Στις 27 Σεπτέμβρη 1941, σε ένα σπίτι της Νεάπολης Εξαρχείων στην Αθήνα ιδρύθηκε το ΕΑΜ – Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο. Το ιδρυτικό υπέγραψαν την επομένη, το ΚΚΕ, το Σοσιαλιστικό Κόμμα, η Ενωση Λαϊκής Δημοκρατίας και το Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας. Στις γραμμές του ΕΑΜ συσπειρώθηκαν η πλειοψηφία της εργατικής τάξης, της φτωχής και μεσαίας αγροτιάς, των επαγγελματοβιοτεχνών, τα μεγάλα τμήματα της νεολαίας, καθώς και ένας σημαντικός αριθμός στρατιωτικών, όπως και κατώτερων κληρικών.
Μετά την ίδρυση του ΕΑΜ, τον Φλεβάρη του 1942 ιδρύθηκε ο ΕΛΑΣ, το ένοπλο τμήμα του ΕΑΜ. Στις 23 Φλεβάρη του 1943 ιδρύθηκε η ΕΠΟΝ, οι ναυτεργατικές οργανώσεις ΕΛΑΝ και ΟΕΝΟ. Δίπλα τους έδρασαν η Εθνική Αλληλεγγύη, η Επιμελητεία του Αντάρτη, τα Αετόπουλα, και η Οργάνωση για την προστασία του Λαϊκού Αγώνα (ΟΠΛΑ).
Έργο του ΕΑΜ ήταν η σωτηρία του λαού και η Απελευθέρωση. Το ΕΑΜ έσωσε τον λαό από την πείνα, με την οργάνωση λαϊκών κινητοποιήσεων και συσσιτίων, με το σταμάτημα του πλιάτσικου από τις κατοχικές δυνάμεις. Χάρη στη δράση του ΕΑΜ δεν στάλθηκε ούτε ένας εργάτης για να δουλέψει στα γερμανικά εργοστάσια. Δεν στάλθηκε ούτε ένας για να πολεμήσει κατά της Σοβιετικής Ένωσης.
Η αντίσταση και η απελευθέρωση από την τριπλή φασιστική κατοχή ήταν έργο του ΕΑΜ. Η αθάνατη εποποιία του αντιστασιακού αγώνα, μια από τις πιο λαμπρές σελίδες της νεότερης Ιστορίας γράφτηκαν με την προσφορά, με τις θυσίες των εργατικών λαϊκών δυνάμεων μέσα από τις γραμμές των ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΕΠΟΝ, ΕΛΑΝ, ΟΠΛΑ, με την πρωτοπόρα δράση και το αίμα των κομμουνιστών, με την καθοδήγηση του ΚΚΕ.
Τελείως αντίθετη ήταν η στάση του αστικού πολιτικού κόσμου. Ένα τμήμα του επέλεξε τον δρόμο της ανοιχτής συνεργασίας με τους κατακτητές. Ένα άλλο τμήμα κατέφυγε στο Κάιρο και άλλο στο Λονδίνο. Κάποιοι αστοί πολιτικοί κάθισαν σπίτι τους, ενώ ελάχιστες προσωπικότητες πήραν μέρος στην αντίσταση. Βεβαίως ολόκληρος ο αστικός πολιτικός κόσμος εναπόθετε τις ελπίδες του στην Αγγλία για να αντιμετωπίσει τον «κομμουνιστικό κίνδυνο».
Αποδείχτηκε ότι και στα χρόνια της Κατοχής υπήρξαν δύο αντίθετοι κόσμοι. Τους αστούς τους ενδιέφερε μόνο η διατήρηση της εξουσίας τους και μετά την απελευθέρωση. Τα συμφέροντα της εργατικής τάξης πριν, κατά τη διάρκεια του Β’ Π.Π. και μετά από τη λήξη του ήταν και είναι εκ διαμέτρου αντίθετα από τα συμφέροντα της αστικής τάξης.
Οι σκοποί του ΕΑΜ όπως διατυπώθηκαν στο ιδρυτικό του ήταν οι εξής:
α) Η απελευθέρωση του Έθνους μας από τον σημερινόν ξένον ζυγόν και η απόκτησις της πλήρους ανεξαρτησίας της χώρας μας.
β) Ο σχηματισμός προσωρινής κυβερνήσεως, σκοπός της οποίας θα είναι η προκήρυξις εκλογών διά Συντακτικήν Εθνοσυνέλευσιν, με βάσιν την αναλογικήν, ίνα ο λαός αποφανθή κυριαρχικώς επί του τρόπου της διακυβερνήσεώς του.
γ) Η κατοχύρωσις του κυριαρχικού τούτου δικαιώματος του ελληνικού λαού, όπως αποφανθεί περί του τρόπου της διακυβερνήσεώς του, παρά πάσαν αντιδραστικήν απόπειραν, ήτις θα τείνει να επιβάλλει εις τον λαόν λύσεις αντιθέτους προς τας επιθυμίας του και η εκμηδένισης, δι' όλων των μέσων του ΕΑΜ και των οργάνων που το αποτελούν, πάσης τοιαύτης απόπειρας».
Tο EAM εξέφρασε την παλλαϊκή θέληση να διώξει το φασίστα κατακτητή, να συντρίψει τους προδότες του εσωτερικού που συνεργάστηκαν μαζί του, να καθαρίσει την Eλλάδα από τα φασιστικά υπολείμματα της 4ης Aυγούστου και να δημιουργήσει ένα ελεύθερο δημοκρατικό κράτος, με το λαό αφέντη στον τόπο του.
O λαός και οι κομμουνιστές, δεν έδρεψαν τους καρπούς του αγώνα. Ανεξάρτητα από τα βαριά λάθη και τη συνθηκολόγα γραμμή της ηγεσίας του κινήματος απέναντι στους απόντες του απελευθερωτικού αγώνα και τον αγγλικό ιμπεριαλισμό, η εποποιία της Εθνικής Αντίστασης παραμένει ένας ανεξίτηλος τίτλος δόξας και τιμής για τον αδούλωτο ελληνικό λαό και το κομμουνιστικό μας κίνημα. «ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΕΠON» ήταν και παραμένει «ο δρόμος των λαών».
★★★
Η γραμμή τής τότε ηγεσίας του ΚΚΕ, με επικεφαλής τους Γ. Σιάντο και Γ. Ιωαννίδη, δεν ήταν η κατάληψη της πολιτικής εξουσίας ύστερα από την απελευθέρωση της χώρας, αλλά το να «εξασφαλιστεί η ομαλή εξέλιξη» και να επιτευχθεί με κάθε θυσία η «εθνική ενότητα» με τα αστικά κόμματα, τους απόντες ή και προδότες του εθνικού αγώνα. Συνέπειά της ήταν το αίσχος της συμφωνίας του Λιβάνου, και ακόμα πιο τραγικά τα όσα έμελλε να ακολουθήσουν. Η αγγλική επέμβαση θα γίνει το Δεκέμβρη του 1944.
Παρά την ηρωική αντίσταση των κομμουνιστών και του λαού, η γραμμή του συμβιβασμού και της συνθηκολόγησης θα βρει την πιο ντροπιαστική της ολοκλήρωση λίγους μήνες μετά, με την προδοτική συμφωνία της Βάρκιζας και την παράδοση των τιμημένων όπλων του ΕΛΑΣ. Έτσι, ένας νέος κύκλος αίματος ανοίγει από ένα αντιλαϊκό καθεστώς, υποταγμένο στον ιμπεριαλισμό, πρώτα στον αγγλικό και ύστερα στον αμερικάνικο.
H Eαμοελασίτικη αντίσταση με πρωτοπόρους τους κομμουνιστές, βάναυσα συκοφαντημένη, κυνηγημένη, με τους αγωνιστές της για χρόνια υπό διωγμό, απέδειξε ποιοι ήταν οι πραγματικοί πατριώτες που υπεραπίστηκαν την εθνική ανεξαρτησία της χώρας και την αξιοπρέπεια του λαού μας.
Όταν σήμερα ο διεθνής αντικομμουνισμός, ξαναζεσταμένος και πιο αυθάδης, ξαναγράφει με τις μαύρες πένες του την ιστορία, στρεβλώνοντας και ποδοπατώντας την αλήθεια, η ανάδειξη της αλήθειας για τους αγώνες των κομμουνιστών, του EAM-EΛAΣ και του ΔΣE, αποκτούν ακόμα μεγαλύτερη επικαιρότητα και σημασία
