Η παγκόσμια ημέρα του εκπαιδευτικού στην πιο μαύρη περίοδο της μεταπολίτευσης
Του Γιώργου Κ. Καββαδία
Η παγκόσμια ημέρα των εκπαιδευτικών (5 Οκτωβρίου) «γιορτάζεται» σε μια περίοδο που στην Ελλάδα γράφονται οι πιο μαύρες σελίδες στην εκπαίδευση – και όχι μόνο - μετά τη μεταπολίτευση. Το φαινόμενo μαζικών ή μεμονωμένων διώξεων εκπαιδευτικών «διότι δεν συνεμορφώθησαν προς τα υποδείξεις» ή για διατύπωση άποψης και κυρίως για πολιτική και συνδικαλιστική δράση έχει πάρει πρωτόγνωρες για τα μεταπολιτευτικά χρόνια διαστάσεις. Και όχι μόνο! Από την έναρξη της φετινής σχολικής χρονιάς η φάμπρικα της «δυνητικής αργίας» δουλεύει με εντατικούς ρυθμούς, ενώ άνοιξε και ο δρόμος των απολύσεων λόγω συνδικαλιστικής δράσης! Ακόμα και η συμμετοχή σε νόμιμη απεργία αυθαίρετα επιδιώκεται να μετατραπεί σε πειθαρχικό παράπτωμα επισύροντας διώξεις και ποινές.
Γράφονται οι πιο μαύρες σελίδες, γιατί η κυρίαρχη πολιτική αποδομεί τη δημόσια εκπαίδευση κονιορτοποιώντας βασικά δικαιώματα και ελευθερίες. Και με αιχμή του δόρατος την αξιολόγηση – χειραγώγηση – κατηγοριοποίηση εκπαιδευτικών και σχολείων διαμορφώνεται κλίμα αυταρχισμού, φόβου και τρομοκρατίας θέτοντας την όποια εργασιακή και παιδαγωγική ελευθερία εν αναστολή. Σε αυτή την κατεύθυνση εντείνονται οι διαδικασίες και οι μηχανισμοί ελέγχου ακόμα και της προσωπικής ζωής. Όλα αυτά δεν αποτελούν «κάποιο συνδικαλιστικό ζήτημα», αλλά συνδέονται άρρηκτα με τον παιδαγωγικό ρόλο και την εκπαιδευτική διαδικασία.
Όταν καταπατάται η ελευθερία της σκέψης και της έκφρασης, όταν περιορίζεται ή ουσιαστικά απαγορεύεται η πολιτική και συνδικαλιστική δράση, όταν (τα) στελέχη του διοικητικού μηχανισμού της εκπαίδευσης, στοχοποιούν, συκοφαντούν, σκευωρούν, στήνουν μηχανισμούς χαφιεδισμού και παρακολούθησης ακόμα και της προσωπικής ζωής, θίγουν την τιμή και υπόληψη εκπαιδευτικών, τότε έχει καταργηθεί κάθε έννοια ελευθερίας με αποτέλεσμα να διαταράσσεται το παιδαγωγικό κλίμα και η εκπαιδευτική διαδικασία. «Γιατί ο δάσκαλος που θα υποχρεωθεί να καταπνίξει τη σκέψή του, θα γίνει διπλά σκλάβος ή θα καταντήσει ένας ψυχικά ανάπηρος άνθρωπος, ανίκανος να μορφώσει άλλους». (Δ. Γληνός).
Σε αυτό το πλαίσιο η δημιουργία ψηφιακής πλατφόρμας για γονείς και κηδεμόνες (e-parents) στόχο έχει την παρακολούθηση της επίδοσης του μαθητή, των βαθμών, των απουσιών, την πληροφόρηση σε σχέση με την ύλη που καλύπτεται στην τάξη και τις εργασίες που ανατίθενται στον μαθητή”. Αυτό συνεπάγεται πρόσθετο γραφειοκρατικό όγκο δουλειάς στους εκπαιδευτικούς που είναι υποχρεωμένοι να μπαίνουν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα και να δηλώνουν λεπτομερώς τι διδάχθηκε στην τάξη και τι εργασίες ανατέθηκαν στους μαθητές ! Έτσι οι γονείς αναγορεύονται σε επιθεωρητές που θα έχουν άποψη για το εκπαιδευτικό έργο και θα «αξιολογούν» τους εκπαιδευτικούς αν σωστά διδάσκουν ή όχι.
Σε αυτή την κατεύθυνση η «αυτοαξιολόγηση/αξιολόγηση», όπως και οι «καινοτόμοι» θεσμοί των ενδοσχολικών συντονιστών και μεντόρων, στρώνουν το έδαφος για ένα οργουελιανό μοντέλο πανοπτικού ασφυκτικού ελέγχου εκπαιδευτικών Κατηγοριοποιεί τους εκπαιδευτικούς σε «μη ικανοποιητικούς» «ικανοποιητικούς», «πολύ καλούς», «εξαιρετικούς» προκαλώντας ανταγωνισμούς και συγκρούσεις εθίζοντας στη δουλοπρέπεια, την αυλοκολακεία και διαμορφώνοντας κλίμα υποταγής, αυστηρής πειθάρχησης και ελέγχου. Επιδιώκει να μετατρέψει τους εκπαιδευτικούς σε «άβουλους και μοιραίους», «yes men», υπαλλήλους που πάσχοντας από μόνιμη οσφυοκαμψία ευθυγραμμίζονται με την εκπαιδευτική πολιτική της εκάστοτε κυβέρνησης και την επίσημη κρατική διδακτική.
Η κυρίαρχη πολιτική ενισχύει τον φαύλο κύκλο της (ενδοσχολικής) βίας και αναπαράγονται σε καθημερινή βάση άγρια επεισόδια όχι μόνο μεταξύ μαθητών, αλλά και εμπλοκής μαθητών και γονέων με εκπαιδευτικούς. Την ίδια ώρα η κυβερνητική πολιτική βασισμένη στο δόγμα της ατομικής ευθύνης αφήνει στο απυρόβλητο τις κοινωνικές αιτίες που γονιμοποιούν το έδαφος κάθε είδους βίας και ενοχοποιεί εκπαιδευτικούς και γονείς προβάλλοντας τα κατασταλτικά μέτρα, ακόμα και τη φυλάκιση, ως το μαγικό ραβδί για τη λύση του προβλήματος. Ταυτόχρονα σε καθημερινή βάση ελλοχεύουν σοβαροί κίνδυνοι για την υγεία, τη σωματική ακεραιότητα ακόμα και τη ζωή των εκπαιδευτικών, όπως και των μαθητών, σε κτίρια ακατάλληλα γεμάτα παγίδες.
Αντί πινακίου φακής χιλιάδες εκπαιδευτικοί είναι αναγκασμένοι να τρέχουν από τη μια περιοχή στην άλλη διανύοντας καθημερινά αμέτρητα χιλιόμετρα σε τρία, τέσσερα, πέντε και περισσότερα σχολεία με δραματικές επιπτώσεις για την προσωπική, οικογενειακή ζωή τους, αλλά και για τον παιδαγωγικό ρόλο και τη μόρφωση των μαθητών τους! Νεοδιόριστοι και αναπληρωτές αναγκασμένοι με μία βαλίτσα στο χέρι να γυρίζουν την ηπειρωτική και νησιωτική χώρα την ώρα που το κύμα ακρίβειας σαρώνει τη χώρα και δυσκολεύονται να βρουν σπίτι να μείνουν με ενοίκιο πανάκριβο. Σε κάποια δημοφιλή τουριστικά νησιά είτε η προσφορά στέγης είναι μηδαμινή, είτε οι εκπαιδευτικοί καλούνται να καταβάλουν ενοίκια που ξεπερνούν το ήμισυ του μηνιαίου μισθού τους, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις είναι αναγκασμένοι να κοιμούνται σε αυτοκίνητα ή σε σκηνές!
Η κυρίαρχη πολιτικής διαμορφώνει ένα σχολείο έντασης των ταξικών φραγμών με αξιολόγηση – χειραγώγηση – κατηγοριοποίηση, με Τράπεζα θεμάτων – ΕΒΕ – εξετάσεις PISA κ.α Ένα σχολείο που θέλει τους εκπαιδευτικούς άβουλους και μοιραίους, όπου θα κυριαρχεί φόβος, κανιβαλισμός, καταπίεση, όπου δε θα υπάρχει ελεύθερος χρόνος και καμία ελευθερία.
Οι εκπαιδευτικοί έχουν χρέος να συμβάλουν στη διαμόρφωση ενός μορφωτικού κοινωνικού κινήματος που θα διεκδικεί έναν «άλλο» ρόλο για τον εκπαιδευτικό και την εκπαίδευση. Για ένα σχολείο της ολόπλευρης γνώσης και μόρφωσης και όχι των δεξιοτήτων και της προετοιμασίας του φθηνού ευέλικτου εργατικού δυναμικού. Ένα σχολείο που ο εκπαιδευτικός θα εκπληρώνει το ρόλο του ως παιδαγωγός και όχι ως ιμάντας μεταφοράς πληροφοριών και καταγραφέας επιδόσεων. Με τη συλλογική πάλη και αντίσταση να στείλουν το μήνυμα ότι ο εκπαιδευτικός έχει χρέος να επιτελεί -με ελεύθερη σκέψη και αίσθημα κοινωνικής ευθύνης- το έργο του δασκάλου και όχι το έργο του σκυμμένου, υποταγμένου υπάλληλου ιδεολογίας. Για ένα σχολείο Δημόσιο και Δωρεάν που να χωρά όλα τα παιδιά, απορρίπτοντας Τράπεζες θεμάτων, ΕΒΕ, εξετάσεις τύπου PISA - και όλους τους εκπαιδευτικούς φραγμούς, ενάντια στην κατηγοριοποίηση σχολείων, μαθητών, εκπαιδευτικών φράζοντας τον δρόμο στην επέλαση των βαρβάρων! Άλλωστε, ένα απελευθερωτικό και κοινωνικά δίκαιο εκπαιδευτικό σύστημα μπορεί να γεννηθεί από ένα ευρύτερο κοινωνικό κίνημα ανατροπής των σημερινών κοινωνικών δομών, στην κατεύθυνση της κατάργησης των κοινωνικών ανισοτήτων και της οικοδόμησης μιας κοινωνίας που να οδηγεί στην απελευθέρωση του ανθρώπου.
