“Όταν δεν έχεις αξιολόγηση στη χώρα 40 χρόνια τι να περιμένεις;” ήταν η απάντηση που έδωσε η Υπουργός Παιδείας κα Νίκη Κεραμέως στην ερώτηση δημοσιογράφου: “Γιατί κάποιοι μαθητές δεν ξέρουν να βρουν την Ελλάδα στον χάρτη;

Για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών μίλησε, ανάμεσα σε άλλα,   η υπουργός Παιδείας κ. Νίκη Κεραμέως στον ΣΚΑΙ και στην εκπομπή “Αταίριαστοι”. 

Η υπουργός Παιδείας  αναλύοντας την αξιολόγηση που εφαρμόστηκε στα χρόνια της θητείας της, είπε: Με την αξιολόγηση μας νοιάζει πολύ να βλέπουμε πού το εκπαιδευτικό μας σύστημα τα πάει καλά, αλλά και πού δεν τα πάει καλά. Γιατί αν δεν διαγνώσεις που τα πας καλά, τι θα βελτιώσεις;

Όταν ερωτήθηκε από το δημοσιογράφο: “Πολλές φορές αποδεικνύεται ότι τα παιδιά βγαίνουν μη επαρκώς μορφωμένα από τα σχολεία. Για παράδειγμα ..  παιδιά  δεν ξέρουν να βρουν στον χάρτη που είναι η Ελλάδα” η κα Κεραμέως απάντησε ως εξής: “…. ας μην πάμε πολύ μακριά. Όταν δεν έχεις αξιολόγηση στη χώρα 40 χρόνια τι να περιμένεις;”

Τι σημαίνει αυτή η απάντηση της υπουργού Παιδείας; Οι εκπαιδευτικοί χρεώνονται την επιτυχία ή αποτυχία των μαθητών!

Οι εκπαιδευτικοί «χρεώνονται» την επιτυχία ή αποτυχία των μαθητών τους.  Ας το πούμε καθαρά η παλιά αντίληψη «το παν εξαρτάται από τον εκπαιδευτικό» προβάλλεται και σήμερα. Οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές, το ζωντανό στοιχείο της εκπαίδευσης προβάλλονται από την εξουσία ως οι αποδιοπομπαίοι τράγοι, τα εξιλαστήρια θύματα για την κρίση της εκπαίδευσης και τα δεινά που σωρεύει η κυρίαρχη πολιτική. 

Έτσι η αξιολόγηση προβάλλει το εκπαιδευτικό έργο ως προσωπική υπόθεση των εκπαιδευτικών. Επιδιώκει  να τους ενοχοποιήσει στα μάτια των μαθητών τους και της κοινής γνώμης για την κρίση της εκπαίδευσης. Στο νέο πλαίσιο, οι εκπαιδευτικοί «χρεώνονται» την επιτυχία ή αποτυχία των μαθητών τους.  Στόχος να συνδεθούν οι  επιδόσεις των μαθητών με βάση και την τράπεζα θεμάτων με την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών. «Αγνοούνται» οι κοινωνικές και γεωγραφικές ανισότητες που διαμορφώνουν αντίξοες συνθήκες για την εκπαίδευση των μαθητών από τα ασθενέστερα οικονομικά και κοινωνικά στρώματα. Παραλείπονται όλοι εκείνοι οι παράγοντες που οδηγούν στον Καιάδα της εγκατάλειψης του σχολείου και του αναλφαβητισμού.

Η έκθεση Πισσαρίδη προτείνει συγκεκριμένα τα εξής: «Συνεχής αξιολόγηση με βάση κριτήρια όπως οι επιδόσεις των μαθητών, το ποσοστό εισαγωγής των μαθητών στα Πανεπιστήμια, οι ειδικές προκλήσεις κάθε σχολείου. Σύνδεση της χρηματοδότησης των σχολείων με την επίτευξη εκπαιδευτικών στόχων. Δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων των αξιολογήσεων και σύγκριση μεταξύ των σχολείων με αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών».

Ο «αποτελεσματικός» εκπαιδευτικός στο εξεταστικοκεντρικό σχολείο και η αυτοαξιολόγηση

Η στροφή και η «εξάντληση» του ρόλου των εκπαιδευτικών στις εξεταστικές, βαθμολογικές – αξιολογικές διαδικασίες, κοντολογίς στο πώς θα τεστάρουν, επιτηρήσουν, κατατάξουν, διαφοροποιήσουν, ιεραρχήσουν και τελικά οργανώσουν την πυραμίδα επιτυχίας / αποτυχίας των μαθητών της τάξης τους ακυρώνουν τον παιδαγωγικό του ρόλο.

Η «αξιολόγηση» της σχολικής μονάδας, η οποία στην πιο ακραία έκφραση της θα συνδέεται με τις εξεταστικές επιδόσεις των μαθητών εκτός του ισοπεδωτικού της χαρακτήρα, θα χωρίζει τα σχολεία σε κατηγορίες, θα οξύνει τον μεταξύ τους ανταγωνισμό, δηλητηριάζοντας εκπαιδευτικές και κοινωνικές σχέσεις, διαφοροποιώντας τους τρόπους χρηματοδότησης, βάζοντας τους χορηγούς από το παράθυρο και τους γονείς να στηρίζουν οικονομικά τη λειτουργία, οδηγώντας πολλά σχολεία στο μαρασμό και τελικά στο κλείσιμο.

O «αποτελεσματικός» εκπαιδευτικός, σύμφωνα με μια χυδαία αντίληψη του πελάτη – καταναλωτή, είναι αυτός που προσανατολίζει τη μαθησιακή διαδικασία και προετοιμάζει τους μαθητές μονοσήμαντα για τις εξετάσεις. Οι εξετάσεις γίνονται εργαλεία που μετατρέπουν τη διαδικασία της μόρφωσης σε εξάσκηση για το κυνήγι «χρήσιμων γνώσεων», που αποφέρουν βαθμούς. Έτσι οι γνώσεις αποκτούν ανταλλαξιμότητα, μετατρέπονται σε εμπόρευμα. Για τον «αποτελεσματικό» εκπαιδευτικό του αστικού ή «νέου σχολείου» δεν έχει σημασία ο πνευματικός εξοπλισμός των μαθητών, η καλλιέργεια «ελεύθερων», υπεύθυνων και δημοκρατικών πολιτών», που να μπορούν να αντιμετωπίσουν κριτικά την κοινωνία με την ενεργητική συμμετοχή τους και παρέμβαση σ’ όλα τα επίπεδα της κοινωνικής δραστηριότητας. Σημασία έχει η παροχή «συνταγών επιτυχίας» για τη συγκομιδή βαθμών.

Κι όμως, από το 1892 έχει διατυπωθεί η «αιρετική» και για τους καιρούς μας άποψη: «Όσοι διδάσκαλοι εργάζονται χάριν των εξετάσεων και ουχί χάριν της ορθής μορφώσεως, αυτοί είναι διδάσκαλοι αγύρται και ασυνείδητοι».

Για ποια βελτίωση της εκπαίδευσης;

Η αξιολόγηση όχι μόνο δεν είναι το μέσο «για τη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης», όπως διατυμπανίζουν οι κυβερνώντες, αλλά ανοίγει τους δρόμους της απο-μόρφωσης και της εγκατάλειψης του δημόσιου σχολείου.

Είναι χαρακτηριστική η μαρτυρία της Νταϊάν Ράβιτς, θεωρητικού της εκπαίδευσης, συγγραφέα και υφυπουργού Παιδείας του Τζορτζ Μπους για τις καταστροφικές συνέπειες της αξιολόγησης: «…η αξιολόγηση μετατράπηκε σε εφιάλτη για τα αμερικανικά σχολεία …Η τρέχουσα έμφαση στην αξιολόγηση έχει δημιουργήσει στα σχολεία μια τιμωρητική ατμόσφαιρα. … Η εκπαιδευτική πολιτική που ακολουθούμε αναστατώνει τις κοινότητες, κατεδαφίζει σχολεία, χωρίς να τα βελτιώνει. Το σημαντικότερο όμως είναι πως δεν παράγουμε μια γενιά μαθητών με περισσότερες γνώσεις…»

Γιώργος Κ. Καββαδίας - drepani.gr (argyrades.gr)