Το σημερινό μου άρθρο σήμερα θα σας μεταφέρει στην πανέμορφη Κέρκυρα και συγκεκριμένα σε ένα από τα πιο όμορφα χωριά της, που ονομάζεται Χωρεπισκόποι. Βρίσκεται περίπου 24 χιλιόμετρα από την πόλη της Κέρκυρας, στον αυχένα του ορεινού όγκου της Πηλίδας. Θεωρείται παραδοσιακός οικισμός της Κέρκυρας και είναι χτισμένο ανάμεσα σε δυο καταπράσινους λόφους και η θεά του είναι μοναδική προς την θάλασσα, και όλο το βόρειο τμήμα του νησιού. Το πιο συγκλονιστικό όμως από όλα είναι η μοναδική του ιστορία, που σήμερα παρέα θα ταξιδέψουμε στο χρόνο για να την γνωρίσουμε από την αρχή. Για την προέλευση του χωριού υπάρχουν δυο διαφορετικές εκδοχές. Θα τις αναφέρουμε και τις δυο και ας κρατήσει ο καθένας αυτήν που θα τον καλύψει καλύτερα.

Την παλαιολιθική εποχή η Κέρκυρα δεν ήταν νησί αλλά κομμάτι της ηπειρωτικής γης. Η σημερινή μορφή του νησιού πραγματοποιήθηκε μεταξύ της νεολιθικής και της εποχής του χαλκού. Οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού με βάση τις ιστορικές πήγες ήταν Λαβιρνοί και αργότερα Ερετριείς και Δωριείς Κορίνθιοι. Το 12ο αιώνα μ.χ. η Κέρκυρα αποτελούσε κομμάτι του βυζαντινού κράτους. Καθώς όμως άρχιζαν να εμφανίζονται από δυτικά εχθροί ανάγκασαν τους βυζαντινούς αυτοκράτορες να προσπαθούν να δυναμώσουν τα σύνορα μεταφέροντας στρατό και πληθυσμό μαζί. Συγκεκριμένα μεταφέρθηκαν στρατιώτες από το τάγμα των Μαδραιτών, άγριοι πολεμιστές και εγκαταστάθηκαν σε δυο χωριά το ένα από αυτά ήταν οι Χωρεπισκόποι. Η επιλογή του χωριού δεν έγινε τυχαία καθώς κατοικούσε από τον 10ο αιώνα η οικογένεια Φιλοκάλη με ρίζες από το Βυζάντιο και η θέση του χωριού ανάμεσα στους δυο λόφους έκαναν το χωριό ιδανικό μέρος για επισκοπή, δηλαδή χώρος παρατήρησης, εξ ου και η πρώτη εκδοχή για την ονομασία του χωριού.

Ο Αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄ο Μακεδόνας το 996 μ.Χ. για να προστατεύσει τα δυτικά σύνορα της αυτοκρατορίας μετέφερε πληθυσμό από την Πόλη και την Μικρά Ασία. Την περίοδο εκείνοι άρχιζαν να ιδρύονται τα βυζαντινά χωριά της Κέρκυρας και μέσα σε αυτά και οι Χωρεπισκόποι. Μέσα από τις οικογένειες που εγκαταστάθηκαν το χωριό, και σε διάστημα τριών αιώνων το χωριό ονομάστηκε Χωροεπίσκοπος και πιθανών η ονομασία του προήρθε  από κάποιο μέλος αυτών των οικογενειών το οποίο είχαν αποκτήσει τον βυζαντινό εκκλησιαστικό τίτλο του Χωροεπισκόπου (Επίσκοπος χωρίς να έχει εκκλησιαστική εξουσία σε μια ορισμένη περιοχή). Έτσι έχουμε την δεύτερη εκδοχή της προέλευσης του χωριού από το επώνυμο Χωροεπίσκοπος. Ιστορικές πήγες αναφέρουν ότι υπήρχαν 2-3 οικογένειάς με το συγκεκριμένο επώνυμο και τα γειτονικά χωριά αποκαλούσαν το χωριό ως χωριό των χωροεπισκόπων. Με την πάροδο του χρόνου για ευκολία στην ντοπιολαλιά το χωριό καθιερώθηκε με την ονομασία Χωρεπισκόποι το οποίο ισχύει μέχρι και σήμερα.

Σημαντικό αξιοθέατο του χωριού Χωρεπισκόποι είναι το Αρχοντικό ή Πύργος του Κόντε Βέγια Βούλγαρη. Βρίσκεται ακριβώς απέναντι από την εκκλησία της Παναγίας της Κουκαμιώτισσας. Το σπίτι ήταν το πιο μεγάλο από όλα τα υπόλοιπα σπίτια του χωριού και ο ιδιοκτήτης του ήταν ο πιο πλούσιος γαιοκτήμονας της περιοχής. Από τα παράθυρα του πύργου ο άρχοντας είχε την ικανότητα να παρακολουθεί τους εργάτες του που δούλευαν στα κτήματα του. Ιστορικά τώρα το 1864 ο τότε διοικητής  Αγγελόκαστρου »Καστελλάνο» αγόρασε το οικόπεδο. Το 17ο αιώνα περιήλθε στην οικογένεια Θεοτόκη (Γνωστή οικογένεια του γνωστού συγγραφέα Κωνσταντίνου Θεοτόκη) και χρησιμοποιήθηκε ως εξοχική κατοικία. Επομένως ιδιοκτήτης υπήρξε ο διοικητής κόντε Βούλγαρης που το έκτισε εκ βάθρων το 1801. Τελευταίος ιδιοκτήτης ήταν ο Κωνσταντίνος Ζαβιτσιάνος πολίτικος και συνεργάτης του Ελευθέριου Βενιζέλου. Μέτα τον θάνατο του οι κληρονόμοι το πούλησαν στον Σπύρο Τζήλιο, κάτοικο του χωριού. Το αρχοντικό είχε αρχικά τρεις ορόφους αλλά λόγω κεραυνών ο τελευταίος όροφος γκρεμίστηκε. Την εποχή της κατοχής οι Ιταλοί το χρησιμοποιούσαν σαν στρατώνα και κάποιες φορές φιλοξενούσε περιστασιακά και το δημοτικό σχολείο του χωριού.

Ο σημαντικότερος ναός του χωρίου Χωρεπισκόποι είναι η εκκλησία της Υπεραγίας Θεοτόκου Κουκαμιώτισσας και βρίσκεται στην κορυφή του χωριού στους πρόποδες του λόφου Σουλουπή. Πριν από 600 χρόνια η εκκλησία ήταν ένα μικρό εξωκλήσι στην ανατολική πλευρά του χωριού στην θέση Κουκούτσια. Το σημερινό σημείο της εκκλησίας αρχικά ήταν ένα χωράφι, κάτοικου του χωριού, που έσπερνε κουκιά. Την εποχή που τα κουκιά καρποφορούσαν, σύμφωνα πάντα με την παράδοση, η εικόνα της Παναγίας βρίσκονταν με ένα καντήλι αναμμένο στο κέντρο του χωραφιού ανάμεσα στα κουκιά. Ο ιδιοκτήτης του χωραφιού βλέποντας το φως θεώρησε ότι ήταν κλέφτες και έτρεξε να τους προλάβει να μην του κλέψουν τα κουκιά, αλλά φτάνοντας  βρέθηκε μπροστά στην εικόνα της Παναγίας. Το γεγονός μαθεύτηκε στο χωριό και μετέφεραν την εικόνα της Παναγίας και το καντήλι στο εξωκλήσι στην θέση κουκούτσια. Όμως τις επόμενες νύχτες η εικόνα ξαναβρίσκονταν στο ίδιο χωράφι και έτσι θεώρησαν ότι ήταν επιθυμία της Παναγίας στην συγκεκριμένη θέση να χτιστεί εκκλησία και καθώς η εικόνα βρέθηκε στο χωράφι με τα κουκιά ονομαστικέ Κουκαμιώτισσα. Στην πορεία των χρονών κτίστηκαν δίπλα από την εκκλησία επιπλέον ένα εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου και ένα εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής.

Μπορείτε να επισκεφτείτε επιπλέον στο χωριό την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας στην Όξω βρύση και τα ερείπια της εκκλησίας της Αγίας ευφημίας στο Μελισσούδι. Πρέπει να αναφέρουμε ότι στο χωριό το 1999 δημιουργήθηκε ο πολιτιστικός εξωραϊστικός σύλλογος Χωρεπισκόπων (http://psxorepiskopon.gr)με σκοπό να διατηρήσουν, και να αναδείξουν τα ήθη και τα έθιμα του τόπου τους. Είναι πάρα πολύ δραστήριοι και προσωπικά να ζητήσω και ένα μεγάλο ευχαριστώ για την βοήθεια τους μέσα από τις καταπληκτικές πληροφορίες που άντλησα ώστε να στηθεί το συγκεκριμένο άρθρο. Ο σύλλογος στεγάζεται σε δικό του χώρο κάτω από την κεντρική πλατεία του χωριού και έχει δημιουργήσει μια αίθουσα θεάτρου, αναψυκτήριο, βιβλιοθήκη, χώρους για Πινγκ Πονγκ, μπιλιάρδο, ελεύθερο internet και τηλεόραση για παρακολούθηση αθλητικών γεγονότων. Αναλόγως την εποχή μπορείς να βιώσεις μοναδικά έθιμα στο χωριό Χωρεπισκόποι. Ενδεικτικά το καλοκαίρι στην παραμονή της γιορτή της Παναγίας το δεκαπενταύγουστο, γίνεται το πρωί βράσιμο παραδοσιακών σπέρνων (κόλλυβα) και το βράδυ βγαίνει ο επιτάφιος με συνοδεία χορωδίας. Αργά το βράδυ ξεκινούν καντάδες στην πλατεία του χωριού. Στην γιορτή της Αγίας Παρασκευής 26 Ιουλίου αναβιώνει το έθιμο της σαρδέλας προσφέροντας μια σαρδέλα και ένα ποτήρι κρασί. Το χειμώνα στην γιορτή του Αγίου Σπυρίδωνα προσφέρονται λουκουμάδες και τζαλέτια. Την άνοιξη, την Τσικνοπέμπτη, στην αίθουσα του πολιτιστικού συλλόγου προσφέρεται κρέας , χορός και ποτό μέχρι το πρωί.

Το 1856 ο περιηγητής Άγγλος Edward Lear επισκέφτηκε την Κέρκυρα και έμεινε στο χωριό Χωρεπισκόποι. Θεωρείται ένας από τους πιο γνωστούς τοπογράφους της εποχής του και είναι ένας από τους πιο γνωστούς στην χώρα μας καθώς φιλοτέχνησε πολλές εικόνες, σχέδια της ελληνικής υπαίθρου. Κατά την παραμονή του στο χωριό έμεινε στο αρχοντικό  του κόντε και αποτύπωσε με μοναδικές λεπτομέρειες την εικόνα του τότε χωριού που δεν διαφέρει και πολύ με το σήμερα καθώς πολλά κεντρικά σημεία παραμένουν ίδια. Το έμβληματου χωριού ήταν ένα δέντρο αγριοφτελιάς. Το δέντρο στην πραγματικότητα υπήρχε και ανήκε στο κτήμα της Αγίας Τριάδας. Όταν πραγματοποιούνταν το πανηγύρι της Πεντηκοστής ονομάζονταν το πανηγύρι στο δέντρο και λόγω της σημαντικότητας του δέντρου στην ζωή του χωριού καθιερώθηκε ως το έμβλημα τους. Δυστυχώς το δέντρο δεν υπάρχει στις μέρες μας και το έμβλημα διατηρήθηκε μέχρι το 1930. Στην θέση του δέντρου πια υπάρχουν 2 μεγάλα πλατάνια.

Κλείνοντας να προσθέσουμε ότι οι υδάτινοι πόροι του χωριού Χωρεπισκόποι είναι πάρα πολύ πλούσιοι αλλά δεν αξιοποιούνται όπως πρέπει. Λόγο όμως της καθημερινής αυξανόμενης ανάγκης για νερό τόσο της πόλης της Κέρκυρας αλλά και των γύρων χωρίων έχει προγραμματιστεί κάποια στιγμή να γίνει ένα φράγμα συγκρατήσεις των υδάτων ώστε να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα λειψυδρίας. Η μελέτη υπάρχει και αναμένουν όλοι την δημιουργία του που θα δημιουργήσει ένα μοναδικό υγροβιότοπο, και οι Χωρεπίσκοποι θα ξεκινήσουν μια νέα αναγέννηση με μεγαλύτερη επισκεψιμότητα τουριστών και σίγουροι πληθυσμιακή και οικονομική αύξηση, καθώς νέες εργασίες θα δημιουργηθούν με την ολοκλήρωση του έργου. Οι Χωρεπισκόποι είναι ένα πανέμορφο χωριό γεννημένο την εποχή του Βυζαντίου και ζει μέχρι σήμερα. Η επίσκεψη σας εκεί επιβάλλεται και θα γνωρίσετε μια άλλη όψη της Κέρκυρας, πιο γνήσια, γεμάτοι αρώματα, ήχους  και χρώματα. Οι μοναδικοί άνθρωποι του χωριού, σας περιμένουν, και σίγουρα δεν θα χάσετε, καθώς εδώ ζει μια άλλη πανέμορφη Ελλάδα.

Σύνταξη κειμένου: Δημοσθένης Ζιούλας

Επιμέλεια κειμένου: Ελευθερία Σακελλαρίου