Print this page

«Έφυγε» ο αγωνιστής Μανώλης Γλέζος

March 30, 2020 703

 

Μία από τις πλέον εμβληματικές μορφές της Αριστεράς, ο Μανώλης Γλέζος, πέρασε στο «πάνθεον» της Ιστορίας, καθώς «έφυγε» σήμερα, πλήρης ημερών, σε ηλικία 98 ετών, σπορπίζοντας θλίψη στο Πανελλήνιο.

Ο Μανώλης Γλέζος είχε εισαχθεί πριν μερικές ημέρες, στις 17 Μαρτίου, στο νοσοκομείο με συμπτώματα γαστρεντερίτιδας. Τελικά, η καρδιά του δεν άντεξε και κατέληξε λόγω καρδιακής ανεπάρκειας.

Γεννημένος στην Απείρανθο Νάξου στις 9 Σεπτεμβρίου 1922, ο Μανώλης Γλέζος άφησε ανεξίτηλο το σημάδι του στη σύγχρονη πολιτική και κοινωνική ιστορία της Ελλάδας.

Σύμβολο αγώνα και αντίστασης κατά της γερμανικής κατοχής, μαζί με τον Απόστολο Σάντα κατέβασαν τον Μάιο του 1941 τη σημαία της ναζιστικής Γερμανίας από τον βράχο της Ακρόπολη, σε μία πράξη που θεωρείται από τις κορυφαίες αντιστασιακές ενέργειες σε όλη την Ευρώπη.

Ενεργός πολιτικά, εξελέγη βουλευτής και ευρωβουλευτής με τρία κόμματα (ΕΔΑ, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ), υπήρξε πρόεδρος της ΕΔΑ και επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας της ΛΑ.Ε στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015, χωρίς όμως να καταφέρει να εκλεγεί.

Ο Μανώλης Γλέζος καταδικάστηκε συνολικά 28 φορές για την πολιτική του δραστηριότητα, τρεις εξ αυτών σε θάνατο και παρέμεινε στις φυλακές και στην εξορία συνολικά 16 χρόνια.

Βραβεύτηκε το 1962 από την ΕΣΣΔ με το Διεθνές Βραβείο Ειρήνης Λένιν, όμως το 1968 καταδίκασε τη σοβιετική εισβολή στην Πράγα και αποστασιοποιήθηκε από το ΚΚΕ. Ο Σαρλ ντε Γκωλ τον έχει χαρακτηρίσει ως τον «πρώτο παρτιζάνο της Ευρώπης».

Εργάστηκε ως δημοσιογράφος και υπήρξε αρχισυντάκτης της εφημερίδας «Ριζοσπάστης», αλλά και διευθυντής της εφημερίδας «Αυγή».

Ένα αντιναζιστικό σύμβολο

Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου εργάστηκε εθελοντικά στον Δήμο Αθήνας και στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό και συμμετέχει ενεργά στην αντίσταση μέσα από οργανώσεις νεολαίας (ΟΚΝΕ, ΕΑΜ ΝΕΩΝ και ΕΠΟΝ). Το βράδυ της 30ης Μαΐου του 1941, μαζί με τον Απόστολο Σάντα, κατεβάζουν τη σημαία του Γ’ Ράιχ από τον ιστό στην Ακρόπολη.

Η πράξη αυτή προκάλεσε ενθουσιασμό και αναπτέρωσε το ηθικό των Ελλήνων αλλά και των ξένων αντιφασιστών. Γλέζος και Σάντας καθιερώθηκαν ως σύμβολα αντίστασης κατά της ναζιστικής κατοχής. Το ναζιστικό καθεστώς καταδικάζει ερήμην σε θάνατο τους Γλέζο και Σάντα οι οποίοι, έναν χρόνο μετά, συλλαμβάνονται και φυλακίζονται στις φυλακές Αβέρωφ. Στις φυλακές Αβέρωφ ο Γλέζος υπόκειται σε σκληρά βασανιστήρια με αποτέλεσμα να προσβληθεί από βαριάς μορφής φυματίωση, γεγονός που οδήγησε και στο να αφεθεί ελεύθερος.

Μέχρι το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου συλλαμβάνεται και φυλακίζεται άλλες δύο φορές, μέχρι τελικά να δραπετεύσει στις 21 Σεπτεμβρίου του 1944.

Μετά την απελευθέρωση, ο Μανώλης Γλέζος αναλαμβάνει αρχισυντάκτης της εφημερίδας «Ριζοσπάστης», μέχρι και το κλείσιμό της από τις ελληνικές Αρχές στο τέλος του 1947. Τον Μάρτιο του 1948 συλλαμβάνεται για τις πολιτικές του πεποιθήσεις και καταδικάζεται δύο φορές σε θάνατο. Εντούτοις, οι ποινές θανάτου του, δεν εκτελέσθηκαν, λόγω της δημόσιας κατακραυγής του Ελληνικού λαού και της Διεθνούς κοινής γνώμης. Προσωπικότητες όπως ο Πικάσο, ο Σαρλ ντε Γκωλ και άλλοι κινητοποιήθηκαν υπέρ του. Οι ποινές του μετατρέπονται σε ισόβια και τελικά αποφυλακίζεται το 1954 επί κυβερνήσεως Αλέξανδρου Παπάγου.

Όντας φυλακισμένος, ο Μανώλης Γλέζος εκλέγεται βουλευτής Αθηνών στις εκλογές του 1951, με την Ενωμένη Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ). Πραγματοποιεί δωδεκαήμερα απεργία πείνας με αίτημα να απελευθερωθούν οι δέκα βουλευτές της ΕΔΑ που βρίσκονταν εξόριστοι. Το αίτημά του έγινε μερικώς δεκτό απελευθερώθηκαν οι 7 από τους 10 και εκείνος διέκοψε την απεργία. Μετά την αποφυλάκιση του το 1954 εκλέχθηκε μέλος της Δ.Ε της ΕΔΑ και ανέλαβε οργανωτικός Γραμματέας της. Το Δεκέμβρη του 1956 ορίστηκε Διευθυντής της εφημερίδας «ΑΥΓΗ». Συλλαμβάνεται εκ νέου τον Δεκέμβριο του 1958 με την κατηγορία της κατασκοπίας και καταδικάζεται, όμως αποφυλακίζεται τέσσερα χρόνια αργότερα, ύστερα από μεγάλη κινητοποίηση της ελληνικής και της διεθνούς κοινής γνώμης και πλήθος Ευρωπαίων διανοούμενων. Στις εκλογές της 29ης Οκτωβρίου 1961 εκλέγεται εκ νέου βουλευτής Αθηνών με την ΕΔΑ, παρά το γεγονός ότι βρισκόταν στη φυλακή.

Στις 21 Απριλίου 1967, αμέσως μετά την εκδήλωση του στρατιωτικού πραξικοπήματος, ο Μανώλης Γλέζος συλλαμβάνεται με άλλους πολιτικούς ηγέτες και κρατείται στο Γουδί. Ακολούθως μεταφέρεται στη Γυάρο, στο Παρθένι Λέρου και στον Ωρωπό, απ΄ όπου και αποφυλακίζεται το 1971, με τα μέτρα Γενικής Αμνηστίας.

Στην Μεταπολίτευση συνεργάστηκε με το ΠΑΣΟΚ. Το 1981 εκλέγεται βουλευτής Αθηνών, το 1984 ευρωβουλευτής και το 1985 βουλευτής Β’ Πειραιά. Το 1986 εκλέγεται κοινοτάρχης Απειράνθου όπου εισάγει τον θεσμό της Άμεσης Δημοκρατίας για τη λήψη των αποφάσεων. Το 2002 κατήλθε υποψήφιος των «Ενεργών Πολιτών» για τη Νομαρχία Αθηνών – Πειραιά και υποστηριζόμενος από τον Συνασπισμό έλαβε 11%. Στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2010 εξελέγη δημοτικός σύμβουλος Πάρου, επικεφαλής του συνδυασμού «Κίνηση Ενεργών Πολιτών Πάρου».

Το 2012 εξελέγη βουλευτής Επικρατείας με τον ΣΥΡΙΖΑ ενώ το 2014 εκλέγεται με ρεκόρ ψήφων ευρωβουλευτής του κόμματος με στόχο, όπως λέει, να κάνει γνωστό το ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων στην Ευρώπη. Τον 2015 διαφωνεί με την απόφαση του ΣΥΡΙΖΑ για την υπογραφή του τρίτου Μνημονίου και αποχωρεί από το κόμμα.

31 Μαΐου 1941.

Δύο δεκαεννιάχρονοι φοιτητές σκαρφάλωσαν στο βράχο της Ακρόπολης ξημερώματα και κατέβασαν την γερμανική σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό που κυμάτιζε στην κορυφή του λόφου. Μανώλης Γλέζος και Λάκης Σάντας.

«Μακάρι να σε βρει καλό βόλι για να μην υποφέρεις» Το παράτολμο σχέδιο είχε μπει στο μυαλό του Μανώλη Γλέζου και του Λάκη Σάντα αρκετό καιρό πριν. Πήγαν στην Εθνική βιβλιοθήκη και άρχισαν να μελετούν ό,τι σχετικό βρήκαν με τη μορφολογία του απότομου βράχου της Ακρόπολης. Τέλη Μαΐου, το σχέδιο είχε τελειοποιηθεί. Η αφορμή για την υλοποίησή του δόθηκε το πρωί της 30ης Μαΐου του 1941.

Οι δύο νέοι πληροφορήθηκαν από το ραδιόφωνο ότι η Κρήτη είχε πέσει στα χέρια των Γερμανών. Το πλήρωμα του χρόνου είχε φτάσει. Το ίδιο βράδυ, εξοπλισμένοι με ένα φαναράκι κι ένα μαχαίρι, πήραν το δρόμο της ανάβασης. «Ο ένας ευχόταν στον άλλον: να σε βρει καλό βόλι για να μην υποφέρεις και να μην πέσεις στα χέρια του εχθρού. Αλλά είχαμε πει ότι όποιος ζήσει πρέπει να προσέξει τα όνειρα των παιδιών να τα κάνει πράξη». 

Τελικά επέζησαν κι οι δύο. Και το όνειρο της υποστολής της ναζιστικής σημαίας είχε γίνει πράξη. Ο Απόστολος Σάντας (δεξιά) και ο Μανώλης Γλέζος (αριστερά) «Έζησα την απελευθέρωση από το ραδιόφωνο» Η αντιστασιακή δράση του Μανώλη Γλέζου συνεχίστηκε καθ’ όλη της διάρκεια της Κατοχής. Συνελήφθη, βασανίστηκε, φυλακίστηκε, καταδικάστηκε σε θάνατο. Όμως δεν λύγισε ποτέ. Ήξερε ότι η Απελευθέρωση ήταν κοντά. Ωστόσο όταν η ημέρα της εθνικής λύτρωσης έφτασε, δεν κατάφερε να τη χαρεί μαζί με τους συμπατριώτες του στους δρόμους. «Όταν απελευθερωθήκαμε έτυχε να είμαι στο κρεβάτι. Μετά από μια μάχη με τους Γερμανούς έπεσα με υψηλό πυρετό και είχα υποστεί παράτυφο. Έτσι, έζησα με τα ακουστικά στο αυτί, με το ραδιόφωνο του Γαληνίτη. Παρακολούθησα έτσι, την ημέρα της απελευθέρωσης».

Το πρόσωπο του Μανώλη Γλέζου τυπώθηκε σε σοβιετικό γραμματόσημο. Wikipedia

Ο πρώτος παρτιζάνος της Ευρώπης

Οι περιπέτειες του Μανώλη Γλέζου δεν τελείωσαν με την ήττα των Γερμανών και τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ακολούθησε ο εμφύλιος, όπου επαναλήφθηκε το ίδιο «έργο». Συλλήψεις, φυλακίσεις, βασανιστήρια, καταδίκες σε θάνατο. «Ήμουν ένας ασυμβίβαστος αριστερός. Η δική μου ιστορία απεικονίζει την κατάσταση που επικρατούσε στη χώρα. Αλλά δεν ήμουν μόνο εγώ, ήταν χιλιάδες σαν κι εμένα». Τη δεύτερη φορά που καταδικάστηκε σε θάνατο μαζί με άλλους τρεις, τους έσωσε ένα περίεργο γεγονός. «Ο στρατιωτικός διοικητής Αθηνών κάλεσε Έλληνες και ξένους δημοσιογράφους και τους είπε ότι ‘θα κάνω πανηγυρική την εκτέλεση του Γλέζου. Με τύμπανα και σάλπιγγες. Έχω ανοίξει ήδη τους τάφους τους στο τρίτο νεκροταφείο. Έκαναν επέμβαση από το εξωτερικό πάρα πολλοί παράγοντες. Ανάμεσά τους βρισκόταν και ο ίδιος ο Ντε Γκωλ, ο οποίος είπε, για να με σώσει ίσως, ότι ήμουν ο πρώτος παρτιζάνος της Ευρώπης. Την εκπομπή μάλιστα την μετέδωσε η ‘Φωνή της Γαλλίας’ που αναμεταδιδόταν από τον Ελληνικό Ραδιοφωνικό Σταθμό κάθε μεσημέρι. Και το άκουσε όλος ο ελληνικός λαός. Τότε, άρχισαν οι κινητοποιήσεις παντού. Εμείς βέβαια τα αγνοούσαμε όλα αυτά, πιστεύαμε ότι θα γίνει η εκτέλεσή μας. Όταν άρχισαν να περνάνε οι μέρες και δεν γινόταν η εκτέλεση αναρωτιόμασταν γιατί».

Ο Μανώλης Γλέζος στον κινηματογράφο ΔΑΝΑΟ στην προβολή της ταινίας με θέμα την ζωή του.

«Ο Φιντέλ με ήξερε πριν τη γνωριμία μας»

Στα μετεμφυλιακά χρόνια, ο Γλέζος είχε την ευκαιρία να γνωρίσει δύο από τα πολιτικά του ινδάλματα. «Είχα γνωρίσει τον Φιντέλ και τον Τσε το 1963, όταν είχα πάει στην Κούβα. Τον Φιντέλ μάλιστα, τον γνώρισα σε ένα παιχνίδι μπέιζμπολ. Με ήξερε ήδη. Δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα ήμουν τόσο γνωστός στην Κούβα. Παρακολούθησα τη μεγάλη του ομιλία των 7 ωρών. Ήμουν ακριβώς πίσω του. Μετά, συζητήσαμε για τη διεθνή κατάσταση. Θυμάμαι πως την ώρα που κουβεντιάζαμε, μου λέει, «Κοίταξε Μανώλη» . Τράβηξε την κουρτίνα και φάνηκε απ’ έξω ένα αμερικάνικο καράβι. «Εσείς», λέει, «είστε σε καλύτερη κατάσταση απ᾽ό,τι εμείς» – και είχε δίκιο». «Εγώ δεν απογοητεύομαι. Οργίζομαι». O ζωντανός θρύλος του Μανώλη Γλέζου αποκαλύπτεται στην ταινία «Ο Τελευταίος Παρτιζάνος»…

Ο αγώνας για τις γερμανικές αποζημιώσεις

Οι δεκαετίες περνούσαν, ο Μανώλης Γλέζος μεγάλωνε, αλλά δεν έπαυε ποτέ να αγωνίζεται για τα πιστεύω και τις αξίες του. Το 2014 εκλέχθηκε με 438.000 σταυρούς στο Ευρωκοινοβούλιο ως ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ. Ήταν πρώτος σε σταυρούς προτίμησης μεταξύ όλων των υποψηφίων, όλων των κομμάτων. Βασικός του στόχος στην ευρωβουλή ήταν να αναδείξει διεθνώς το ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων. «Δεν πρόκειται για πολεμικές αποζημιώσεις, αλλά για οφειλές της Γερμανίας προς το ελληνικό Δημόσιο και τους Έλληνες πολίτες, οι οποίες βεβαίως και στέκουν. Οι οφειλές προς τους πολίτες είναι δυσθεώρητου ύψους. Οι κυβερνήσεις της Γερμανίας αρνούνται να εξοφλήσουν αυτές τις οφειλές. Και το ερώτημα που προκύπτει είναι: Γιατί; Σε αυτό κάποτε πρέπει να απαντήσουν. Δεν θεωρούμε, φυσικά, υπεύθυνο τον σημερινό γερμανικό λαό για τα εγκλήματα του Γ΄ Ράιχ». Ένα χρόνο μετά την εκλογή του στην Ευρωβουλή παραιτήθηκε. Είχε ανακοινώσει εκ των προτέρων ότι θα αποχωρούσε μόλις συμπλήρωνε θητεία ενός χρόνου. Βέβαια, η παραίτηση αυτή δεν συνεπάγεται με παραίτηση από τον πολιτικό λόγο. Ο Μανώλης Γλέζος συμμετείχε ενεργά στην ελληνική πολιτική ζωή από τα εφηβικά του χρόνια. Άλλωστε το είχε δηλώσει Όσο ζω θα αγωνίζομαι. Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimedia Commons...

ΠΗΓΗ: Στοιχεία από mixanitouxronou.gr

Καββαδίας

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.