Τέτοιες μέρες, πριν από 78 χρόνια, στις 26 Δεκεμβρίου 1943, έφυγε από τη ζωή ο ριζοσπάστης δάσκαλος και παιδαγωγός Δημήτρης Γληνός.
Ο πνευματικός ηγέτης και αγωνιστής δάσκαλος, ο οποίος ξεκίνησε από τον αστικό ουμανισμό για να συναντηθεί με τον κομμουνισμό, ασυμβίβαστος, καινοτόμος, συγκροτημένος, δίκαια πρέπει να θεωρηθεί μεταξύ των πρώτων στο πνευματικό στερέωμα του 20ού αιώνα. Ίσως ο μέγιστος αριστερός διανοητής στον παιδαγωγικό χώρο.
Σήμερα, που η κυρίαρχη εκπαιδευτική πολιτική βαθαίνει το κράτος της αμάθειας έχει μεγάλη σημασία να μεταφέρουμε ένα μέρος των τόσο επίκαιρων και σήμερα, αντιλήψεων του Δημήτρη Γληνού για τους σχεδιασμούς της ελίτ για την παιδεία και τη μόρφωση του λαού.
Τονίζοντας o Γληνός τη σημασία που έχει η Παιδεία για την αναπαραγωγή της ιδεολογίας της άρχουσας τάξης, λέει: «Η μόρφωση των παιδιών είναι ένα από τα πιο σπουδαία πνευματικά μέσα που χρησιμοποιούνται για την ταξική κυριαρχία. Σε μια κοινωνία που στηρίζεται στην εκμετάλλευση, τα παιδιά ξεχωρίζονται, όπως και οι μεγάλοι, σε δύο κατηγορίες, σε κείνα που πρόκειται ν' αποτελέσουνε τη συνέχεια της κυρίαρχης τάξης και κείνα που πρόκειται ν' αποτελέσουνε το μεγάλο στρατό της δουλειάς, που δεν πληρώνεται όλη. Στις σημερινές αστικές κοινωνίες, η αναλογία των πρώτων με τα δεύτερα είναι απάνω κάτω ένα με δέκα».
Στη συνέχεια o Γληνός αναφέρει το είδος της παιδείας που δίνει η αστική τάξη στους μελλοντικούς συνεχιστές της και το είδος της παιδείας που δίνει στα παιδιά της δεύτερης κατηγορίας. «Στα παιδιά της πρώτης κατηγορίας, η μόρφωση έχει σκοπό να ασκήσει τις δεξιότητές τους και να τα οπλίσει με τις γνώσεις και τις ικανότητες, που θα τα κάμουν άξια να συγκροτούνε την “ηγέτιδα” τάξη, να γίνουν δηλαδή όσο μπορούν καλύτεροι εκμεταλλευτές. Στα παιδιά της δεύτερης κατηγορίας η μόρφωση έχει για σκοπό να τα προσαρμόσει στο μηχανισμό της παραγωγής, στον παθητικό ρόλο που παίζουνε μέσα σ' αυτόν. Αυτό πετυχαίνεται με δύο τρόπους. Ή δεν τους δίνεται καμιά ή τους δίνεται ελάχιστη μόρφωση, “το ελάχιστο ποσό” όπως λένε, που είναι απαραίτητο για κάθε άνθρωπο».
Ο Γληνός γνωρίζει τη σχέση και τη συνάρτηση της παιδείας και των κοινωνικών πολιτικών συνθηκών και έχει ξεκαθαρίσει πως δεν μπορεί να υπάρξει παιδεία υπερκομματική, παιδεία πάνω απ' τις κοινωνικές τάξεις.
Το Σχολείο, κατά την άποψη του Γληνού, είναι όργανο της άρχουσας τάξης: «Κάτω λοιπόν τα ψέματα όλα, είμαστε σύμφωνοι. Το Σχολείο το θέλετε σεις όργανο της κυριαρχίας σας. Και μεις αγωνιζόμαστε να σας το πάρουμε. Γιατί εμείς αγωνιζόμαστε για μια δικαιότερη και ανθρωπινότερη κοινωνία. Λιγότερο υποκριτική. Λιγότερο απάνθρωπη. Και η δύναμη θα περάσει αργά ή γρήγορα στο μέρος της δικαιοσύνης».
