• Αργυράδες - Κέρκυρας
  • Thursday , Feb 1 , 2018

Πολιτισμος

Οι κατάρες στη λαϊκή μουσική παράδοση των Αργυράδων

January 08, 2021 931

  Οι κατάρες στη λαϊκή μουσική παράδοση του χωριού μας

Η λέξη κατάρα σημαίνει κακή ευχή και προφέρεται με σκοπό να πάθει κάποιος κακό. Είναι προσευχή που βασίζεται στη μαγική δύναμη του λόγου για να πληγεί ο καταραμένος από συμφορές. Είναι ο μαγικός λόγος που σε κατάσταση οργής ξεστομίζεται εναντίον κάποιου ώστε να τον βρει μεγάλο κακό. Αυτός που εκφέρει την κατάρα αναμένει οι αόρατες δυνάμεις να δράσουν για λογαριασμό του, επιφέροντάς του το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η κατάρα συνήθως είναι μια σύντομη φράση που κρύβει μέσα της κακία, ζήλεια, μίσος, μοχθηρία.

Στις Ελληνικές Γραφές η λέξη που μεταφράζεται «κατάρα» είναι η  αρά εκ διαμέτρου αντίθετη στην έννοιά της με την ευχή. Ετυμολογικά, προέρχεται από την αρχαία λέξη «αρά»(ομηρική αρή),που αρχικά σήμαινε ευχή. Όμως,  Αρά ήταν η προσωποποίηση της θεάς του ολέθρου και της εκδίκησης. Έτσι, με τα χρόνια η σημασία της μετατράπηκε σε έννοια της κακής ευχής, της «κακής αράς». Παρόμοια με τη λέξη «κατάρα», είναι η λέξη «ανάθεμα», που προέρχεται από το αρχαίο «ανάθημα» που σήμαινε την αφιέρωση κάποιου ενόχου στον Άδη για τιμωρία. 

Μεταφορικά σημαίνει βλάβη, συμφορά, δυστύχημα, ζημιά, μεγάλη δυστυχία και γενικά οργή του Θεού, π.χ. «καταραμένη φτώχεια», «γυρίζει σαν την άδικη κατάρα» κ.λ.π..Η κατάρα χαρακτηρίζεται με τα επίθετα, άδικη, μαύρη, μεγάλη, μητρική, πατρική, πικρή, σκληρή, φοβερή.

Στη Βίβλο αναφέρονται οι θεϊκές κατάρες προς τον Αδάμ και την Εύα για το προπατορικό αμάρτημα. Επίσης ο λαός πιστεύει πως η Παναγία καταράστηκε το Γύφτο και τη γενιά του για τα καρφιά που έφτιαξε για τη Σταύρωση του Χριστού,(«Άντε μωρὲ ατσίγγανε, στάχτη να μη ποτάξεις, μηδέ διπλό πουκάμισο στη ράχη σου να βάλεις»).Το σίγουρο σε κάθε περίπτωση είναι ότι οι εκφράσεις αυτές έχουν, η κάθε μία,  τη δική της μακρά ιστορία και έφτασαν ως τις μέρες μας σχεδόν αναλλοίωτες, αφού χρησιμοποιήθηκαν από τους πολύ μακρινούς μας προγόνους, διανύοντας χιλιάδες χρόνια ζωής, και τελικώς επιβίωσαν ως σήμερα. Αυτή ίσως είναι και η πολύτιμη ιστορική τους αξία όπου σήμερα ξανά-αναφέρονται,προκειμένου να μη θυσιαστούν στο  καμίνι της λησμονιάς που κάθε τι το λαογραφικό θεωρείται απλά… γραφικό!


Ο λαός πιστεύει πως η δυνατή κατάρα μεταφέρεται από γενιά σε γενιά και λέγεται ότι είναι υπεύθυνη για μικρές και μεγάλες τραγωδίες. Κάτι ανάλογο συνέβαινε και στην αρχαία εποχή με τις επικλήσεις των καταχθόνιων δυνάμεων. Οι άνθρωποι θεωρούσαν ότι οι θεοί ενεργούσαν και απέδιδαν δικαιοσύνη στον κάθε κατατρεγμένο και αδικημένο. 

Πολύ συχνά αυτοί που καταριούνται συνοδεύουν την φράση τους με διάφορες χειρονομίες, χτυπιούνται, τραβάνε τα μαλλιά τους, σηκώνουν ψηλά τα χέρια προς τον ουρανό, στον οποίον αναθέτουν την πραγματοποίηση της επιθυμίας τους, ή γονατίζουν μπροστά σε εικονίσματα και επιζητούν από τους εικονιζόμενους την εκδίκηση, την άμεση τιμωρία. Η λαϊκή μας παράδοση αναφέρει ως την πιο φοβερή κατάρα αυτή της μάνας, του ιερωμένου και του ηλικιωμένου ανθρώπου. Επίσης, λέγεται ότι η αδικαιολόγητη κατάρα δεν πιάνει, αντιθέτως, προκαλεί μεγάλο κακό σ' εκείνον που την ξεστομίζει.«Η κατάρα γυρίζει στον νοικοκύρη», λέγει μια παροιμία. Ο ευχόμενος, δηλαδή, το κακό του άλλου, παθαίνει αυτό το οποίο ευχήθηκε. Οι παλαιοί λέγανε ότι η κατάρα είναι σαν να φτύνεις τον ουρανό όπου τα σάλια επιστρέφουν επάνω σου.

Στη λαογραφία του χωριού μας πολλές φοβερές κατάρες αναφέρονται και πολλά «ανάθεμα» συναντάμε στα μουσικά μας τετράστιχα.                                            

 

Ανάθεμα τη μάνα σου

Την κατρουλού τη χέστρα

Που δε μ’ αφήνει να σε δω

Μιαν ώρα στη φανέστρα

 

Ανάθεμα τη μάνα σου

Πόχει στα πόδια τρίχες

Έχει διαόλους μέσα της

Και γλώσσα δέκα πήχες

 

Όσα άστρα έχει ο ουρανός

Τόσα παιδιά να κάμεις

Τόσες φορές να παντρευτείς

Και χήρα να πεθάνεις

 

Ανάθεμα τη μάνα σου

Που σ’ έντυσε στα μαύρα

Δε σ’ έντυνε στα κόκκινα

Να περπατάμε αντάμα

 

Τι τσ’ έφταιξα τση μάνα σου

Που όπου κι αν πάει με βρίζει

Να την εδώ καλόγρια

Στους δρόμους να γυρίζει

 

Να πα να πεις στη μάνα σου

Να μη με καταριέται

Τι θα την κάνω πεθερά

Κι ύστερα θα μ’ευχιέται

 

Μ’ αρνήθηκες που να μη δεις

Κλησιές και μαναστήρια

Και να μαυρίσει η μάνα σου

Πόρτες και παραθύρια

 

Ο ήλιος βγαίνει κόκκινος

Κι έχει σταυρό στη μέση

Όποιος μου πει να σ’ αρνηθώ

Το στόμα να του πέσει

 

Ανάθεμα τη μάνα σου

 κι όχι την εδική μου

που δε μας αρραβώνιασε

εμέ κι εσέ πουλί μου

 

ανάθεμά σε δεν πονείς

δε βλέπεις δεν πιστεύεις

που εγώ έλειωσα σαν το κερί

κι ακόμα με παιδεύεις;

 

Κι αν έλειωσες σαν το κερί

Λειώσε και  σαν τ’ αλάτι

Και ας μην την εφανέρωνες

Στον κόσμο την αγάπη

          Ελένη Α.Καββαδία(Παπασπύρου)

Από τη «Φωνή των Αργυραδιτών», αρ. φ. 132, Νοέμβριος – Δεκέμβριος 2015

 

 

Καββαδίας

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Illusion Hair Studio

Boschetto (Άγιος Γεώργιος Αργυράδων)

MAMA 'S MARKET

Corfu Office Systems

PRANZO CHANIOTI

 

Καφέσας ψαροταβέρνα

Cosy finger food bar

Lord Travel Group

Blue sea hotel

Ιονική

 

Calendar

« March 2024 »
Mon Tue Wed Thu Fri Sat Sun
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31

Argyrades - News

argyrades.gr

Σελίδες για τη ζωή, την ιστορία, τον πολιτισμό, στην Κέρκυρα. Με κριτική ματιά στην επικαιρότητα.

drepani.gr

Μια από τις ονομασίες με τις οποίες ήταν γνωστή η Κέρκυρα στην αρχαιότητα ήταν και η Δρεπάνη. Όνομα που χρησιμοποιήθηκε λόγω του σχήματός της. Η Δρεπάνη ταυτίζεται με το όπλο με το οποίο ο Κρόνος σκότωσε τον πατέρα του τον Ουρανό.

logo

© 2018 Your Company. All Rights Reserved. Designed By Your Company

Search