ΠΗΓΗ: Θέμης Τζήμας - kosmodromio.gr
Σκέψεις στον απόηχο της νίκης του Παναθηναϊκού στον τελικό της Euroleague και της κατάκτησης του πρωταθλήματος από τον ΠΑΟΚ.
Βρισκόμαστε στον απόηχο της νίκης του Παναθηναϊκού στον τελικό της Euroleague, όπως και σε εκείνον της κατάκτησης του πρωταθλήματος από τον ΠΑΟΚ, δηλαδή δύο γεγονότων που έβγαλαν χιλιάδες ανθρώπων στους δρόμους. Ένα μέρος του κόσμου και μάλιστα του πλέον πολιτικοποιημένου δείχνει πάντα σε τέτοια γεγονότα μια ορισμένη αμηχανία. «Μα γιατί δε βγαίνουν τόσοι να διαμαρτυρηθούν;», «Δεν καταλαβαίνουν ποιοι είναι οι ιδιοκτήτες των ομάδων;», «Τι καταλαβαίνουν από κάτι τύπους που τρέχουν γύρω από μια μπάλα;» και λοιπά γνωστά.
Ευτυχώς, ο άνθρωπος είναι πολύ πιο σύνθετος και ως εκ τούτου πολύ πιο ενδιαφέρων. Οι άνθρωποι μπορούν να χαίρονται χωρίς να χρειάζεται να πρέπει να απολογηθούν για αυτό. Καμία κοινωνία δεν μπορεί να απελευθερωθεί, να αγωνιστεί ή έστω να υπάρξει χωρίς χαρά και η χαρά δεν προέρχεται από τις αιτίες μόνο τις οποίες έχει ο καθένας μας στο μυαλό του ως σημαντικότερες. Φυσικά η χαρά από μόνη της δεν είναι αυτοσκοπός, ούτε είναι κάθε αιτία της θεμιτή ή της ίδιας ποιότητας με όλες τις άλλες. Όμως το παιχνίδι είναι μια πολύ σπουδαία, μοναδική και βαθιά ανθρώπινη αιτία χαράς.
Η ομάδα, η ένωση γύρω από έναν σκοπό, η σύγκρουση και η σύνθεση των χαρακτήρων, η μικρογραφία μάχης μέσα στο γήπεδο συνθέτουν μια βαθιά μορφωτική και συναρπαστική κατάσταση. Οι άνθρωποι επίσης, χρειάζονται γεγονότα που να διεισδύουν στην καθημερινότητά τους και των οποίων να αισθάνονται τμήμα. Αξίζει να διαβάσει κανείς το «Furiosi» του Nanni Balestrini. Θα καταλάβει πολλά για τον οπαδισμό, τη βία αλλά και για το πώς η πολιτική απογοήτευση θρέφει την κερκίδα. Όχι ότι αν ζούσαμε σε επαναστατημένους καιρούς δεν θα είχαμε κερκίδα. Κάθε άλλο. Αλλά όταν πολύ περισσότερο ένας λαός φτωχοποιείται, αποκόπτεται από τις άλλες (πλην του παιχνιδιού) χαρές του πολιτισμού, βιώνει την ανισότητα, την αδικία, την αλλοτρίωση και την τιποτοφροσύνη της κυρίαρχης πολιτικής, η ομάδα γίνεται μια αναγκαία ενίοτε και λυτρωτική διέξοδος προς το κοινωνικό συνυπάρχειν και συνανήκειν. Μπορεί η κυρίαρχη υποκουλτούρα να θέλει να μας πείσει ότι υπάρχουν μόνο άτομα (αυτάρκη ή μη, αδύναμα ή δυνατά) με τις πανίσχυρες φαντασιωτικές τους ταυτότητες, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι ο άνθρωπος παραμένει βαθιά κοινωνικός. Δεν του αρκεί ούτε το άτομο, ούτε ο στενός κύκλος της οικογένειας ή της παρέας. Χρειάζεται κάτι μεγαλύτερο και ποσοτικά και ποιοτικά (να συνέχεται από μια ιδέα και να παράγει γεγονότητα) και χρονικά (να υπερβαίνει τον βιολογικό του κύκλο, να «γράφει ιστορία»).
Προφανώς είναι σημαντικό η κοινωνία μας να μπορέσει να βγει κάποια στιγμή με το ίδιο πάθος και με την ίδια χαρά για πολιτικές νίκες, για μεγάλες αλλαγές, για να ακούσει πολιτικές ομιλίες, για να δράσει ως κοινωνικό σώμα και ως άμεσο υποκείμενο, όπως έχει συμβεί και στο παρελθόν. Αυτό όμως δε θα το πετύχουμε ούτε με το να κριτικάρουμε τις άλλες χαρές, ούτε με το να τις αναλύουμε αφ’ υψηλού.
Και όχι: η κάθε ομάδα ως κοινωνικό φαινόμενο δεν είναι οι πρόεδροί της, όπως και αν τους βλέπει κανείς. Μόνο οι αντικοινωνικοί νεοφιλελεύθεροι τις βλέπουν έτσι: ως οποιεσδήποτε άλλες επιχειρήσεις. Προσοχή λοιπόν, όταν η αριστερά καταπίνει αμάσητες τέτοιας προέλευσης αναλύσεις. Αγαπάμε ή αντιπαθούμε ομάδες με βάση μια λογική την οποία καμία επιχείρηση και κανένας CEO δεν θα πετύχει ποτέ, παρά μόνο θα μιμηθεί.
Να βγαίνει λοιπόν ο κόσμος στους δρόμους. Να πανηγυρίζει. Να χαίρεται. Να κατακτά ξανά τον κοινωνικό χώρο, έστω για λίγο, έστω και αν το σύστημα εξουσίας προσπαθεί και συχνότατα πετυχαίνει να χειραγωγήσει αυτήν του την κίνηση. Να νικάμε την κατάθλιψη και τη σκηνοθετημένη συγκίνηση, δύο από τα πιο ύπουλα εργαλεία υποταγής μας. Να μένουμε κοινωνικώς ζωντανοί. Η επανάσταση πάντως δεν θα εμποδιστεί ούτε από τους Παναθηναϊκούς στην Ομόνοια, ούτε από τους ΠΑΟΚτσήδες στον Λευκό Πύργο.
