Μέρα τη μέρα μετρούν ΗΠΑ και ΕΕ τον πόλεμο στην Ουκρανία, που ξεκίνησε τυπικά στις 24 Φεβρουαρίου. Μέρα τη μέρα μετρά και η ΕΕ, με φόβο, το προσφυγικό κύμα που έχει ήδη αρχίσει από τότε, σταδιακά λαμβάνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις και που βάσιμα υπολογίζεται ότι μπορεί να αγγίξει εκατομμύρια ανθρώπους.
Οι όμορες χώρες της Ουκρανίας προς δυσμάς (Πολωνία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία – η Λευκορωσία αποτελεί «εχθρικό έδαφος», φίλα προσκείμενο στη Ρωσία) δηλώνουν από την πρώτη στιγμή «προετοιμασμένες» να υποδεχθούν τους πρόσφυγες που ο Πούτιν (μόνο αυτός;) εκδίωξε από τις εστίες τους. Είναι έτοιμοι με ανθρωπιστική βοήθεια, με ιατροφαρμακευτική κάλυψη και με προσωρινή παροχή καταλυμάτων να συνδράμουν όσους φεύγουν άρον άρον, με λίγα ρούχα σ’ ένα σακίδιο ή μια βαλίτσα.
Μια οργανωμένη προπαγάνδα στήνεται πάνω στους Ουκρανούς
Τα αστικά ΜΜΕ όλων των χωρών έχουν φροντίσει και έχουν εδώ και μέρες στείλει ανταποκριτές τους στα σύνορα της Ουκρανίας με τις παραπάνω χώρες για να καλύψουν την άφιξη των προσφύγων. Αλλωστε, είναι γνωστό ότι ο ανθρώπινος πόνος, ιδωμένος σε τέτοιες στιγμές, «πουλάει» περισσότερο. Κάθε μέρα, λοιπόν, ακούμε και βλέπουμε ρεπορτάζ με μελοδραματικές (επιεικώς) αφηγήσεις να μιλούν για οικογένειες που χωρίζονται, για συγγενείς που ξαναβρίσκονται, για την αναζήτηση ενός ζεστού ροφήματος, μιας κουβέρτας, ενός ζεστού χώρου για λίγο ύπνο και ξεκούραση
.
Βλέπουμε πλάνα στις τηλεοράσεις με τους ανθρώπους να στοιβάζονται σε αποβάθρες, να κλαίνε αποχαιρετώντας τους οικείους τους μέσα από τα παράθυρα λεωφορείων και τρένων κλπ.
Ηταν πάντα τα αστικά ΜΜΕ τόσο κοντά στους ανθρώπους που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις χώρες τους ή οι ουκρανοί πρόσφυγες εξυπηρετούν τους σκοπούς των δυτικών κρατών και της προπαγάνδας τους; Ηταν ίδια η συμπεριφορά αυτών των κρατών (όχι μόνο των όμορων χωρών αλλά και των βαριών ονομάτων της ΕΕ, όπως της Γερμανίας ή της Γαλλίας) προς άλλους πρόσφυγες στο παρελθόν; Εύλογα θα αναρωτηθεί κάποιος, ειδικά αν έχει παρακολουθήσει την προσφυγική κρίση των περασμένων ετών σε Ελλάδα και Ιταλία ή ακόμα πιο παλιά την κρίση και τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία. Για να μην αναφερθούμε στις εισβολές των Αμερικανονατοϊκών σε Ιράκ και Αφγανιστάν.
Φυσικά και δεν ήταν ίδια, θα σπεύσει να απαντήσει κάθε μη προκατειλημμένος άνθρωπος. Αλλωστε, λίγος καιρός πέρασε από τότε που πρόσφυγες χαρακτηρίστηκαν εισβολείς από την ελληνική κυβέρνηση και την ΕΕ στα ελληνοτουρκικά σύνορα, κι ακόμα λιγότερος από τότε που επίσης πρόσφυγες χαρακτηρίστηκαν εισβολείς από την πολωνική κυβέρνηση και την ΕΕ στα πολωνολευκορωσικά σύνορα. Οχι, λοιπόν, άμεσα, χωρίς δεύτερη σκέψη, αλλά μετά λόγου γνώσεως. Οχι απλώς δεν είναι ίδια η συμπεριφορά, αλλά είναι τόσο διαφορετική που έχει καταντήσει εντελώς αηδιαστικός ο τρόπος που αντιμετωπίζεται το όλο θέμα.
Τι να πρωτοθυμηθούμε; Τις εξαγγελίες των χωρών της ΕΕ για αποδοχή προσφύγων στο εσωτερικό τους που δεν έγιναν ποτέ πράξη; Την άρνηση και σθεναρή αντίσταση χωρών όπως η Αυστρία, η Πολωνία ή η Ουγγαρία να υποδεχτούν ακόμα κι έναν ελάχιστο αριθμό αντίστοιχα ξεσπιτωμένων ανθρώπων, ενώ τώρα τους περιμένουν με ανοιχτές αγκάλες; Τους φράχτες που υψώθηκαν σε σύνορα χωρών για να εμποδίσουν τους αντίστοιχους πρόσφυγες της Συρίας, του Ιράκ, του Αφγανιστάν ή χωρών της Αφρικής; Τις επαναπροωθήσεις της Ελλάδας με τις ευλογίες της ΕΕ και τη συνδρομή της Frontex, που συνεχίζονται ακόμα και σήμερα; Ή το γεγονός ότι χώρες όπως π.χ. η Δανία έχουν ήδη αρχίσει να στέλνουν πίσω σύριους πρόσφυγες, με το σκεπτικό ότι πλέον η κρίση στη χώρα τους αποτελεί παρελθόν;
Δεν είναι τουλάχιστον υποκριτικό να μιλούν όλοι αυτοί ξαφνικά για αλληλεγγύη; Δεν είναι τουλάχιστον αποκρουστικό να χρησιμοποιείται το θέμα των ουκρανών προσφύγων για την εξυπηρέτηση μιας αισχρής ιμπεριαλιστικής προπαγάνδας που δεν κρατά ούτε τα προσχήματα;
Και κάτι ακόμα. Ποιος ξεχνά την προπαγάνδα ορισμένων στη χώρα μας (και σε άλλες χώρες, ασφαλώς), για τους πρόσφυγες που δεν κάθονται να πολεμήσουν αλλά φεύγουν από την πατρίδα τους; Για τους ουκρανούς πρόσφυγες, ούτε αυτό ισχύει. Οχι μόνο για τα γυναικόπαιδα αλλά και για άντρες στρατεύσιμης ηλικίας, που τους βλέπουμε να περνούν τα σύνορα και να στήνονται καμαρωτοί να κάνουν δηλώσεις στις τηλεοράσεις! Μπορεί στην Ουκρανία να έχει κηρυχτεί γενική επιστράτευση, όμως κάποιοι είναι… πιο ίσοι από τους υπόλοιπους. Ακόμα κι αυτούς, μας τους μοστράρουν ξεδιάντροπα σαν… πρόσφυγες!
Για παλλαϊκό πόλεμο ας μην το συζητάμε. Αυτά γίνονταν επί… κομμουνισμού. Τότε που οι σοβιετικοί πολίτες, όλων των Δημοκρατιών της ΕΣΣΔ, που βρέθηκαν ολόκληρες ή τμήματά τους υπό ναζιστική κατοχή, δεν εγκατέλειπαν τις πόλεις και τα χωριά τους, αλλά έμεναν εκεί και έπαιρναν μέρος –με διάφορους τρόπους- στην παλλαϊκή αντίσταση, ανταποκρινόμενοι στο προσκλητήριο που είχε κάνει η σοβιετική ηγεσία διά στόματος του ίδιου του Στάλιν:
«Σε περίπτωση αναγκαστικής υποχώρησης των τμημάτων του Κόκκινου Στρατού, πρέπει να αποσύρουμε όλο το τροχαίο σιδηροδρομικό υλικό, να μην αφήνουμε στον εχθρό ούτε μια ατμομηχανή, ούτε ένα βαγόνι, να μην αφήνουμε στον εχθρό ούτε ένα κιλό στάρι, ούτε μια λίτρα καύσιμα. Οι κολχόζνικοι πρέπει να απομακρύνουν όλα τα ζώα τους, να παραδίνουν το στάρι για φύλαξη στα κρατικά όργανα, που θα το μεταφέρουν στις περιοχές των μετόπισθεν. Ολα τα είδη αξίας, μαζί και τα μέταλλα, το στάρι και τα καύσιμα, που δεν μπορούν να μεταφερθούν, πρέπει οπωσδήποτε να καταστρέφονται.
Στις περιοχές τις κατεχόμενες από τον εχθρό, πρέπει να σχηματίζονται τμήματα παρτιζάνων έφιππα και πεζά, να σχηματίζονται ομάδες καταστροφής για την πάλη ενάντια στα τμήματα του εχθρικού στρατού, για ν’ ανάψει ο ανταρτοπόλεμος, για ν’ ανατινάζουν γεφύρια, να καταστρέφουν δρόμους, τηλεφωνικές και τηλεγραφικές συνδέσεις, να καίνε τα δάση, τις αποθήκες, τις εφοδιοπομπές. Στις κατακτημένες περιοχές να δημιουργούνται αφόρητες συνθήκες για τον εχθρό και για όλους τους βοηθούς του, να καταδιώκεται και να εξοντώνεται σε κάθε βήμα, να τορπιλίζονται όλα τα μέτρα του» (Στάλιν, πρώτο ραδιοφωνικό διάγγελμα μετά την επίθεση των ναζί στην ΕΣΣΔ).
Δεν περιμέναμε, βέβαια, από τους πολίτες της σημερινής Ουκρανίας τέτοια συμπεριφορά. Κι είμαστε σίγουροι ότι πολλοί απ’ αυτούς αντιλαμβάνονται τον σημερινό πόλεμο σαν πόλεμο άδικο και από τις δυο πλευρές, ενώ αυτό που επικρατεί είναι το «ο σώζων εαυτόν σωθήτω». Γιατί, όμως, οι «ευαίσθητοι» της Δύσης απαιτούσαν κάτι τέτοιο από άλλους λαούς που βρέθηκαν σε εμπόλεμη κατάσταση και λοιδορούσαν τα καραβάνια των προσφύγων; Η απάντηση είναι ευνόητη: γιατί εκείνοι οι πρόσφυγες ήταν δημιουργήματα δικού τους επιθετικού πολέμου και η παρουσία τους δεν βόλευε την προπαγάνδα περί «αποκατάστασης της δημοκρατίας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων», ενώ οι ουκρανοί πρόσφυγες είναι δημιουργήματα πολεμικής επίθεσης της Ρωσίας και τα καραβάνια τους βοηθούν την προπαγάνδα της Δύσης να βαφτίσει τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο Δύσης – Ρωσίας σαν «δίκαιο εθνικό πόλεμο της Ουκρανίας».
Οι αποφάσεις της ΕΕ για τους ουκρανούς πρόσφυγες
Με φόντο τις συνεχιζόμενες συγκρούσεις στην Ουκρανία, η ΕΕ «αναγκάστηκε» να λάβει άμεσα μέτρα για τους πρόσφυγες που έχει «γεννήσει» αυτή η νέα ιμπεριαλιστική διαμάχη. Φυσικά και δε μιλάμε για καμιά βοήθεια της προκοπής, όσο για την ενεργοποίηση μιας φόρμουλας ώστε να υπάρχει άμεσα ένα καθεστώς τύποις βοηθητικό στους ανθρώπους αυτούς να διαμείνουν προσωρινά στα κράτη-μέλη της ΕΕ.
Η φόρμουλα αυτή δεν αποτελεί κάτι νέο. Είναι η ενεργοποίηση της υπ’ αριθμ. 2001/55 Οδηγίας του Συμβουλίου της ΕΕ για την προσωρινή παροχή προστασίας σε εκτοπισμένους πληθυσμούς. Η εν λόγω Οδηγία είχε εκδοθεί με αφορμή τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία και την κρίση στο Κοσσυφοπέδιο και όπως τη μεταχειρίζεται πλέον η ΕΕ δείχνει ένα μοναδικό και ουσιαστικότατο χαρακτηριστικό: η ΕΕ αντιμετωπίζει τους πρόσφυγες της Ουκρανίας ως ανθρώπους που ξεσπιτώθηκαν «για λίγο», προσωρινά, και που, κατ’ επέκταση, θα επιστρέψουν άμεσα στα σπίτια τους και στη χώρα τους.
«Οσοι καταφθάνουν στα σύνορα με μια άλλη χώρα μάς λένε ότι έχουν έρθει προσωρινά μέχρι να σταματήσουν οι εχθροπραξίες και να καταφέρουν να επιστρέψουν ασφαλείς στα σπίτια τους» μεταδίδουν τα διάφορα παπαγαλάκια. Ποιος όμως μπορεί να εγγυηθεί ότι θα υπάρχει σπίτι για να επιστρέψουν; Οτι θ’ αλλάξουν άμεσα οι συνθήκες στη χώρα ή ότι ακόμα κι αν σταματήσουν οι εχθροπραξίες, η νέα τάξη πραγμάτων θα είναι τέτοια που θα επιτρέπει την ομαλή επιστροφή και διαμονή τους ξανά στην ουκρανική επικράτεια; Κανείς.
Τι κι αν κοιτούν με μάτια βουρκωμένα τον Ζελένσκι να μιλάει σε συνεδίαση του Ευρωκοινοβουλίου (όπως συνέβη λίγες μέρες νωρίτερα), τι κι αν «χτυπούν» το χέρι στο τραπέζι λέγοντας μεγαλοστομίες ότι θα μείνουν ενωμένοι κι ότι θα συμπαρασταθούν στον ουκρανικό λαό… Ολα είναι μέρος μιας καλοστημένης παράστασης. Και η μόνη ουσία που αξίζει να σχολιαστεί επί τους παρόντος είναι ότι η ΕΕ παρέχει μηδαμινή προστασία στους ουκρανούς πρόσφυγες, όπως και σε όλους τους άλλους πρόσφυγες. Ασχετα από τον τρόπο που αντιμετωπίζονται προπαγανδιστικά ή από τον τρόπο (πιο σωστά) που χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες διαμόρφωσης της διεθνούς κοινής γνώμης.
Ουκρανοί πρόσφυγες και ελληνική πραγματικότητα
Στην Ελλάδα, την προσφυγική κρίση της Ουκρανίας τη ζήσαμε αφενός με τον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου να εκστομίζει ατάκες σε κανάλια και Βουλή, που (πάλι εντελώς επιεικώς και αν μη τι άλλο) δεν ήταν καλώς προετοιμασμένες και αφετέρου με την αντιπολίτευση να παραμένει ουραγός, απλός παρατηρητής (οριακά) των όσων συμβαίνουν (δεν ξεχνάμε άλλωστε πώς μεταχειρίστηκαν κι αυτοί τους πρόσφυγες εδώ).
«Πράγματι, προσερχόμενος την Κυριακή στο Συμβούλιο Υπουργών στις Βρυξέλλες είπα ότι η Ευρώπη και η Ελλάδα πρέπει να δείξουν έμπρακτη αλληλεγγύη στους πρόσφυγες από την Ουκρανία, τους οποίους ορθά χαρακτήρισα “πραγματικούς πρόσφυγες”. Η Ουκρανία συνορεύει με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Η χώρα έχει δεχθεί παράνομη εισβολή και οι άνθρωποι αυτοί έρχονται ευθεία από τη χώρα που κινδυνεύουν στο έδαφος…», ήταν η απάντηση του Ν. Μηταράκη σε επίθεση που του έκανε ο Τσίπρας στη Βουλή, στη συνεδρίαση της 1ης Μαρτίου. Λίγες στιγμές αργότερα: «Υπάρχουν επίσης αιτούντες άσυλο που έρχονται από μακρινές χώρες και μακρινές ηπείρους, διερχόμενοι μίας ή περισσοτέρων ασφαλών χωρών κατά παράβαση του άρθρου 31 της Συνθήκης της Γενεύης και, βάσει της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, τέτοιες αιτήσεις είναι απαράδεκτες. Στην περίπτωση της Ουκρανίας, συνορεύει με την Ευρωπαϊκή Ενωση και έρχονται άμεσα. Αυτό λέει το Διεθνές Δίκαιο, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, και όχι οι ιδεοληψίες της Αριστεράς».
Δεν ξέρουμε αν είναι απαραίτητο να μπούμε σε τεχνικές και νομικές λεπτομέρειες. Νομίζουμε ότι και με πολύ απλές και λογικές σκέψεις ένας σκεπτόμενος άνθρωπος μπορεί πολύ εύκολα να καταλάβει την ουσία της κατάστασης. Για την ελληνική κυβέρνηση οι ουκρανοί πρόσφυγες «χαίρουν» εκτίμησης συγκρινόμενοι με τους αντίστοιχους της Ασίας ή της Αφρικής. Οπως η υπόλοιπη Δύση («αντίπαλον δέος» της Ρωσίας), έτσι και η Ελλάδα βλέπει στους ουκρανούς πρόσφυγες μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να δείξει ένα ευγενές προσωπείο και μια φίλια στάση απέναντι στα δεινά που προκαλεί η Ρωσία (μόνον αυτή). Εχοντας την ίδια κι απαράλλαχτη στάση με την ΕΕ και μένοντας πιστή στην πολιτική του ΝΑΤΟ, η Ελλάδα δείχνει για ακόμα μια φορά ότι μπορεί να παίξει πολύ καλά το ρόλο του «παιδιού για τα θελήματα» και να συμπλεύσει με τους υπόλοιπους στην κοροϊδία των προσφύγων.
Το καθεστώς που έχει εξασφαλιστεί και στη χώρα μας γι’ αυτούς τους ανθρώπους είναι μια προστασία γιαλαντζί. Ενα καθεστώς προσωρινό, με το βαθύτερο σκεπτικό ότι θα επιστρέψουν πίσω στις όποιες εστίες τους στο προσεχές διάστημα. Οπως δήλωσε από τον Προμαχώνα ο γενικός γραμματέας υποδοχής αιτούντων άσυλο, Ε. Λογοθέτης, οι ουκρανοί πρόσφυγες είναι εντελώς διαφορετικοί από τους υπόλοιπους! Εχουν δικαίωμα να παραμείνουν 90 μέρες στη χώρα χωρίς να ζητήσουν προστασία (με μόνη την επίδειξη ταξιδιωτικού εγγράφου ή ταυτοποίησής τους από τις αρμόδιες προξενικές αρχές της Ουκρανίας στη χώρα μας και θεώρησης διέλευσης εισόδου), ενώ με την ενεργοποίηση της Οδηγίας 2001/55 του Συμβουλίου της ΕΕ θα μπορούν να αιτηθούν και να λάβουν καθεστώς προστασίας για 1 χρόνο (όμοιο μ’ αυτό της επικουρικής προστασίας για τους πρόσφυγες), που τους εξασφαλίζει δικαίωμα πρόσβασης σε εργασία και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Αυτή είναι η έμπρακτη αλληλεγγύη της Ελλάδας και συνολικά της ΕΕ απέναντι στους κατά τα άλλα «πραγματικούς» ουκρανούς πρόσφυγες. Τόσο όσο. Μικρής διάρκειας προστασία, γιατί κατά βάθος πιστεύουν ότι θα γυρίσουν πίσω. Κι αν δεν γυρίσουν μόνοι τους, θα τους κυνηγήσουν, καθώς θα στερούνται νομιμοποιητικών εγγράφων.
Οι ουκρανοί πρόσφυγες χαρακτηρίζονται από τη δυτική προπαγάνδα «πραγματικοί» πρόσφυγες. Γιατί; Γιατί είναι αποτέλεσμα ενός πολέμου που δεν ξεκίνησε τυπικά η Δύση. Ασχετα αν είχε άμεση εμπλοκή. Χαρακτηρίζονται «πραγματικοί» πρόσφυγες σκοπίμως, γιατί τους δημιούργησε η «κακιά» Ρωσία κι όχι οι «καλές» ΗΠΑ ή η «καλή» ΕΕ. Ομως, όλοι ξέρουμε ότι πραγματικοί (χωρίς εισαγωγικά και υποσημειώσεις) πρόσφυγες ήταν και οι προηγούμενοι, όπως θα είναι και οι επόμενοι που θα προκύψουν από τους πολέμους των ιμπεριαλιστών, που με το αίμα των λαών ξαναμοιράζουν την παγκόσμια πίτα του κέρδους τους.
ΥΓ. Εκτός από τους μπουρδολόγους τύπου Μηταράκη, που προσπαθούν (χωρίς να το καταφέρνουν πάντοτε) να κρύψουν την ιμπεριαλιστική λογική που κατευθύνει τη σκέψη και τη δράση τους, υπάρχουν κι εκείνοι/ες που δε διστάζουν να βγάλουν ρατσισμό ναζιστικού τύπου, προσπαθώντας να ενεργοποιήσουν τα ιμπεριαλιστικά συμπλέγματα στις κοινωνίες των ιμπεριαλιστικών χωρών. Μπορεί η κυρίαρχη προπαγάνδα να τρέχει να καλύψει αυτές τις… ανορθογραφίες, όπως κάνει η γάτα με τις ακαθαρσίες της, όμως προλαβαίνουν να μας δώσουν το στίγμα τους.
- «Είναι πολύ συναισθηματικό για μένα, γιατί βλέπω να σκοτώνονται Ευρωπαίοι με γαλάζια μάτια και ξανθά μαλλιά» (Νταβίντ Σακβαρελίτζε, βοηθός γενικός εισαγγελέας της Ουκρανίας, BBC).
- «Αυτό δεν είναι Ιράκ ή Αφγανιστάν… Είναι μια σχετικά πολιτισμένη, σχετικά ευρωπαϊκή πόλη» (Τσάρλι ντ’ Αγκάτα, ανταποκριτής του CBS).
- «Βρισκόμαστε στον 21ο αιώνα, βρισκόμαστε σε μια ευρωπαϊκή πόλη και έχουμε εκτόξευση πυραύλων Κρούιζ σαν να βρισκόμασταν στο Ιράκ ή το Αφγανιστάν. Μπορείτε να το φανταστείτε;» – «Είναι ένα σημαντικό ζήτημα. Δεν μιλάμε εδώ για σύριους που δραπετεύουν… Μιλάμε για Ευρωπαίους» (BFM TV, Γαλλία).
- «Μοιάζουν τόσο πολύ μ’ εμάς. Αυτό είναι που το κάνει τόσο σοκαριστικό. Η Ουκρανία είναι μια ευρωπαϊκή χώρα. Είναι άνθρωποι που παρακολουθούν Νέτφλιξ και έχουν λογαριασμούς Ινσταγκραμ… Ο πόλεμος δεν είναι πια κάτι που επισκέπτεται φτωχούς και απομακρυσμένους λαούς. Μπορεί να συμβεί στον καθένα» (Ντάνιελ Χάναν, The Daily Telegraph).
- «Το αδιανόητο έχει συμβεί… Δεν είναι ένα αναπτυσσόμενο, τριτοκοσμικό κράτος, είναι στην Ευρώπη» (ITV, Βρετανία).
- «Για να το θέσουμε ωμά, αυτοί δεν είναι πρόσφυγες από τη Συρία, αυτοί είναι πρόσφυγες από την Ουκρανία… Είναι Χριστιανοί, είναι λευκοί. Είναι τόσο όμοιοι [μ’ εμάς]» (Κέλι Κομπιέλα, ανταποκρίτρια του NBC News).
