της Μαίρης Μ.

Μπορείτε να γράψετε μια μικρή παράγραφο για τον Κούρο του Απόλλωνα στη Νάξο;
Γνωρίζετε πού βρίσκεται το Μεταξοχώρι;
Τι ξέρετε για τον μηχανισμό των Αντικυθήρων;
Ποια είναι η δράση της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας;

Αυτά είναι μόνο κάποια από τα 100 θέματα που καλούνται να μελετήσουν και να προετοιμάσουν οι εξεταζόμενοι υποψήφιοι για την ελληνική ιθαγένεια το 2024 στην ενότητα «Κατανόηση και παραγωγή γραπτού λόγου», τα οποία αναρτήθηκαν από το Υπουργείο Εσωτερικών.

Συνομιλούσα πρόσφατα με μία φίλη από την Ρωσία η οποία βρίσκεται και εργάζεται στην Ελλάδα τα τελευταία 16 χρόνια και αποφάσισε φέτος να περάσει αυτή την αγχωτική και ψυχοφθόρα διαδικασία των εξετάσεων. Πρόκειται για έναν άνθρωπο που μιλάει και κατανοεί την ελληνική γλώσσα σε εξαιρετικό επίπεδο, αλλά παρόλα αυτά ζήτησε την βοήθειά μου με κάποια από τα θέματα που την δυσκόλευαν. Ως καθηγήτρια ξένης γλώσσας, ως Ελληνίδα, ως ερασιτέχνης συγγραφέας, ως αλληλέγγυα – διαλέξτε όποια ιδιότητά μου προτιμάτε- της πρότεινα να γράψω και τα 100 κείμενα από την τράπεζα θεμάτων, ώστε να την διευκολύνω.

Για το κάθε θέμα δίνεται ένα άρθρο κάποιων λίγων λέξεων, ακολουθούν ερωτήσεις κατανόησης πάνω στο κείμενο και στο τέλος ζητείται από τον εξεταζόμενο να γράψει κάποιο αντίστοιχο κείμενο περίπου 80-100 λέξεων. Σκέφτηκα πως θα ήταν ιδιαίτερα εύκολο για εμένα, κάτι που αποδείχτηκε ανακριβές. Ήταν απαραίτητο πολλές φορές να κάνω αναζήτηση στο διαδίκτυο για να αντλήσω πληροφορίες για ορισμένα θέματα που αγνοούσα εντελώς, μιας και τα κείμενα που παρέχουν είναι ελλιπή. Προσωπικά χρειάστηκα περίπου τρεις εβδομάδες, ανάμεσα σε λοιπές υποχρεώσεις, για να ολοκληρώσω και να ελέγξω τις απαντήσεις μου. Αν ήταν τόσο κουραστικό για εμένα, που τα ελληνικά είναι η μητρική μου γλώσσα και έχω περάσει από την ελληνική εκπαίδευση, δεν μπορώ ούτε να φανταστώ πόσο χρόνο και χρήμα σπαταλάνε στην προετοιμασία όλοι αυτοί που δίνουν εξετάσεις. Η συγκεκριμένη ενότητα με την οποία καταπιάστηκα εγώ, είναι μόλις μία από τις πέντε συνολικά ενότητες στις οποίες καλούνται οι υποψήφιοι να εξεταστούν.

Οι άνθρωποι που έχουν έρθει στην Ελλάδα από άλλες χώρες, είναι άνθρωποι του μεροκάματου. Ήρθαν αναζητώντας καλύτερες συνθήκες, προερχόμενοι από εμπόλεμες ζώνες, από απολυταρχικά καθεστώτα ή συνθήκες πείνας και εξαθλίωσης. Δεν φοβήθηκαν να καταπιαστούν με χειρωνακτικές εργασίες, συχνά πέφτοντας θύματα εκμετάλλευσης με απλήρωτες και ανασφάλιστες εργασίες. Είναι άνθρωποι που ζουν και δουλεύουν ανάμεσά μας, οι γείτονές μας, οι φίλοι μας, τα παιδιά τους είναι συμμαθητές με τα δικά μας, ψωνίζουν στα ίδια σούπερ μάρκετ με εμάς, πληρώνουν τις ίδιες εξωφρενικές τιμές σε ρεύμα και νερό, νοικιάζουν σπίτια, κάνουν φορολογικές δηλώσεις, δίνουν φόρους, είναι ενεργά και δραστήρια μέλη της κοινωνίας μας εδώ και δεκαετίες, που μοιράζονται τους ίδιους φόβους και ανησυχίες με εμάς. Και ενώ υποβάλλονται σε μια διαδικασία εξετάσεων που πολλοί από εμάς «τους ντόπιους» θα αποτυγχάναμε, έρχεται το υπουργείο να συμπληρώσει πως πλέον δεν αρκούν ούτε οι γνώσεις, ούτε η χρόνια συνύπαρξή μας, θέτοντας οικονομικά κριτήρια, με ελέγχους φορολογικών δηλώσεων που αποδεικνύουν το ελάχιστο επαρκές εισόδημα σε βάθος 7ετίας. Μέτρο που θα εφαρμοστεί ακόμα και για υποψηφίους που είχαν κάνει αίτηση συμμετοχής στις εξετάσεις, πριν την αλλαγή της διαδικασίας και της θεσμοθέτησης των οικονομικών προϋποθέσεων. Το οικονομικό κριτήριο, ως προϋπόθεση πολιτογράφησης, είναι άδικο από μόνο του, αν σκεφτούμε πως όλοι οι εξεταζόμενοι είναι ήδη αναγνωρισμένοι από το κράτος ως εργατικά χέρια, με ΑΦΜ και ΑΜΚΑ, αλλά γίνεται ακόμα πιο εξωφρενικό αν αναλογιστούμε πως τίθεται πρώτη φορά σε εφαρμογή τώρα, που η προηγούμενη πενταετία συμπίπτει με τα χρόνια της πανδημίας που ήταν σχεδόν αδύνατον να βρει εργασία όποιος δεν είχε ήδη, καθιστώντας την απόκτηση ελληνικής ιθαγένειας σχεδόν αδύνατη για τους περισσότερους.

Αν το υπουργείο θεωρεί πως οι γνώσεις για το Μεταξοχώρι, τον Κούρο του Απόλλωνα στην Νάξο, την Αλόννησο, τον μηχανισμό των Αντικυθήρων, αλλά και το ελάχιστο επαρκές εισόδημα είναι προϋποθέσεις για την ελληνική ιθαγένεια, τότε τους προκαλώ να έρθουν να πάρουν πίσω και την δική μου, κι ας γυρίζω στους δρόμους χωρίς υπηκοότητα, άλλωστε όπως έχει πει και ο Μπρέγκοβιτς «Η πατρίδα είναι ένας συναισθηματικός τόπος, πέρα από σύνορα».