*του Αποστόλη Νικολόπουλου - selidodeiktis
Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω του κορονοϊού (30/1/20-5/5/23) είχε βαριές επιπτώσεις στην ΕΕ και υιοθετήθηκαν προγράμματα ανάκαμψης, που προσαρμόζουν και βαθαίνουν αντιδραστικές αποφάσεις που είχε λάβει η Ένωση πριν τον κορονοϊό. Σε αυτά προστίθενται οι επιπτώσεις της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και της στάσης που υιοθέτησε η ΕΕ μπροστά σ’ αυτό το ζήτημα. Βασικές προτεραιότητες της Ένωσης, όπως η «πράσινη» και η ψηφιακή μετάβαση, δεν αναιρούνται αλλά λαμβάνονται σοβαρά υπόψη στις νέες συνθήκες. Έτσι, σε κείμενα της ΕΕ υπάρχουν έντονες αναφορές στις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις «στους τομείς της ενέργειας, των τροφίμων, της οικονομίας, της ασφάλειας, της γεωπολιτικής» που «θα επηρεάσουν την πορεία προς την επίτευξη δίκαιης πράσινης και ψηφιακής μετάβασης». Ιδιαίτερα για την εκπαίδευση, τονίζονται οι «ριζικές αλλαγές στην αγορά εργασίας της ΕΕ και τις σχετικές δεξιότητες» και ότι «τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης πρέπει να προσαρμοστούν στη νέα κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα».[i]
Ξεκαθαρίζουμε ότι καίριες ενέργειες της ΕΕ γι’ αυτά τα θέματα είχαν ξεκινήσει και πριν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία στις 24/2/22. Νωρίτερα, μέσα στον Φεβρουάριο, είχαν εκδοθεί το ντοκουμέντο για την οικοδόμηση ευρωπαϊκού χώρου έρευνας για καθαρό υδρογόνο, η απόφαση για επέκταση ως το 2023 του μανιφέστου για την έρευνα για την covid-19 και συγκροτήθηκε ανανεωμένη συμβουλευτική ομάδα ειδικών (ανάμεσά τους και ακαδημαϊκών) για την κοινωνική, πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Επιπλέον, στα τέλη Ιανουαρίου είχε εκδοθεί αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του Horizon 2020 για την έρευνα και την καινοτομία.
Εντούτοις, οι συνέπειες της covid-19 και οι διεθνείς συγκρούσεις επιδρούν συνδυασμένα και καθοριστικά στις κατευθύνσεις της ΕΕ για την εκπαίδευση και την έρευνα από το 2022 και μετά. Τα στρατηγικά αγκωνάρια παραμένουν (επιχειρηματικοποίηση, ενιαίος χώρος κ.λπ.), ενώ βασικές έννοιες και μέσα πολιτικής διατηρούνται και ενισχύονται (αξιολόγηση, αυτονομία, «εξωστρέφεια» κ.ο.κ.). Τα νέα δεδομένα αναδεικνύουν όμως και επείγουσες προτεραιότητες, νέους τρόπους δράσης, ίσως και τάσεις, τα οποία διερευνούμε στο παρόν άρθρο.
«Πράσινη» μάθηση – Ψηφιακή εκπαίδευση
Υπάρχει καταρχήν πολύ μεγαλύτερη επιμονή από μέρους της ΕΕ να προχωρήσουν τα θέματα πράσινης και ψηφιακής μετάβασης στον χώρο της εκπαίδευσης, σύμφωνα με τη διεθνή στρατηγική προσέγγιση του κεφαλαίου. Έτσι, στις 16/6/22 εγκρίθηκε σύσταση του ευρωπαϊκού συμβουλίου «σχετικά με τη μάθηση για την πράσινη ανάπτυξη και τη βιώσιμη ανάπτυξη». Αυτές ορίζονται ως ένας «από τους τομείς προτεραιότητας στις πολιτικές και τα προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης» και συνιστάται η ευρεία παροχή σχετικών «ευκαιριών μάθησης σε τυπικά, μη τυπικά και άτυπα περιβάλλοντα». Με όσα προβλέπει η σύσταση, επιχειρείται η κάλυψη παραγωγικών αναγκών, η εκμετάλλευση της αυξημένης ευαισθησίας της νεολαίας για θέματα περιβάλλοντος, το «ξέπλυμα» του καπιταλισμού για την περιβαλλοντική κρίση και η διαμόρφωση συνειδήσεων ήδη από την προσχολική ηλικία, αλλά και αργότερα, με πλήθος μέσων.
Πολλά κατευθυντήρια κείμενα δράσης αφορούν τις ψηφιακές δεξιότητες. Μία πρώτη γκάμα εκδόθηκε στα τέλη του 2022, όταν εγκρίθηκε το βασικό πρόγραμμα πολιτικής της ΕΕ για τον ψηφιακό μετασχηματισμό, που ένας από τους τέσσερεις βασικούς τομείς του είναι η ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων και της ψηφιακής εκπαίδευσης.[ii] Τότε βγήκαν και τα συμπεράσματα του Συμβουλίου για την «ευημερία στην ψηφιακή εκπαίδευση», κινούμενα στη γνωστή αντιδραστική κατεύθυνση των υπερεθνικών οργανισμών του κεφαλαίου, όπου π.χ. η εξ αποστάσεως «διδασκαλία» θεωρείται «χρήσιμη εμπειρία».
Τον Νοέμβριο του 2023 εκδόθηκαν δύο ακόμα συστάσεις για την ψηφιακή εκπαίδευση. Περιέχουν αρκετά σημεία παρόμοια με εξαγγελίες που πλέον αναπτύσσονται στην Ελλάδα και προκαλούν αντιδράσεις των μαχόμενων τμημάτων της εκπαίδευσης. Καλούν τα κράτη-μέλη σε αναπροσαρμογή των εθνικών στόχων, εγκάρσια διδασκαλία ψηφιακών δεξιοτήτων σε διάφορα μαθήματα, εξασφάλιση περισσότερων επαγγελματιών στον χώρο των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, καθώς και ψηφιακή προσαρμογή της διδασκαλίας (τεχνοκρατία στη διδασκαλία).
Προσαρμογές και αλλαγές στην έρευνα και τη χρηματοδότηση
Η προσπάθεια για δυναμική διείσδυση χωρών και επιχειρήσεων της ΕΕ σε νευραλγικούς κλάδους αναγκαστικά συνοδεύεται από νέες κατευθύνσεις και προσαρμογές της Ένωσης στα θέματα «καινοτομίας». Πολλές από τις σημαντικές εξελίξεις που συμβαίνουν στα ελληνικά ΑΕΙ συνδέονται άμεσα με αυτές. Ιδιαιτέρως, στα τέλη Νοέμβρη 2022 το Συμβούλιο δημοσιοποίησε τα συμπεράσματά του για το νέο ευρωπαϊκό θεματολόγιο καινοτομίας, στοχεύοντας αυτό να βοηθήσει στην «ανάκαμψη», να επιταχύνει την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση και να «διασφαλίσει την τεχνολογική κυριαρχία της Ευρώπης». Μία απλή ανάγνωση κάνει φανερή τη σχέση του με την ενίσχυση «νεοφυών» επιχειρήσεων στα ΑΕΙ, τη στοχευμένη χρηματοδότηση συνεργειών έρευνας και την «παρότρυνση» στα ΑΕΙ «να αναπτύξουν στενή συνεργασία με οικονομικούς, βιομηχανικούς και κοινωνικούς εταίρους».
Για το θέμα της χρηματοδότησης αποτελεί κρίσιμη εξέλιξη ότι, μετά την άρση του καθεστώτος πανδημίας, αυτή «περνά» βασικά μέσα από χρηματοδοτικά εργαλεία όπως το Ταμείο Ανάκαμψης και το Ταμείο Συνοχής. Η ΕΕ καλεί επίσης τα κράτη-μέλη να «συνεισφέρουν» περισσότερο στην εκπαίδευση, με παράλληλο πάντως «σεβασμό» των ασφυκτικών δημοσιονομικών κανόνων που έχει θέσει. Ως βασικό ζήτημα θεωρείται η διερεύνηση των παραμέτρων βέλτιστης αξιοποίησης των «επενδύσεων στην εκπαίδευση», που πρακτικά σημαίνει τη μέγιστη συνεισφορά τους στην προώθηση εκπαιδευτικών αναδιαρθρώσεων και εφαρμοσιμότητα στην παραγωγή και την αγορά.[iii] Από εδώ προκύπτει ότι οποιαδήποτε κριτική για τα χρήματα που δίνονται για την παιδεία δεν μπορεί να εξαντλείται στο αν είναι λίγα ή πολλά, αλλά να δείχνει τη σκοπιμότητα και τον ταξικό ρόλο των χρηματοδοτήσεων, πως το μεγαλύτερο μερίδιο των ποσών προωθεί αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις και μπίζνες.
Ελλείψεις εργατικού δυναμικού, αναζήτηση «κατάλληλων» δεξιοτήτων
Η εξασφάλιση της άμεσης κάλυψης των αναγκών της παραγωγής, και με τέτοιο τρόπο που να επιτυγχάνεται επίσης η μεγαλύτερη δυνατή κερδοφορία των επιχειρήσεων, αποτελεί πλέον δυσεπίλυτο πρόβλημα στην ΕΕ. Εκθέσεις του 2021 διαπίστωναν «ελλείψεις δεξιοτήτων» ή εργατικού δυναμικού, κατονομάζοντας 28 επαγγέλματα και διάφορους τομείς (υγειονομική περίθαλψη, φιλοξενία, κατασκευές, θετικές επιστήμες κ.λπ.), ενώ άλλες έρευνες δείχνουν επιταχυνόμενη γήρανση του εργαζόμενου τμήματος του πληθυσμού σε αρκετές περιφέρειες της Ένωσης. Η ΕΕ προωθεί μεγάλης εμβέλειας πρωτοβουλίες για να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση. Αυτές όμως στρέφονται σε βάρος του κόσμου της εργασίας, παρόλο που τα προβλήματα οφείλονται στη νομοτελειακά ανισόμετρη ανάπτυξη στα πλαίσια του καπιταλισμού, στην κρίση του, στα ολέθρια αποτελέσματα των αντιλαϊκών πολιτικών και στις αδηφάγες ορέξεις των επιχειρήσεων που τα θέλουν όλα καταπώς τους βολεύει.
Έτσι, σε επικοινωνία της Κομισιόν προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (Harnessing Talent in Europe’s regions, 17/1/23) εκτέθηκε αναλυτικά η ίδρυση ειδικού μηχανισμού[iv] για την αντιμετώπιση προβλημάτων που εμφανίζονται σε διάφορες περιφέρειες. Ένας από τους πιο σημαντικούς άξονές του αφορά την «αναβάθμιση της αποτελεσματικότητας της εκπαίδευσης και της αγοράς εργασίας». Ουσιαστικά πρόκειται για μέτρα περιφερειακής πολιτικής που εξυπηρετούν την πλήρη υποταγή της εκπαίδευσης σε στενά συμφέροντα των επιχειρήσεων, με παρεμβάσεις όμως πολύ πιο επεξεργασμένες ή προσηλωμένες στην αξιοποίηση ιδιαίτερων ομάδων πληθυσμού. Τονίζουμε ότι διάφορα μέτρα στη χώρα μας, όπως η προέλκυση μεταναστών ως εργατικό δυναμικό ή «ταλέντων» μέσω συμφωνιών ΑΕΙ, περιλαμβάνονται στο «Harnessing Talent».
Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανακήρυξε το διάστημα 9/5/23-8/5/24 ως «Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων» για την ΕΕ (συνολικά, όχι μόνο για την εκπαίδευση), ώστε να γίνουν διάφορες δραστηριότητες με γενικό στόχο την «περαιτέρω προώθηση μιας νοοτροπίας επανειδίκευσης και αναβάθμισης των δεξιοτήτων». Το συνέδεσε επίσης με την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, καθώς και με το εργοδοτικό επιχείρημα που ερμηνεύει την οικονομική πραγματικότητα μέσω της αναντιστοιχίας των δεξιοτήτων των εργαζομένων με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Το Έτος Δεξιοτήτων αποτελεί βασική δράση και φιγουράρει στα highlights του site της ΕΕ, μαζί με την υποστήριξη στην Ουκρανία και το σχέδιο ανάκαμψης NextGenerationEU. Ενδεικτικά, τον Φλεβάρη και έως τα μέσα Μάρτη 2024, στην Ελλάδα είχαν προγραμματιστεί εκδηλώσεις διαφήμισης των ΕΠΑΣ στη Θεσσαλία, event στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και εκδήλωση του Cedefop, του αποκεντρωμένου οργανισμού για την ΕΕΚ, στη Θεσσαλονίκη.
Νεότερη σχετική εξέλιξη, με αναπόφευκτα σημαντικές συνέπειες, είναι το πακέτο για την αντιμετώπιση ελλείψεων ανθρώπινου δυναμικού που ανακοινώθηκε τον Νοέμβριο του 2023. Αυτό περιλαμβάνει την πρόταση σύστασης «Europe on the Move» που αποσκοπεί στην «προσέλκυση ταλέντων» στην ΕΕ και περιέχει συγκεκριμένα μέτρα και κατευθύνσεις,[v] μία σύσταση «για την αναγνώριση των προσόντων υπηκόων τρίτων χωρών» και τη δημιουργία μιας πλατφόρμας-δεξαμενής άντλησης ταλέντων (EU Talent Pool).
Τον ίδιο μήνα, στη συνεδρίαση των υπουργών Παιδείας, συζητήθηκε και η προσέλκυση «ταλέντων γένους θηλυκού» στους κλάδους STEAM. Αυτό το θέμα έχει ανέβει ψηλά στην ατζέντα εδώ και κάποια χρόνια, ενώ επιδιώκεται και γενικότερα η προσέλκυση γυναικών στην αγορά εργασίας, προκειμένου να καλυφθούν ελλείψεις. Εξάλλου, η σύσταση του Συμβουλίου για την προσχολική αγωγή (Δεκέμβριος 2022) περιείχε κατευθύνσεις για «να διευκολύνεται η συμμετοχή γυναικών στην αγορά εργασίας» και να προσφερθούν «λύσεις σε γονείς με άτυπο ωράριο εργασίας». Αντίστοιχα μέτρα για την προσχολική αγωγή έχουμε ήδη δει στη χώρα μας, την ίδια στιγμή που ανθεί και ενισχύεται ο ιδιωτικός τομέας σε αυτό το πεδίο.
Η μεγάλη και κατεπείγουσα κινητικότητα για όλα τα παραπάνω θέματα τελικά συμπυκνώνεται σε αντιλαϊκά μέτρα, συνδυάζεται με επέκταση της κατάρτισης και των πιστοποιήσεων, ενώ προβάλλονται ως αποδεκτές λύσεις τα βραχυχρόνια προγράμματα μάθησης π.χ. σε συνεργασία με επιχειρήσεις.
Δεξιότητες και ενιαίος χώρος εκπαίδευσης
Τα νέα μέτρα για τις δεξιότητες μπορούν να είναι αποδοτικά για τις επιχειρήσεις, να τους προσδώσουν κέρδη και ανταγωνιστική ισχύ, μόνο αν συνδυαστούν με τις αποκαλούμενες «εμβληματικές» δράσεις του ευρωπαϊκού θεματολογίου δεξιοτήτων (Ιούλιος 2020). Αυτές δεν είναι νέες αποφάσεις και προτεραιότητες, αλλά -εφόσον προχωρήσουν- θα έχουν σοβαρές συνέπειες και σχετίζονται στενά με τις νεότερες. Τον Ιούνιο του 2022 εκδόθηκαν συστάσεις που περιέχουν βήματα προώθησης και τεχνικές διευθετήσεις για δύο απ’ αυτές τις δράσεις: τα μικροδιαπιστευτήρια και τους ατομικούς λογαριασμούς μάθησης.
Τα μικροδιαπιστευτήρια «αποτελούν τεκμηρίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων που έχει αποκτήσει ο εκπαιδευόμενος έπειτα από μικρό όγκο δραστηριοτήτων μάθησης». Εξ ορισμού, συνεπάγονται τον πολλαπλασιασμό των σύντομων προγραμμάτων σπουδών και κατάρτισης. Χρησιμεύουν επίσης στην επαλήθευση ότι ο υποψήφιος εργαζόμενος έχει ακριβώς τα προσόντα που θέλει ο εργοδότης. Συνεπώς, αποτελούν μέσα παραπέρα κατακερματισμού της «γνώσης», έμφασης στην κατάρτιση και απόλυτης υποταγής στις επιλογές των επιχειρηματιών. Η συγκεκριμένη σύσταση «απλώνεται» σε διάφορα πεδία (προγράμματα ΑΕΙ, πράσινη εκπαίδευση κ.λπ.) και προωθεί τις «ατομικές διαδρομές» μάθησης, που τελικά αποδυναμώνουν την εργατική τάξη.
Η άλλη σύσταση ορίζει ότι «ατομικός λογαριασμός μάθησης» είναι μέθοδος παροχής «ατομικών δικαιωμάτων κατάρτισης», δηλαδή είναι προϋπολογισμένα χρήματα που πιστώνονται σε όποιον δικαιούται κατάρτιση βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων και σε τομείς ενδιαφέροντες για τις επιχειρήσεις. Πρακτικά, αφού αυτές δε διαθέτουν αρκετά χρήματα για καταρτίσεις των εργαζομένων, θα καλυφθεί το κενό με χρήματα των φορολογούμενων.
Μία επίσης παλιότερη κατεύθυνση που προχωρά αποφασιστικά, και που οι συνέπειές της ήδη βιώνονται έντονα και στα ελληνικά ΑΕΙ, είναι αυτή για τα Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια, καθώς οι χρηματοδοτήσεις για τις σχετικές συμπράξεις αυξάνονται από χρόνο σε χρόνο.
Δικαιώματα των παιδιών
Τα τελευταία χρόνια αναπτύσσονται οι επεξεργασίες της ΕΕ για τα θέματα δικαιωμάτων του παιδιού. Από τη μια μεριά, αυτό προκύπτει λόγω της όξυνσης των σχετικών προβλημάτων στη δήθεν «δημοκρατική» ΕΕ,[vi] αλλά και των ανακατατάξεων που απορρέουν από τους καπιταλιστικούς πολέμους, τις εκτοπίσεις πληθυσμών κ.λπ. Από την άλλη, έτσι επιχειρείται να καλλωπίσει την εικόνα της, να «βγάλει λάδι» το σύστημα, να ενισχυθούν συντηρητικά αντανακλαστικά και στρατηγικές επιλογές της.
Από αυτή τη σκοπιά πρέπει να ερμηνεύεται η εμμονή της στα θέματα «κυβερνοασφάλειας», καθώς και ότι τα ζητήματα π.χ. ψηφιακών γνώσεων ή της σχολικής εγκατάλειψης[vii] αναλύονται στο πλαίσιο της «ευημερίας» (well-being), που μεθοδολογικά ευνοεί τη δικαιολόγηση κυρίαρχων επιλογών. Ενόσω επίσης γράφεται αυτό το άρθρο, αναμένεται η οριστική έγκριση μέτρων για τη σεξουαλική κακοποίηση.
Πολύ σημαντική εξέλιξη είναι η εντεινόμενη εργαλειοποίηση των προβλημάτων των παιδιών σε περιοχές που «βρίσκονται σε κρίση», πρώτα-πρώτα των Ουκρανόπουλων, από μέρους της ΕΕ. Η ρητορική της εστιάζει μόνο σε κάποιες περιοχές του πλανήτη, συντασσόμενη με τις ΗΠΑ, και δικαιολογεί την πολεμοκάπηλη στάση της. Αυξάνεται η σχετική ιδεολογική παρέμβαση στα σχολεία,[viii] ενώ η οικονομική βοήθεια αξιοποιείται για κέρδη και πολιτική επέμβαση (και στον χώρο της εκπαίδευσης).
«Ευρωπαϊκές αξίες», «δημοκρατική πολιτειότητα» και νεολαία
H EE καταβάλλει ιδιαίτερες προσπάθειες για να καταπολεμήσει τις αριστερές ριζοσπαστικές τάσεις στο εσωτερικό της και να προσεταιριστεί τη νέα γενιά με τις επιλογές και τα ιδεολογήματα που προβάλλει. Γι’ αυτόν μάλιστα τον σκοπό, εκπόνησε ειδική στρατηγική για τη νεολαία (EU Youth Strategy 2021-2027) και, πριν το Έτος Δεξιοτήτων 2023, είχε προηγηθεί το Διεθνές Έτος Νεολαίας 2022. Πρέπει όμως να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο ότι, ακριβώς τους τελευταίους μήνες, στήνονται εκτεταμένες παρεμβάσεις με ιδιαίτερο στόχο τη νεολαία.
Αρχικά, τον περασμένο Σεπτέμβρη δημοσιοποιήθηκε κοινό πλαίσιο ΕΕ-ΟΟΣΑ για τις «οικονομικές ικανότητες» (financial competences) παιδιών και νεολαίας. Στηριγμένα σε αυτό, διάφορα εμπλεκόμενα μέρη θα δραστηριοποιηθούν ώστε η νεολαία να «μάθει» για το χρήμα, το «επενδύειν», τις ψηφιακές συναλλαγές κ.ά. Οι νέοι, σα να λέμε, πρέπει να εμπεδώσουν πως δε χρειάζονται αγώνες ενάντια στο ζοφερό παρόν και το δυσοίωνο μέλλον τους, αλλά συνετή οικονομική διαχείριση και ψηφιακές γνώσεις.
Η σαφής σχέση με τις τωρινές συνθήκες αποκαλύπτεται πιο καθαρά, όμως, στα συμπεράσματα του Συμβουλίου των υπουργών Παιδείας (Νοέμβριος 2023) για τον ρόλο της εκπαίδευσης και κατάρτισης στην προώθηση «των κοινών ευρωπαϊκών αξιών και της δημοκρατικής πολιτειότητας». Στο δελτίο τύπου, αυτά συσχετίζονται με τις ευρωπαϊκές εκλογές «σε μια εποχή όπου η δημοκρατία βρίσκεται υπό πίεση». Καθορίζονται συγκεκριμένοι τρόποι προώθησης από τα κράτη-μέλη, καθώς και μορφές συνεργασίας τους με την Κομισιόν για πρόσθετες παρεμβάσεις. Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι οι επισκέψεις ευρωβουλευτών σε σχολεία της χώρας μας το περασμένο διάστημα δεν έγιναν τυχαία.
Κάποια ζητήματα μορφοποιήθηκαν παραπέρα σε κατοπινή επικοινωνία της Κομισιόν (10/1/24), όπου περιγράφονται μέτρα για να υπάρχει η πλευρά «νεολαία» στις πολιτικές αποφάσεις της ΕΕ και για να «αντανακλαστεί η αντίληψη των νέων» σε κρίσιμα εκπαιδευτικά θέματα, που έχουν προγραμματιστεί για το 2024 (κοινό ευρωπαϊκό πτυχίο, πλαίσιο ποιότητας καταρτίσεων, κατευθυντήριες γραμμές για το «ευ ζην» στα σχολεία κ.ά.).
Εν κατακλείδι, παράλληλα με την εμβάθυνση των εκπαιδευτικών κατευθύνσεων της ΕΕ, συντελείται και στενότερη σύνδεση με τις γενικότερες στρατηγικές επιλογές της στο νέο «περιβάλλον» (ενέργεια, ψηφιακά, βιομηχανική πολιτική, γεωπολιτικές διαμάχες). Αυτά συνδυάζονται με τακτικές πρόσθετης ιδεολογικής στήριξης και οδηγούν, συνολικά, σε ραγδαία αντιδραστικοποίηση της εκπαίδευσης. Είναι μια πραγματικότητα που επιτάσσει ευρύτερη και ανατρεπτική λογική για τους εκπαιδευτικούς αγώνες, τέτοια που θα βάζει στο κάδρο τη γενική εικόνα. Επίσης, κανείς δεν μπορεί να αγνοεί τον «ελέφαντα στο δωμάτιο», τον καταλυτικό ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το τρίπτυχο ανυπακοή-ρήξη-αποδέσμευση από την ΕΕ με αντικαπιταλιστικούς όρους είναι αναγκαία προϋπόθεση για μια αξιοβίωτη ζωή της εργατικής τάξης και της νεολαίας.
[i] «Έκθεση στρατηγικών προβλέψεων 2022. Διασύνδεση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης στο νέο γεωπολιτικό πλαίσιο»
[ii] Το πρόγραμμα λέγεται 2030 «Πορεία προς την ψηφιακή δεκαετία» και οι άλλοι τομείς είναι οι ψηφιακές υποδομές, ο ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων και η ψηφιοποίηση των δημοσίων υπηρεσιών. Η σύνδεση με πρόσφατα εγχώρια σχετικά νομοθετήματα είναι άμεση.
[iii] Βλέπε π.χ. «Investing in Education» (Απρίλιος 2023, έκδοση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής).
[iv] Talent Booster Mechanism (Μηχανισμός Ενίσχυσης Ταλέντου).
[v] Η τελική μορφή της σύστασης θα ψηφιστεί τον επόμενο Μάιο.
[vi] Σύμφωνα με την ΕΕ, το 2022 καταγράφηκαν 1,5 εκατομμύρια περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών σε αυτήν, ενώ το 2019 «φιλοξενούσε» τα 2/3 του παγκόσμιου διαδικτυακού υλικού τέτοιας κακοποίησης.
[vii] Βλέπε π.χ. τη σύσταση της 28/11/22 για τη σχολική επιτυχία.
[viii] Πολλές καμπάνιες «κουμπώνουν» συγκαλυμμένα με τη γενικότερη διεθνή στάση της, π.χ. δράσεις ενάντια στον αντισημητισμό.
- Εκπαιδευτικός Β΄βάθμιας – Μαθηματικός
