Οσα (ίσως) δεν θέλουμε να ξέρουμε
Της
Βασιλικής Λάζου - Hothistory
Κινούνται δίπλα μας. Συνομιλούμε και ψωνίζουμε απ' αυτούς. Γοητευτήκαμε από το κλαρίνο τους. Αλλά ουσιαστικά δεν μπορέσαμε (ή δεν θελήσαμε) να τους γνωρίσουμε.
Οι Τσιγγάνοι, λοιπόν. Ρομ ή Ρομά ή Ρομανί ή Ατζίγκανοι -κατά τους παλιότερους- ή γύφτοι (της «Μικράς Αιγύπτου»), όπως ακομπλεξάριστα δηλώνει μια κατηγορία απ’ αυτούς.
Ευκαιρία λοιπόν να τους μάθουμε. Να γνωρίσουμε την περιπέτεια μιας φυλής που ξεκίνησε πριν από 17 αιώνες από τη βόρεια Ινδία, διέσχισε την Περσία και έφτασε στη Μικρά Ασία και τη βυζαντινή Αρμενία.
Τον 11ο αιώνα καταγράφονται στην Κωνσταντινούπολη, το 1332 στην Κρήτη.
Γύρω στο 1400 οι Τσιγγάνοι περνάνε από τη Βλαχία στην Ουγγαρία και τη Γερμανία. Και το 1513 διαβαίνουν τη Μάγχη. Τον 19ο αιώνα μεταναστεύουν στην Αμερική και μετά στην Αυστραλία. Ενας πληθυσμός 20.000.000 ανθρώπων σε όλο τον κόσμο -τα 12.000.000 στην Ευρώπη. Ο οποίος ποτέ δεν επιζήτησε εθνική-κρατική συγκρότηση.
Με άστατα ελεύθερο τρόπο ζωής, αιώνιοι νομάδες, γυρολόγοι, ανυπάκουοι, καταφερτζήδες, μουζικάντες, χειρομάντες, σιδεράδες, προκαλούσαν παραδοσιακά την αντιπάθεια των «νοικοκυραίων». Οι διώξεις και τα μέτρα καταπίεσης των νεωτερικών κρατών υποχρέωσαν τους Τσιγγάνους να αναπτύξουν νέες στρατηγικές επιβίωσης. Που αποδείχτηκαν αποτελεσματικές μέχρι που ήρθε το «μεγάλο κακό». Το Ολοκαύτωμα των Τσιγγάνων ή Porajmos. Η ναζιστική Γερμανία τους κατέταξε στην κατηγορία των «βλαβερών» υπάρξεων, μαζί με τους Εβραίους. Το καφέ τρίγωνο που τους φόρεσαν στο πέτο οδήγησε στην εξόντωση 250.000 Ρομά.
Στην κατεχόμενη Ελλάδα οι ναζιστικές πρακτικές εξόντωσης σκόνταψαν στο γεγονός πως το προπολεμικό κράτος δεν τους κατέγραφε, διότι ως πλανόδιους τους θεωρούσε... αλλοδαπούς.
Αυτό δεν εμπόδισε κάποιους να ενταχθούν στην Αντίσταση, με κορυφαίο τον Βασίλη Μήτρου ή «καπετάν Γύφτο» από την Εύβοια, που σκοτώθηκε στη μάχη της Λαμπούσας. Μαζί του και οι έντεκα Τσιγγάνοι που εκτελέστηκαν στο μπλόκο της Χαμοστέρνας.
Οι σύγχρονες κοινωνίες -σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό- αντιλαμβάνονται πως έχουν συμφέρουν να «εντάξουν» τους Τσιγγάνους. Αλλά όχι να τους «αφομοιώσουν». Εξάλλου αυτό δεν γίνεται. Δεν τους ρώτησε κανείς αν «θέλουν να γίνουν σαν εμάς».
Γιατί, όπως λένε, η ιστορία τους είναι η «ιστορία των προσπαθειών που κατέβαλαν οι άλλοι για να εξαλείψουν την ιδιαιτερότητά τους». Ανεπιτυχώς.
Ας ξεκινήσουμε από την σημερινή ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ η οποία ζητάει "
Μέριμνα για τους Ρομά συμπατριώτες μας".
Προφανώς τους διαφεύγει ότι το κόμμα τους έχει βρεθεί στην κυβερνητική εξουσία, σχετικά πρόσφατα και γνωρίζουμε την αδιαφορία που έδειξαν γι' αυτό το τμήμα του πληθυσμού μας.
Να τους θυμίσουμε επίσης, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ
απέσυρε από το ευρωψηφοδέλτιο του, το 2014, την τσιγγάνα Σαμπιχά Σουλεϊμάν μετά τις αντιδράσεις που υπήρξαν στο εσωτερικό του κόμματος;
Να τους πληροφορήσουμε, αν τους διαφεύγει,, ότι το κόμμα τους, πάνω από τέσσερα χρόνια στην κυβερνητική εξουσία, δεν έκανε το παραμικρό για να βελτιώσει τις άθλιες συνθήκες τις οποίες βιώνουν οι τσιγγάνοι στους χώρους διαμονής τους, με χαρακτηριστικό παράδειγμα των μεγαλύτερο καταυλισμό της χώρας, τον οικισμό «Αγία Σοφία» στο δήμο Δέλτα Θεσσαλονίκης όπου
κατοικούν 3.000 περίπου Ρομά.
Η ρατσιστική συμπεριφορά του αστικού κράτους απέναντι στους τσιγγάνους έχει παρελθόν δεκαετιών. Αρκεί να θυμίσουμε την
σπαρακτική κατάθεση ψυχής που έκανε ο Κώστας Χατζής, και το ότι στις δημοτικές εκλογές του 1975 στον Δήμο Αγίας Βαρβάρας ο υποψήφιος της Δεξιάς, είχε σαν κεντρικό προεκλογικό σύνθημα. «Έξω οι Γύφτοι από την Αγία Βαρβάρα». (τελικά έχασε τις εκλογές από τον υποψήφιο του ΚΚΕ Μ. Σουλιμιώτη).
Και σήμερα οι τσιγγάνοι από το αστικό πολιτικό σύστημα την ίδια αντιμετώπιση έχουν.
Από τον ναζιστή Κασιδιάρη που αποκάλεσε τους Τσιγγάνους "
ανθρώπινα σκουπίδια", μέχρι την νεοδημοκράτισσα κοινοβουλευτική εκπρόσωπος Σοφία Βούλτεψη, η οποία μέσα από ελάχιστες λέξεις δεν άφησε σε κανέναν αμφιβολία για τον ρατσιστικό τρόπο που διαχρονικά το πολιτικό σύστημα αντιμετωπίζει τους Ρομά.
«Γύρω εκεί γύρω» εννοώντας τον καταυλισμό των Ρομά στο Χαλάνδρι,
«ζουν άνθρωποι» μας είχε πειΣτην ίσια κατεύθυνση ήταν και ένα
ρατσιστικό παραλήρημα του νεοδημοκράτη βουλευτή Θανάση Δαβάκη, σε βάρος των Ρομά.
Δυστυχώς το μικρόβιο του ρατσισμού με θύματα τσιγγάνους δεν άφησε αλώβητη την ελληνική κοινωνία.
Στην Άμφισσα, ένα καθίκι πυροβόλησε και
σκότωσε ένα μικρό παιδάκι. Στην περίπτωση του δεν υπήρξε απ' τα αστικά κόμματα η
παραμικρή καταδίκη της δολοφονίας. (Εμ δεν ήταν ο "Ρουβίκωνας" να πετάξει τρυκάκια και μπογιές).
Αλλωστε τι αξία μπορεί να έχει η ζωούλα ενός κοριτσιού, ρομά, 13 ετών, μπροστά
στη ζωή και στην υπόληψη ενός επιχειρηματία;
Και η περίπτωση ενός φονιά τσιγγάνου, σε περιοχή της Κορίνθου, ο οποίος θεώρησε ότι μια ανθρώπινη ζωή στοιχίζει λιγότερο από την αξία ενός κοτόπουλου,
αντιμετωπίστηκε με "κατανόηση" από μεγάλη μερίδα πολιτών
Αντί για επίλογο στην ανάρτησή μας θα σας προτείναμε να παρακολουθήσετε το παρακάτω ντοκιμαντέρ με θέμα τη ζωή των Τσιγγάνων.
Ακούγονται τραγούδια από τον Μάκη Χριστοδουλόπουλο, τη Δώρα Μασκλαβάνου κα τον νεαρό Κώστα Παυλίδη.
Η μουσική είναι του Νίκου Κηπουρού. Το ντοκιμαντέρ διακρίθηκε με το βραβείο καλύτερου ντοκιμαντέρ και μοντάζ στο 30ο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (1989) και τιμήθηκε με το κρατικό βραβείο ΥΠΠΟ για τη μουσική του (1990).
