Πέρασαν 113 χρόνια από την ημέρα που ο Γεώργιος Καλαφάτης και άλλοι συνοδοιπόροι του μεγάλου οράματός του, έδωσαν σάρκα και οστά σε μια ιδέα η οποία έμελλε να ξεφύγει από τα στενά όρια της μικρής –τότε- Αθήνας, αγγίζοντας το πανελλήνιο και φτάνοντας να… εκπέμπει σήμα παγκόσμιας εμβέλειας. 
Η ιστορία του τριφυλλιού ξεκινά στις αρχές του 1908, όταν ο φοιτητής Γιώργος Καλαφάτης, γεννημένος το 1890 στα Εξάρχεια, αποφασίζει να εγκαταλείψει τον Πανελλήνιο Γυμναστικό Σύλλογο (ΠΓΣ) και να ιδρύσει ένα σωματείο αφιερωμένο στο ποδόσφαιρο. Ο Καλαφάτης μπορεί να ήταν αθλητής στίβου, αλλά ζούσε και ανέπνεε για το νέο άθλημα με τη στρογγυλή μπάλα, που συνάρπαζε και πολλούς συνομηλίκους του στις αρχές του 20ου αιώνα.

Οι ιθύνοντες του Πανελληνίου ούτε που ήθελαν να ακούσουν για το ευτελές άθλημα του ποδοσφαίρου. Έτσι, ο Καλαφάτης και η παρέα του, που διψούσαν να κλωτσήσουν μπάλα, άφησαν τον σύλλογο των Ολυμπιονικών και στις 3 Φεβρουαρίου 1908 ίδρυσαν τον Ποδοσφαιρικό Όμιλο Αθηνών (ΠΟΑ). Μεταξύ των ιδρυτικών του μελών, που διακρίθηκαν και ως ποδοσφαιριστές, ήταν οι Αλέξανδρος Καλαφάτης, Δημήτρης Δουκάκης, Περικλής Μπούμπουλης, Ε. Χρύσης, Γρανίτσας, Μαντζάκος, Παπαγεωργίου, Γαέτας, Δεμερτζής, Σταυρόπουλος, Πάσχος, Μισακιάν, Ρέππας, Σαπούνιας και Γαρουφαλιάς.

Το πρώτο του επίσημο ματς ο ΠΟΑ το έδωσε στα Τρίκαλα στις 9 Σεπτεμβρίου 1908 με αντίπαλο τον Πειραϊκό Σύνδεσμο, τον οποίο κέρδισε με το επιβλητικό 9-0. Παίκτης - προπονητής του ΠΟΑ, που εμφανίσθηκε στο γήπεδο με κόκκινη φανέλα και λευκό παντελονάκι, ήταν ο ιδρυτής του Γιώργος Καλαφάτης, που σημείωσε και τρία γκολ. Τα υπόλοιπα τέρματα πέτυχαν οι Σταυρόπουλος (3), Μισακιάν, Πάσχος και Γρανίτσας. Από τότε χρονολογούνται οι κόντρες Αθηναίων και Πειραιωτών στο ποδόσφαιρο, που σήμερα εκφράζονται από τα ντέρμπι Παναθηναϊκού και Ολυμπιακού. Το γήπεδο της ομάδας ήταν στην οδό Πατησίων, εκεί που σήμερα βρίσκεται το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (πρώην ΑΣΟΕΕ). Ένας από τους πιο διάσημους αθλητές που φόρεσαν την ερυθρόλευκη φανέλα του ΠΟΑ ήταν ο ολυμπιονίκης Κώστας Τσικλητήρας.

Γιώργος ΚαλαφάτηςΟ ΠΟΑ δεν μακροημέρευσε. Πρόλαβε, πάντως, να κατακτήσει την τρίτη θέση στο πρώτο πρωτάθλημα Κέντρου, που διοργάνωσε ο ΣΕΓΑΣ, στον οποίο τότε υπαγόταν το άθλημα του ποδοσφαίρου (Πρωταθλητής αναδείχθηκε ο Πειραϊκός και δεύτερη η ομάδα του Γουδή). Το 1910 ο Καλαφάτης με τους περισσότερους παίχτες αποχώρησαν, λόγω των αγεφύρωτων διαφορών τους με τον χρηματοδότη της ομάδας Μαρίνο Μαρινάκη και ίδρυσαν τον Πανελλήνιο Ποδοσφαιρικό Όμιλο (ΠΠΟ). Μαζί τους συντάχθηκε και η μεγάλη μάζα των οπαδών του ΠΟΑ. Η νέα έδρα του ΠΠΟ βρισκόταν στην Πλατεία Αγάμων (σημερινή Πλατεία Αμερικής). Το 1911 θα έλθει ο πρώτος τίτλος για τη νεοσύστατη ομάδα, με την κατάκτηση του πρωταθλήματος ΣΕΓΑΣ. Ο ΠΠΟ κέρδισε κατά σειρά το Γουδί με 12-0 και τον Πειραϊκό Σύνδεσμο με 11-1. Οι 11 του πρώτου τίτλου: Δεμερτζής, Ρέππας, Μισακιάν, Σαπούνας, Παπαγεωργίου, Πάσχος, Γαρουφαλιάς, Καλαφάτης, Μαντζάκος, Δουκάκης και Ρόκκος.

Τ

Το 1912 ο ΠΠΟ προσέλαβε τον πρώτο ξένο προπονητή που ήρθε ποτέ στην Ελλάδα. Ήταν ο άγγλος Τζον Κάμπελ από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, που έμαθε στους παίχτες του ΠΟΑ τα βασικά του αθλήματος. Έμεινε δύο χρόνια στην Αθήνα, αλλά άφησε ανολοκλήρωτο το έργο του, επειδή κάθε αθλητική κίνηση διακόπηκε έως το 1918, εξαιτίας των Βαλκανικών Πολέμων και του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Η πλειονότητα των αθλητών στρατεύτηκε και κάποιοι από αυτούς έχασαν τη ζωή τους στα μέτωπα, όπως ο Κώστας Τσικλητήρας.

Με το τέλους του πολέμου το 1918 η αθλητική δραστηριότητα ξανάρχισε και ο Πανελλήνιος Ποδοσφαιρικός Όμιλος (ΠΠΟ) μετονομάστηκε σε Πανελλήνιο Ποδοσφαιρικό και Αθλητικό Όμιλο (ΠΠΑΟ) για να συμπεριλάβει και άλλα αθλήματα εκτός του ποδοσφαίρου. Αλλαγές είχαμε και στο χρώμα της ομάδας, που από κόκκινο έγινε πράσινο, με πρωτοβουλία του Κωνσταντινουπολίτη Μιχάλη Παπάζογλου (εκ των ιδρυτών της ΑΕΚ αργότερα). Δική του ιδέα ήταν και το τριφύλλι, που του θύμιζε την ομάδα του, τη Χαλκηδόνα. Το νέο έμβλημα της ομάδας σχεδίασε ο Γιώργος Χατζόπουλος, διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης και μέλος του συλλόγου.

Το 1922 η ΕΠΣΕ διοργάνωσε το πρώτο πρωτάθλημα Αθηνών - Πειραιώς, που διάρκεσε από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο. Ο ΠΠΑΟ τερμάτισε πρώτος, αήττητος και χωρίς να δεχθεί γκολ. Τα αποτελέσματα: ΠΠΑΟ - Πειραϊκός Σύνδεσμος 0-0, ΠΠΑΟ - Αθηναϊκός Γκύζη (μετέπειτα Βύρωνα) 7-0, ΠΠΑΟ - Σχολή Ευελπίδων 3-0, ΠΠΑΟ - Κυπριακός 5-0 και ΠΑΟ - Πειραϊκή Ένωση 3-0. Οι 11 που κατέκτησαν το πρωτάθλημα ήταν: Καλογερόπουλος, Κρίσπης, Απόστολος Νικολαΐδης (μετέπειτα πρόεδρος του Παναθηναϊκού), Χρυσοχοίδης, Βλαχόπουλος, Καντώνης, Ζάκκας, Σούτσος, Ασπρογέρακας, Λουκάς Πανουργιάς (μετέπειτα πρόεδρος του Παναθηναϊκού και της ΕΠΟ) και Σταθόπουλος.

Στην γενική συνέλευση της 15ης Μαρτίου 1924 η ομάδα έλαβε το οριστικό της όνομα: Παναθηναϊκός Αθλητικός Όμιλος (ΠΑΟ). Τα μέλη του συλλόγου ζήτησαν ένα βραχύτερο όνομα, που να μην περιέχει τη λέξη «Πανελλήνιος». Ήθελαν να απογαλακτιστούν από το μητρικό σωματείο (ΠΓΣ) και να αποφύγουν τη σύγχυση που δημιουργούσε στην αλληλογραφία η ύπαρξη δύο Πανελληνίων (ΠΓΣ και ΠΠΑΟ).

Την ίδια χρονιά, ο Παναθηναϊκός, έπειτα από δίχρονη περιπέτεια, απέκτησε νέα ποδοσφαιρική έδρα στην περιοχή της Περιβόλας Αμπελοκήπων, εκεί που σήμερα βρίσκεται το γήπεδο «Απόστολος Νικολαΐδης». Η διαμόρφωση του οικοπέδου που του παραχώρησε ο Δήμος Αθηναίων το 1922 έγινε και με την προσωπική εργασία των μελών και των ποδοσφαιριστών της ομάδας. Έτσι, στην αρχή της Λεωφόρου Αλεξάνδρας βρίσκεται η έδρα του Πανελληνίου, από τα σπλάχνα του οποίου προήλθε ο Παναθηναϊκός, που εδρεύει στο τέλος του μεγάλου δρόμου.

– Οι χιλιάδες τίτλοι. Καταγεγραμμένοι και επιβεβαιωμένοι μέσω ερευνών, για να αποκατασταθεί η αλήθεια και να δοθεί η απάντηση σε όσους… αρνούνται να την αντικρίσουν κατάματα.

– Οι υπέροχες πορείες και οι μεγάλες βραδιές. Γουέμπλεϊ, Άμστερνταμ, Παρίσι, Θεσσαλονίκη, Μπολόνια, Αθήνα, Βερολίνο, Βαρκελώνη, ευρωπαϊκά και διεθνή μίτινγκ στίβου, Ολυμπιακοί αγώνες, κατακτήσεις και διακρίσεις σε κάθε τμήμα της μάνας του Λόχου. Mια απέραντη λίστα από βραδιές και μέρη όπου «έχουμε ταξιδέψει εμείς» και που είναι αδύνατον να αποτυπωθούν όλες, μία προς μία σε ένα κείμενο.

Ειδικότερα, τα ανδρικά τμήματα μπάσκετ και ποδοσφαίρου έχουν διαγράψει εντυπωσιακές πορείες κατά τη διεθνή τους παρουσία. Το δεύτερο πρόκειται για το μοναδικό από την Ελλάδα που αφενός μετείχε σε τελικό του κυπέλλου Πρωταθλητριών και του Διηπειρωτικού κυπέλλου το 1971, αφετέρου έχει αγωνιστεί στα ημιτελικά της κορυφαίας διασυλλογικής διοργάνωσης της UEFA, συγκεκριμένα δε δυο φορές (1985 και 1996). Το μπάσκετ αποτελεί αντίστοιχα το πλέον επιτυχημένο από όλα τα ελληνικά, καθώς και τα περισσότερα της Ευρώπης κατακτώντας 6 ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, γεγονός που το κατατάσσει στη τρίτη σχετική θέση (μαζί με τη Μακάμπι και έπειτα από τη Ρεάλ Μαδρίτης των 10 και τη ΤΣΣΚΑ Μόσχας των 8), με το 2007 και το 2009 να πετυχαίνει τριπλ κράουν. Συνολικά, ο Παναθηναϊκός έχει προκριθεί 13 φορές σε τελικό αγώνα ή αγώνες διεθνών κυπέλλων ομαδικών αθλημάτων (με χρονολογική σειρά: ανδρικά ποδόσφαιρο 2, βόλεϊ 2, μπάσκετ 7 και γυναικείο βόλεϊ 2), ενώ άλλες δύο διεκδίκησε κάποιο διηπειρωτικό έπαθλο (ποδόσφαιρο το 1971 χωρίς επιτυχία, μπάσκετ το 1996 με επιτυχία).