Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παιδικής Εργασίας, καθιερώθηκε στις 12 Ιουνίου από την Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ - International Labour Organization/ ILO), με στόχο την καταπολέμηση της παιδικής εργασίας και πιο συγκεκριμένα τον περιορισμό της παράνομης διακίνησης παιδιών. Σύμφωνα με την ΔΟΕ, ένα στα έξι παιδιά του πλανήτη εργάζεται σε κάποιο περιβάλλον που βλάπτει την ψυχική και σωματική του υγεία, ενώ περίπου 171 εκατομμύρια παιδιά στον πλανήτη εργάζονται σε ορυχεία, λατομεία και άλλους επικίνδυνους χώρους δουλειάς ή με επικίνδυνα υλικά, όπως χημικά, εντομοκτόνα ή βαρύ μηχανικό εξοπλισμό, αναφέρει έκθεση της UNICEF.

 

«Ούτε Ένας Λιγότερος» (Not One Less - 1999) του Ζαν Γιμού

 

Μια 13χρονη, που αναπληρώνει τον δάσκαλο ενός δημοτικού σχολείου στην επαρχιακή Κίνα, αναζητά στην πρωτεύουσα της επαρχίας της ένα μαθητή της, ο οποίος εγκατέλειψε το σχολείο για να βρει δουλειά.

Μία από τις καλύτερες ταινίες, στην συγκεκριμένη θεματική ενότητα, η οποία φέρνει την σκηνοθετική υπογραφή του σπουδαίου  Ζαν Γιμού. Πρωταγωνιστούν: Γουέι Μίνζι, Ζανγκ Χούικε, Τίαν Ζεντά.

 
 

«Βροχή» (Rain / Baran - 2001) του Ματζίντ Ματζιντί

 

Παράτυποι οικονομικοί μετανάστες γίνονται το αντικείμενο σκληρής οικονομικής εκμετάλλευσης. Ενα ατύχημα πυροδοτεί την αφήγηση: ένας Αφγανός εργάτης έχει ένα εργατικό ατύχημα. Όντας αδύναμος να εργαστεί στέλνει στη θέση του τον νεαρό του γιο. Εχθρότητα και καχυποψία είναι τα αισθήματα που προκαλεί η άφιξη του νεαρού Αφγανού σ' ένα συνάδελφο του Ιρανό.

Παιδί για όλες τις δουλειές ο Λατίφ θα χάσει τη θέση του από τον νεοφερμένο και θα μετατεθεί σε πιο βαριές και δύσκολες εργασίες. Ομως μια απροσδόκητη αποκάλυψη θα ρίξει το τοίχος που υψώνει η μισαλλοδοξία και η προκατάληψη. Ο Λατίφ θα ανακαλύψει ότι το αγόρι είναι κορίτσι και λέγεται Μπαράν. Η ανιδιοτελής αγάπη οδηγεί στη μεταμόρφωση του νεαρού Ιρανού, στην πνευματική καθαρότητα, στον εξαγνισμό από την διάχυτη κακία του αληθινού κόσμου. Πρωταγωνιστούν: Ζάρα Μπαραμί, Χοσεΐν Αμπεντινί, Μοχάμετ Αμίρ Νατζί.

 
 

«Οσάμα: Για μια Θέση στον Ήλιο» (Osama - 2003) του Σεντίχ Μπαρμάκ

Μια χήρα στο Αφγανιστάν, μη έχοντας δικαίωμα να κυκλοφορεί μόνη της στους δρόμους λόγω των νόμων των Ταλιμπάν, μεταμφιέζει σε αγόρι τη 12χρονη κόρη της για να μπορέσει να εργαστεί. Όμως οι Ταλιμπάν υποχρεώνουν το «αγόρι» να φοιτήσει σε ισλαμικό σχολείο, κινδυνεύοντας έτσι να αποκαλυφθεί από στιγμή σε στιγμή.

Η πρώτη ταινία που γυρίστηκε στο Αφγανιστάν μετά την πτώση των Ταλιμπάν. Ειδική μνεία βραβείο Χρυσής Κάμερας στο Φεστιβάλ Καννών και Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας το 2004. Πρωταγωνιστούν: Μαρίνα Γκολμπαχάρι, Αρόιφ Χεράτι, Ζουμπαΐντα Σαχάρ.

 
 

«Η Γη Της Επαγγελίας» (The Beautiful Country - 2004) του Χανς Πέτερ Μόλαντ

Μία από τις συνέπειες της αμερικανικής ανάμιξης στον πόλεμο του Βιετνάμ ήταν τα παιδιά που απέκτησαν οι Βιετναμέζες από Αμερικανούς στρατιώτες. Η ταινία περιγράφει το «ταξίδι» ενός τέτοιου παιδιού. Πρωταγωνιστούν: Ντάμιεν Γουίν, Μπέι Λινγκ, Τιμ Ροθ, Νικ Νόλτε

Ένας «μπούι-ντόι», γιος Βιετναμέζας και Αμερικανού στρατιώτη, κουβαλάει για χρόνια το στίγμα του ανεπιθύμητου. Βρίσκει έπειτα από χρόνια τη μητέρα του στη Σαϊγκόν, παραδουλεύτρα σε ένα πλουσιόσπιτο και μαζί με τον ανήλικο ετεροθαλή αδελφό του ξεκινάνε ως παράτυποι μετανάστες μέχρι τις Ηνωμένες Πολιτείες, για να συναντήσουν τον άγνωστο πατέρα του, που τους εγκατέλειψε.

 
 

«Όλιβερ Τουίστ» (Oliver Twist - 2005) του Ρομάν Πολάνσκι

Στο βικτοριανό Λονδίνο, ο ορφανός Όλιβερ βρίσκει καταφύγιο στο άντρο του κλεπταποδόχου Φαγγίνου, ο οποίος διαπαιδαγωγεί μια ομάδα παιδιών του δρόμου στην «τέχνη» της κλοπής. Ο Όλιβερ πιστεύει ότι ξέφυγε από αυτή την κόλαση όταν ένας εύπορος αστός είναι διατεθειμένος να τον υιοθετήσει, όμως η συμμορία του Φαγγίνου έχει διαφορετική γνώμη για την τύχη του. Πρωταγωνιστούν: Μπεν Κίνγκσλεί, Μπάρνεϊ Κλαρκ, Λιν Ρόου, Μαρκ Στρονγκ, Ιαν Μακ Νις.

Ο Ρομάν Πολάνσκι, μεταφέρει στην μεγάλη οθόνη ένα από τα πιο κλασικά μυθιστορήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Οι αξέχαστοι χαρακτήρες και το χιούμορ του κλασικού βιβλίου του Καρόλου Ντίκενς ζωντανεύουν, με εντυπωσιακό καστ, σκηνικά που αναπαριστούν πιστά το Λονδίνο του 19ου αιώνα, σε μία συναρπαστική ιστορία επιβίωσης. Η Οδύσσεια ενός μικρού αγοριού που μεγαλώνει σε ένα σκοτεινό και απάνθρωπο ίδρυμα, τιμωρείται βάναυσα και αποδρά. Στο προσκήνιο η άκαρδη βικτωριανή εποχή και ο αγώνας ενός ορφανού παιδιού να επιβιώσει.

 
 

«Η Σκοτεινή Όψη Της Σοκολάτας» (The Dark Side of Chocolate  - 2010) των Miki Mistrati και U. Roberto Romano

Μήπως η αγαπημένη μας σοκολάτα έχει τελικά πικρή γεύση; Στο Μάλι και στη γειτονική Ακτή του Ελεφαντοστού οι Miki Mistrati και U. Roberto Romano, καταφέρνουν να κάνει γυρίσματα στα κρυφά, ανακαλύπτοντας ότι ακόμα και επτάχρονα παιδιά δουλεύουν σε σκληρή και επικίνδυνη δουλειά στις φυτείες, κόβουν το κακάο και κουβαλούν βαριά  φορτία.

Οι συνεντεύξεις με παιδιά που τα ελευθέρωσαν, με ακτιβιστές, δουλεμπόρους, κυβερνητικούς παράγοντες και αστυνομικούς, αποκαλύπτουν μια πολύ πιο σκοτεινή όψη της σοκολάτας από αυτήν που μας παρουσιάζουν οι σοκολατοβιομηχανίες. Γνωστές εταιρείες υπέγραψαν το 2001 το Πρωτόκολλο του Κακάο με τη δέσμευση να εξαλειφθεί πλήρως η παιδική εργασία στο κακάο έως το 2008. Όμως, κάποια χρόνια μετά, σε αυτό το ντοκιμαντέρ βλέπουμε παιδιά θύματα δουλεμπορίου να δουλεύουν στην παραγωγή του κακάο.

 
 

 

 
 

«Λούστρο Παπουτσιών» (Shoeshine - 1946) του Βιττόριο ντε Σίκα

«Είδα πρόσφατα τον «Λούστρο Παπουτσιών». Κάποια στιγμή η κάμερα και η οθόνη εξαφανίστηκαν, έγινα ένα με την ταινία, την ζούσα πραγματικά...» - Όρσον Γουέλς

Οι ήρωες της ταινίας είναι δύο ανήλικα παιδιά, τα οποία εργάζονται ως λούστροι παπουτσιών και έχουν ως όνειρο να αποκτήσουν ένα άλογο. Η επιθυμία τους γίνεται πραγματικότητα, όταν ο αδερφός ενός εκ των δύο προσφέρει στα παιδιά εύκολα, αλλά μάλλον όχι και τόσο νόμιμα, χρήματα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, οι δύο μικροί πρωταγωνιστές να οδηγηθούν σε φυλακές ανηλίκων, όπου οι συνθήκες και οι καταστάσεις αντιστρέφουν την προγενέστερη φιλία τους, σε αντιπαλότητα και εχθρότητα. Tο φιλμ «Λούστρο Παπουτσιών», είναι ένα άριστο δείγμα του Νεορεαλιστικού Σινεμά στο οποίο ο καθημερινός βίος γίνεται μια κινηματογραφική ποίηση. Παράλληλα αποτελεί και την πρώτη ξενόγλωσση ταινία που τιμήθηκε με Όσκαρ.

Ο Βιτόριο Ντε Σίκα, πιστός στον κινηματογραφικό νεορεαλισμό, καταφέρνει να πάρει μία απλή ιστορία βγαλμένη απ’ την καθημερινότητα της μεταπολεμικής Ιταλίας της εποχής και ακροβατώντας με τα όρια του μελοδράματος, σκηνοθετεί μια σπουδαία και διαχρονική ταινία. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο πρωτότυπος τίτλος του φιλμ «Sciuscià», προέρχεται από παραφθορά των αμερικάνικων λέξεων  "shoe shine",  όπως τις είχαν αντιγράψει εξ ακοής τα χιλιάδες ορφανά ή εγκαταλειμμένα αγόρια στην κοινωνικοοικονομικά διαλυμένη από τον φασισμό και τον πόλεμο, Ιταλία του 1945, τα οποία γυάλιζαν τα παπούτσια των Αμερικανών στρατιωτών, για να επιβιώσουν.

 
 

«Πατέρας Αφέντης» (Padre Padrone - 1977) των Πάολο και Βιτόριο Ταβιάνι

Η ταινία βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα, κάτι που οι δημιουργοί φροντίζουν να μας το γνωστοποιήσουν δια στόματος του πραγματικού πρωταγωνιστή της ιστορίας, ο οποίος ανοίγει και κλείνει την ταινία. Πρόκειται για τη συγκλονιστική ιστορία ενηλικίωσης του Γκαβίνο Λέντα, ενός χωριατόπαιδου και γιου βοσκού από τη Σαρδηνία, που κατάφερε ν’ αντιμετωπίσει και να ξεπεράσει τη σκληρότητα, τη βαρβαρότητα, τη μιζέρια και την οπισθοδρομικότητα του πατέρα του και της κοινωνίας στην οποία μεγάλωσε και να εξελιχθεί σ' έναν διακεκριμένο επιστήμονα, καθηγητή πανεπιστημίου στον τομέα της γλωσσολογίας.

Βασισμένη στο αυτοβιογραφικό βιβλίο του Γκαβίνο Λέντα με τίτλο «Πατέρας και  αφέντης: η εκπαίδευση ενός βοσκού», το φιλμ χάρισε στους αδερφούς Ταβιάνι τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Καννών και έκανε παγκόσμια γνωστούς τους σκηνοθέτες από την Τοσκάνη. Η ταινία σκληρή και τραχιά στον πυρήνα της - μιλά για την ακατανίκητη δύναμη της γνώσης - σε πλήρη αντιστοιχία με τα άγρια ορεινά τοπία της Σαρδηνίας, όπου είναι γυρισμένη, αλλά και με την άγρια συμπεριφορά του τυραννικού πατέρα. Έξοχες οι ερμηνείες του Ομέρο Αντονούτι και του Σαβέριο Μαρκόνι.

 
 

«Η Σοδειά» (The Harvest / La Cosecha - 2011) του Ου. Ρομπέρτο Ρομάνο

Το ντοκιμαντέρ του Ου. Ρομπέρτο Ρομάνο, αφηγείται την ιστορία τριών από τα περίπου 400.000 παιδιά στις Ηνωμένες Πολιτείες που αφήνουν πίσω τα σπίτια, τα σχολεία και τους φίλους τους, για να μεταναστεύσουν στην άλλη άκρη της χώρας, πηγαίνοντας από φάρμα σε φάρμα και από συγκομιδή σε συγκομιδή. Ανήλικα παιδιά τα οποία δουλεύουν απάνθρωπα ωράρια, εκτεθειμένα στα στοιχεία της φύσης και τα χημικά των εντομοκτόνων. Χωρίς καμία προστασία από τη νομοθεσία για την παιδική εργασία, εργάζονται υπό σκληρές συνθήκες, προκειμένου να βοηθήσουν τις οικογένειές τους.

Έχοντας εξασφαλίσει πρόσβαση στην δύσκολη καθημερινότητα της ζωή τους, η «Σοδειά» μας δίνει την ευκαιρία να γνωρίσουμε τα παιδιά αυτά, τα οποία περνούν από απίθανες δοκιμασίες για να τρέφουν τους συμπολίτες τους και κυρίως για να καταφέρουν να επιβιώσουν τα ίδια αλλά και οι οικογένειές τους. Μία τραγική, όσο και ρεαλιστική ματιά, στην ιστορία των παιδιών που τρέφουν την Αμερική.

 
 

«Καπερναούμ» (Capharnaüm / Capernaum - 2018) της Ναντίν Λαμπακί
(φωτογραφία άρθρου)

Λίβανος, αίθουσα δικαστηρίου. Ο Ζάιν, ένας 12χρονος πρόσφυγας από τη Συρία, παρουσιάζεται ενώπιον του δικαστή, ο οποίος τον ρωτάει γιατί θέλει να μηνύσει τους ίδιους του τους γονείς. «Επειδή με έφεραν στον κόσμο!», απαντάει o μικρός, κάνοντας έτσι την δική του επανάσταση απέναντι στους γονείς του για τις άθλιες συνθήκες διαβίωσής τους, για την παντελή αδυναμία τους να του παρέχουν ελάχιστη φροντίδα, βοήθεια και προστασία.

Το συγκλονιστικό φιλμ «Καπερναούμ», μας μεταφέρει στις παραγκουπόλεις του Λιβάνου και παρουσιάζει την τραγική καθημερινότητα ενός παιδιού, στην προσπάθεια του να επιβιώσει. Είναι τόσο ρεαλιστική η ματιά της σκηνοθέτριας Ναντίν Λαμπακί, που νομίζεις ότι παρακολουθείς ντοκιμαντέρ. Κι όμως πρόκειται για ταινία μυθοπλασίας, αλλά δοσμένη με εξαιρετική πιστότητα και ακρίβεια, που συγκινεί με την ειλικρίνεια της, καταγράφοντας την τραγική πραγματικότητα ενός κόσμου, που συχνά πυκνά επιλέγουμε δυστυχώς να αγνοούμε.

Η ιστορία ενός ατίθασου, χαρισματικού αγοριού, το οποίο επαναστατεί ενάντια στη γεμάτη κακουχίες ζωή του και παλεύει να βρει τρόπο, ώστε να επιβιώσει στις φτωχογειτονιές του Λιβάνου, μετατρέπεται σε μία εξαιρετική ταινία για τους ανθρώπους του περιθωρίου, αλλά και το ακατανίκητο ανθρώπινο πνεύμα.