H γαλλική εφημερίδα με μαρτυρίες μεταναστών που επέζησαν από το τραγικό ναυάγιο, αλλά και με τη χρονολογική παραβολή των όσων προηγήθηκαν  εγείρει εκ νέου ερωτήματα τόσο την ολιγωρία των ελληνικών αρχών όσο και για τη ρίψη σχοινιού προκειμένου να ρυμουλκηθεί το πλωτό φέρετρο που οδήγησε εκατοντάδες ξεριζωμένους ανθρώπους στο θάνατο. 

Σχολιάζει, εξάλλου, πως οι 104 επιζώντες του ναυαγίου, που βρίσκονται πίσω από τα κάγκελα του υψηλής ασφαλείας κέντρου κράτησης της Μαλακάσας, έχουν λάβει εντολή να μην μιλήσουν για τις συνθήκες της καταστροφής. Σύμφωνα με τη μαρτυρία αρκετών από αυτούς, οι ελληνικές αρχές φέρεται να επικαλέστηκαν τη «μυστικότητα» της έρευνας. 

Ο Χασάν (δεν είναι το πραγματικό του όνομα), ένας Σύρος επιζών, ανασύρει στη μνήμη του το «ταξίδι από την κόλαση». «Όταν πήρα το καράβι από τη Λιβύη, δεν ήξερα ότι θα ήμασταν τόσοι πολλοί… Στο κατάστρωμα, όπου βρισκόμουν, ήμασταν περίπου 200 άτομα. Ήμασταν ο ένας πάνω στον άλλο και μετά από λίγες μέρες δεν είχαμε άλλο νερό ή φαγητό. Δύο άνδρες πέθαναν από δίψα κατά τη διάρκεια της διέλευσης,” είπε.

Ο νεαρός θυμάται δύο εμπορικά σκάφη που τους πλησίασαν: «Το πρώτο μας έδωσε πακέτα με νερό. Ζητήσαμε βοήθεια από το δεύτερο πλήρωμα, αλλά έφυγαν αρκετά γρήγορα, λέγοντάς μας ότι δεν μπορούσαν να μας βοηθήσουν, ότι έπρεπε να περιμένουμε το λιμενικό. Το μπλε αλιευτικό στο οποίο επέβαιναν οι μετανάστες είχε προβλήματα με τη μηχανή. Κάποια στιγμή δεν προχωρούσαμε πια και θέλαμε οι λιμενικοί, Έλληνες ή Ιταλοί, δεν πειράζει, να έρθουν να μας σώσουν».

Και αυτός ο μάρτυρας μιλάει για σχοινιά που τους πέταξαν στο αλιευτικό, αν και σημειώνει ότι δεν είναι σίγουρος αν με τα σχοινιά ήθελαν να τους τραβήξουν στην ιταλική περιοχή ευθύνης ή να τους φέρουν σε ασφαλές ελληνικό λιμάνι, όμως από τη συμπεριφορά τους δεν του δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι ο σκοπός της ακτοφυλακής ήταν να τους σώσει. 

Ο Σαμίρ, ένας Κούρδος 20 ετών, από τον οποίο πήρε συνέντευξη  η Le Monde,  λέει : «Είναι αδύνατο να μείνω στην Ελλάδα! Είμαι έτοιμος να κάνω τα πάντα για να φύγω από αυτή τη χώρα των δολοφόνων! Είπε επίσης ότι έμεινε «τουλάχιστον μια ώρα στο νερό, χωρίς σωσίβιο», πριν τελικά τον περισυλλέξουν οι λιμενικοί.

Εμπειρογνώμονες που ρωτήθηκαν από τη γαλλική εφημερίδα για τη χρήση σκοινιού από το ελληνικό λιμενικό σώμα επισημαίνουν ότι : «Η ρυμούλκηση ενός σκάφους δεν είναι μια συνηθισμένη πρακτική διάσωσης, ειδικά αν είναι σκάφος χαμηλής ευστάθειας, και γεμάτο κόσμο» υπογραμμίζει ο Βιτόριο Αλεσάντρο, πρώην εκπρόσωπος της ιταλικής ακτοφυλακής, τώρα συνταξιούχος, στο γαλλικό μέσο.

«Η ρυμούλκηση με σχοινί πιθανότατα θα επηρεάσει τη σταθερότητα και την άνωση οποιουδήποτε σκάφους», λέει ο Juan Matias Gil, επικεφαλής έρευνας και διάσωσης στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. «Ένα σκάφος σαν αυτό είναι έτοιμο να ανατραπεί ανά πάσα στιγμή. Το απόλυτο επείγον είναι να στείλουμε σημαδούρες, σωσίβια και να καθησυχάσουμε τους ανθρώπους με εντολή να αποφεύγουν τις μετακινήσεις, όχι να τους ρυμουλκούν, αναφέρει ακόμα ο François Thomas, πρόεδρος της ΜΚΟ SOS Méditerranée.

Η χρονολογική αλληλουχία των γεγονότων 

Στη συνέχεια το εκτενές άρθρο επιχειρεί τοποθετήσει χρονολογικά όσα γνωρίζουμε έως τώρα ότι προηγήθηκαν πριν το αλιευτικό ανατραπεί.  

•  Στις 7:30 π.μ. της 13ης Ιουνίου, την παρουσία του σκάφους στη Μεσόγειο αποκάλυψε η Ιταλομαροκινή ακτιβίστρια Ναβάλ Σούφι. Γύρω στις 08:15 δημοσίευσε τις συντεταγμένες του πλοίου, που ελήφθησαν μέσω δορυφορικού τηλεφώνου, και διευκρίνισε: «Δραματική κατάσταση στο πλοίο. Χρειάζονται άμεση βοήθεια» Ταυτόχρονα, συμπληρώνει, οι ελληνικές αρχές δηλώνουν ότι ενημερώνονται για την κατάσταση μέσω του Κέντρου Συντονισμού Διάσωσης (MRCC) στη Ρώμη.
• Στις 9:45 π.μ., αεροσκάφος της Frontex πέταξε πάνω από αλιευτικό και μετέδωσε αμέσως εικόνες και πληροφορίες στις ελληνικές αρχές, ενώ «το πλοίο ήταν γεμάτο και έπλεε με χαμηλή ταχύτητα».
• Ωστόσο, μόλις στις 10:50, σχεδόν τρεις ώρες μετά την αναφορά ύπαρξης του σκάφους, ένα ελικόπτερο της ελληνικής ακτοφυλακής απογειώθηκε από τη Λέσβο, σχεδόν 600 χιλιόμετρα μακριά, σημειώνει η Monde και εξηγεί ότι χρειάζεται τουλάχιστον 1 ώρα και 45 λεπτά για να φτάσει στο αλιευτικό. Φτάνοντας στην περιοχή, το πλήρωμα του ελικοπτέρου σημειώνει ότι το πλοίο έχει «έναν αρκετά μεγάλο αριθμό ανθρώπων στη γέφυρα», αλλά «κανονική πορεία και ταχύτητα».
• Σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές, τα εμπορικά σκάφη που βρίσκονταν στην περιοχή «ενημερώθηκαν αμέσως και τους ζητήθηκε να αλλάξουν πορεία» για να προσεγγίσουν το αλιευτικό με τους πρόσφυγες. Το πρώτο, το Lucky-Sailor, επιβεβαιώνει ότι έλαβε αυτές τις οδηγίες, αλλά στις 2:10 μ.μ., δηλαδή περίπου μιάμιση ώρα μετά την ώρα που υποδεικνύουν οι αρχές.
• Το πλοίο έφτασε κοντά στο αλιευτικό με τους πρόσφυγες γύρω στις 2:50 μ.μ. και είπε ότι συμμορφώθηκε με το αίτημα του ελληνικού Ενιαίου Κέντρου Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης «να παρέχει τροφή και νερό». Το δεύτερο πλοίο που κινητοποιήθηκε, το Faithful-Warrior, έλαβε παρόμοιες οδηγίες, σύμφωνα με τον καπετάνιο του.
• Σύμφωνα με τις συντεταγμένες που λήφθηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, το αλιευτικό προχωρούσε με μέση ταχύτητα 5-6 χιλιομέτρων την ώρα, και ήθελε τέσσερις μέρες για να φτάσει στην Ιταλία.
• Για σχεδόν πέντε ώρες το Lucky-Sailor και στη συνέχεια το Faithful-Warrior έκανε ελιγμούς για να προσπαθήσει να εφοδιάσει το σκάφος. «Μερικοί [από τους επιβάτες] ήταν απρόθυμοι να λάβουν βοήθεια, έκαναν χειρονομίες για να μας πουν να φύγουμε και είπαν ότι ήθελαν να πάνε στην Ιταλία, κατέθεσε το Lucky-Sailor. Τελικά συμφώνησαν να λάβουν φαγητό και νερό. Ο καπετάνιος του περιγράφει την «αρνητική στάση του καπετάνιου του αλιευτικού και την άρνησή του να συνεργαστεί για βοήθεια». Οι επιβάτες λέγεται επίσης ότι πέταξαν στο νερό τρόφιμα που μόλις τους είχαν δώσει για βοήθεια.
• Η Ελληνική Ακτοφυλακή ισχυρίζεται επίσης ότι είχε, «μεταξύ 12:30 μ.μ. και 6 μ.μ.», «επαναλαμβανόμενες επικοινωνίες με το αλιευτικό μέσω δορυφορικού τηλεφώνου» και ότι σε αυτές οι πρόσφυγες τους έλεγαν ότι ήθελαν να ταξιδέψουν στην Ιταλία και δεν ήθελαν βοήθεια από την Ελλάδα. Η Le Monde σημειώνει πως πρόκειται για ένα ισχυρισμό που έρχεται σε αντίθεση με όσα έχει κάνει γνωστά η Alarm Phone και η ακτιβίστρια Ναβάλ Σούφι, η οποία είχε σειρά από τηλεφωνικές επαφές με τους επιβαίνοντες του αλιευτικού έως τις 11 το βράδυ. Η Alarm Phone και η Σούφι ανέφεραν πως οι πρόσφυγες ήταν «σε μεγάλη αγωνία» και ζήτησαν «άμεση βοήθεια». Τουλάχιστον τέσσερις φορές, οι επιβαίνοντες του σκάφους τους κοινοποίησαν την ακριβή τοποθεσία τους.
• Γύρω στις 6:30 μ.μ., το Lucky-Sailor έλαβε εξουσιοδότηση από το ελληνικό Κέντρο Συντονισμού να συνεχίσει το ταξίδι του. Δεκαπέντε λεπτά αργότερα, το Faithful-Warrior διαβεβαιώνει ότι «ο καπετάνιος του ενημέρωσε το κέντρο διάσωσης ότι το σκάφος ήταν επικίνδυνα μπλοκαρισμένο, λόγω συνωστισμού σε όλα τα καταστρώματα». Σε ένα βίντεο που τραβήχτηκε από το Lucky-Sailor, αργά το απόγευμα, γίνεται αντιληπτό ότι το αλιευτικό πλέει ήδη επικίνδυνα. Έπειτα, το Faithful-Warrior καλείται να περιμένει ενώ απομακρύνεται περίπου δέκα χιλιόμετρα από το αλιευτικό με τους πρόσφυγες. Σύμφωνα με τον κυβερνήτη του, «την ίδια ώρα έφτασε κοντά και ένα σκάφος της ελληνικής ακτοφυλακής».
• Στις 9.18 μ.μ., το δεξαμενόπλοιο απελευθερώθηκε επίσης από το ελληνικό κέντρο συντονισμού και συνέχισε το ταξίδι του. Ως εκ τούτου, μόνο το ελληνικό λιμενικό παραμένει παρόν, τονίζει η Le Monde και συμπληρώνει ότι κανένας άλλος παρατηρητής ή κανένα στοιχείο θαλάσσιας παρακολούθησης δεν μπορεί να δώσει πληροφορίες για τη μιάμιση ώρα που μεσολάβησε μέχρι την ανατροπή του σκάφους, γύρω στις 11 μ.μ.

Αναδημοσίευση από ΗΜΕΡΟΔΡΟΜΟΣ