Print this page

Λέλα Καραγιάννη: Εκτελέστηκε 8 Σεπτεμβρίου 1944.

September 08, 2020 615

Λέλα Καραγιάννη

1898 – 1944

 

Ηρωίδα της Εθνικής Αντίστασης, που εκτελέστηκε από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής στο Δαφνί για την εθνική δράση της στις 8 Σεπτεμβρίου 1944.

 

Η Λέλα Μηνοπούλου γεννήθηκε το 1898 στη Λίμνη Ευβοίας. Ήταν πρωτότοκη κόρη του Αθανασίου Μηνόπουλου και της Σοφίας Μπούμπουλη. Το 1916 παντρεύτηκε τον φαρμακοποιό Νικόλαο Καραγιάννη, με τον οποίο απέκτησε επτά παιδιά: την Ιωάννα, τον Γεώργιο, την Ηλέκτρα, τον Βύρωνα, τον Νέλσωνα, τη Νεφέλη και την Ελένη.

 

Η κατάληψη της Ελλάδας υπό των Ιταλογερμανών μεταμόρφωσε την ελληνίδα νοικοκυρά σε πρωτεργάτιδα της Εθνικής Αντίστασης. Από τις πρώτες ημέρες της Κατοχής έφτιαξε μία ομάδα με πυρήνα μέλη της οικογένειάς της και άρχισε το έργο της απόκρυψης και φυγάδευσης των βρετανών στρατιωτικών που είχαν εγκλωβιστεί στην Ελλάδα. Με την πάροδο του χρόνου, η μικρή οικογενειακή ομάδα διευρύνθηκε και εξελίχθηκε στην αντιστασιακή οργάνωση «Μπουμπουλίνα», που αριθμούσε πάνω από 100 μέλη. Άρχισε να προκαλεί σαμποτάζ σε βάρος των κατακτητών και ήρθε σε επαφή με το συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής, όπου διαβίβαζε πληροφορίες για τις κινήσεις του εχθρού. Oι Γερμανοί προσπαθούσαν να την ανακαλύψουν, αλλά δεν το κατόρθωναν. 

Βλ. e-go.gr και Lela Carayianni.FB.

Η σύλληψη του γιου της Γεωργίου τον Ιούνιο του 1941 και των θυγατέρων της Ιωάννας και Ηλέκτρας δεν την πτόησαν. Κατόρθωσε να τους απελευθερώσει και να συνεχίσει το έργο της. Ακολούθησαν επιτυχείς ομαδικές φυγαδεύσεις στη Μέση Ανατολή, τις οποίες επέβλεπε προσωπικά η ίδια. Τακτικά από τα ραδιοφωνικά κύματα του Καΐρου ακουγόταν η φράση «Τζάκσον - Τζάκσον ευχαριστούμε για το άρωμα». Ήταν το συμπεφωνημένο σύνθημα για τη διάσωση της αποστολής.

 

Τον Οκτώβριο του 1941 συνελήφθη, κατόπιν προδοσίας, και κλείστηκε στις φυλακές Αβέρωφ με την κατηγορία της κατασκοπίας. Δικάσθηκε από ιταλικό στρατοδικείο, αλλά αθωώθηκε ελλείψει στοιχείων.

 

Μετά την αποφυλάκισή της συνέχισε το αντιστασιακό της έργο, με μεγαλύτερη ένταση και μεθοδικότητα. Άπλωσε ένα ευρύ δίκτυο συνεργατών σε κάθε κατοχική υπηρεσία της Αθήνας και λάμβανε πολύτιμες πληροφορίες για κινήσεις και τα σχέδια των κατοχικών αρχών από Έλληνες συνεργάτες τους, αλλά και από αντιχιτλερικούς γερμανούς και αντιφασίστες ιταλούς αξιωματικούς, τις οποίες διοχέτευε στο Συμμαχικό Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής. Παράλληλα, μέλη της οργάνωσής της προέβαιναν σε πράξεις δολιοφθοράς κατά κατοχικών στόχων. Παράλληλα, η «Μπουμπουλίνα» βοηθούσε και τις αντάρτικες ομάδες της υπαίθρου με πολεμοφόδια, που προέρχονταν από αποθήκες των στρατευμάτων κατοχής, και που οι ηρωικές μορφές, για να τα αποκτήσουν, πολλές φορές έδωσαν τη ζωή τους.

 

Στις 11 Ιουλίου 1944 κι ενώ νοσηλευόταν στο νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού, συνελήφθη από τους Γερμανούς. Την ίδια ημέρα συνελήφθησαν και πέντε από τα παιδιά της. Ο σύζυγός της και τα δύο παιδιά της Γεώργιος και Ελένη κατόρθωσαν να διαφύγουν.

 

Οι συλληφθέντες οδηγήθηκαν στα μπουντρούμια των Ες-Ες στην οδό Μέρλιν και βασανίσθηκαν άγρια. Όχι μόνο δεν ομολόγησαν, αλλά η Καραγιάννη χτύπησε τον αιμοχαρή ανακριτή της Φριτς Μπέκερ. Τα βασανιστήρια που ακολούθησαν ήταν φρικτά. Την κρέμασαν και της εξάρθρωσαν τα χέρια, της έκαυσαν τα άκρα με ηλεκτρική μηχανή, την υπέβαλαν επί τριήμερο στο μαρτύριο της δίψας και τέλος της τρύπησαν τα πλευρά με το πόμολο της πόρτας.

 

Δεν εκάμφη ακόμα και όταν της διαμήνυσαν ότι θα εκτελούσαν τον γιο της Νέλσωνα, αν δεν ομολογούσε. Αυτή τους απάντησε υπερήφανα: «Ζητείτε από μία ελληνίδα μάνα να προδώσει τους συνεργάτες της και την πατρίδα της με την απειλή του τυφεκισμού των παιδιών της. Ε, λοιπόν, μάθετε ότι τα παιδιά μου ανήκουν στην Ελλάδα και το αίμα τους θα πνίξει τους Ούνους και όλη τη Γερμανία σας!»

 

Την αυγή της 8ης Σεπτεμβρίου 1944, η Λέλα Καραγιάννη οδηγήθηκε με άλλους πατριώτες στο Άλσος Δαφνίου. Η τελευταία αυτή εκτέλεση έλαβε χώρα στις 8 Σεπτεμβρίου του 1944 στο Δαφνί της Αθήνας και είχε θύματά της 57 κρατούμενους διαφόρων φυλακών της πόλης, ανάμεσα στους οποίους, η γνωστή Λέλα Καραγιάννη της αντιστασιακής οργάνωσης Μπουμπουλίνα και διάφορα μέλη του ΕΑΜ και της Εθνικής Αλληλεγγύης.  Λίγο πριν από την εκτέλεσή της, απευθυνόμενη στους άλλους μελλοθάνατους, φώναξε: «Ψηλά παιδιά τα κεφάλια να δουν οι Ούνοι πως ξέρουν να πεθαίνουν οι Έλληνες για την πατρίδα τους».Η εκτέλεση διενεργήθηκε παρά την εντολή του γερμανικού στρατηγείου που αναιρούσε κάθε προγραμματισμένη εκτέλεση στην Ελλάδα λόγω αποχωρήσεως των στρατευμάτων και οφείλετε στην παράβαση της εν λόγω εντολής από κάποιο Γερμανό αξιωματικό της SD. 

 

Το πτώμα της, διάτρητο από τις σφαίρες, παρελήφθη κρυφά από φίλους της οικογένειάς της και τάφηκε στο Β’ Νεκροταφείο Πατησίων. Την επομένη, 9 Σεπτεμβρίου 1944, τα πέντε παιδιά της απελευθερώθηκαν με τη μεσολάβηση μιας γερμανίδας κατοίκου της Αθήνας, η οποία επωφελήθηκε από την αλλαγή διοίκησης στη Γερμανική Φρουρά Αθηνών.

 

α τη δράση της, το μαρτυρικό και ηρωικό τέλος της, η Λέλα Καραγιάννη τιμήθηκε σαν εθνική ηρωίδα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όσο λίγοι αγωνιστές του απελευθερωτικού αγώνα.

• Μπρούντζινη προτομή της, έχει στηθεί στο πολεμικό Μουσείο της Αθήνας, στη Χαλκίδα, προτομή της, έργο του Γιώργου Ρέτσα, με τίτλο "το Επιμελητήριο Εύβοιας, θυμάται, αναγνωρίζει, ευγνωμονεί", στην παραλιακή λεωφόρο Βουδούρη, στ’ Αγάλματα, στην αρχή του Κρηπιδώματος, και μαρμάρινο άγαλμά της, έργο της γλύπτριας Λουκίας Γεωργαντή, βρίσκεται στην οδό Τοσίτσα, μεταξύ του Εθνικού Μουσείου και του εθνικού μετσόβιου πολυτεχνείου - ΕΜΠ. Η ακαδημία της Αθήνας, στη συνεδρίασή της στις 30 Δεκέμβρη του 1947, της απένειμε το βραβείο Αρετής και Αυτοθυσίας.

Δεκάδες ακόμη, είναι οι δρόμοι σε όλη τη χώρα, που φέρουν το όνομά της. Το όνομά της φέρει το 21ο δημοτικό σχολείο Αθήνας "Λέλα Καραγιάννη", στο νεοκλασικό κτήριο της οδού Κύπρου 43, στην πλατεία Αμερικής.

• Η κατοικία της - σύμβολο ιστορικής μνήμης, βρίσκεται στη συμβολή των οδών Λέλας Καραγιάννη 1, και Σταυροπούλου στην Αθήνα, στην πλατεία Αμερικής.

 

Τέλος, εκτεταμένα τιμητικά αφιερώματα έχουν η ελληνική και η ρωσική βικιπέδια.

• Η ταινία του Βασίλη Λουλέ, "Συναντήσεις με τη μητέρα μου Λέλα Καραγιάννη"

Στιγμιότυπα από την αντιστασιακή της διαδρομή, καταγράφονται στην ταινία του Βασίλη Λουλέ, "Συναντήσεις με τη μητέρα μου Λέλα Καραγιάννη", μέσα από την προσωπική ματιά του γιού της Γιώργου Καραγιάννη.

Παραγωγή της ΕΡΤ, διάρκεια 29΄, σε σκηνοθεσία & σενάριο Βασίλη Λουλέ, αφήγηση Γιώργου Καραγιάννη, έρευνα αρχειακού υλικού Ρέας Αποστολίδου, μοντάζ Δημήτρη Γιαννακόπουλου, Τάκη Κουμουνδούρου και μουσική Βαγγέλη Φάμπα.

Το ντοκιμαντέρ έχει προβληθεί σε πανεπιστήμια της Αμερικής, και στo φεστιβάλ του Σαν Φρανσίσκο, από τις 9 έως τις 17 Μάη, το 2015.

• Το αρχείο της ΕΡΤ

Το αρχείο της ΕΡΤ, ψηφιοποίησε και έχει παρουσιάσει στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις www.ert-archives.gr & www.ert.gr, το αφιέρωμα "Συναντήσεις με τη μητέρα μου Λέλα Καραγιάννη", σε σκηνοθεσία Βασίλη Λουλέ.

 

 

Καββαδίας

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Media