Από τη σειρά του Τάσου Ψαρρά “Εποχές και Συγγραφείς”
Εξαιρετικό αφιέρωμα, μεστό και επιτυχές, καθώς καταφέρνει να μεταδώσει με σαφήνεια τα ουσιαστικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ποίησης του Νίκου Καββαδία.
Έμεινε γνωστός ως ο ποιητής της θάλασσας αλλά ο χαρακτηρισμός αυτός δεν αποδίδει πλήρως την πολυσχιδή προσωπικότητα του Νίκου Καββαδία.
Ήρθε στη ζωή στις 11 Ιανουαρίου του 1910, στο Χαρμπίν της Μαντζουρίας. Σε ηλικία τεσσάρων ετών επέστρεψε με τους γονείς του Χαρίλαο και Δωροθέα στην Κεφαλονιά, ενώ μετά από λίγα χρόνια μετακόμισαν στον Πειραιά.
Πρώτος του στόχος ήταν η Ιατρική Σχολή όμως μια αρρώστια του πατέρα του τον αναγκάζει να δουλέψει. Για μερικούς μήνες εργάζεται σε ναυτικό γραφείο, ενώ μετά τον θάνατο του πατέρα του μπαρκάρει ναύτης σε φορτηγό. Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του αποτυπώνει στο χαρτί εικόνες από τα μέρη που επισκέφθηκε, τη ναυτική ζωή, τις γυναίκες που πέρασαν απ' την ζωή του.
Με τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ο ποιητής φεύγει για την Αλβανία. Μάλιστα, ένα από τα πράγματα που δεν είναι γνωστά για τη ζωή του Καββαδία είναι ότι γύρισε από το αλβανικό μέτωπο με τα πόδια, αφυνατισμένος, ταλαιπωρημένος και γεμάτος ψείρες. Στα χρόνια της Γερμανικής Κατοχής, παραμένει ξέμπαρκος στην Αθήνα ενώ από το '44 και μετά συνεχίζει να ταξιδεύει αδιάκοπα τον κόσμο ως ασυρματιστής. Ο θάνατος τον βρήκε ξαφνικά στις 10 Φεβρουαρίου του 1975, από εγκεφαλικό επεισόδιο.
Ποιήματα - μαρτυρίες απ' τη ζωή και τη θάλασσα
Τρεις ποιητικές συλλογές εξέδωσε ο ποιητής Νίκος Καββαδίας και μάλιστα η μια δημοσιεύτηκε μετά τον θάνατο του το 1975. Το όνομα κάθε μιας είχε πολύ ξεχωριστή σημασία για τον ποιητή και μαρτυρά πράγματα για την ψυχοσύνθεσή του.
Η πρώτη, το "Μαραμπού", κυκλοφόρησε το 1933 σε 245 μόλις αντίτυπα, με δικά του έξοδα. Σε αυτή είναι πολύ φανερή η επιθυμία του να γίνει ναυτικός, καθώς και ο έντονος φόβος του μην το βρει ο θάνατος στη στεριά. Το "Μαραμπού" είναι ένα πουλί, κακός οιωνός για τους ναυτικούς. Είναι όμως και το παρατσούκλι του Καββαδία, το οποίο είχε δώσει ο ίδιος στον εαυτό του.
Η δεύτερη ποιητική απόπειρα, το "Πούσι", εκδόθηκε το 1947. Μια τελείως διαφορετική συλλογή από το "Μαραμπού", πολύ πιο εσωτερική, γραμμένη σε α' πρόσωπο. Πούσι σημαίνει ομίχλη, ομίχλη πυκνή και επικίνδυνη που σκεπάζει τα πάντα και που μπορεί κανείς εύκολα να τη διακρίνει μέσα στην ομώνυμη ποιητική συλλογή.
Το "Τραβέρσο" είναι η τελευταία του ποιητική συλλογή και αποτελεί μια προσωπική συνομιλία με τον εαυτό του και μια βαθιά ενδοσκόπηση με τα πεπραγμένα. Τραβέρσο στη γλώσσα των ναυτικών είναι η αναγκαστική πορεία σε περίπτωση μεγάλης θαλασσοταραχής κόντρα στη διεύθυνση του ανέμου.
Η μουσική του Θάνου Μικρούτσικου
Ο Θάνος Μικρούτσικος, ο σπουδαίος μουσικοσυνθέτης μας "επανασύστησε" τον Νίκο Καββαδία. Το 1979 κυκλοφόρησε ο δίσκος-ορόσημο για την ελληνική μουσική "Ο Σταυρός του Νότου", με 11 ποιήματα του Καββαδία μελοποιημένα από τον Μικρουτσικό.
Ο Θάνος Μικρούτσικος στις συναυλίες του πάντα τον μνημόνευε, ενώ μας έμαθε ότι δεν είναι μόνο ο ποιητής των ναυτικών, αλλά ο ποιητής που μίλησε ανοιχτά για τον πόνο, τη μοναξιά και εξέφρασε με ειλικρίνεια τον εσωτερικό του ψυχισμό.
Μπορεί να μην γνωρίστηκαν ποτέ, αλλά οι δυο τους θα είναι πάντα συνδεδεμένοι με έναν μοναδικό τρόπο.
Η Αριστερά
Ο ποιητής είχε σχέσεις με την Αριστερά, αλλά είχε και πολλούς φίλους αριστερούς. Μέσα από τον φάκελο του Στρατή Τσίρκα στην Ασφάλεια γνωρίζουμε ότι ο Καββαδίας ήταν ένας από τους ανθρώπους που παρακολουθούσαν οι Αρχές και ήταν καταγεγραμμένος ως κομμουνιστής. Στο αρχείο του υπάρχουν κουπόνια του ΚΚΕ και, όπως έχει γραφτεί, για κάποιο χρονικό διάστημα το ’44 διετέλεσε γραμματέας του ΕΑΜ λογοτεχνών.
Η αριστερή του ιδεολογία έχει αποτυπωθεί και στα ποιήματά του «Στον τάφο του επονίτη», «Σπουδαστές», «Αντίσταση», «Αθήνα 1943», «Federico Garcia Lorca», «Guevara» κ.ά. Εκτός από τα ποιήματα, όμως, είναι ενδεικτικά και τα ξεκάθαρα αριστερά περιοδικά που επιλέγει να κάνει δημοσιεύσεις σε καυτές πολιτικές περιόδους (Πρωτοπόροι, Ελεύθερα Γράμματα, Πανσπουδαστική, Θούριος).
