Αυτήν την εβδομάδα θα γεμίσουμε (τρόπος του λέγειν) από αφιερώματα στην ίδρυση του ΠΑΣΟΚ. Η ιστορική πραγματικότητα ή τουλάχιστον η όποια ειλικρινής προσπάθεια ερμηνείας της θα υποταχθεί στους βραχυπρόθεσμους σχεδιασμούς όσων κατέχουν τα μικρόφωνα ή όσων διαθέτουν κατά παραχώρηση πρόσβαση σε αυτά.
Αυτό το άρθρο δεν είναι λοιπόν ένα κείμενο για την ιστορική επέτειο της ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ. Δεν είναι ένα τέτοιο κείμενο ακριβώς από σεβασμό στη στιγμή εκείνη και σε όσα είχε σηματοδοτήσει για τόσες και τόσους πολλούς. Θυμόμαστε όμως την πρώτη της παράγραφο (μπορεί να τη δει κανείς στην ιστοσελίδα του σημερινού ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ): «Η τραγωδία της Κύπρου καθώς και οι κίνδυνοι που έχουν προκύψει για το έθνος, τόσο από την αδίστακτη επεκτατική πολιτική του Πενταγώνου στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, όσο και από την προσπάθεια της αμερικανοκίνητης χούντας να μετατραπούν οι ένοπλες δυνάμεις μας αποκλειστικά σε όργανο αστυνόμευσης του ελληνικού χώρου, κυριαρχούν στη σκέψη κάθε Έλληνα.»
Και λίγο παρακάτω συνεχίζει: «Η ρίζα της συμφοράς βρίσκεται στην εξάρτηση της Πατρίδας μας. Τα επτά μεσαιωνικά χρόνια που πέρασαν με τη στυγνή στρατιωτική δικτατορία και η τραγωδία της Κύπρου δεν αποτελούν παρά μια ιδιαίτερα σκληρή έκφραση της εξάρτησης της Ελλάδας από το ιμπεριαλιστικό κατεστημένο των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Μεταβλήθηκε η Ελλάδα σε προχωρημένο πυρηνικό φυλάκιο του Πενταγώνου, για να εξυπηρετηθούν πιο αποτελεσματικά τα στρατιωτικά και οικονομικά συμφέροντα των μεγάλων μονοπωλίων. Διαβρώθηκε ο κρατικός μηχανισμός, οι ένοπλες δυνάμεις, τα κόμματα, ο συνδικαλισμός, η πολιτική ηγεσία του τόπου έτσι, ώστε να καταστεί δυνατή η επιβολή ξενοκίνητης στρατιωτικής δικτατορίας, όταν αυτό κρίθηκε πως συνέφερε την Ουάσιγκτον. Επιβλήθηκε η στρατιωτική δικτατορία για να ανακοπεί η πορεία του Λαού μας προς την λαϊκή κυριαρχία και την εθνική ανεξαρτησία. Προκλήθηκε το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου και ακολούθησε η βάναυση τουρκική εισβολή στην Κύπρο, για να διχοτομηθεί η μεγαλόνησος και να αποτελέσει τελικά ένα νέο στρατιωτικό ορμητήριο των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στην ανατολική Μεσόγειο».
Και τότε υπήρχαν εκείνοι οι «σώφρονες» που έλεγαν «μα γιατί ξεχνάτε τον σοβιετικό ιμπεριαλισμό;» Ήθελαν και τότε, όπως και σήμερα να ξεχάσουμε όχι μόνο ή κυρίως ότι ο ιμπεριαλισμός (και σίγουρα ο ολοκληρωμένος) είναι μόνο ο αμερικανικός αλλά ακόμα περισσότερο πως όποια άποψη και αν έχει κανείς για τη Ρωσία, την Κίνα ή την οποιαδήποτε άλλη χώρα, είναι ο ιμπεριαλισμός των ΗΠΑ που είχε καταστήσει τον Ελληνισμό ιδιότυπη, ανεπίσημη αποικία του και που μας κρατά ακόμα σε αυτήν τη θέση.
Η διαφορά είναι ότι στην πρώιμη μεταπολίτευση μπορούσε ένα κόμμα να λέει τα σύκα- σύκα και τη σκάφη-σκάφη. Σήμερα, οι περισσότερες/-οι εκ των υποψηφίων προέδρων ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ βάζουν μέσο για συνάντηση με κάποιο μεσαίο υπάλληλο της πρεσβείας των ΗΠΑ, της Γερμανίας και του Ισραήλ. Ασχέτως του τι πραγματοποίησε και μέχρι πότε το ΠΑΣΟΚ από όσα πρόβαλλε η 3η Σεπτέμβρη (και έκανε πολλά που σήμερα φαντάζουν εξτρεμιστικά) ακόμα και το να κατονομάζεις την πραγματικότητα της πατρίδας και του λαού σου αποτελεί τεράστια συνεισφορά.
Αυτό το άρθρο λοιπόν δεν είναι ένα άρθρο ιστορικής αποτίμησης των 50 ετών από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ. Είναι μια πρόσκληση προς εκείνες και εκείνους που απογοητευμένες και απογοητευμένοι κλείνονται στο στενόχωρο σπίτι τους (το σπίτι όσο εμβαδό και να έχει είναι πάντα στενόχωρο για όσους υπήρξαν κοινωνικώς και πολιτικώς ενεργοί).
Αυτό που σήμερα περιγράφεται ως αριστερά, κεντροαριστερά, προοδευτικός χώρος, επαναστατική αριστερά βρίσκεται στο χειρότερο σημείο του συνολικώς. Από το εξωκοινοβούλιο έως το ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ, το πολιτικό διακύβευμα σε κάθε ένα από αυτά τα κόμματα είναι στην καλύτερη η αναμονή άνευ προοπτικής (ΚΚΕ) και στις υπόλοιπες περιπτώσεις οι ναρκισσισμοί, οι ετεροκαθορισμοί από την ολιγαρχία και τις πρεσβείες, η απομύζηση του κρατικού προϋπολογισμού, οι καριέρες. Για να το πούμε πιο καθαρά: στη μεν εξωκοινοβουλευτική αριστερά έχουμε εξουσιομανείς νάρκισσους που δεν καταλαβαίνουν καν ότι χάνουν, στη δε «κεντροαριστερά» έχουμε απανωτά «ρεσάλτα» για να ελεγχθούν τα εν λόγω κόμματα ακόμα περισσότερο όχι μόνο από τον βαθύτερο πυρήνα του συστήματος εξουσίας αλλά και από τον τωρινό ένοικο του «Μαξίμου», τον Κ. Μητσοτάκη.
Ό,τι νοηματοδοτούσε τη συλλογική συνείδηση των πιο δημιουργικών δυνάμεων του ελληνικού λαού και μάλιστα μέσα στις πιο σκοτεινές στιγμές του νεότερου ελληνικού κράτους, σήμερα βρίσκεται σε πλήρη κατάρρευση. Όχι εκλογική μόνο ή κυρίως, αλλά ιδεολογική και ηθική. Δεν πρόκειται για ζήτημα προσώπων κατά βάση αλλά για μια σταδιακή, αφόρητη διάβρωση όλου του «μη-δεξιού» τμήματος του πολιτικού φάσματος από τα λεφτά του συστήματος εξουσίας, που πορεύεται χέρι-χέρι με την ιδεολογική του ερήμωση.
Η πιο εύκολη στάση για τις κοινωνικές δυνάμεις (δοκιμασμένη και πάντααποτυχημένη) είναι η κατάτμηση, η απογοήτευση και η αποστράτευση. Θα πρόκειται για ιστορική αποτυχία και ήττα, ιδίως τώρα. Σε αντίθεση με όλα αυτά για τα οποία μας προετοίμαζαν οι «γνωρίζοντες», οι προπαγανδιστές κάθε απογοήτευσης και ήττας, ούτε η ιστορία πάγωσε στον καπιταλισμό (αντιθέτως, μετά την πλήρη κυριαρχία του έχει καταστεί πιο αντιδημοφιλής και ασταθής από ποτέ) ούτε όλος ο πλανήτης προσκύνησε τις ΗΠΑ και τα λογής εξαγώγιμα μοντέλα τους. Ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός της φούσκας αποδείχθηκε τόσο καταστροφικός ώστε οι ολιγάρχες αναγκάζονται να φλερτάρουν με μοντέλα πολεμικής οικονομίας.
Οι νέες γενιές δεν φοβούνται να μιλήσουν για σοσιαλισμό. Πράξεις ηρωισμού σε όλο τον πλανήτη συγκρούονται με πρωτοφανώς αιματηρό τρόπο με τον ιμπεριαλισμό των ΗΠΑ και με τις γενοκτονίες των συμμάχων τους. Η Παλαιστίνη, η Υεμένη, η Χεζμπολάχ, όλος ο άξονας της αντίστασης όχι μόνο πολεμά ηρωικώς αλλά επιπλέον νικά στα πεδία των μαχών. Οι νέες τεχνολογίες ανοίγουν το δρόμο όχι μόνο για σκοτεινές δυστοπίες (αυτό το γνωρίζουμε καλά) αλλά και για απελευθέρωση του ανθρωπίνου είδους από μη δημιουργικές και καταναγκαστικές δουλειές, από τη φτώχεια και τη στέρηση, αν ενταχθούν σε ένα σοσιαλιστικό μοντέλο. Οι δυνατότητες τόσο στις διεθνείς σχέσεις όσο και στην τεχνολογία, τις σχέσεις παραγωγής και τα μέσα παραγωγής είναι πρωτοφανώς μεγαλύτερες και ωριμότερες από ό,τι ήταν 50 ή 100 χρόνια πριν για την οικοδόμηση ενός μοντέλου ελευθερίας και ευμάρειας.
Σήμερα λοιπόν, δεν είναι η ώρα για να μένει κανείς προστατευμένος στην (πρόσκαιρα) βολική προσωπική του πορεία. Σήμερα είναι η ώρα να ορμήσουν οι κοινωνικές δυνάμεις δίνοντας μάχη μέσα στα κόμματα, όχι παρότι βρίσκονται τα μη- επισήμως δεξιά κόμματα σε τέτοια κατάρρευση αλλά επειδή βρίσκονται σε τέτοια κατάρρευση. Τίποτα δε φοβούνται περισσότερο οι κατεστημένες δυνάμεις από μαζικά κόμματα με απαιτητική βάση, με κοινωνικά στελέχη και με ριζοσπαστικό προσανατολισμό. Είναι τόσο απλό; Όχι. Το σύστημα εξουσίας ξέρει να απειλεί, να εξαγοράζει, να αποπροσανατολίζει. Αλλά δεν είναι ανίκητο.
Το πρόβλημα της αριστεράς και της κεντροαριστεράς, το πρόβλημα εν γένει μιας πολιτικής ζωής με την κοινωνία στο περιθώριο δε θα το λύσει κανένας «πρίγκιπας», κανένας «καταφερτζής» και κανένας «τεχνοκράτης». Το πρόβλημα της απομάκρυνσης της κοινωνίας από την πολιτική, πρόβλημα που είναι ταυτοχρόνως κοινωνικό- ταξικό, πολιτικό- θεσμικό και εθνικό- διεθνές θα το λύσουν μόνο αποφασισμένες και αποφασισμένοι, άνθρωποι και κοινωνικές δυνάμεις.
Η βούληση και ειδικότερα αυτή των πολλών, των οργανωμένων δυνάμεων είναι το πρώτο κινούν, μέσα στο δεδομένο κάθε φορά περιβάλλον. Δεκαετίες αποικιακής εξάρτησης της πατρίδας μας, έχουν εμπεδώσει την ηττοπάθεια και εν τέλει την παραίτηση από τις ίδιες μας τις δυνάμεις σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Όσο καλές ιδέες και προγράμματα να υπάρχουν, μένουν στα χαρτιά όταν δεν η βούληση καθηλώνεται. Δεν υπάρχει καμιά εύκολη λύση και έξοδος από αυτήν τη συνθήκη. Το πρώτο όμως βήμα είναι να πολεμήσουμε την παρακμή με μάχη. Μάχη μέσα στα συνδικάτα και μέσα στα κόμματα. Αυτά που υπάρχουν σήμερα για να φτιαχτεί το νέο.
