• Αργυράδες - Κέρκυρας
  • Thursday , Feb 1 , 2018

Νότια Κέρκυρα

Απόκριες στις Αργυράδες και σκωπτικά τετράστιχα

February 27, 2022 678

 

             Ελένη Α.Καββαδία (Παπασπύρου)

Οι αποκριές του χτες, αλλά, κυρίως, του σήμερα είναι  μια αφορμή διαφυγής από την καθημερινότητα και σε όλη την Ελλάδα γιορτάζονται αυτές οι τρεις εβδομάδες με έθιμα που ο κάθε τόπος έχει προσαρμόσει ανάλογα με  την παράδοσή του. Στο χωριό μας και τις δύο Κυριακές, των Απόκρεω και της Τυρινής εκτός των άλλων εθίμων, κατά τη διάρκεια του χορού στηνόταν ένα αυτοσχέδιο δικαστήριο και οι χωροφύλακες καρναβαλιστές συνελάμβαναν κάποιους συγχωριανούς και τους προσήγαγαν μπροστά στους δικαστές οι οποίοι δίκαζαν με καταβολή χρηματικής ποινής. Αυτά τα χρήματα τα διέθεταν  για το κοινό τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας. Επίσης δύο άτομα ντύνονταν με τη στολή του Βλάχου με κουδούνια γύρω από τη μέση οι οποίοι χόρευαν έναν παράξενο  αντικριστό χορό τα λεγόμενα ζάλια, συγχρόνως δε πλησίαζαν παρευρισκομένους και  τους πρότειναν   να μυρίσουν μία ανθοδέσμη που κρατούσαν, ενώ οι άλλοι ανταποκρινόταν δίνοντας μικροποσά χρημάτων τα οποία πάλι πήγαιναν στο κοινό τραπέζι.

Την Καθαρά Δευτέρα σερβίρανε τα νηστίσιμα και τη φασολάδα για όλο το χωριό και επακολουθούσε μεγάλο γλέντι με χορούς και τραγούδια σκωπτικά της παράδοσής τους έως τη δύση του ήλιου που καίγανε τον καρνάβαλο .Στη συνέχεια όλοι μαζί πήγαιναν στην εκκλησία της Παναγίας για να  παρακολουθήσουν τον εσπερινό της πρώτη μέρα της Σαρακοστής.

Αν τώρα  ανατρέξουμε στην ιστορία, θα δούμε ότι αυτή η περίοδος της ξεγνοιασιάς έχει τις ρίζες της στην αρχαία Ελλάδα, όπου  στις παγανιστικές τελετουργίες και γιορτές προς τιμή του Διονύσου θεού του κρασιού και της ευθυμίας, συναντάμε μεταμφιέσεις χορούς και οινοποσία.                                                                                                                                                                                                                                                          

Αυτά τα έθιμα πέρασαν στους ρωμαϊκούς χρόνους, όπου συνεχίζονται οι τελετές προς τιμή του Βάκχου, αλλά γιορτάζουν και τα Σατουρνάλια και τα Λουπερκάλια που και σ’ αυτές παίζει μεγάλο ρόλο η ψυχαγωγία και ο χορός. Στο βυζάντιο οι Καλένδες είναι γιορτή των μεταμφιεσμένων. Ο χριστιανισμός δεν μπόρεσε να καταργήσει αυτές τις παραδόσεις, αντιθέτως ο λαός έκανε τη συγχώνευση όλων αυτών των εθίμων και προσάρμοσε το παλιό με το καινούριο πολύ αρμονικά  Οι απόκριες ,το Τριώδιο, καθιερώθηκαν από την εκκλησία προς τα τέλη του 6ου  αι. (ονομάζεται έτσι από τις τρεις ωδές που ψέλνονται κατά τη διάρκεια των τριών εβδομάδων), όπου οι χριστιανοί απείχαν από την κρεοφαγία όπως το θέλει η λέξη αλλά και το λατινικό καρναβάλι σημαίνει το ίδιο ακριβώς carnen  levare,  δηλ διακοπή της βρώσης κρέατος. Όμως πολύ αργότερα έως και σήμερα έχουν  χάσει την αρχική σημασία τους και είναι ταυτόσημες για τους περισσότερους ως περίοδος καλού φαγητού  μεταμφιέσεων γλεντιού και ελευθεριότητας πριν τη σαρακοστή .

          Ο πατέρας της λαογραφίας Νικόλαος Πολίτης γράφει ότι τα αποκριάτικα έθιμα τοποθετούνται πιο κοντά στα λουπερκάλια   των αρχαίων ρωμαίων που άρχιζαν στις 15 Φεβρουαρίου και γιόρταζαν τη γονιμότητα της γης και των ζώων .

Ένα μικρό δείγμα των σκωπτικών τετράστιχων που ακόμα και σήμερα τραγουδιούνται στους χορούς αυτών των ξέγνοιαστων εορτών στο χωριό μας παραθέτω  παρακάτω:

Μωρέ κοντοπαλήκαρο             

με τις κοντές αρίδες

εσέ σου πρέπει λουτρουβιό 

να πλένεις τις σφυρίδες.                                    

 

Ανάθεμα τη μάνα σου                                                     

την κατρουλού τη χέστρα,                                           

που δε σ’ αφήνει να σε δω

μιαν ώρα στη φανέστρα

 

Ανάθεμα τη μάνα σου

πόχει στα πόδια τρίχες

έχει το διάουλο μέσα της

και γλώσσα δέκα πήχες

 

Είναι κοντή σαν κόπανος

χοντρή σα μια βαρέλα

όπου χωράει το στόμα της

δύο λίτρες μπαρμπαρέλα

 

Με βάρενες βρε κοπελιά

με τις κοντές τις βέστες

να σ’ έβλεπα που τα’ έβγαζες

τα βράδια με τις ζέστες

 

Τα χέρια σου χαϊδεύουνε

τον κάτασπρο λαιμό σου

μα ‘γω ήθελα να χάιδευα

τον ποδοστράγαλό σου

 

Θε να σε πάρω από τσ’ ελιές

κι από τις κεντρομάδες

και στην κρεβατοκάμαρα

να παίξουμε τσ’ αμάδες

 

Κι αν δε με θέλεις κρίνετο

να ξέρω τι θα κάμω

για να μη κτίζω ο καψερός

άδικα εις την άμμο

 

Αλλιώς θα πάω καλόγηρος

να σώσω τη ψυχή μου

μα δε μ’ αφήνει ο διάουλος

που έχω στο βρακί μου

 

Γιόμισε κίχλες ο γιαλός

μα πού ’ναι η καραμπίνα

πού ’ναι παλιά και σκούριασε

και παίζει μια το μήνα

 

Σε κουρελού σου στρώσανε

στις τάβλες να κοιμάσαι

και θέλεις και να παντρευτείς

μωρέ πανάθεμά σε

 

Μπάλωσε την τραγιάσκα σου

και βάλτης και μια βίδα

και πλύντηνε την καψερή

που βρώμεψε απ’ τη γλίδα

 

  Έλα να μπεις στο σπίτι μου

να δεις νοικοκυράτσα                                                                                                                                                                                                                             ούτε σκαφόνι ούτε βουτσί 

παρά δυο τρία πιάτα

 

Έλα να μπεις στο σπίτι μου

να δεις και να θαυμάσεις                                                                                                                                                   

ούτε πανί να σκουπιστείς

ούτε σκάνιο να κάτσεις

 

Εσείς οι σαραντάρισες

τι άλλο καρτερείτε

παρακαλάτε το Θεό

καλή ψυχή να δείτε

 

Όλες οι σαραντάρισες

φοράνε σεσονάκια

και τα μαλλιά τους περμανάντ

να κρύβουν τα χρονάκια

 

Ω κορίτσια γεια σας

και γριγιές πανάθεμά σας

Τι να σας πω μωρές παιδιά

που δε μπορώ να δω γριγιά

 

NEΡANTZAKI

Τραγούδι

 

Νεραντζάκι μυρωδάτο κι από περιβόλι αφράτο

και με στείλανε να φέρω και το δρόμο δεν το ξέρω

και μου βγάλαν αμπατζία (F) μήπως φίλησα καμία

όχι μα την Παναϊα δεν εφίλησα καμία

μόνο μια Παργινοπούλα, όμορφη κι αρχοντοπούλα

πούχε τα μαλλιά μετάξι και πλεμένα με την τάξη

πούχε το λαιμό χυτόνε τεσσεροπελεκιτόνε

 

(F) Αμπατζία: μπομπή,   μομφή.

ΠΗΓΗ: Η ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΑΡΓΥΡΑΔΙΤΩΝ αρ. φ. 121, Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2014

Καββαδίας

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Calendar

« March 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31

Argyrades - News

argyrades.gr

Σελίδες για τη ζωή, την ιστορία, τον πολιτισμό, στην Κέρκυρα. Με κριτική ματιά στην επικαιρότητα.

drepani.gr

Μια από τις ονομασίες με τις οποίες ήταν γνωστή η Κέρκυρα στην αρχαιότητα ήταν και η Δρεπάνη. Όνομα που χρησιμοποιήθηκε λόγω του σχήματός της. Η Δρεπάνη ταυτίζεται με το όπλο με το οποίο ο Κρόνος σκότωσε τον πατέρα του τον Ουρανό.

logo

© 2018 Your Company. All Rights Reserved. Designed By Your Company

Search