ΜΕΜΑΣ ΧΡΗΣΤΟΥ
Ήταν 9 Αυγούστου πριν από 111 χρόνια, το 1912, όταν έφτασε στην Κέρκυρα με ελληνικά λόγια σε ελεύθερη κάπως μετάφραση, σαν ταξιδιάρικο πουλί από την άλλη ελληνική πόλη που έχει κι αυτή σύμβολο ένα μυθικό πλοίο όπως το νησί των Φαιάκων, ένα γαλλικό τραγούδι που έμελλε με τα χρόνια να καθιερωθεί ως παγκόσμιος ύμνος της εργατικής τάξης, καθώς και του κινήματος για μια σοσιαλιστική δημοκρατία, ως το επόμενο στάδιο της αστικής δημοκρατίας.
Ένα τραγούδι με γαλλική μουσική, που έμελλε ένας Κερκυραίος συνθέτης να ενορχηστρώσει και διασκευάσει μερικά χρόνια μετά στο Σικάγο των ΗΠΑ για λαϊκή ορχήστρα και φωνή και ένας συμπατριώτης του συνθέτης του δικού μας καιρού το 2018 να του δώσει μια νέα εκδοχή για μεγάλη συμφωνική ορχήστρα με χορωδιακή διάσταση.
Ήταν η «Διεθνής».
Η γαλλική «L' Internationale».
Ήταν το πασίγνωστο στις μέρες μας αθάνατο τραγούδι με τους στίχους του Γάλλου εργάτη Ευγένιου Ποτιέ και τις νότες του Βέλγου αγωνιστή συνθέτη Πιερ Ντεζετέ, το οποίο αναδύθηκε μέσα από την πνιγμένη στο αίμα παρισινή εργατική εξέγερση του 1871 που έμεινε στην ιστορία ως Παρισινή Κομμούνα.
Τι κι αν ο φωτισμένος λόγιος της Κέρκυρας Ιάκωβος Πολυλάς δεν μπόρεσε να υπερβεί την ταξική θέση του στο πλαίσιο της αστικής τάξης και είχε κακολογήσει σε τοπική εφημερίδα του μερικά χρόνια νωρίτερα εκείνη την εξέγερση, όπως είχε κάνει για τον ίδιο ταξικό λόγο στη Βουλή των Ελλήνων ως πρόεδρός της ο υποτιθέμενος και ριζοσπάστης άλλοτε εγκατεστημένος στην Κέρκυρα αγωνιστής για την ένταξη της Επτανήσου στον εθνικό κορμό Ζακύνθιος νομικός Κωνσταντίνος Λομβάρδος!
Σπάζοντας συνεχώς τα σύνορα και τις αποστάσεις, η «Διεθνής» έφτανε στην Κέρκυρα. Σε μετάφραση που για πρώτη φορά είδε το φως στην Ελλάδα τρία χρόνια νωρίτερα, σε μιαν εργατική εφημερίδα 215 ναυτικά μίλια ή 345 οδικά χιλιόμετρα μακριά από την Κέρκυρα, το γαλλικό τραγούδι φιγουράριζε ψηλά στην πρώτη σελίδα μιας κερκυραϊκής, νέας εφημερίδας.
Τότε, στο πρώτο κιόλας φύλλο της κερκυραϊκής εργατικής - σοσιαλιστικής εφημερίδας «Σοσιαλιστική Δημοκρατία», που είχε σιωπηρό καθοδηγητή της τον Κωνσταντίνο Θεοτόκη, εκείνον δηλαδή τον επαναστάτη σοσιαλιστή Κερκυραίο λογοτέχνη που δεκαπέντε χρόνια νωρίτερα είχε πάει στη Θεσσαλία με τον Κερκυραίο ομότεχνό του Λορέντζο Μαβίλη ως εθελοντές να πολεμήσουν για την απελευθέρωσή της από τον οθωμανικό ζυγό, «μεταλαμπαδεύτηκε» από τον θεσσαλικό Βόλο στην Κέρκυρα ο παγκόσμιος εργατικός ύμνος.
Έναν χρόνο νωρίτερα, το 1911, στη θεσσαλική αυτή πόλη - πρωτεύουσα της Μαγνησίας που έχει σύμβολό της το μυθικό πλοίο «Αργώ» των Αργοναυτών, ένας από αυτούς τους δύο λογοτέχνες από το νησί των Φαιάκων που έχει σύμβολό του το ομηρικό πλοίο «Απήδαλος Ναυς» και ήταν ο τόπος όπου σύμφωνα με τον Απολλώνιο τον Ρόδιο ο αργοναύτης Ιάσονας έκανε τον γάμο του με τη Μήδεια, είχε προσκληθεί και είχε μιλήσει στο Εργατικό Κέντρο Βόλου. Ο Μαβίλης ήταν. Προσκαλεσμένος του παιδαγωγού Αλέξανδρου Δελμούζου και του Εκπαιδευτικού Ομίλου του, μίλησε μπροστά σε πορτρέτα του Διονύσιου Σολωμού και του Καρλ Μαρξ, ενώ δεν ήταν μαρξιστής, για τη δημοτική γλώσσα και την Παιδεία. Πρωτοπορούσαν από κοινού στους αγώνες για την επιβολή της γλώσσας του λαού, τότε, η Κέρκυρα και ο Βόλος. Αυτό τις ένωνε περισσότερο ίσως από κάθε τι άλλο. Πολύ.
Σαν κάποιο μαγικό ραβδί - πάνω εικαστική δημιουργία του Κερκυραίου καλλιτέχνη Γιώργου Μικάλεφ με τον αρχηγό της αργοναυτικής εκστρατείας Ιάσονα και τη Μήδεια να περιμένουν με αμηχανία στο νησί των Φαιάκων την άδεια και την ευλογία για τον γάμο από τον βασιλιά Αλκίνοο - να κρατούσε ζωντανούς τους ιδιαίτερους δεσμούς που προδιέγραψαν τα ομηρικά και άλλα αρχαία έπη!
Δεσμούς που αναγεννήθηκαν, θαρρείς, στα χρόνια του Νεοελληνικού Διαφωτισμού από φωτεινά πνεύματα των δύο μακρινών περιοχών που συνέπεσαν στο έργο τους, για να κορυφωθούν με τα εξεγερτικά πολύπλευρα μηνύματα του Ρήγα Φεραίου, το όνομα του οποίου κοσμεί δρόμο της Κέρκυρας σχεδόν επί δύο αιώνες.
Στην Κέρκυρα το 1798, επί Γάλλων Δημοκρατικών, τυπώθηκαν για πρώτη φορά σε ελληνικό έδαφος ο επαναστατικός «Θούριος» και άλλα έργα του πιο διάσημου γιου της Μαγνησίας. Σώζονται ιταλικές αναφορές ότι σε δρόμους και καντούνια της πόλης της Κέρκυρας αντηχούσε τότε ο «Θούριος».
Γράφοντας στη Ζάκυνθο πριν από ακριβώς δύο αιώνες τον «΄Υμνο εις την Ελευθερίαν», ο Διονύσιος Σολωμός ανύψωσε ποιητικά την «του Ρήγα πολεμόκραχτη κραυγή». Για δεκαετίες έντυπα, σύλλογοι και κοινωνικοπολιτικά κινήματα Κερκυραίων και άλλων Επτανησίων επικαλούνταν τα μηνύματα του Ρήγα ή και έφεραν την ονομασία, όπως μεταξύ αυτών και κερκυραϊκή εφημερίδα, «Ρήγας Φεραίος».
Μόνο μίαν άλλη ελληνική εφημερίδα, τον «Εργάτη» του τότε και βιομηχανικού - σαν την Κέρκυρα - Βόλου, συνιστούσε στους αναγνώστες της από το πρώτο της φύλλο κιόλας η νέα κερκυραϊκή «Σοσιαλιστική Δημοκρατία», έκφραση μιας νέας και προωθημένης εργατικής - σοσιαλιστικής συσπείρωσης που έμεινε ως Σοσιαλιστικός Όμιλος Κέρκυρας. Η εφημερίδα «Ο Εργάτης» της πρωτεύουσας της Μαγνησίας προϋπήρχε, ήδη από το 1908. Αυτή, σε φύλλο της που κυκλοφόρησε στον Βόλο τις 20 Δεκεμβρίου 1909 πρωτοδημοσίευσε ελληνική μετάφραση της «Διεθνούς» με θετικό και αντιπροσωπευτικό κατά το δυνατόν πνεύμα, έστω σε μια κάπως ελεύθερη απόδοση που δεν θα επικρατούσε, κάνοντας την αρχή. Τέσσερα χρόνια νωρίτερα είχε επιχειρήσει κάτι ανάλογο ο - υμνητής της Κέρκυρας σε στίχους του - σημαντικός λογοτέχνης Ζαχαρίας Παπαντωνίου, αλλά η απόπειρά του είχε απαξιωθεί ως άτεχνη, μη αντιπροσωπευτική και ούτε καν φιλική προς το πνεύμα της «Διεθνούς».
Η «Σοσιαλιστική Δημοκρατία» στην πόλη της Κέρκυρας, εφημερίδα που κάτω από το όνομά της έφερε ως μότο το σύνθημα «Εργάτες όλου του κόσμου ενωθήτε» και δίπλα του το όνομα Καρλ Μαρξ, πήρε λοιπόν τη σκυτάλη από τον «Εργάτη» του Βόλου:
Μολονότι ο χρόνος δεν άφησε ανέπαφο το φύλλο - που διέσωσε σε συλλογή του ο Νάκης Πιέρρης και με δωρεά της βιβλιοθήκης του το διαθέτει πια στα πολύτιμα υλικά της η Αναγνωστική Εταιρία Κέρκυρας - διακρίνονται πλήρως οι 35 από τους 40 δημοσιευόμενους στίχους, ως είχε
Ο ΔΙΕΘΝΗΣ
ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ
ΣΤΙΧΟΙ E. POTTIER
1
Σηκωθείτε παιδιά, και χτυπάτε!
Καταφρόνια και πείνα μας σφίγγει.
Το μεγάλο μας δίκιο ζητήστε,
και πατήστε τ' οχτρού το λαρύγγι.
Σαν αδέρφια μ' αγάπη ενωθείτε,
φως καινούργιο θα φέξη στην πλάση
......................................................
Η ορμή μας τα σίδερα ας σπάση.
2
Μην πλανιέστε σε ξένη φροντίδα.
Βασιλιάδες, αρχόντοι, θεοί μας
μας γελούν με μια ψεύτρα ελπίδα
..................................................
..................................................
..............................................
Στην ψευτιά και ................ πελέκι
Θα σωθούμε παιδιά μοναχοί μας.
3
Πολιτείες και νόμοι μας σκίζουν
μ' ασπλαχνία την καρδιά οι αιμοβόροι!
Τη ζωή συφορές πλημμυρίζουν
και μας λυώνουν οι άτιμοι φόροι.
Όχι πια ταλλαρα και προστάτης
Ο ζυγός και το σκλάβωμα φτάνει.
Σαν το πλούσιο τρανός κι ο εργάτης.
Μια ισότη παντούθε ας σημάνη.
4
Της δουλειάς κάτου οι κλέφτες, οι κλέφτες!
Η ψυχή τους θρεμμένη στο κρίμα.
Μας ρουφούν και μας γδέρνουν οι κλέφτες
Στα πουγγιά τους ο ιδρώτας μας χρήμα.
Κι' αν ζητούμε τα πλούτια τους τώρα
δε γυρεύουμε χάρισμα ξένο.
Ό,τι παίρνουν στης πείνας της ώρα
από μας τόχουν πάντα κλεμένο.
5
Ως Λαέ, είσαι η Δύναμη... Εσένα
όλη η γις σου αξίζει δουλεύτη!
Τα παιδιά σου γιατί πεινασμένα
στον τεμπέλη να σκύβουν, στον κλέφτη!
Σήκω απάνου το δίκιο σε κράζει
Κοίτα γύρω, κοράκια κι' ακρίδα.
Η γροθιά κι' όχι πια το μαράζι...
Στέλνει ο ήλιος καινούργια μι' αχτίδα.
Μετάφρ. Ρήγα Γκόλφη
Όπως και στον «Εργάτη» του Βόλου δύο χρόνια και επτά μήνες νωρίτερα, ο Ρήγας Γκόλφης ήταν ο μεταφραστής. Με αυτό το όνομα υπέγραφε στίχους και κείμενά του ο γεννημένος στο Μεσολόγγι επαναστάτης σοσιαλιστής λογοτέχνης Δημήτρης Δημητριάδης. Από νωρίς, όπως είχε γράψει για εκείνον το 1958 ο Κερκυραίος λογοτέχνης Φώτος Γιοφύλλης, τον είχε συνεπάρει «ο αγώνας για την οικονομική λευτεριά του εργάτη». Έγραφε κυρίως, όπως και ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης, στο αθηναϊκό περιοδικό «Νουμάς», αλλά διατηρούσε δεσμούς με τον Βόλο. Κάποιες φορές συνέπιπταν σε ίδια σελίδα του «Νουμά» τα γραφτά του Ρ. Γκόλφη και του Κ. Θεοτόκη.
Εκείνη τη χρονιά, το 1912, αποτυπώθηκαν με μοναδικό τρόπο στην κερκυραϊκή εφημερίδα «Εργάτης» - μια τίμια εφημερίδα χριστιανοσοσιαλιστικών απόψεων που υποστηριζόταν από παλαιότερο ανάλογων θέσεων τοπικό Σοσιαλιστικό Κέντρο και χαιρέτισε ως θεμελιωμένη σε πιο επιστημονικές βάσεις περί του σοσιαλισμού την έκδοση της «Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας» - οι ιδιαίτερα φιλικές σχέσεις που είχαν αναπτύξει μεταξύ τους το εργατικό και σοσιαλιστικό κίνημα της Κέρκυρας και το αντίστοιχο του Βόλου. Όπως και το 1911, έτσι και το 1912 ήταν χρονιά ξεσπάσματος εργατικών απεργιών στην Κέρκυρα. Μολονότι ενδέχεται να υπήρχαν εκδηλώσεις συμπαράστασης στους απεργούς και από άλλες πόλεις, τεκμηριωμένο είναι μόνον το ότι υπήρξε όντως αλληλεγγύη από τον Βόλο. Έντονη μάλιστα, που συνοδεύτηκε με έκκληση πανελλαδικής υλικής και ηθικής αλληλεγγύης στους Κερκυραίους εργαζόμενους.
Αυτό προκύπτει από αποκαλυπτικό δημοσίευμα του κερκυραϊκού «Εργάτη» σε φύλλο που εξέδωσε τις 19 Αυγούστου 1912 και έχει σωθεί. Αν και το δημοσίευμα είναι δυσδιάκριτο σε κάποια σημεία, προκύπτει σαφώς πως η τότε κυβέρνηση είχε εμποδίσει την παράδοση τηλεγραφήματος αλληλεγγύης του Εργατικού Κέντρου Βόλου προς τους Κερκυραίους απεργούς. Οι Βολιώτες συνδικαλιστές είχαν αναγκαστεί να στείλουν επιστολή στην Κέρκυρα, εξηγώντας ότι στέκονται υλικά και ηθικά αλληλέγγυοι.
Η επιστολή του Ε.Κ. Βόλου, που θίγει μάλιστα ορισμένες άγνωστες ίσαμε σήμερα πλευρές όσων είχαν διαδραματιστεί τότε στο νησί, έχει ως εξής:
Προς την Διεύθυνσιν της εφημερίδος «Εργάτης».
Η Γενική Συνέλευσις του Εργατικού Κέντρου Βόλου, της 8ης Αυγούστου 1912, ακούσασα την ανακοίνωσιν του προϊσταμένου ήτοι: Ότι η Διοικ. Επιτροπή συμφώνως προς την απόφασιν της προηγουμένης συνελεύσεως, περί υλικής και ηθικής υποστηρίξεως των απεργούντων τότε αδελφών της Κερκύρας, απέστειλεν αυτούς αυθημερόν δια του εκεί Σοσιαλιστικού Κέντρου το εξής τηλεγράφημα: «Σοσιαλιστικόν Κέντρον, Κέρκυραν. Είδησις συμπλοκής, κατασχέσεως – μολυνούσης ιδέαν ελευθερίας – συνεκέντρωσεν έκτακτον Συνεδρίασίν μας, ης διαβιβάζομεν συγχαρητήρια, αγανάκτησιν διαγωγήν οργάνων κεφαλαιοκρατικού καθεστώτος, βεβαίωσιν συνδράμωμεν ευγενικόν σας αγώνα. Κρατείστε μας ενημέρους. Θάρρος. Σώσατε γόητρον ιδέας». Ότι το τηλεγράφημα τούτο διαβιβασθέν εντεύθεν την 14 Ιουλίου 1912 επεστράφη μετά τέσσερας (αρ. 4) ημέρας από της επιδόσεως, μετά του αντιτίμου υπό του Τηλεγραφείου Αθηνών όπου το εσταμάτησεν η Κεφαλαιοκρατική Κυβέρνησις δια να μη φθάση εις Κέρκυραν και ενθαρρυνθή ο δίκαιος αγών των απεργών, κατάπληκτος και εν αγανακτήσει
Ψηφίζει:
1) Χαρακτηρίζει το γεγονός τούτο – ως ράπισμα κατά των ελευθεριών του εργαζομένου λαού – ως στραγγαλισμόν του δικαιώματος των εργαζομένων και εκμεταλλευομένων ανθρώπων, προς σύμπραξιν και αλληλεγγύην εν περιπτώσει απεργίας προς άμυναν κατά της αδηφάγου εκμεταλλεύσεως – ως τρανήν εν τέλει απόδειξιν της κυριαρχίας των κεφαλαιοκρατικών τάξεων εν τη πολιτεία, ήτις εμφανίζεται κατά την απεργίαν Κερκύρας ως πάντοτε πιστή φρουρός των κεφαλαιοκρατικών συμφερόντων, παρέχουσα πάσαν συνδρομήν εις τους εργοδότας, υπέρ αυτών μεν διαθέτουσα κατά την διάρκειαν της απεργίας τας εργατικάς χείρας των στρατιωτών, κατά δε των απεργών εργατών (εξ ίσου, προς τους εργοδότας ελευθέρων πολιτών χιλιάκις όμως περισσότερον φορολογουμένων) .............................. ........... (Ο Σωκράτης ... τόσοι άλλοι μετά τούτους) ..... ............................................ ωσεί να ευρισκόμεθα υπό Χαμιτικόν καθεστώς.
2) Επικαλείται την προσοχήν και την Συνασπισμένην άμυναν όλων των Ελλήνων εργατών υπέρ των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των (που τόσον θαρραλέα και ολοφάνερα καταπατούνται) δια κοινής διαμαρτυρίας των αναλόγου προς το γεγονός, επίσης την βοήθειαν του φιλελευθέρου ελληνικού τύπου.
3) Εντέλεται να διαβιβασθή το παρόν εις τας εργατικάς οργανώσεις και τας εφημ. της Ελλάδος.
Εντολή της Συνελεύσεως
Ο προϊστάμενος
Απ. Φωτόπουλος
Ο Γ. Γραμματεύς
Γ. Καπουράκης
Κάπως έτσι, ως καρπός των δεσμών εργατικών οργανώσεων της Κέρκυρας και της Μαγνησίας, φαίνεται ότι έφτασε η «Διεθνής» στην Κέρκυρα. Πόσο διαδόθηκε στη μεταφραστική εκδοχή του Ρήγα Γκόλφη ή σε εκείνη του λογοτέχνη με το ψευδώνυμο Γιάννης Πικρός αγνώστων λοιπών στοιχείων που εμφανίστηκε λίγα χρόνια αργότερα με τον εμβληματικό πρώτο στίχο «Εμπρός της γης οι κολασμένοι» και επικράτησε; Σύμφωνα με μαρτυρία του αείμνηστου Κερκυραίου αγωνιστή Μάχου Ρούση, το 1921 στην πρωτομαγιάτικη διαδήλωσή τους στο κέντρο της πόλης του νησιού οι εργαζόμενοι τραγουδούσαν τη «Διεθνή», ακολουθώντας προπορευόμενη Φιλαρμονική.
Ήταν ένας Κερκυραίος συνθέτης, ο - εικονιζόμενος πιο πάνω - Σπυρίδων Μπεκατώρος, εκείνος που πέντε χρόνια αργότερα, το 1926, διασκεύασε για ορχήστρα με λαϊκά όργανα και παρουσίασε τη «Διεθνή» στο Σικάγο των ΗΠΑ, για τους Έλληνες μετανάστες εργαζόμενους, μαζί με άλλα εργατικά και επαναστατικά τραγούδια.
Σαν να συνέχιζε εκείνη την παράδοση, το 2018 ο Κερκυραίος συνθέτης Σπύρος Μαυρόπουλος ήταν εκείνος που ενορχήστρωσε και διασκεύασε εκ νέου τη «Διεθνή», αυτή τη φορά για όλη την γκάμα των σύγχρονων μουσικών οργάνων, από μεγάλη συμφωνική ορχήστρα. Η νέα αυτή μελοποίηση παρουσιάστηκε σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση, υπό τη διεύθυνση του μαέστρου Χρήστου Κολοβού στην έδρα του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των 100 ετών του, από ένα μουσικό σύνολο στο οποίο έχουν διαπρέψει πολλοί κορυφαίοι Κερκυραίοι και Βολιώτες μουσικοί: Την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ.
Πώς κολλάει εδώ, θα αναρωτιέστε ίσως, η μουσική παράδοση της Κέρκυρας και του Βόλου. Κι' όμως!
Στον Βόλο έχουν την αρετή να δηλώνουν για τις ρίζες της παλιάς Φιλαρμονικής τους πως οφείλει τη γέννησή της «σε Βολιώτες και Κερκυραίους φιλόμουσους», σε πρώτη φάση γύρω στο 1890 και στη συνέχεια, οργανωμένα, από το 1920.
Δεν είναι γνωστό για ποιον λόγο, μα φαίνεται πως υπήρξε κάποια αξιόλογη μετακίνηση Κερκυραίων στα μέρη του μυθικού Ιάσονα τα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του εικοστού, όταν μάλιστα οι τοπικές αρχές είχαν μετακαλέσει μουσικούς από τη μακρινή τους Κέρκυρα. Έτσι, κερκυραϊκές ρίζες έχουν όχι λίγα από τα ονόματα που πρωταγωνίστησαν στα μουσικά πράγματα της ανεπτυγμένης πνευματικής κίνησης της Μαγνησίας. Πρώτος επικεφαλής της μπάντας του Βόλου ήταν ο Γρηγόρης Κασιμάτης. Εκεί έλαμψε επίσης ο - αρχιμουσικός - Ανδρέας Κάλβος.
Στον Βόλο είχε εκθέσει έργα του τη δεκαετία του 1920, μεταξύ άλλων, ο μεγάλος Κερκυραίος ζωγράφος και χαράκτης Λυκούργος Κογεβίνας. Ορισμένοι πολύ γνωστοί ζωγράφοι της πόλης, όπως οι Επαμεινώντας Θωμόπουλος και Δημήτρης Γιολδάσης είχαν τότε δασκάλους και Κερκυραίους ομότεχνούς τους του επιπέδου του Βικέντιου Μποκατσιάμπη, του Σπύρου Πιζάνη και ενός από τους Προσαλέντηδες.
Παίρναμε και δίναμε, δίναμε και παίρναμε σαν να 'μαστε γείτονες!
Στο ίδιο κελί έμελλε να βρεθούν το 1922, ως στελέχη του τετράχρονου τότε Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδας (ΣΕΚΕ), κατοπινού Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας (ΚΚΕ), ο εικονιζόμενος αριστερά στην πιο πάνω εικόνα Κερκυραίος πρώτος βουλευτής του σοσιαλιστικού - κομμουνιστικού χώρου Αριστοτέλης Σίδερις και ο γεννημένος στο βουνό πάνω από τον Βόλο αγωνιστής, ιστορικός συγγραφέας και λόγιος Γιάννης Κορδάτος, που εικονίζεται πλάι με έναν ακόμη συναγωνιστή τους στις αθηναϊκές φυλακές Συγγρού. Έγκλειστοι για την κοινωνικοπολιτική και πνευματική τους δράση.
Κανείς δεν ερεύνησε και δεν διέσωσε τόσα στοιχεία για τις απαρχές του κερκυραϊκού εργατικού - λαϊκού κινήματος όσα μπόρεσε ο ορμώμενος από το Πήλιο, Κορδάτος, που τα ανέδειξε με ξεχωριστή εκτίμηση και με θαυμασμό ακόμη στη δική του «Ιστορία του εργατικού κινήματος», αλλά και στη δική του «Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας», τιμώντας όσο λίγοι τη σύγχρονη Κέρκυρα και τους πρωτοπόρους γιους της.
Ένα πρωτοποριακό περιοδικό του Βόλου, ο «Φιλότεχνος», ήταν που το 1926, τρία χρόνια μετά τη θανή του Κων. Θεοτόκη και ενώ η μνήμη του στην Κέρκυρα ήταν «κόκκινο πανί» για την άρχουσα τάξη, άνοιξε διάπλατα τις σελίδες του και παρουσίασε το πρώτο μεγάλο - και ιστορικό - αφιέρωμα σε εκείνον.
Από τις σελίδες του βολιώτικου περιοδικού, με τη βοήθεια και της εγκατεστημένης εκεί αδελφής του λογοτέχνη Ελένης Θεοτόκη - Παρασκευοπούλου, ήλθε στο φως, έτσι όπως εικονίζεται πιο πάνω, το εργατικό κι επαναστατικό σονέτο του Θεοτόκη με τον εμβληματικό εισαγωγικό στίχο για την εργατική τάξη «Σηκώθη τ' άγιο δίκιο της να λάβει».
Τότε ήλθε στο φως κι ένα γράμμα του Θεοτόκη, από το 1911. Έκανε λόγο για πρωτοβουλία του για την οργάνωση των εργατών της Κέρκυρας σε μια νέα πολιτική κατεύθυνση, μα αναφερόταν και στον Βόλο για κάτι ανάλογο, μ' ετούτα τα λόγια: «Στο Βόλο γίνεται ως φαίνεται κάποια κίνηση. Θέλουν να βγάλουν εφημερίδα και ζητούν βοήθημα».
Η κάπως πρόσφατη ανεύρεση εξάλλου στοιχείων δημοσίευσης στον Βόλο το 1923, σε γνήσια μορφή με πηγή τα πρωτότυπα χειρόγραφα, του σπουδαίου έργου του Κερκυραίου λογοτέχνη «Η ζωή και ο θάνατος του Καραβέλα», στάθηκε το έναυσμα να αποφασιστεί και να γίνει πραγματικότητα εφέτος η έκδοση «Απάντων» του, αφού το συγκεκριμένο έργο για δεκαετίες είχε κακοπάθει, παρουσιαζόμενο με μη πιστές αποδόσεις. Με πρωτοβουλία της αδελφής του λογοτέχνη, το έργο στην πρωτότυπη μορφή του είχε δημοσιευτεί, σε 73 συνέχειες, στην εφημερίδα «Πρόοδος» του Βόλου, πριν από έναν αιώνα. Η ανεύρεση των συγκεκριμένων φύλλων της εφημερίδας έγινε κατορθωτή μόλις πριν από μερικούς μήνες.
Τι δεσμοί!
Που κρατάνε ακόμα...
Εκείνα ακριβώς τα χρόνια, το 1927, εγκαταστάθηκε και ρίζωσε στον Βόλο, ως μηχανικός του Δημοσίου, ο γεννημένος και μεγαλωμένος στο κερκυραϊκό χωριό Κορακιάνα προοδευτικός επιστήμονας και στοχαστής Γιώργος Κοντοστάνος (1890-1980). Οι Βολιώτες συνάδελφοί του το 1996 τον ετίμησαν με έκδοση βιβλίου για τη ζωή και το έργο του, εστιάζοντας στην πρωτοποριακή συμβολή του στην επίλυση του υδροδοτικού ζητήματος του Βόλου - πόλης που υπηρέτησε από πολλές θέσεις και μέχρι το τέλος του. Λόγω του κύρους του έγινε δήμαρχός της επί οκτώ μήνες τα χρόνια 1945-1946. Εκλέχτηκε δήμαρχος Βόλου το 1951. Το 1958 ήταν υποψήφιος βουλευτής με την τότε ΕΔΑ, ενώ αργότερα η χούντα των συνταγματαρχών τον καταδίωξε, όπως είχε κάνει και η δικτατορία Μεταξά. Φέρει τη δική του σφραγίδα και το ρυμοτομικό σχέδιο του Βόλου. Έμενε κάποια περίοδο σε οδό της πόλης που φέρει πλέον το όνομα του Κερκυραίου μουσουργού του εθνικού μας ύμνου Νικόλαου Μάντζαρου.
Κάτι σαν συνέχεια σ' εκείνες τις παλιές και πολυποίκιλες σχέσεις της Κέρκυρας και του παραθαλάσσιου Βόλου με το επίσης ιστορικό εμπορικό λιμάνι του και μαζί του όλης της Μαγνησίας, με τους τουλάχιστον επτά συνδεδεμένους με την Κέρκυρα δρόμους της, ήταν τα τελευταία χρόνια η επίσκεψη το 2008 σκάφους σαν ομοιώματος του μυθικού πλοίου «Αργώ» στα νερά της Κέρκυρας και η συμμετοχή της χορωδίας του δραστήριου και στον Βόλο συλλόγου Κερκυραίων και Φίλων της Κέρκυρας στη Θεσσαλία «Νικόλαος Μάντζαρος» σε πολιτιστικές εκδηλώσεις - βλέπε φωτογραφία πιο πάνω - στη δοκιμαζόμενη πολύ αυτές τις μέρες Νέα Αγχίαλο του Βόλου. Οι δύο νομοί συνδέονται πια και δια θαλάσσης και με αεροπλάνο. Πλησίασαν...
Η «μοίρα» το έφερε να μας συνδέουν έντονα ετούτον τον καιρό και οι πυρκαγιές. Μια άλλη όψη της εκσυγχρονισμένης πια «κεφαλαιοκρατικής πολιτικής» που το Ε.Κ. του Βόλου έλεγε πριν από 111 χρόνια στην Κέρκυρα πως δεν τη νοιάζουν οι πιο ζωτικές ανάγκες των απλών ανθρώπων και το ίδιο σκορπούσε τη φλόγα των μηνυμάτων της «Διεθνούς» για να αλλάξει αυτό κι εδώ και παντού. Θερμούς χαιρετισμούς και τις καλύτερες ευχές από τον νομό με τα ίσως 21.700 καμένα στρέμματα στον νομό με τα καθώς λέγεται 82.600 καμένα στρέμματα.
Στον νομό που έχει οδό Κέρκυρας και οδό Επτανήσου. Και οδό Ιωάννη Καποδίστρια. Και οδό Διονύσιου Σολωμού. Κι οδό Ανδρέα Κάλβου. Και Λορέντζου Μαβίλη. Και Κωνσταντίνου Θεοτόκη.
ΜΕΜΑΣ ΧΡΗΣΤΟΥ
