Χρήστος Κάτσικας
Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Β 2174/8-4-2024 Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) για τη διεξαγωγή σε εθνικό επίπεδο εξετάσεων διαγνωστικού χαρακτήρα για τους/τις μαθητές/τριες της ΣΤ' τάξης των Δημοτικών σχολείων και της Γ' τάξης των Γυμνασίων (Ελληνική PISA).
Λίγο πριν την παραίτησή της είχε καταθέσει η πανεπιστημιακός κ. Χρύσα Σοφιανοπούλου από τη θέση της Εθνικής Συντονίστριας του Προγράμματος PISA του ΟΟΣΑ και από το ΔΣ του ΙΕΠ, του οποίου ήταν μέλος ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται και οι εξετάσεις PISA σε 43 δημόσια και ιδιωτικά ΓΕΛ και ΕΠΑΛ, που ξεκίνησαν στις 8/4 και ολοκληρώνονται στις 26 Απριλίου 2024.
Παράλληλα στην Τράπεζα Θεμάτων θα καταρτιστούν θέματα με τη λογική και τη διατύπωση που υιοθετεί ο διαγωνισμός PISA. Η απόφαση για «φροντιστήριο» στο PISA ελήφθη διότι θεωρείται ότι τα θέματα του διαγωνισμού δεν συνάδουν με τη φιλοσοφία του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος και άρα οι μαθητές δεν έχουν εξοικειωθεί με αυτά.
Πως «δένονται» οι εξετάσεις της «ελληνικής Pisa» με την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών;
Πριν λίγους μήνες (Α΄ 10ήμερο του Νοεμβρίου 2023) o Κυριάκος Πιερρακάκης συναντήθηκε στο Παρίσι με τον Γενικό Γραμματέα του OECD Mathias Cormann και τον Διευθυντή Εκπαίδευσης και Δεξιοτήτων Andreas Schleicher στο πλαίσιο της 42ης διάσκεψης της UNESCO.
Με αφορμή τις επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών στο Διεθνές Πρόγραμμα PISA συζήτησαν για αλλαγές στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και επικεντρωθήκαν σε πρακτικές που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στην Ελλάδα.
Τι προετοιμάζει, αλήθεια, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας με τη συμφωνία με τον ΟΟΣΑ; Και πως "δένεται" η απόφαση με το νέο τεστ που ετοιμάζεται;
Η θέσπιση του ελληνικού PISA κατ' αναλογία με εκείνου του διεθνούς προγράμματος για την αξιολόγηση των μαθητών (Programme for International Student Assessment – PISA) του Ο.Ο.Σ.Α., όπως ονομάστηκε, δεν πρόκειται για έναν αθώο σχεδιασμό του ΥΠΑΙΘ. Πρώτον είναι φανερό ότι όλη η υπόθεση θα εξελιχθεί σε ένα μηχανισμό «παρακυβέρνησης» της εκπαιδευτικής διαδικασίας καθώς τα δοκίμια αξιολόγησης θα προωθούν μια συγκεκριμένη αντίληψη για τη σχολική γνώση, τη διδασκαλία, τη μάθηση, τη σχολική επιτυχία, το μαθητή, κ.ά., που προβάλλουν (και ως ένα βαθμό επιβάλλουν) αντίστοιχες αρχές στην οργάνωση της ίδιας της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Δεύτερον τα αποτελέσματα αυτών των τεστ θα αξιοποιηθούν ως εργαλείο για την κατηγοριοποίηση των σχολείων και θα χρησιμοποιηθούν και ως «κριτήρια» για την αξιολόγηση των ίδιων των εκπαιδευτικών.
Να επισημάνουμε ότι τίποτε δεν γίνεται και δεν λέγεται τυχαία από την επίσημη κρατική εκπαιδευτική πολιτική. Να θυμίσουμε τις κατευθύνσεις – οδηγίες – επιβολές του Ο.Ο.Σ.Α. για το παραπάνω θέμα. Με τίτλο: «Ευθυγραμμίζοντας τα εκπαιδευτικά επίπεδα με την αξιολόγηση των μαθητών» ο Ο.Ο.Σ.Α. αρχίζει με δύο επισημάνσεις και καταλήγει σε μία οδηγία που είναι και το «ζουμί» της πολιτικής του. Αφού σημειώνει ότι είναι απαραίτητη «η σύνδεση μεταξύ της αξιολόγησης μαθητών, σχολικών μονάδων και εκπαιδευτικών» επισημαίνει ότι: «η αξιολόγηση της σχολικής μονάδας, του εκπαιδευτικού καθώς και τα τυποποιημένα τεστ για την αξιολόγηση των μαθητών σε εθνικό επίπεδο πρέπει να εξεταστούν μαζί, έτσι ώστε όχι μόνο να είναι αποτελεσματικές οι νέες πολιτικές όσον αφορά την επίτευξη των στόχων του πλαισίου αξιολόγησης, αλλά και να δημιουργούν συμπληρωματικότητες...».
Η παραπάνω «οδηγία» του ΟΟΣΑ είναι και το «ζουμί» της πολιτικής που έχει χαράξει το υπουργείο Παιδείας και φωτίζει τους αφανείς στόχους και τις επιδιώξεις του.
Με λίγα λόγια η στόχευση είναι το να αποτελέσουν η «απόδοση» των μαθητών και τα «μαθησιακά αποτελέσματα» βασικό «πυλώνα» του νέου «οικοδομήματος» αξιολόγησης της σχολικής μονάδας και των εκπαιδευτικών.
Το ΥΠΑΙΘΑ στο πλαίσιο αυτό, με βάση την ψηφιοποίηση των υπηρεσιών της Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (ΑΔΙΠΠΔΕ), έχει έτοιμη την «έξυπνη» πλατφόρμα και Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα «στο οποίο θα γίνεται η συστηματική καταχώριση των δεδομένων της αξιολόγησης μαθητών, εκπαιδευτικών, σχολείων και εκπαιδευτικού έργου καθώς και η επεξεργασία των δεδομένων και της εσωτερικής και της εξωτερικής αξιολόγησης των σχολικών μονάδων, της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών καθώς και των στελεχών εκπαίδευσης» («Βίβλος Ψηφιακού Μετασχηματισμού 2020-2025»).
Και όποιος, χωμένος στις συστάδες των θάμνων που τον περιβάλλουν χάνει το δάσος από το οπτικό του πεδίο, καλό είναι να κάνει ένα βήμα στα πλάγια για να δει καθαρότερα μπροστά του. Δύσκολη και δυσάρεστη ενέργεια, αλλά αναγκαία.
Ιχνηλατώντας τη συνταγολογία
Τη «γραμμή» σύνδεσης των επιδόσεων των μαθητών με την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και παράλληλα την κατανομή των κρατικών πόρων βάσει αποτελεσμάτων και λογοδοσία βάσει επίδοσης καθόλου τυχαία την ανακαλύπτουμε την τελευταία δεκαετία να διαπερνά την εκπαιδευτική πολιτική του ΥΠΑΙΘΑ.
Μια παρόμοια πρόθεση εκδηλώθηκε, αλλά δεν προχώρησε, τον Μάρτιο του 2013, όταν επιχειρήθηκε να εισαχθεί στον ν. 4142/2013 «Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (ΑΔΙΠΠΕ)» τροπολογία για την αξιολόγηση σε πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση που όριζε με σαφήνεια, ανάμεσα σε άλλα, ότι η αξιολόγηση-κρίση των εκπαιδευτικών θα γίνεται με βάση τις επιδόσεις των μαθητών τους.
Ενάμιση χρόνο αργότερα με άρθρο του στην «Καθημερινή της Κυριακής» (16/11/2014), με τίτλο «Η επόμενη μέρα: Μεταρρυθμιστικό άλμα στο αύριο», ο τότε πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς ανακοίνωνε, ανάμεσα σε άλλα, το επόμενο κύμα μεταρρυθμίσεων στην Παιδεία με τα παρακάτω λόγια: «Αναβάθμιση της δημόσιας Παιδείας, ώστε να κρίνεται το έργο των εκπαιδευτικών από τα αποτελέσματά τους, δηλαδή από τις επιδόσεις των μαθητών στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο».
Αλλά και στις 31-8-2017 ο υπουργός Παιδείας, Κώστας Γαβρόγλου, σε συνέντευξή του στον Real Fm αναφερόμενος στο νέο Λύκειο δήλωσε ότι «το διαγώνισμα του Ιανουαρίου θα είναι ένας τρόπος να δούμε αν οι δάσκαλοι και οι καθηγητές είναι αποτελεσματικοί». Με τη δήλωση αυτή ουσιαστικά αποκαλυπτόταν ότι στις προθέσεις του υπουργείου Παιδείας ήταν να καθορίζονται ως κριτήρια αξιολόγησης των εκπαιδευτικών και των σχολικών μονάδων τα μαθησιακά αποτελέσματα, δηλαδή οι επιδόσεις των μαθητών.
