• Αργυράδες - Κέρκυρας
  • Thursday , Feb 1 , 2018

Θάνατοι

Κερκυραίοι ηθοποιοί από το 1840 έως το 1950

August 16, 2021 6508

ΚΕΡΚΥΡΑΙΟΙ ΗΘΟΠΟΙΟΙ ΑΠΟ ΤΟ 1840 ΕΩΣ ΤΟ 1950

Ο Γιάννης Μπαρδάκης την Τετάρτη στο Agriniowebradio.gr | AgrinioPress

Του Γιάννη Μπαρδάκη*

      «Ηθοποιός σημαίνει φως»,  έγραψε το 1962 ο Μάνος Χατζιδάκις και ερμήνευσε ο Δημήτρης Χορν για τις ανάγκες της παράστασης « Οδός ονείρων»  θέλοντας και οι δύο τους να ”φέρουν” στο φως το έργο που επιτελεί αλλά και τις συνεχείς δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας ηθοποιός. Δυσκολίες που αρκετές φορές επηρεάζουν ακόμη και τις βιοποριστικές του ανάγκες.

                                                   Ο ηθοποιός

Ηθοποιός σημαίνει φως.
Είναι καημός πολύ πικρός
και στεναγμός πολύ μικρός.
και στεναγμός πολύ μικρός.
Μίλησε, κλαις;
Όχι δε λες.
Μήπως πεινάς;
Και τι να φας!
Όλο γυρνάς, πες μου πού πας;
Όλο γυρνάς, πες μου πού πας;
Σ’ αναζητώ στο χώρο αυτό,
γιατί είμ’ εγώ πολύ μικρός
και θλιβερός ηθοποιός.
Θα παίξεις μια, θα παίξω δυο.
Θα κλάψεις μια, θα κλάψω δυο.
Σαν καλαμιά θα σ’ αρνηθώ
Σαν καλαμιά θα σ’ αρνηθώ
I—–I
Θα σκεπαστώ, θα τυλιχτώ
μ’ άσπρο πανί κι ένα πουλί,
άσπρο πουλί που θα καλεί τ’ άλλο πουλί,
το μαύρο πουλί.
Παρηγοριά στη λυγαριά, υπομονή!
Αχ πώς πονεί!
Κι ύστερα λες για δυο τρελές
που μ’ αγαπούν γιατί σιωπούν,
γιατί σιωπούν…
Αχα χα χα χα…
Έλα στο φως, παίζω θα δεις.
Είμαι σοφός μην απορείς,
έλα στο φως, παίζω θα δεις.

      Τους ανθρώπους λοιπόν της σκηνής τους ονόμαζαν μέχρι περίπου το 1840 « υποκριτάς», « ερμηνευτάς» και « θεατρίνους» και στα ήθη της εποχής σήμαναν κακόφημα πρόσωπα. Λέγεται μάλιστα ότι μία Αθηναία νοικοκυρά που είχε εκμισθώσει το σπίτι της σε ένα …θεατρίνο, όταν αυτός έφυγε πήρε παπά και έκανε αγιασμό.

Ο ηθοποιός Κωνσταντίνος Κυριακού ή Αριστίας ( Κων/λη  1799- Βουκουρέστι 1880).

     Την λέξη « ηθοποιός» καθιέρωσε ο Κωνσταντίνος Κυριακού, γνωστός ως Αριστίας.

     Επρόκειτο για Ελληνο-ρουμάνο ηθοποιό, που πήρε τα πρώτα μαθήματα κοντά στον Γάλλο ηθοποιό Φρανσουά Ζοζέφ  Ταλμά. Αφού έδωσε πολλές παραστάσεις στο Βουκουρέστι με τη πρώτη γυναίκα σκηνοθέτη την ηγεμόνισσα  Δομνίνα- Ραλλού Καρατζά ,  πολέμησε στην ελληνική επανάσταση του 1821 μετέχοντας στον Ιερό Λόχο και   τραυματίστηκε στη μάχη του Δραγατσανίου . Το 825 κατέβηκε  στην Ελλάδα και συνέχισε  να δίνει θεατρικές παραστάσεις σε όλη την Ελλάδα και κυρίως στη Κέρκυρα.

      Ποια όμως ήταν η απαρχή αυτών των εργατών της τέχνης?

     Από τον Διόνυσο στην αρχαία Ελλάδα,  δημιουργήθηκε  ο « Διονυσιακός Θίασος», ο πρώτος πλάνητας θίασος, που ήταν ο πρόδρομος των επαγγελματικών θιάσων  του 17ου αιώνα που δημιουργούνται οι πρώτοι επαγγελματικοί θίασοι, περιφερόμενοι και αυτοί οι λεγόμενοι θίασοι της Comedia dell’ arte”.

    Απόγονος στην Ελλάδα του περιπλανώμενου διονυσιακού θιάσου αποτέλεσε το «μπουλούκι», που ήταν περιπλανώμενοι θίασοι  με ρεπερτόριο συνήθως μελοδράματα, πατριωτικά δράματα, μονόπρακτα, νούτικες κωμωδίες και κωμειδύλλια.

    Κυριότεροι εκπρόσωποι αυτών των  θιάσων, από τους οποίους πέρασαν τα μεγαλύτερα ονόματα ηθοποιών ήταν οι οικογένειες Βασιλείου Στρατηγού,  Γιώργου Γακίδη, Γιώργου Παπαδόπουλου και των συγχωριανών μου Λάμπη και Ρολάνδου Χρέλια.

      Μεταφέρω τη πρώτη και τη τελευταία στροφή από τη ποιητική συλλογή του Μίμη Φωτόπουλου - που και αυτός θήτευσε στα μπουλούκια- με τίτλο « Τα μπουλούκια» :

« Μήνες τώρα κάθονται στο «Στέμμα»*

και ζούνε με μια χίμαιρα

και κάποιο ψέμα.

Προσμένουν ένα θιασάρχη

να τους αγκαζάρει

για κάποια μακρινή επαρχία

και να συνεχιστεί η θλιβερή τους ιστορία……

Και είν’ όλοι τους σαν να μη ζούνε

τους κυκλώνουν τόσοι πόνοι!

Κι όλο προσμένουν κάποιο θεατρώνη».

*Στέμμα. Ήταν καφενείο στη  Πλατείας Ομονοίας, γωνία Σατωβριάνδου και Ίωνος, αργότερα Μαρίκας Κοτοπούλη που σύχναζαν  οι άνεργοι  ηθοποιοί και κλείνονταν δουλειές.

    Για τη φιλόξενη στήλη της αγαπημένης εφημερίδας των Αρυραδιτών, θα μεταφέρω σε δύο συνέχειες τους Κερκυραίους ηθοποιούς, άλλους γνωστούς και άλλους άγνωστους στο ευρύ κοινό, που όμως όλοι τους έβαλαν ένα λιθαράκι στο οικοδόμημα του Θεάτρου και του Κινηματογράφου.

      Καταλαμβάνουν ένα μεγάλος χρονικό εύρος εκατό χρόνων  από το 1850 έως το 1950.

     Αν κάποιος από τους αναγνώστες έχει περισσότερες πληροφορίες για κάποιον από τους αναφερόμενου ηθοποιούς ας τις καταθέσει.

 

                                  Α΄  ΜΕΡΟΣ ( 1850-1925)

  1.- Αρλιώτη Αντέλλα ( Κέρκυρα 1892-?) : Γεννήθηκε στη Κέρκυρα  και εμφανίστηκε στη σκηνή το 1910. Το 1919 συμμετείχε στη « Μουσική Σκηνή» και συνεργάστηκε στη συνέχεια με τους θιάσους Γιάννη Παπαϊωάννου και Νικολάου Πλέσσα ( 1880-1942).

2.- Βλαχοπούλου Ρένα ( Κέρκυρα 1923- 2004):

  

Πηγαίο ταλέντο του ελληνικού κινηματογράφου, θεάτρου και τραγουδιού.

      Γεννήθηκε στις 20 Φλεβάρη 1923 στη  συνοικία της Αγίας Σοφίας( Εβραϊκή)  της Κέρκυρας, από τον κόντε Γιάννη ( Νάνε) Βλαχόπουλο και την οικονόμο του αρχοντικού τους την Καλλιόπη.  Σπούδασε στο Ωδείο του Δραματικού Συλλόγου της γενέτειράς της, στον οποίο εμφανίστηκε σε μικρή ηλικία ως τραγουδίστρια.

    Η πρώτη επαγγελματική της εμφάνιση γίνεται το 1940 στο βαριετέ του Μίμη Τραϊφόρου στην « Όαση» του Ζαπείου, όπου τραγούδησε τη μεγάλη επιτυχία της εποχής εκείνης « Μικρή χωριατοπούλα».

     Μέλος του ΣΕΗ έγινε το 1953 και πραγματοποίησε τη πρώτη της εμφάνιση στο θέατρο το 1943 στο θέατρο « Λυρικόν» με το θίασο του Βασίλη Αργυρόπουλου και το έργο του Ασημάκη Γιαλαμά « Ακουαρέλες», ενώ στον κινηματογράφο μετείχε σε 26 ταινίες με 1η εμφάνιση στη ταινία του Γιάννη Πετροπουλάκη « Πρωτευουσιάνικες περιπέτειες» ( Α’  προβολή 12-11-1956). Έπαιξε και σε μία Τουρκική ταινία  με τίτλο « Νύχτες της Ανατολής».

     Έκανε τρείς γάμους: Το 1939 με τον Κύπριο  ποδοσφαιριστή της ΑΕΚ Κώστα Βασιλείου, το 1942 με τον τραπεζίτη και διοικητικό παράγοντα του Παναθηναϊκού Γιάννη Κωστόπουλο   και το 1967 με τον επιχειρηματία – έμπορο ηλεκτρικού εξοπλισμού Γιώργο Λαφαζάνη.

     Πέθανε στις 29 Ιουλίου 2004 σε ηλικία 81 χρόνων από αναπνευστική ανεπάρκεια και ετάφη στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.

3.- Βλάχου- Ψάλτη Πέρσα ( 1905-?):

    Γεννήθηκε στο Μαντούκι και εμφανίστηκε στη σκηνή του μουσικού θεάτρου  το 1921 με τον θίασο Φρόσως και Νίνας Κόκου σε περιοδεία στη Κρήτη.

     Περιόδευσε για δυόμισι  χρόνια στην Αμερική με το θίασο Βασιλάκη- Σπύρου Πατρίκιου( πατέρα του ποιητή Τίτου Πατρίκιου) και Βασίλη Αφεντάκη. Τη περίοδο της κατοχής μετείχε στο σχήμα της Μάντρας του Αττίκ στην οδό Μηθύμνης στη Πλατεία Αμερικής και στα βαριετέ των Γιώργου Οικονομίδη, Φίλωνος Αρία και Λάμπρου Ζούνη ( πατέρα της Πέμης Ζούνη), καθιερώνοντας τον τύπο της « Μενιδιάτισσας».

     Σον κινηματογράφο έπαιξε  σε 3 ταινίες: Το 1948 στην « Άννα Ροδίτη» του Μιχάλη Γαζιάδη, το 1955 στην « Ιστορία μιας κάλπικης λίρας»  του Γιώργου Τζαβέλλα και το 1965 στη « Καταιγίδα» του Κώστα Ανδρίτσου».

4.- Γιαννούλης Κώστας ( 1881-?):  Γεννήθηκε στη Κέρκυρα  και υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών το 1917 με αριθμό μητρώου 3.

     Εμφανίστηκε στη σκηνή το 1910 με την « Ελληνική Οπερέτα» του Γιάννη Παπαϊωάννου, ενώ έπαιξε και στην οπερέτα του Λέχαρ « Κόμης του Λουξεμβούργου». Το 1919 συμμετείχε στο θίασο της Έλλης Αφεντάκη στο Θέατρο Διονύσια.

5.- Καββαδάς Αθανάσιος ( 1887-?): Γεννήθηκε στη Κέρκυρα και άρχισε τη σταδιοδρομία του το 1912 με το θίασο του Θωμά Οικονόμου.

     Το 1922 βρίσκεται στη « Καλλιτεχνική Εταιρία Αιμίλιου Βεάκη- Χριστόφορου Νέζερ. Υπήρξε από τα πρώτα μέλη του ΣΕΗ με ημερομηνία εγγραφής 1-3-1917 και αριθμό μητρώου 60. Η σύζυγός  του Λίζα Μπόλλα  ( Σμύρνη 1892-?) ήταν και αυτή ηθοποιός.

6.- Καψάλης Σπύρος ( 1895-1965):

 Γεννήθηκε στη Κέρκυρα και εμφανίστηκε στη σκηνή το 1923, μέλος του ΣΕΗ με ημερομηνία εγγραφής 1-10-1923.

    Συμμετείχε και σε 4 ταινίες:

      Το 1948 στο ιστορικό δράμα του Γιώργου Τζαβέλλα « Μαρίνος Κοντάρας» ( Α΄ προβολή 15-3-1948) με τον Μάνο Κατράκη.

      Το 1953  στην ηθογραφία του Μαυρίκιου Νόβακ « Πρέπει να τα παντρέψουμε» ( Α΄ προβολή 13-4-1953) στο ρόλο του Ευθύμιου.

      Το 1954 στη σατιρική κωμωδία του Αλέκου Σακελλάριου « Θανασάκης ο πολιτευόμενος ( Α΄ προβολή 11-1-1954) δίπλα στην Άννα Συνοδινού και το Ντίνο Ηλιόπουλο, στο ρόλο του δικηγόρου Μπελούκα.

     Και το 1956 στο δικαστικό δράμα του Ορέστη Λάσκου « Η άγνωστος» ( Α΄ προβολή 26-3-1956) στο πλάϊ της Κυβέλης  και του Γιώργου Παππά, στο ρόλο του Προέδρου του Δικαστηρίου.

7.- Λεπενιώτης Νίκος ( 1908-?):

      Γεννήθηκε στη Κέρκυρα και  καταγόταν από καλλιτεχνική οικογένεια.

    Πατέρας του ήταν ο συνθέτης Σπύρος Λεπενιώτης, μητέρα του η Ελένη Νικολάου, πρώτη εξαδέλφη της κορυφαίας μας ηθοποιού Μαρίκας Κοτοπούλη και θείος του ο επίσης ηθοποιός Τηλέμαχος Λεπενιώτης ( βλ. πιο κάτω). Ακόμη η δεύτερη σύζυγός του ήταν και αυτή ηθοποιός η Ζωή Ηλιάδου ( Αθήνα 1916-?).

    Αυτές οι θεατρικές καταβολές τον οδήγησαν στο θέατρο και έκανε τη πρώτη του θεατρική εμφάνιση το 1925 , σε ηλικία μόλις 17 χρόνων με το θίασο της θείας του Μαρίκας Κοτοπούλη, στη κωμωδία του Φράξι « Τράβα το κορδόνι» ερμηνεύοντας το ρόλο του Ρουκιέ.

    Έγινε μέλος του ΣΕΗ τη 1-7-1930 και μετείχε έκτοτε σε πολλούς θιάσους, είτε ως ηθοποιός , είτε σε διοικητικά  και σκηνικά καθήκοντα. Εγκατέλειψε όμως σχετικά νωρίς το θέατρο και ασχολήθηκε με τα θεατρικά κοστούμια, γιατί διέθετε πλούσιο βεστιάριο.

    Στο κινηματογράφο έπαιξε σε 3 ταινίες με πρώτη εμφάνιση το 1949 στη κωμωδία του Μιχάλη Γαζιάδη « Διαγωγή μηδέν» με την Έλλη Λαμπέτη και τον Λάμπρο Κωνσταντάρα, το 1960 στο ιστορικό δράμα του Ντίνου Κατσουρίδη « Είμαι αθώος» με τη Βούλα Ζουμπουλάκη και τον Αλέκο Αλεξανδράκη και το 1962 στη κωμωδία του Γκρέκ Τάλλας « Κατηγορούμενος ο έρως» με την Άννα Μπράτσου και τον Αλέκο Αλεξανδράκη.

   

8.- Λεπενιώτης Τηλέμαχος ( 1877-1945):

Γεννήθηκε στη Κέρκυρα και  ξεκίνησε να εμφανίζεται στη σκηνή σε ηλικία μόλις 14 χρόνων με το « Δραματικό Σύλλογο Κερκύρας», κυρίως ως μίμος.

    Ηθοποιός με πηγαίο κωμικό ταλέντο προσκλήθηκε το 1902 στην Αθήνα από τον δάσκαλο της Αυτοκράτειρας Σίσυ  και του ανέθεσε πρωταγωνιστικό ρόλο στο έργο του Καπύς « Ο Μπρινικόλ και η κόρη του».

      Το 1907 θα συνεργαστεί με τη μεγάλη Μαρίκα Κοτοπούλη και δύο χρόνια αργότερα με την επίσης μεγάλη μας ηθοποιό Κυβέλη.

      Το 1915 επιχειρεί και στον κινηματογράφο  ως σκηνοθέτης και ηθοποιός στη βωβή ταινία  « Ο Λιονταρής και τα χασαπάκια».

      Από το  1927 έως το 1936  διετέλεσε γενικός γραμματέας του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών ( ΣΕΗ) και έβαλε τα θεμέλια για τη συνδικαλιστική ανάπτυξη του σωματείου.

    Πέθανε στην Αθήνα στις 21 Αυγούστου 1945 σε ηλικία 68 χρόνων.

9.- Λώρη Άννα ( 1915- 1997):  

        Ήταν ηθοποιός υψηλής τεχνικής. Γεννήθηκε στη Κέρκυρα και σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών. Ξεκίνησε να παίζει θέατρο από παιδί, αφού 9 χρόνων πραγματοποίησε τη πρώτη της εμφάνιση με τον θίασο Τριχά- Δράμαλη στο Θέατρο « Διονύσια».

    Γράφτηκε στο ΣΕΗ στις 2-10-1931 και την ίδια χρονιά πρωτοεμφανίστηκε επαγγελματικά με το « Θίασο Νέων Καλλιτεχνών» στο έργο « Ο κύριος Πρόξενος». Στη συνέχεια μετείχε σε πολλούς θιάσους, αλλά και ως θιασάρχις  έχοντας γόνιμη θεατρική θητεία.

     Έκανε δύο γάμους: Ο πρώτος για λίγο διάστημα,  με τον μεγάλο μας ηθοποιό Μάνο Κατράκη ( Καστέλλι Κισσάμου 1909-1983) και ο δεύτερος με τον θεατρικό συγγραφέα και δημοσιογράφο Δημήτρη Χρονόπουλο ( Αθήνα 1907-1992) με τον οποίο απέκτησε μία κόρη την ηθοποιό Καίτη Χρονοπούλου ( Αθήνα 1935-).

     Πέθανε στις 30 Οκτωβρίου 1997 σε ηλικία 82 χρόνων και ετάφη στο Νεκροταφείο Ζωγράφου.

     10.-  Λώρη- Παστού Δήμητρα ( 1896-?): Γεννήθηκε στη Κέρκυρα  και βγήκε στη σκηνή το 1919 και από το 1924 μετέχοντας στο θίασο του Γιώργου Δράμαλη. Ημερομηνία εγγραφής στο ΣΕΗ 1-5-1919 με αριθμό μητρώου 665.

 11.- Μπολίνης Χρήστος ( 1878-?): Γεννήθηκε στη Κέρκυρα και εμφανίστηκε στη σκηνή το 1901 με το θίασο της Σοφίας Νέρη, ερμηνεύοντας τον Εύμηλο στη « Μήδεια»  του Ευριπίδη στο Δημοτικό Θέατρο Τρίπολης.

  12.-  Σαλλίων Γεώργιος ( 1850-1921): Γεννήθηκε στη Κέρκυρα και εμφανίστηκε στο θέατρο το 1875!!! Μέλος του ΣΕΗ με αριθμό μητρώου 460.

   13.-Χαλκιοπούλου Κλειώ ( 1888-?): Γεννήθηκε στη Κέρκυρα  και εμφανίστηκε το 1916 και τρία χρόνια αργότερα  συμμετείχε στο θίασο  της μεγάλης πρωταγωνίστριας Κυβέλης.

   14.- Χρυσομάλλης Άγγελος ( 1878-1956):

Γεννήθηκε στη Κέρκυρα. Σπούδασε στη « βασιλική Δραματική Σχολή» με δάσκαλο το Θωμά Οικονόμου ( Βιέννη 1864-1927) και ως ηθοποιός της « Νέας Σκηνής» του Κων/νου Χρηστομάνου έπαιξε τον γερο- Έκνταλ  στο έργο του Ίψεν « Αγριόπαπια».
      Μετά από λαμπρή περίοδο με τη Νέα Σκηνή, προσελήφθη στο « Βασιλικό Θέατρο» εμφανιζόμενος στην οπερέτα  του Ερβέ « Μαμζέλ  Νιτούς», ενώ στη καριέρα του εμφανίστηκε και στους θιάσους Κυβέλης και Μαρίκας Κοτοπούλη.

      Επειδή διέθετε αξιόλογα φωνητικά προσόντα εργάστηκε σε θιάσους οπερέτας. Είχε χαρακτηριστεί από τους κριτικούς της εποχής « ως λαμπερός  ηθοποιός με λεπτά σκηνικά χαρίσματα».

     Εμφανίστηκε και σε δύο ταινίες: Το 1930 στη μουσική κομεντί του Δημήτρη Γαζιάδη « Φιλησέ με Μαρίτσα» στο ρόλο του Πράπα και το 1933 στη κωμωδία του Πέλου Κατσέλη « Δεσποινίς δικηγόρος», μιας ταινίας ομιλούσας που η επεξεργασία της έγινε σε αυστριακά στούντιο.

 

 Ο Γιάννης Μπαρδάκης είναι συνταξιούχος δικηγόρος και εκτός των άλλων έχει συγγράψει το βιβλίο Από το λυκαυγές στο λυκόφως - Ελληνικός κινηματογράφος 1938 - 1958

 

 

Καββαδίας

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Argyrades - News

argyrades.gr

Σελίδες για τη ζωή, την ιστορία, τον πολιτισμό, στην Κέρκυρα. Με κριτική ματιά στην επικαιρότητα.

drepani.gr

Μια από τις ονομασίες με τις οποίες ήταν γνωστή η Κέρκυρα στην αρχαιότητα ήταν και η Δρεπάνη. Όνομα που χρησιμοποιήθηκε λόγω του σχήματός της. Η Δρεπάνη ταυτίζεται με το όπλο με το οποίο ο Κρόνος σκότωσε τον πατέρα του τον Ουρανό.

logo

© 2018 Your Company. All Rights Reserved. Designed By Your Company

Search