Αγαπητοί γονείς,
Όπως ίσως έχετε ενημερωθεί ήδη από το σχολείο σας, στις 18 Μάη 12.000 παιδιά Στ΄ Δημοτικού και Γ’ Γυμνασίου θα εξεταστούν στον «ελληνικό διαγωνισμό PISA», στα μαθήματα της Γλώσσας και των Μαθηματικών. Η διεξαγωγή του διαγωνισμού αυτού γίνεται με βάση τον νόμο που ψηφίστηκε το καλοκαίρι για την εκπαίδευση. Φέτος θα γίνει δοκιμαστικά σε 300 δημοτικά και 300 γυμνάσια σε όλη τη χώρα.
Ο διαγωνισμός αυτός γίνεται εδώ και πολλά χρόνια σε διεθνές επίπεδο, για να συγκρίνει τα εκπαιδευτικά συστήματα από πολλές χώρες και να «παρθούν μέτρα». Τι σημαίνει όμως στην πραγματικότητα αυτό; Σε τι έχει βελτιώσει το εκπαιδευτικό μας σύστημα, την εκπαίδευση των παιδιών σας;
Το Υπουργείο Παιδείας αποφάσισε να «μεταφέρει» αυτό τον διαγωνισμό μεταξύ των σχολείων της χώρας μας. Από την πρώτη στιγμή οι εκπαιδευτικοί είπαμε όχι στη διεξαγωγή του. Το Υπουργείο θα προσπαθήσει να σας πείσει ότι είναι για το «καλό των παιδιών σας», ότι «με βάση τα αποτελέσματά του θα βελτιώσουμε την εκπαίδευση», ότι είναι διαγωνισμός «ανώνυμος και αντικειμενικός» άρα δεν έχετε τίποτε να φοβηθείτε. Χωρίς να παίρνει καν υπόψη ότι τα παιδιά μας έχουν βγει από μια δύσκολη, μακρόχρονη διαδικασία κλειστών σχολείων και τηλε- «εκπαίδευσης» λόγω της πανδημίας, και που όλοι αναγνωρίζουν τα κενά στη μάθηση που αυτή η κατάσταση έχει δημιουργήσει. Μια διαδικασία που συνεχίστηκε και τη φετινή σχολική χρονιά, με πολλές και συχνές απουσίες μαθητών και εκπαιδευτικών , αποτέλεσμα των ανύπαρκτων μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Ας δούμε λοιπόν μερικές βασικές πλευρές αυτού του διαγωνισμού:
Είμαστε η μοναδική χώρα παγκόσμια που «κατεβάζει» τον διαγωνισμό αυτό σε τόσο μικρούς μαθητές, στην Στ΄ Τάξη του Δημοτικού.
Σε όποιες χώρες υπάρχουν εξετάσεις και στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές τους ζουν με μεγάλο άγχος για να τα καταφέρουν σε κάτι που πολλές φορές είναι έξω από τις δυνάμεις ή τις δυνατότητές τους. Τα θέματα και το πλαίσιο καθορίζεται από άλλους έξω από το σχολείο. Η λογική τους είναι: πρέπει από πολύ μικρή ηλικία να ξεχωρίσουν αυτοί «που τα καταφέρνουν» από αυτούς που «δεν μπορούν». Είτε αυτό αφορά το κάθε παιδί ξεχωριστά, είτε τη σχολική μονάδα ως σύνολο.
Μα, μπορεί να ρωτήσει κάποιος, αφού το εκπαιδευτικό μας σύστημα στηρίζεται στις εξετάσεις, δεν είναι καλό να μπορούν τα παιδιά από μικρά να εξοικειώνονται με αυτές;
Κατηγορηματικά όχι. Δεν υπάρχει «συνηθίζω να δίνω εξετάσεις» - γιατί άλλωστε να το κάνουμε αυτό; Οι εξετάσεις δημιουργούν άγχος, ξεχωρίζουν τους μαθητές σε «ικανούς» και «μη ικανούς», τα σχολεία σε «καλά» και «κακά» χωρίς να παίρνουν υπόψη τους την ιδιαιτερότητα, τις ξεχωριστές ανάγκες του κάθε παιδιού ή τις συγκεκριμένες συνθήκες μιας περιοχής ή ενός σχολείου. Σε καμία περίπτωση το σχολείο σε κάθε του βαθμίδα δεν πρέπει να είναι απλά ένας χώρος που τα παιδιά προετοιμάζονται για εξετάσεις.
Τα τεστ όμως θα είναι ανώνυμα και τα θέματα δεν θα τα βάζουν οι εκπαιδευτικοί των σχολείων, θα είναι από «Τράπεζα Θεμάτων», άρα θα είναι αντικειμενικά. Αυτό δεν είναι καλό;
Ναι μεν τα τεστ θα είναι ανώνυμα, όμως τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν σε επίπεδο σχολείου, δήμου και περιφέρειας. Αυτό σημαίνει ότι ένα σχολείο, άρα και οι μαθητές του που έχουν ονοματεπώνυμο, θα μπουν στη δημόσια κριτική. Όχι για να «βελτιωθεί» αλλά για να «στοχοποιηθεί».
Όσο για την «Τράπεζα θεμάτων» , η εμπειρία δείχνει ότι έχει σκοπό να δυσκολέψει και να ματαιώσει τους μαθητές μας. Είναι εκτός της καθημερινής, σχολικής πραγματικότητας. Τα θέματα αυτά δεν παίρνουν υπόψη τις ξεχωριστές ανάγκες ή δυσκολίες που έχει το κάθε σχολείο και το κάθε παιδί. «Ξεχνά» ότι υπάρχουν πολλοί παράγοντες που καθορίζουν τις σχολικές επιδόσεις. Είναι φτιαγμένα έτσι λες και θέλουν να αποδείξουν ότι τα παιδιά σας «δεν τα παίρνουν τα γράμματα» και ότι εμείς οι εκπαιδευτικοί είμαστε «ανίκανοι» να τα διδάξουμε. Μια ματιά στις τράπεζες θεμάτων στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση που θα εφαρμοστεί φέτος στις Α’ και Β’ τάξεις του Λυκείου το αποδεικνύει. Δεν υπάρχουν λοιπόν «μετρήσιμα, αξιόπιστα και αντιπροσωπευτικά» αποτελέσματα όπως ισχυρίζεται το Υπουργείο Παιδείας. Εκπαιδευτικοί και γονείς γνωρίζουμε πολύ καλά ότι στο σχολείο δεν μπορούν όλα να μετρηθούν. Ούτε και πρέπει.
Μα δεν είναι σωστό αυτό που λέει το Υπουργείο ότι «Κανένα σύστημα δεν μπορεί να βελτιωθεί αν δεν αξιολογηθεί»;
Κανένα σύστημα δεν μπορεί να βελτιωθεί αν δεν ικανοποιούνται αυτά που χρόνια τώρα και εσείς οι γονείς και εμείς οι εκπαιδευτικοί διεκδικούμε. Λιγότερα παιδιά στην τάξη, μόνιμο και σταθερό εκπαιδευτικό προσωπικό, δομές που θα υποστηρίζουν τις ειδικές ανάγκες των μαθητών μας , γενναία χρηματοδότηση, βιβλία και προγράμματα σπουδών που θα κάνουν τα παιδιά να αγαπούν τη γνώση.
Τι πρέπει λοιπόν να κάνουμε;
Γι’ αυτό σας καλούμε να αποδοκιμάσετε αυτές τις εξετάσεις. Σας καλούμε να τις σαμποτάρετε. Βοηθήστε να μη γίνουν. Εμείς από τη δική μας πλευρά, μέσα από τα εκπαιδευτικά μας σωματεία και εσείς από τη δική σας, με τη δυνατότητα που έχετε να αποτρέψετε τη συμμετοχή των παιδιών σας, χωρίς καμία συνέπεια για εσάς ή εκείνα, πρέπει να ματαιώσουμε τη διεξαγωγή τους.
Γιατί αν πραγματοποιηθεί φέτος, από του χρόνου θα αφορά όλους τους μαθητές της Στ’ Τάξης του Δημοτικού και της Γ’ τάξης του Γυμνασίου και αργότερα και άλλες τάξεις και άλλα μαθήματα, κάτι που προβλέπει ο νόμος. Γιατί αν ξεκινήσει τώρα, δυσκολότερα θα εμποδίσουμε να γίνουν τα σχολεία μας και με αυτόν τον τρόπο χώροι που παιδιά και εκπαιδευτικοί θα πρέπει να περνούν μεγάλο μέρος της σχολικής τους καθημερινότητας για την προετοιμασία εξετάσεων και διαγωνισμών.
Γιατί θέλουμε ένα σχολείο που θα μορφώνει ολόπλευρα και ουσιαστικά, που δεν «θα διδάσκει για το τεστ». Γιατί δεν θέλουμε να γίνει και ο διαγωνισμός PISA άλλος ένας τρόπος που θα χωρίζει σε κατηγορίες μαθητές και σχολεία, που θα ανοίγει το δρόμο για ακόμα περισσότερες αντιεκπαιδευτικές πολιτικές.
ΚΑΛΟΥΜΕ ΣΕ ΑΠΕΡΓΙΑ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ
ΚΑΙ ΑΠΟΧΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤ(ΡΙ)ΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ PISA
ΣΕ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ
Α΄ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΘΗΝΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Ανοιχτή επιστολή προς τους γονείς των μαθητών μας
Γιατί πρέπει να πούμε όχι στις πανεθνικές εξετάσεις τύπου PISA
Στις 18 Μαΐου πραγματοποιούνται για πρώτη φορά στην Ελλάδα δοκιμαστικά και σε δείγμα 600 σχολείων πανεθνικές εξετάσεις (στη Γλώσσα και τα Μαθηματικά) για την Στ΄ τάξη δημοτικού και την Γ΄ γυμνασίου. Από την επόμενη χρονιά προγραμματίζεται να συμπεριλαμβάνουν όλους τους μαθητές των τάξεων αυτών, με τη νομική δυνατότητα να επεκταθούν με μια υπουργική απόφαση και σε άλλα μαθήματα και σε άλλες τάξεις. Με τα αποτελέσματα αυτών των εξετάσεων θα βαθμολογηθούν τα σχολεία, οι περιφέρειες και συνολικά το Δημοτικό Σχολείο και το Γυμνάσιο. Οι μαθητές/τριες δεν θα ενημερωθούν για το αποτέλεσμα του γραπτού τους. Η υπουργός ισχυρίζεται ότι έτσι θα μάθουμε αν και τι πρέπει να αλλάξουμε στα σχολεία. Η υπουργός λέει ψέματα, γιατί:
· Οι εξετάσεις αυτές θα οδηγήσουν τα περισσότερα παιδιά στην εσωτερίκευση της αποτυχίας και την απογοήτευση. Αποτυχία παράγει ήδη η διεθνής, αλλά περιορισμένη, εκδοχή τους, η PISA του ΟΟΣΑ. Με τον τρόπο αυτό η υπουργός (και οι «άνετοι» συμπολίτες μας που την υποστηρίζουν) θα μπορέσει να μειώσει τους αριθμούς μαθητών/τριών που τελειώνουν το λύκειο και θέλουν πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Έτσι ως εργαζόμενοι θα προσδοκούν λιγότερα σε μισθό και δικαιώματα. Η κυβέρνηση μεθοδικά επιδιώκει τον ίδιο σκοπό. Το έκανε με την ελάχιστη βάση εισαγωγής στα πανεπιστήμια, το κάνει με την Τράπεζα Θεμάτων στα Λύκεια, θέλει να το ξεκινήσει από τα δημοτικά και τα γυμνάσια, το κάνει (με άλλο τρόπο) με το νόμο Χατζηδάκη για τα εργατικά σωματεία: ψαλίδισμα των προσδοκιών και των δικαιωμάτων για τους ανθρώπους της δουλειάς.
· Στα σχολεία δεν διδάσκονται μόνο γλώσσα και μαθηματικά. Διδάσκεται και ιστορία και γεωγραφία και πολιτική αγωγή και φυσική και τέχνες και ξένες γλώσσες και φυσική αγωγή και πληροφορική και (κυρίως) καλλιεργούνται στάσεις ζωής, κοινότητα και προσωπικότητα, που δεν μπορούν και δεν πρέπει να μετρηθούν. Στα σχολεία η γλώσσα δεν είναι μόνο κατανόηση (χρηστικών) κειμένων. Είναι και λογοτεχνία και έκφραση και συνειδητοποίηση. Οι εξετάσεις αυτές οδηγούν στην συρρίκνωση της διδασκαλίας σε ό,τι εξετάζεται και στην εφαρμογή των πιο απαρχαιωμένων μεθόδων διδασκαλίας.
· Οι εξετάσεις αυτές είναι σαν το κρεβάτι του Προκρούστη. Συνδέονται άμεσα με την αξιολόγηση και την κατηγοριοποίηση των σχολείων. Αν το επαγγελματικό κύρος των εκπαιδευτικών και η αξία του σχολείου μετριέται από αυτές, τότε όλα τα άλλα μπορούν να περικοπούν για να προγυμναστούμε μπροστά στην πραγματική δοκιμασία. Τίποτα δεν θα είναι πιο σημαντικό.
· Οι εξετάσεις αυτές παραμορφώνουν τη σχολική πραγματικότητα με τον χειρότερο τρόπο. Αντιμετωπίζουν ίσα κι όμοια, παιδιά που είναι όμως άνισα και διαφορετικά. Παιδιά που ζουν στη χλιδή και την άνεση και παιδιά που ζουν στα ζόρια, για παράδειγμα, δεν μπορούν να συγκριθούν. Ούτε αυτά, ούτε τα σχολεία τους.
· Η κατάταξη των σχολείων, η κατηγοριοποίησή τους με βάση τα αποτελέσματα, θα γεννήσει τον ανταγωνισμό κι αυτός θα φέρει την αποστροφή για τον «δύσκολο» μαθητή, για το παιδί με μαθησιακά προβλήματα ή με προβλήματα συμπεριφοράς. Τα παιδιά αυτά δεν θα είναι πια μια πρόκληση κι ένα χρέος για το σχολείο και την κοινωνία. Θα είναι ένα εμπόδιο, ένα πρόβλημα που θα πρέπει να το «ξεφορτωθεί».
Όλα αυτά δεν είναι καινούργια. Είναι πασίγνωστα για όποιον/α ασχολείται με τα εκπαιδευτικά συστήματα χωρών που έχουν τέτοιες εξετάσεις. Τα ξέρει και η υπουργός, τα ξέρει και η κυβέρνηση. Δεν τους ενοχλούν. Τα επιδιώκουν κιόλας. Νομίζουν ότι αυτό είναι ρεαλισμός. Δεν είναι. Δεν είναι ρεαλισμός η αδιαφορία, η εγκατάλειψη, μια κοινωνία κι ένα σχολείο για όποιον μπορεί να πληρώσει και να αντέξει τον ανταγωνισμό. Υποστήριξη των δυνατών είναι. Μεροληψία υπέρ τους με κάθε τρόπο.
Γι’ αυτό σας καλούμε, όλοι μαζί να αποδοκιμάσουμε αυτές τις εξετάσεις. Σας καλούμε να τις μποϋκοτάρουμε. Βοηθήστε να μη γίνουν. Εμείς από τη δική μας πλευρά, μέσα από τα εκπαιδευτικά μας σωματεία και εσείς από τη δική σας, με τη δυνατότητα που έχετε να μην συμφωνήσετε στη συμμετοχή των παιδιών σας, πρέπει να ματαιώσουμε τη διεξαγωγή τους.
Γιατί θέλουμε ένα σχολείο που θα μορφώνει ολόπλευρα και ουσιαστικά, που δεν «θα διδάσκει για το τεστ», αλλά θα διδάσκει με κριτήριο τις μορφωτικές και ψυχοκοινωνικές ανάγκες των παιδιών.
