Οι Αργυράδες, το χωριό μας

Η εργασία του 1ου Δημοτικού Σχολείου Αργυράδων Επιμέλεια: Δρίκου Μαρία- Αγγελική

 Μια σημαντική εργασία από το 1ο Δ.Σ. ΚΟΡΙΣΣΙΩΝ- ΑΡΓΥΡΑΔΩΝ και τους μαθητές της Ε΄τάξης  με την καθοδήγηση της εξαιρετικής δασκάλας τους, Μαρίας - Αγγελικής Δρίκου..


Οι Αργυράδες, το χωριό μας



ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2018-2019 Ε’  ΤΑΞΗ

Συγγραφική ομάδα: Αρμένης Σπύρος - Γουρδούκη Κατερίνα - Γκίνης Γεράσιμος - Γκόριτσα Έργκι Γραβάνης Βαγγέλης - Καββαδία Κωνσταντίνα - Καψοκαβάδης Παναγιώτης - Κουτσούρης Ιάσονας Λιούμπας Νίκος - Μάλο Ιωάννα - Νεράιδα Ειρήνη - Νικομάνης Θοδωρής - Πολίτη Ευαγγελία - Σπυράκου Νικολίνα - Χουσάι Μικέλ
Επιμέλεια:
Δρίκου Μαρία- Αγγελική

ΕΙΣΑΓΩΓΗ


Αργυράδες: γενικές πληροφορίες

Οι Αργυράδες, παραδοσιακός οικισμός της νότιας Κέρκυρας, βρίσκεται πιο νότια από τον Χλωμό, τη Λίνια και τον Άγιο-Γεώργιο και πιο βόρεια από τον Μαραθιά και το Περιβόλι. Αποτελείται από τους οικισμούς (μικρότερα χωριά) Νεοχωράκι και Παναχώρι και πιο διευρυμένα κατά κάποιους από τον Άγιο- Γεώργιο Αργυράδων.

Είναι χτισμένο σε τρία υψώματα καλυμμένα από ελαιόδεντρα, ανατολικά της παραλίας του  Αγίου Γεωργίου σε υψόμετρο 83μ. ή 100 μ.

Το όνομά τους θεωρείται ότι προέρχεται από μία βυζαντινή, αριστοκρατική οικογένεια που λέγονταν Αργυρού ή Αργυροπούλου, οι οποίοι μάλλον ήρθαν στην Κέρκυρα μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, τότε που εδώ επικρατούσαν οι Ενετοί. Το 1508 εμφανίζεται σε έγγραφα το όνομα Αργυράδες.

Στις Αργυράδες στο κέντρο του χωριού δεσπόζει η ορθόδοξη χριστιανική εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ενώ λίγο πιο δυτικά, πάνω σε ύψωμα βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Στην είσοδο του χωριού , δεξιά του κεντρικού δρόμου, είναι η χτισμένη η εκκλησία της Αγίας Τριάδας. Πιο δυτικά εκείνης, βρίσκεται ο ναός του Αγίου Γεωργίου στο Γιαλισκάρι Αργυράδων. Λίγο πιο νότια και ανατολικά βρίσκεται το νεκροταφείο του χωριού και η εκκλησία του Ταξιάρχη. Κοντά στο παλιό Δημοτικό Σχολείο που τώρα λειτουργεί ως χώρος πολιτιστικού ενδιαφέροντος, είναι χτισμένη μια ακόμα εκκλησία, αυτή του Αγίου Σπυρίδωνα, των Πανταίων.

Ανάμεσα στις Αργυράδες και τον Άγιο-Γεώργιο, στον οποίο βρίσκεται η ομώνυμη εκκλησία δίπλα στην θάλασσα, περιτριγυρισμένο από ελιές υπάρχει το εξωκκλήσι του Αγίου Νικολάου. Στο Νεοχωράκι τιμάται η Αγία Παρασκευή και διοργανώνεται κάθε χρόνο παραδοσιακό γλέντι, ενώ στο Παναχώρι βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα.
Στοιχεία για τον πληθυσμό των Αργυράδων έχουμε από το 1684. Τότε έμεναν στο χωριό 50 οικογένειες, δηλαδή περίπου 200-250 άτομα. Το 1781, διέμεναν 89 οικογένειες, περίπου 380 άτομα.

Από το 1879 και μετά γνωρίζουμε τον ακριβή αριθμό των κατοίκων. Το 1879 υπήρχαν 604 κάτοικοι, το 1889 686 κάτοικοι, το 1907 1.033, το 1920  1.057,  το  1928  1.230  και  το  1940  1.611
κάτοικοι (Πανδής, Π.,1992, Νοταριακές Πράξεις και Πληθυσμιακά Στοιχεία, Αθήνα: Έρευνα, σελ. 180- 181, 184-185). Σήμερα, με την τελευταία απογραφή του 2011, ο πληθυσμός του χωριού είναι  660 άτομα.


Μεθοδολογία έρευνας:

Την συγκεκριμένη έρευνα την ξεκινήσαμε τον Φεβρουάριο του 2019 και στόχος μας ήταν να μάθουμε την ιστορία του χωριού που μένουμε . Χρησιμοποιήσαμε 3 διαφορετικές μεθόδους για να βγάλουμε τα συμπεράσματα που ακολουθούν. Για να μάθουμε την ιστορία του χωριού μελετήσαμε τα εξής βιβλία :
- Πανδής, Π., 2007, Για τον τόπο μου και τη γλώσσα μου, Ανάλεκτα, Αθήνα
- Πανδής, Π., & Καββαδίας, Γ., 2015, Το Δημοτικό Σχολείο Αργυράδψν Κέρκυρας 1859- 2015, Πειραιάς: Εκδ. Μουρούσια Ο.Ε.
- Πανδής, Π., 2014, Κάτου στον Αι- Γιώργη στο Γιαλισκάρι Αργυράδων Κέρκυρας, Αθήνα
- Πανδής, Π., 1992, Νοταριακές πράξεις 1549- 1772 και Πληθυσμιακά Στοιχεία 1684-1991, Αθήνα
Επιπλέον χρήσιμες πληροφορίες λάβαμε από χωριανούς που προσφέρθηκαν να μας μεταφέρουν τις γνώσεις τους.

Η βοήθεια των χωριανών ήταν σημαντική και για τη γνωριμία μας με τα ήθη και έθιμα του χωριού και τα παλιά επαγγέλματα. Με τη μέθοδο της προσωπικής συνέντευξης αντλήσαμε όσα περισσότερα στοιχεία μπορούσαμε.
Για την αρχιτεκτονική χρειάστηκε να επισκεφτούμε το χωριό, να φωτογραφίσουμε τα σπίτια και τα αρχιτεκτονικά στοιχεία , να παρατηρήσουμε και να συγκρίνουμε.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΙΣΤΟΡΙΑ ΧΩΡΙΟΥ

Την περίοδο της Ενετοκρατίας πολλοί Κερκυραίοι, 15.000-20.000 συνολικά- κάποιοι από αυτούς και από τους Αργυράδες, έγιναν δούλοι (Πανδής ,1992 σελ.42-43). Έπεσαν θύματα των πειρατών που τους έπαιρναν με τη βία σε διάφορα μέρη και τους πουλούσαν. Μάλιστα, από εκείνη την εποχή, κάθε χρόνο στις 11 Αυγούστου γιορτάζεται ο Άγιος Σπυρίδωνας στο Πανωχώρι και το θαύμα Του που ελευθέρωσε τα μελίσσια για να τσιμπήσουν τους Σαρακηνούς με αποτέλεσμα να φύγουν από το νησί και την περιοχή και να μην σκλαβώσουν άλλους κατοίκους.

Το 1815-1816 χτύπησε το χωριό και τα γύρω χωριά η πανούκλα και η πανώλη. 415 άτομα πέθαναν και 1.013 άτομα μολύνθηκαν συνολικά. Εκείνη την εποχή η εκκλησία της Αγίας Τριάδας, που στην αρχή ήταν κτισμένο ένα μοναστήρι, έγινε νοσοκομείο για τους πανουκλιασμένους και τα κελιά των μοναχών δωμάτια ασθενών. Κανένας δεν μπορούσε να μπει ή να βγει από το νοσοκομείο όσο η αρρώστια κυκλοφορούσε.
Στην ίδια εκκλησία, της Αγίας Τριάδας, είχαν στρατοπεδεύσει και ξεκουράζονταν οι Γερμανοί στρατιώτες. Εκεί που βρίσκονται σήμερα οι ελαιώνες, είχαν τοποθετήσει τα κανόνια τους οι Γερμανοί και με ένα από αυτά έριξαν βολή και κατέστρεψαν την εκκλησία του Αϊ- Γιώργη.
Ένα απ’ τα μέρη που είναι πιο γνωστό στο χωριό των Αργυράδων είναι η Βίγκλα, ένας λόφος απέναντι από την εκκλησία του Αϊ-Γιάννη . Στη Βίγκλα την εποχή του Β’ παγκοσμίου Πολέμου οι Ιταλοί στρατιώτες ζούσαν εκεί επειδή από εκεί μπορούσαν να δουν αν έρχονται εχθροί. Είχαν στρατοπεδεύσει εκεί σε σκηνές και από εκεί αμύνθηκαν και μετέπειτα των Γερμανών.
Σε μία άλλη παλιά εκκλησία που βρίσκεται στο Πανωχώρι υπήρξε άλλο ένα στρατόπεδο που ήταν των Γερμανών . Σήμερα σε αυτή την εκκλησία υπάρχει μία πλάκα που γράφει:
«Λεωνίδας Καββαδίας Μάνου και Κουλούρης
Δημητράκης
29-9-1943».
Η Κέρκυρα βομβαρδίστηκε και καταστράφηκε από τους Γερμανούς στις 19-9-1943, λίγο πριν δηλαδή τον θάνατο των δύο νέων συγχωριανών. Σ’ ένα σημείο κάτω απ’ την πλάκα υπάρχει ο τάφος των δύο φίλων που ήταν από τους πρώτους που πέθαναν στον πόλεμο . Δυστυχώς σήμερα έχει μπαζωθεί και τσιμεντοποιηθεί όλη η αυλή.
Ένα άλλο ισοτρικό πλέον σημείο του χωριού είναι η ελιά που υπάρχει έξω απ’ τον ναό του Αγίου Σπυρίδωνα που είναι κτισμένος στο Πανωχώρι. Έχει μήκος κύκλου 16 μ. και ζει 2340,8 χρόνια, σύμφωνα με τους υπολογισμούς μας. Το ύψος της την κάνει την δεύτερη , ίσως, μεγαλύτερη ελιά σε ηλικία έπειτα από εκείνη που βρίσκεται στην Κρήτη που έχει χρονολογηθεί από επιστήμονες συγκριτικά με το μήκος του κύκλου της και από εκεί πήραμε κι εμείς πληροφορίες για την ανάπτυξη του κορμού μιας ελιάς με τα χρόνια.


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Η πλατεία των Αργυράδων είναι  στο κέντρο του χωριού. Κάποτε ήταν ένας απλός δρόμος και μαγαζιά όπως σιδηρουργείο και ξυλουργείο. Την δεκαετία του ΄90 φτιάχτηκε η σημερινή πλατεία, και όλα τα κτήρια που βρίσκονταν εκεί κατεδαφίστηκαν. Τα μόνα που απέμειναν είναι τα γύρω σπίτια και η εκκλησία της << Κοιμήσεως της Θεοτόκου>>.
Οι εκκλησίες στις Αργυράδες είχαν όλες γυναικωνίτη , κάποιες έχουν ακόμα καμπαναριά, ενώ αντίθετα κάποιες δεν είχαν ποτέ. Η κάθε μια είχε και διαφορετικό εσωτερικό διάκοσμο αλλά στο ρυθμό ήταν όλες ίδιες, τον λεγόμενο επτανησιακό. Όλες οι εκκλησίες είχαν ίδιο χρώμα, ανοιχτό κίτρινο-  μουσταρδί,    εκτός  από  την  εκκλησία των
<<Ταξιαρχών >> που είναι λευκή. Η εκκλησία  του
<<Αγίου Σπυρίδωνα>> διαθέτει ένα καμπαναριό το οποίο ήταν ζωγραφισμένο με κόκκινο, έντονο  χρώμα. Μάλιστα φαίνεται ότι στο παρελθόν υπήρχε ζωγραφισμένη μια αγιογραφία εκεί και ίσα επιζεί στις μέρες μας. Επίσης, πολύ πιθανό είναι να είναι πυροβολημένο από όπλα που χρησιμοποιήθηκαν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς υπάρχουν πολλές τρύπες .

Εικόνα 1 Καμπαναριό Αγίου Σπυρίδωνα


Τα σπίτια στο χωριό έχουν κάποια 1 ή 2-3 ορόφους και μερικά έχουν και υπόγεια. Το καθένα είναι φτιαγμένο με διαφορετικά υλικά όπως ξύλο, πέτρα, τσιμέντο και τούβλο. Ορισμένα σπίτια έχουν καμάρες συνήθως στο ισόγειο, μπροστά στην πόρτα. Ελάχιστα σπίτια έχουν σκάλα που ανεβαίνοντας κατέληγες στην είσοδο του σπιτιού. Το κάθε σπίτι είχε διαφορετικό χρώμα αλλά τα πιο πολλά ήταν γκρι και άσπρα.
Παλαιότερα οι Αργυράδες τροφοδοτούνταν με νερό χάρη στα πηγάδια.


       

Εικόνα 2 Χαρακτηριστικά στοιχεία από την αρχιτεκτονική του χωριού

Στο χωριό υπήρχαν πολλά στενά σοκάκια και καντούνια. Το πασαέτζο, ένα πέρασμα – ένωση δύο σπιτιών, το χρησιμοποιούσαν οι παλιοί για να ενώσουν δύο σπίτια και βρίσκεται στον  πρώτο όροφο. Στην πλατεία υπάρχουν 2 πασαέτζες. Το φάρδος όλων των δρόμων ήταν ίσο με 8  δεμάτια σανό και το χωριό δείχνει ότι έχει οχυρωματική διάταξη, δηλ. υπάρχουν τρεις σειρές σπιτιών ενωμένων το ένα με το άλλο ακόμα και με εσωτερικά δωμάτια και περάσματα. Αυτό είχε φτιαχτεί έτσι ώστε αν κάποιοι πειρατές πολιορκούσαν το χωριό, να προστατεύονταν οι κάτοικοι και να αμύνονταν πρώτα με την πρώτη σειρά σπιτιών, έπειτα με τη δεύτερη και τέλος με την τρίτη.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
ΠΑΛΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ


Παλιά επαγγέλματα
«Οι Αργυράδες είναι ένα παλιό χωριό όπως παλιά είναι και τα επαγγέλματα που έκαναν οι άνθρωποι του χωριού για να βγάλουν χρήματα. Κάποια απ’ αυτά είναι ο γαλατάς που άφηνε το γάλα στο κόσμο που του ζητούσε, ο καστανάς που πουλούσε κάστανα στους περαστικούς, ο παγοπώλης που κουβαλούσε ένα καρότσι γεμάτο από κύβους πάγου που άφηνε στους κατοίκους του χωριού που του είχαν <<παραγγείλει>>, ο λούστρος που γυάλιζε τα παπούτσια του κόσμου που περνούσε, ο υπαίθριος φωτογράφος που έβγαζε φωτογραφίες  στην πλατεία και σε ‘ολο το χωριό αυτούς που του ζητούσαν, ο λατεναρζτής που διασκέδαζε τους περαστικούς με διάφορες μελωδίες,ο αμαξάς που ήταν ο <<ταξιτζής>> εκείνης της εποχής καθώς μετέφερε τους ανθρώπους στο μέρος που ήθελαν και ο εφημεριδοπώλης που άφηνε στις πόρτες των σπιτιών την εφημερίδα της ημέρας.»
Γκίνης Γεράσιμος

«Οι Αργυράδες είναι ένα παραδοσιακό χωριό όπως και τα επαγγέλματά τους .Τα πιο συνηθισμένα ήταν ο τσαγκάρης που έφτιαχνε και επιδιόρθωνε τα παπούτσια. Ο γυρολόγος –πραγματευτής για να ο άνθρωπος που ξεκινούσε από τους Αργυράδες και γύρναγε όλα τα χωριά για να πουλήσει την πραμάτια του. Υπήρχαν επίσης ελαιουργοί που άλεθαν τις ελιές   των   κατοίκων   με   τον   παραδοσιακό τρόπο
,δηλαδή έβαζαν άλογα να κινούν τα λιθάρια. Άλλο ένα   επάγγελμα   ήταν   ο   κλαδευτής ελαιόδεντρων
.Εργαλεία του ,ήταν ένα πριόνι που ήταν στερεωμένο σε μακρύ κοντάρι (καλαμοπρίονο). Καρολόγοι που μετέφεραν εμπορεύματα στην πόλη της Κέρκυρας. Ο αυγοκοτάς που πουλούσε αυγά. Και τέλος ο υπαίθριος φωτογράφος που πήγαινε σε πολλά χωριά και έβγαζε και εμφάνιζε φωτογραφίες στον τόπο που βρισκόταν .Ήταν μια φιγούρα σημαντική για το χωριό που τώρα πλέον έχει χαθεί στο παρελθόν…»
Ευαγγελία Πολίτη
Οι Αργυράδες είναι ένα παραδοσιακό χωριό όπως και τα επαγγέλματά τους.
Στην πλατεία του χωριού, τα παλαιότερα χρόνια, υπήρχε ξυλουργείο, σιδηρουργείο και τσαγκάρικο. Επίσης, υπήρχαν ταβερνιάρηδες, αμαξάδες , γαλατάδες, αλλά και λούστροι δίπλα απ’ τον δρόμο. Σήμερα στο χωριό υπάρχουν ακόμη καφετζήδες, μπακάληδες και κομμωτές.


Οι γυναίκες που ζούσαν στο χωριό τα παλιά χρόνια δούλευαν στα χωράφια, έκαναν οικογενειακές δουλειές για τη φροντίδα του σπιτιού και των παιδιών, έπλεκαν και έραβαν. Δυστυχώς, τα παιδιά της ηλικίας μας δούλευαν προσέχοντας τα πρόβατα, κουβαλώντας νερό και πουλώντας λουκούμια στα πανηγύρια.
Παλαιότερα, στο χωριό σχεδόν κάθε σπίτι είχε το δικό του ελαιοτριβείο για να μπορεί η οικογένεια που το είχε να μπορεί να παράγει το δικό της λάδι. Αξιοσημείωτο ήταν ότι όταν ήρθε το ρεύμα στο χωριό, τα ελαιοτριβεία που μέχρι τότε λειτουργούσαν με μυλόπετρες άρχισαν να παράγουν λάδι πολύ πιο εύκολα και γρήγορα με τα καινούρια μηχανήματα που δούλευαν με ρεύμα.

Τέλος, πιο παλιά, οι άνθρωποι μετέφεραν τα προϊόντα τους με άλογα, γαϊδούρια, αλλά οι πιο πλούσιοι μεταφέρονταν με άμαξες


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ

Οι Αργυράδες είναι ένα χωριό με πολλά και παράξενα, μπορούμε να πούμε, έθιμα που επιβιώνουν ως σήμερα. Μέσα από αυτά, οι άνθρωποι έχουν βοηθηθεί και έχουν μάθει πολλά για την καθημερινότητα των τότε χρόνων.
ΓΕΝΝΗΣΗ
Οι γυναίκες τα παλιά χρόνια καλούσαν στο σπίτι μια μαμή, μια γυναίκα που πρόσφερε ιατρικές βοήθειες στις μέλλουσες μαμάδες. Εκείνη τις βοηθούσε στη γέννα βάζοντάς τους ένα σαμάρι ανάποδα, στο οποίο εκείνες κάθονταν επάνω για να μπορέσουν να γεννήσουν. Μετά απ’ τη γέννα, φρόντιζε για λίγο το μωρό. Από εκεί και πέρα ακολουθούσαν μεγάλα γλέντια και χαρές.
ΒΑΠΤΙΣΗ
Τα παιδιά βαπτίζονταν ή στο σπίτι ή στην εκκλησία και μετά γινόταν ένα μεγάλο τραπέζι. Όταν τελείωνε το μυστήριο, πετούσαν λεφτά έξω απ’ την εκκλησία και μερικοί το διατηρούν ως και σήμερα.
ΓΑΜΟΣ
Στους γάμους, το γλέντι κρατούσε τρεις μέρες. Σε όλους τους γάμους, έκαναν τηγανίτες τις οποίες ονόμαζαν γύρους. Γλεντούσαν και έπιναν, έτρωγαν και τραγουδούσαν η κάθε οικογένεια ξεχωριστά στο σπίτι της.
ΚΗΔΕΙΕΣ
Στις κηδείες, πλήθος κόσμου κατέκλυζε την εκκλησία και υπήρχαν πολλές γυναίκες που μοιρολογούσαν τον νεκρό, οι γνωστές μοιρολογίστρες.
ΑΠΟΚΡΙΕΣ
Υπήρχε πολύς κόσμος και πολλοί μασκαρεμένοι. Κάθε Τσικνοπέμπτη γινόταν πανικός και η γειτονιά γέμιζε με μασκαρεμένους. Το χωριό τότε ήταν με στενούς δρόμους και οι άνθρωποι εκατοντάδες. Έτσι, χόρευαν στους δρόμους αδιάκοπα από το βράδυ ως το πρωί. Υπήρχαν πολλά ψητά και πολύ ποτό.
Επειδή δεν υπήρχαν χρήματα για να αγοράσουν οι άνθρωποι στολές, φορούσαν ότι παλιά ρούχα και κουρέλια είχαν στο σπίτι. Τους μασκαρεμένους τους αποκαλούσαν «Κουκουγέρους».

ΠΑΣΧΑ
Όλοι οι κάτοικοι πήγαιναν τη Μεγάλη Εβδομάδα από νωρίς στην εκκλησία και παρακολουθούσαν όλη τη λειτουργία μέχρι το τέλος της. Όταν έφτανε η μέρα του Επιταφίου, μαζεύονταν όλες οι γυναίκες από νωρίς στον Άι- Γιάννη, περιποιούνταν και καθάριζαν την εκκλησία και στόλιζαν τον Επιτάφιο.
Την Κυριακή του Πάσχα έτρωγαν ό,τι είχε ο καθένας από κρεατικό ανάλογα με το εισόδημά του και οργάνωναν ένα μεγάλο οικογενειακό τραπέζι στο οποίο συμμετείχαν και γείτονες και γνωστοί