Θανάσης Βασιλείου - efsyn.gr
Σήμερα σκεφτόμουν τον χώρο που αναλογεί σε αυτό το άρθρο σαν έναν κενό χώρο – έναν χώρο λευκής σελίδας. Να μη γράφει τίποτα. Εφτακόσιες λέξεις ποτέ δεν θα αλλάξουν τον κόσμο. Προφανώς δεν τον άλλαξαν ούτε οι μελέτες, ούτε οι εκθέσεις των διεθνών οργανισμών, τα σχέδια δράσης, ούτε οι μαρτυρίες, ούτε η λογοτεχνία· ούτε βεβαίως οι δεοντολογίες ή ακόμα και τα πρωτόκολλα – από τα τελευταία έχουμε πολλά. Ελάχιστα κατάφεραν να περιορίσουν τον ανθρώπινο πόνο, την απελπισία αλλά και τις προσδοκίες για μια καλύτερη ζωή.
Η γαλλική εφημερίδα Liberation κυκλοφόρησε με ένα συγκλονιστικό εξώφυλλο για την τραγωδία της Πύλου. Ενα ολοσέλιδο μπλε της θάλασσας. Μια λουρίδα νερού με έναν βουβό κυματισμό του πελάγου. Μια διάφανη και εύγλωττη μαρτυρία που μόνο η θάλασσα μπορεί να δίνει. Η θάλασσα που πάντα ένωνε και χώριζε τις στεριές με μια μουσική που, ανάλογα, υπαγόρευε τους δικούς της τόνους. Στην ολοσέλιδη θάλασσα κυριαρχεί ο μεγάλος τίτλος «Ο τάφος τους». Στο εκδοτικό σημείωμα διαβάζουμε την απορία σε σχέση με την Ευρώπη-Φρούριο: «Πόσο ακόμα θα δεχόμαστε να πνίγονται παιδιά, γυναίκες και άντρες που προσπαθούν, με κάθε κόστος, να ξεφύγουν από την πείνα, τη δυστυχία και τη βία για να βρουν καταφύγιο στην Ευρώπη; Πώς μπορούμε ακόμα, όταν κοιτάμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη κάθε πρωί χωρίς να ανατριχιάζουμε, να επιμένουμε να διπλοκλειδώνουμε τα σύνορα της Ευρώπης, όταν ξέρουμε ότι ακριβώς αυτό το κλείσιμο είναι που παρακινεί τους μετανάστες να παρακάμπτουν το εμπόδιο και να παίρνουν τις πιο επικίνδυνες διαδρομές; Πώς μπορούμε να φανταστούμε ότι στερούμε από άλλους ανθρώπους, ξένους, μια καλύτερη ζωή, όταν όλοι μας είμαστε προϊόντα προηγούμενων μεταναστεύσεων και οι περισσότεροι πρόγονοί μας έδωσαν τις ίδιες μάχες;»
Το νερό -όχι μόνο με τη διέξοδο της θάλασσας και των ταξιδιών- πάντα ήταν συνδεδεμένο με τη διεθνή μετανάστευση. Τα περιβαλλοντικά προβλήματα παίζουν τον ρόλο τους και θα δίνουν τον ρυθμό και στο άμεσο μέλλον. Ορισμένες μεταναστεύσεις συμβαίνουν όταν υπάρχει είτε πάρα πολύ νερό, όπως στην ανύψωση των θαλασσών, τα τσουνάμι και οι πλημμύρες, είτε όταν δεν υπάρχει αρκετό νερό. Σε αυτές τις χώρες οι άνθρωποι εξαρτώνται από το περιβάλλον για τα προς το ζην. Τι θα έκανε ο καθένας μας στη θέση τους;
poster
Σήμερα τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, που είναι σχετικά υποεκτιμημένα εξαιτίας του χαρακτήρα των διεθνών μετακινήσεων, μιλάνε για 281 εκατομμύρια ανθρώπους που κινούνται είτε ως μετανάστες είτε ως πρόσφυγες. Να υποθέσουμε, δηλαδή, ότι κάτι λιγότερο από τον συνολικό πληθυσμό των ΗΠΑ είναι ένας πληθυσμός που ζει εκτός της χώρας που γεννήθηκε. Πάλι από τα δεδομένα του ΟΗΕ, το 48% του συνολικού αριθμού των διεθνών μεταναστών στα μέσα του 2020 ήταν κορίτσια και γυναίκες. Το 13% του συνόλου των διεθνών μεταναστών το 2020 ήταν παιδιά κάτω των 18 ετών. Μεταξύ 2014 και 2022 τουλάχιστον 54.125 άτομα έχασαν τη ζωή τους κατά την οδύσσεια της διεθνούς μετανάστευσης.
Ειδικά για αυτούς που χάθηκαν στη διαδικασία μετανάστευσής τους, τα παγκόσμια στοιχεία σύμφωνα με το Missing Migrants Project (μια δράση του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, IOM) των Ηνωμένων Εθνών, από το 2014 έως σήμερα (ξανά με υποεκτιμημένα στοιχεία) μιλάνε. για 7.846 στην Αμερική, 1.013 στη Β. Ευρώπη, 12.646 στην Αφρική, 2.136 στη Μέση Ανατολή, 5.528 στην Απω Ανατολή (Ασία) και -κρατηθείτε- για 26.924 ψυχές που χάθηκαν στη Μεσόγειο. Με κορυφώσεις απωλειών στο 2015, το 2016, το 2017. Ακριβώς, δηλαδή, κατά την περίοδο στην οποία εγκαινιάστηκε το «πρόγραμμα δράσης που θα περιλαμβάνεται το σύνολο των διαφορετικών μέτρων που θα πρέπει να λάβει η Ευρωπαϊκή Ενωση σήμερα, και τα επόμενα έτη, ώστε να συγκροτηθεί μια συνεκτική και ολοκληρωμένη προσέγγιση για την αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων και την αντιμετώπιση των προκλήσεων που δημιουργεί η μετανάστευση».
Εφόσον οι ιδέες αυτές ήταν ατελείς και προβληματικές ως προς τη σύλληψη και την υλοποίησή τους, τις λύσεις τις έδιναν με τον γνωστό απάνθρωπο τρόπο οι λαθροδιακινητές. Θέλω να πω ότι ενώ είναι σωστό προς την κατεύθυνση της ευαισθητοποίησης των πολιτών το τριήμερο εθνικό πένθος που κήρυξε η κυβέρνηση, το σκέλος που μιλάει για «σκέψη που πρέπει να στραφεί σε όλα τα θύματα των αδίστακτων διακινητών που εκμεταλλεύονται την ανθρώπινη δυστυχία» λέει ένα πολύ μικρό μέρος της αλήθειας. Το άλλο μέρος της αλήθειας βρίσκεται στο ότι σε παγκόσμιο επίπεδο η μετανάστευση είναι αποπαίδι της παγκόσμιας πολιτικής οικονομίας με δόσεις από αποικιοκρατία, λεηλασία, διαφθορά, υποκρισία, αιματοβαμμένο χρήμα, πολλούς εμφύλιους κ.ο.κ. Με εμάς βαρδιάνους της ανθρώπινης τραγωδίας να μετράμε θαλασσοπνιγμένους. Ας μην ανησυχούμε· πνίγηκαν.
