μαζί με τα αδέλφια του, τον Μαρή και τον Κίμωνα (ο έτερος αδελφός τους, ο Δημοσθένης, «έφυγε» νωρίς) τις ναυτιλιακές εταιρείες «Εθνική Ατμοπλοΐα Ελλάδας», την «Embiricos Brothers», την «Byron Steamship Co.Ltd» και άλλες. Το 1931 εγκαταστάθηκε οριστικά στην Ελλάδα, πραγματοποιώντας την πρώτη εμφάνισή του στα ελληνικά γράμματα το 1935. Ως λογοτέχνης ανήκει στη Γενιά του '30, ενώ υπήρξε εισηγητής του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα, καθώς και ο πρώτος που άσκησε την ψυχανάλυση στον ελληνικό χώρο.

Στις 25 Γενάρη του 1931 παραθέτει μία σπουδαία διάλεξη «Περί σουρρεαλισμού» στη «Λέσχη Καλλιτεχνών», φέρνοντας τον υπερρεαλισμό για πρώτη φορά στο προσκήνιο -παρουσία του Ελύτη-, μαγεύοντας το κοινό και «αναγκάζοντας» τον Ελύτη να τον εξυμνήσει, δηλώνοντας ότι η διάλεξη πραγματοποιήθηκε «μπροστά σε μερικούς βλοσυρούς αστούς που άκουγαν, φανερά ενοχλημένοι, ότι εκτός από τον Κονδύλη και τον Τσαλδάρη, υπήρχαν και άλλοι ενδιαφέροντες άνθρωποι στον κόσμο, που τους έλεγαν Φρόυντ ή Μπρετόν».

Η πρώτη ποιητική συλλογή του με τίτλο «Υψικάμινος» αποτελεί το πρώτο αμιγώς υπερρεαλιστικό κείμενο στην Ελλάδα. Η συλλογή με 63 πεζόμορφα ποιήματα εξαντλήθηκε γρήγορα «όχι από ενδιαφέρον, αλλά διότι εθεωρήθη βιβλίο σκανδαλώδες, γραμμένο από ένα παράφρονα», όπως θυμάται ο ίδιος ο ποιητής.

 

«Το βιβλίο αυτό [Υψικάμινος] αποτελεί την πρώτη πραγματική εκδήλωση και την πρώτη πράξη του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα, αν εξαιρέσω μία διάλεξη που έκαμα περί του κινήματος και των επιδιώξεών του την άνοιξη του ίδιου έτους», αναφέρει στο Αμούρ-Αμούρ (1939).

Η ομιλία στη προαναφερθείσα διάλεξη στη Λέσχη Καλλιτεχνών το 1935, εκδόθηκε σε βιβλίο πέρσι με τον τίτλο «Διάλεξη του 1935 για τον σουρρεαλισμό» και με εισαγωγή-επιμέλεια του Γιώργη Γιατρομανωλάκη («Αγρα»). Ο Εμπειρίκος μιλάει για το τι καινούργιο θα έφερνε ο υπερρεαλισμός στα τότε ποιητικά δρώμενα:

«Η νέα αυτή ποίηση είναι πια στη διάθεση όποιου επιθυμεί να την γράψη, και όποιου επιθυμεί να την κάμη με όλη την κυριολεξία της λέξεως αυτής, φτάνει ο ποιητής να μην περιφρονήση τα απλούστατα μέσα που του προσφέρει ο Σουρρεαλισμός, φτάνει να μην ντραπή την ενδόμυχή του αλήθεια, φτάνει να μην κωφεύση στην σουρρεαλιστική φωνή που πάντοτε αντηχεί εντός μας, στη φωνή που είπε τόσο σωστά ο Μπρετόν πως εξακολουθεί να ψάλλη και στις παραμονές του θανάτου και απάνου από τις τρικυμίες».

 

Τη μαρτυρία του για τη συγκεκριμένη διάλεξη είχε καταθέσει ο Οδυσσέας Ελύτης στα «Ανοιχτά χαρτιά»: «[...] Εγινε η διάλεξη μπροστά σε μερικούς βλοσυρούς αστούς που άκουγαν, φανερά ενοχλημένοι, ότι εκτός από τον Κονδύλη και τον Τσαλδάρη, υπήρχαν και άλλοι ενδιαφέροντες άνθρωποι στον κόσμο, που τους έλεγαν Φρόιντ ή Μπρετόν. Ελειπαν οι καλοί αγωγοί της θερμότητας, οι νέοι. Παρ' όλα αυτά ο σπόρος είχε πέσει και σε λίγο, μέσα στη χρυσή σκόνη της άνοιξης που έφτανε, άρχισαν να μετεωρίζονται και να στίλβουν παράξενα ονόματα και όροι πρωτάκουστοι: το υποσυνείδητο, η αυτόματη γραφή, το hasard objectif, η μέθοδος paranoiaque critique, το merveilleux και τα λοιπά».

Το 1940 ο Εμπειρίκος παντρεύεται την ποιήτρια Μάτση Χατζηλαζάρου, και τέσσερα χρόνια μετά, χωρίζει. Είχε, μάλιστα, δηλώσει το εξής:

”Γιατί δεν υπάρχουν έρωτες νόμιμοι ή μη νόμιμοι. Υπάρχουν μόνον έρωτες χωρίς επίθετο.”

Το 1945 ο Εμπειρίκος θα γράψει τον τολμηρό και «φιλήδονα», «Μέγα Ανατολικό», έργο που θα εκδοθεί μετά θάνατον, ενώ είχε ήδη ολοκληρώσει τα «Ζερφύρα», την «Ενδοχώρα»  και είχε εκδώσει, προς τιμήν του φίλου του και ποιητή Ν. Εγγονόπουλου, κείμενο με ομώνυμο τίτλο («Ν. Εγγονόπουλος»).

Το 1947 , αφότου τελείωσε η κατοχή, θα νυμφευθεί για δεύτερη φορά, την Βιβίκα Ζήση. Την επόμενη χρονιά, «χάνει» τον πατέρα του, που εξέπνευσε στη Γενεύη. Αργότερα, και πιο συγκεκριμένα το 1962, οι Οδυσσέας Ελύτης, Ανδρέας Εμπειρίκος και Γιώργος Θεοτοκάς αποδέχονται την πρόσκληση του συνδέσμου Ε.Σ.Σ.Δ – Ελλάς και μεταβαίνουν στη Σοβιετική Ένωση.

Ο Ανδρέας Εμπειρίκος πέθανε στην Κηφισιά στις 3 Αυγούστου 1975, σε ηλικία 74 ετών, από καρκίνο του πνεύμονα. Μετά το θάνατό του, εκδόθηκε για πρώτη φορά το 8τομο μυθιστόρημα «Ο Μέγας Ανατολικός», που αποτελεί το εκτενέστερο και τολμηρότερο νεοελληνικό κείμενο, και προκάλεσε αντιδράσεις για την ελευθεροστομία και το ερωτικό περιεχόμενό του.

 

 

Το www.argyrades.gr σας προτείνει το παρακάτω ΒΙΝΤΕΟ

Καββαδίας

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Media

Illusion Hair Studio

Boschetto (Άγιος Γεώργιος Αργυράδων)

MAMA 'S MARKET

Corfu Office Systems

PRANZO CHANIOTI

 

Καφέσας ψαροταβέρνα

Cosy finger food bar

Lord Travel Group

Blue sea hotel

Ιονική

 

Calendar

« March 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31

Argyrades - News

argyrades.gr

Σελίδες για τη ζωή, την ιστορία, τον πολιτισμό, στην Κέρκυρα. Με κριτική ματιά στην επικαιρότητα.

drepani.gr

Μια από τις ονομασίες με τις οποίες ήταν γνωστή η Κέρκυρα στην αρχαιότητα ήταν και η Δρεπάνη. Όνομα που χρησιμοποιήθηκε λόγω του σχήματός της. Η Δρεπάνη ταυτίζεται με το όπλο με το οποίο ο Κρόνος σκότωσε τον πατέρα του τον Ουρανό.

logo

© 2018 Your Company. All Rights Reserved. Designed By Your Company

Search