“Κενά στην εκπαίδευση λόγω κακοδιαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού” και άλλα δαιμόνια με υπεύθυνους τους εκπαιδευτικούς διαπίστωσε ο συντάκτης της Καθημερινής Απόστολος Λακασάς στο άρθρο του “Πιο πολλοί εκπαιδευτικοί, πιο πολλά κενά” -“Ερευνα του ΟΟΣΑ δείχνει τα παράδοξα” στην Κυριακάτικη Καθημερινή (28 Αυγούστου)
Ο κ. Λακασάς επικαλούμενος στοιχεία του ΟΟΣΑ υποστηρίζει στο άρθρο του ότι η χώρα μας έχει τους περισσότερους εκπαιδευτικούς σε Δημοτικό και Γυμνάσιο ανά μαθητή μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΟΟΣΑ
Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο, ο οποίος αναρωτιέται για το αν χρειάζονται όλοι οι αναπληρωτές που προσλαμβάνονται, τα κενά υπάρχουν γιατί υπάρχει κακοδιαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού στην εκπαίδευση, εξαιτίας του ότι το υποχρεωτικό ωράριο κάθε καθηγητή εξαρτάται από τα χρόνια υπηρεσίας του, οπότε προσλαμβάνονται αναπληρωτές για τις ώρες που περισσεύουν!
Επίσης πρόβλημα αποτελεί κατά τον δημοσιογράφο, η άρνηση που υπάρχει και από μόνιμους καθηγητές, που ζητούν να διδάσκουν το πολύ σε δύο σχολεία “για να έχουν τη… βολή τους”, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει.
Στο άρθρο του δημοσιογράφου έχει βρει στασίδι και ο πρώην Περιφερειακός Διευθυντής Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αττικής Ιωάννης Κουμέντος (και νυν Διευθυντής Εκπαίδευσης), ο οποίος πάντα σύμφωνα με το δημοσιογράφο, αναφέρει πως “φέτος πρόκειται να διοριστούν σε Λέσβο και Ζάκυνθο περισσότεροι εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας από τις κενές θέσεις. Κάτι ανάλογο γίνεται στη δευτεροβάθμια”.
Στο άρθρο γίνεται τέλος και αναφορά στην “απουσία αξιολόγησης”, για την οποία ευθύνονται οι συνδικαλιστικές αντιδράσεις και η οποία “έχει δημιουργήσει μεγάλο αριθμό εκπαιδευτικών(30-40 ανά νομό), που λόγω προβλήματος υγείας δεν μπορούν να ασκήσουν διδακτικό έργο, αλλά γραμματειακή υποστήριξη και τη θέση τους καταλαμβάνουν αναπληρωτές”.
Είναι φανερό ότι ο συντάκτης του άρθρου χρησιμοποιεί τα στοιχεία με τον ίδιο τρόπο που χρησιμοποιούν οι μεθυσμένοι τους φανοστάτες. Οχι για να φωτιστούν, αλλά για να στηριχθούν. Ωστόσο οι σκοπιμότητες αναποδογυρίζουν την πραγματικότητα…
Tα στοιχεία που χρησιμοποιούνται είναι παραπλανητικά, επιλεκτικά και αναξιόπιστα, ενώ τα συμπεράσματα έρχονται σε ευθεία αντίθεση με την εκπαιδευτική πραγματικότητα των ασφυκτικά μεγάλων τμημάτων, των τραγικών ελλείψεων προσωπικού, του υπερβολικού και ολοένα αυξανόμενου φόρτου εργασίας.
Όσον αφορά τα στοιχεία του ΟΟΣΑ που παραθέτει ο δημοσιογράφος “η χώρα μας έχει τους περισσότερους εκπαιδευτικούς σε Δημοτικό και Γυμνάσιο ανά μαθητή” γελάνε και οι αυλές των σχολείων. Είναι γνωστό ότι οι στατιστικές αναλύσεις του ΟΟΣΑ «ξεφωνίζουν» ένα μείζον θέμα εγκυρότητας καθώς για να βρει την αναλογία εκπαιδευτικών- μαθητών απλά κάνει μια διαίρεση του συνολικού αριθμού των εκπαιδευτικών με τον συνολικό αριθμό των μαθητών χωρίς να λαμβάνει υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εκπαίδευσης της χώρας μας με τα πάρα πολλά νησιά και απομακρυσμένα χωριά.
Οι παραχαράξεις και το τρικ των αναλογιών
Η προσεκτικότερη μελέτη των σχετικών δεδομένων απέδειξε ότι ο «υπερπληθυσμός» εκπαιδευτικών οφείλεται στην, εσκεμμένη ή όχι, συστηματική υποεκτίμηση της ελληνικής αναλογίας μαθητών προς εκπαιδευτικούς από τον ΟΟΣΑ.
Οπως αποδεικνύει έρευνα του εκπαιδευτικού ερευνητή Γιάννη Βαρδαλαχάκη, η οποία παρουσιάστηκε σε εκπαιδευτικό συνέδριο του Κέντρου Μελέτης και Τεκμηρίωσης (ΚΕΜΕΤΕ) της ΟΛΜΕ, η χρήση δεδομένων προερχόμενων από το πληροφοριακό σύστημα myschool έδειξε ότι σε κάθε Ελληνα εκπαιδευτικό αντιστοιχούσαν 11,1 μαθητές, πολλοί περισσότεροι από τους 7,7 που εκτιμά ο ΟΟΣΑ και ταυτόχρονα πολύ κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο (11,9), παρά την ιδιαίτερη γεωγραφική μορφολογία της χώρας και παρά την ουσιαστική ανυπαρξία οποιουδήποτε επικουρικού προσωπικού (εκπαιδευτικού ή ειδικού επιστημονικού προσωπικού, γραμματειακής υποστήριξης κ.ά.).
Οι παραχαράξεις του ΟΟΣΑ έχουν αξιοποιηθεί πολλαπλώς για να αιτιολογηθούν οι αντιεκπαιδευτικές πολιτικές των τελευταίων ετών (αυξήσεις ωραρίου, περικοπές μαθημάτων από το ωρολόγιο πρόγραμμα, συγχωνεύσεις και καταργήσεις τμημάτων, τομέων και σχολικών μονάδων).
Στο πλαίσιο αυτής της «αθώας» συλλογιστικής – διάγνωσης, που ειρήσθω εν παρόδω αποτελεί την πιο γλυκιά νεοφιλελεύθερη «καραμέλα» όλων των Υπουργών Παιδείας της τελευταίας 12ετίας (από τη Διαμαντοπούλου έως τον Αρβανιτόπουλο και από τον Λοβέρδο έως την Κεραμέως) έρχεται σαν ώριμο φρούτο η θεραπευτική αγωγή των «ειδικών» μας: «Στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, η αναλογία μαθητών – εκπαιδευτικών είναι σκόπιμο να συγκλίνει με το μέσο όρο των χωρών της ΕΕ. Στην κατεύθυνση αυτή μπορεί να συμβάλλει η σύγκλιση του διδακτικού και εργασιακού ωραρίου των εκπαιδευτικών, η αναδιάρθρωση του ημερήσιου ωραρίου λειτουργίας και των ωρολογίων προγραμμάτων των σχολείων, καθώς και η αύξηση του μεγέθους των τάξεων (με αύξηση του ελάχιστου αριθμού μαθητών ανά τάξη). Επιπλέον είναι απαραίτητη η προώθηση συγχωνεύσεων σχολείων και η δημιουργία μεγαλύτερων εκπαιδευτικών μονάδων». (Έκθεση Πισσαρίδη)
Τα λοιπά “διαμόνια” του κ. Λακασά
Να πληροφορήσουμε επίσης τον κ. Λακασά ότι χιλιάδες εκπαιδευτικοί είναι αναγκασμένοι να εργάζονται σε 2,3,4 και 5 σχολικές μονάδες κάθε εβδομάδα. Χιλιάδες εκπαιδευτικοί είναι αναγκασμένοι να κάνουν μάθημα ακόμη και σε δυο διαφορετικά σχολεία την ίδια μέρα που μεταξύ τους απόσταση απαιτεί μέσον μαζικής μεταφοράς. Να πληροφορήσουμε τον κ. Λακασά ότι ένας εκπαιδευτικός μπορεί να διανύει κάθε εβδομάδα για να διδάξει στις διαφορετικές σχολικές μονάδες και 100 και 200 χιλιόμετρα και να επιβαρύνεται βεβαίως το κόστος των μετακινήσεων. Και θα θέλαμε από τον έγκριτο δημοσιογράφο να μας υποδείξει και άλλες εργασίες στις οποίες ο υπάλληλος εργάζεται ταυτόχρονα μέσα στην εβδομάδα σε τέσσερα και πέντε διαφορετικά “μαγαζιά”.
Η αλήθεια που κρύβεται τώρα και κρύφτηκε και τότε με επιμέλεια με την βοήθεια των δημοσιογράφων – υπηρεσίας είναι ότι οι Έλληνες καθηγητές διδάσκουν κατά κανόνα περισσότερο από τους ευρωπαίους συναδέλφους τους, επιβαρύνονται με περισσότερα καθήκοντα και μεγαλύτερο φόρτο εργασίας για το σπίτι – και όλα αυτά με περίπου τις μισές ετήσιες αποδοχές.
Το άρθρο του Απόστολου Λακασά στην Καθημερινή
Πιο πολλοί εκπαιδευτικοί, πιο πολλά κενά – Ερευνα του ΟΟΣΑ δείχνει τα παράδοξα
Τους περισσότερους εκπαιδευτικούς σε Δημοτικό και Γυμνάσιο ανά μαθητή μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ΟΟΣΑ έχει η Ελλάδα, όπως δείχνουν τα στοιχεία του Οργανισμού. Ενώ στο Δημοτικό αναλογούν 8,3 μαθητές ανά εκπαιδευτικό και στο Γυμνάσιο 8,2 μαθητές, κάθε χρόνο, το κράτος προσλαμβάνει πάνω από 30.000 αναπληρωτές, επιπλέον του διορισμού των μονίμων.
Φέτος υπολογίζονται περί τις 35.000. Χρειάζονται όλοι; Μήπως απαιτείται ορθολογική αξιοποίηση του μόνιμου ανθρώπινου δυναμικού; Ειδικότερα, το 2021 έγιναν 16.200 διορισμοί μονίμων και άλλοι 8.500 για την προσεχή σχολική χρονιά, τη στιγμή που οι συνταξιοδοτήσεις πέρυσι και φέτος είναι περί τις 6.500 ετησίως. Και όμως, παρά τους διορισμούς, κάθε χρόνο τις τελευταίες δεκαετίες ακολουθεί η πρόσληψη χιλιάδων αναπληρωτών. Φέτος η επέκταση του ολοήμερου ωραρίου και τη προσχολικής αγωγής, η εισαγωγή των αγγλικών στο νηπιαγωγείο αλλά και οι ανάγκες των μικρών σχολείων σε ακριτικές περιοχές και νησιά αποτελούν βασικούς λόγους που δημιουργούνται κενά που πρέπει να καλυφθούν.
Ελλείψεις προκύπτουν βεβαίως και από τις άδειες κύησης, ανατροφής, αναρρωτικές και τις αποσπάσεις σε φορείς. Ομως αυτές δεν ξεπερνούν τις 2.000. Ποια είναι η αλήθεια; Το «κλειδί» για να κατανοηθούν οι πτυχές του θέματος, που καταλήγει σε «κακοδιαχείριση» του ανθρώπινου δυναμικού, είναι ότι οι αναπληρωτές καλύπτουν κυρίως λειτουργικά κενά. Το «λειτουργικό κενό» προκύπτει από τις ώρες διδασκαλίας που πρέπει να γίνουν σε ένα σχολείο και για τις οποίες δεν υπάρχει εκπαιδευτικός. Αυτό συμβαίνει διότι το υποχρεωτικό ωράριο βαίνει μειούμενο για κάθε καθηγητή μιας και εξαρτάται από τα χρόνια υπηρεσίας του και έτσι για να καλυφθούν οι ώρες χρειάζονται αναπληρωτές
Ενα παράδειγμα: Οι πρωτοδιόριστοι δάσκαλοι πρέπει να διδάξουν 24 ώρες εβδομαδιαίως και οι καθηγητές 23. Ανάλογα με τα χρόνια εργασίας κάθε εκπαιδευτικού, οι υποχρεωτικές ώρες μειώνονται έως τις 21 και τις 18 την εβδομάδα αντίστοιχα ανά βαθμίδα. Τι γίνεται, λοιπόν, όταν ένα Γυμνάσιο έχει έναν φιλόλογο που πρέπει να έχει 18 ώρες υποχρεωτικής δουλειάς, ενώ οι ώρες των φιλολογικών μαθημάτων είναι 25; Μένουν 7 ώρες διδασκαλίας για τις οποίες δεν υπάρχει μόνιμος καθηγητής. “Για τις 7 ώρες χρειάζεται πρόσληψη αναπληρωτή.
Εάν λάβουμε υπόψη ότι οι εκπαιδευτικοί στην Ελλάδα είναι προχωρημένης εκπαιδευτικής ηλικίας, συνολικά υπάρχουν χιλιάδες διδακτικές ώρες που δημιουργούνται μ αυτή την κλιμακούμενη μείωση των ωρών διδασκαλίας”, παρατηρεί στην “Κ” στέλεχος του Υπουργείου Παιδείας. Ο αναπληρωτής θα καλύψει τις 7 ώρες αλλά έχει υποχρεωτικό ωράριο 23 ώρες την εβδομάδα και θα χρειαστεί να διδάξει σε περισσότερα του ενός σχολεία.
Αλλά η μετακίνηση σε περισσότερα των τριών σχολείων εβδομαδιαίοι δεν γίνεται δεκτή από tous εκπαιδευτικούς και τις ομοσπονδίες.
Αρνηση υπάρχει και από μόνιμους καθηγητές, που ζητούν να διδάσκουν το πολύ σε δύο σχολεία για να έχουν τη… βολή τους. “Καθηγήτρια γερμανικών αρνήθηκε πέρυσι να διδάξει σε τρία σχολεία τα οποία βρίσκονται σε ακτίνα χιλιομέτρου σε πρωτεύουσα της Μακεδονίας. Και δεν είναι η εξαίρεση”, λέει στην “Κ” το ίδιο στέλεχος.
Οι “αρνητές” αναμένεται να αυξηθούν φέτος λόγω της αύξησης του κόστους βενζίνης, που κάνει απαγορευτικές τις καθημερινές μετακινήσεις σε σχολεία χωριών, εκτός των μεγάλων πόλεων. Παράλληλα σε σχολεία, ιδιαίτερα στην επαρχία, δεν έχουν ξεκαθαρίσει οι θέσεις των εκπαιδευτικών για λόγους τοπικιστικούς.
Ενδεικτικά, ένα δημοτικό σχολείο μπορεί να έχει στα χαρτιά 10 θέσεις γιατί είχε στο παρελθόν 10 τάξεις, ενώ σήμερα έχει 8 τάξεις λόγω της μείωσης των εγγραφών. Ο
μως το επίσημο είναι πως υπάρχουν δέκα θέσεις και βάσει αυτού γίνονται οι νέοι διορισμοί! Χαρακτηριστικά, όπως ανέφερε στην “Κ” ο πρώην Περιφερειακός Διευθυντής Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αττικής Ιωάννης Κουμέντος, φέτος πρόκειται να διοριστούν σε Λέσβο και Ζάκυνθο περισσότεροι εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας από τις κενές θέσεις. Κάτι ανάλογο γίνεται στη δευτεροβάθμια.
Επίσης η απουσία αξιολόγησης εξαιτίας των συνδικαλιστικών αντιδράσεων έχει δημιουργήσει μεγάλο αριθμό εκπαιδευτικών(30-40 ανά νομό), που λόγω προβλήματος υγείας δεν μπορούν να ασκήσουν διδακτικό έργο, αλλά γραμματειακή υποστήριξη και τη θέση τους καταλαμβάνουν αναπληρωτές. “Για λόγους πολιτικού κόστους δεν γίνεται πραγματική αποτύπωση των πραγματικών αναγκών. Αίτημα των συνδικαλιστικών οργανώσεων είναι μικρότερα τμήματα για να διατηρηθούν οι οργανικές θέσεις εργασίας, χωρίς να δίνουν σημασία στην ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης”, παρατηρεί ο κος Κουμέντος.
Οπως συμπληρώνει στην “Κ” υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Παιδείας, “αυτά είναι ψηφίδες που φτιάχνουν το παζλ του προβλήματος. Χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας στη δημόσια εκπαίδευση”.
Χρήστος Κάτσικας
